دەروازە:کوردستان

بەخێربێن بۆ دەروازەی کوردستان Hûn bi xêr hatin portala Kurdistanê کوردستان کوردستان (بە کوردیی باکووری: Kurdistan، /ˌkʊɾdɪˈstɑːn/ ( گوێگرتن)، بە واتای خاکی کوردان) ھەرێمێکی جوگرافی لە ڕۆژھەڵاتی ناوینە کە زۆربەی دانیشتووانی لە خەڵکی کورد پێکدێن. کوردستان لە ئێستادا لە چوار پارچەی باکوور (ڕۆژھەڵات و باشووری تورکیا)، باشوور (باکووری عێراق)، ڕۆژھەڵات (ڕۆژاوای ئێران) و ڕۆژاوا (باکووری سووریا) پێکھاتووە. لە مێژوودا کوردستانی سوور (لە یەکێتیی سۆڤیەت) وەکوو بەشێک لە کوردستان ھەژمار کراوە. دیارکردنی سنوورەکانی کوردستان یەکێکە لە دۆزە پڕ تەنگ و چەڵەمەکان، چونکە ئەو وڵاتانەی لە خاکی کوردستاندا باڵادەستن وەکوو یەکەیەکی جوگرافی یان نەتەوەیی دان بەبوونی کوردستان نانێن، بەڵکوو زیاتر بە ناوچە کوردنشینەکان ناوی دەبەن. لە ڕوانگەی ڕامیارییەوە، ھەرێمی کوردستان لە باشووری کوردستان و خۆبەڕێوەبەریی ڕۆژاوا لە ڕۆژاوای کوردستان دوو حکوومەتی خۆبەڕیوەبەری کوردن کە لەم دوو بەشەی کوردستاندا باڵادەستن. کوردستان لە ئێراندا بەفەرمی تەنیا وەکوو پارێزگایەک ناسراوە. ھەروەھا کوردستان لەلایەن تورکیاوە بەفەرمی نەناسراوە و ناوی کوردستان لە تورکیا نایاسیییە. زیاتر... ھەنووکە ٧٬٠٢٥ وتار لە دەروازەی کوردستاندا ھەیە. وتارێک لەوان بە ھەڵکەوت ببینە وتاری ھەڵبژێردراو شوێنی ھەرێمی کوردستان لە ئێراقدا ڕێفراندۆمی سەربەخۆییی باشووری کوردستان (٢٠١٧) گشتپرسییەکە کە لە ڕۆژی ٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٧ لە باشووری کوردستان ئەنجامدرا. سەرەتای دروستبوونی دەنگۆی ئەنجامدانی گشتپرسی دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی ٢٠١٤ کە ناکۆکی لەنێوان ھەرێمی کوردستان و حکومەتی ناوەندی بەغداد دروستبوو و لەلایەکی دیکەیشەوە شەڕی داعش لە عێراق دەستیپێکرد. دیاریکردنی ڕۆژی گشتپرسی دەگەڕێتەوە بۆ ڕۆژی ٧ی حوزەیرانی ٢٠١٧ لە کۆبوونەوەیەکدا کە مەسعوود بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان لەگەڵ حیزبە کوردییەکانی باشووری کوردستان لەوانە پارتی، یەکێتی، یەکگرتووی ئیسلامی، بزووتنەوەی ئیسلامی، سۆسیالیست، شیوعی کوردستانی، زەحمەتکێشان و بەرەی تورکمانی و کەمایەتییەکان کۆبوونەوە و بڕیاریان لە ئەنجامدانی گشتپرسییەکە دا و ڕۆژی ئەنجدامدانی گشتپرسییەکەش دیاریکرا. بەپێی ڕاپۆرتێکی فرانس ٢٤، سەرۆککۆماری ویلایەتە یەکگرتووەکان دۆناڵد ترامپ بڕیاری دەرکرد کە داوا لە مەسعوود بارزانی بکات کە گشتپرسییەکە دوابخات، بەڵام ئەو ئەم داواکارییەی ڕەت کردەوە و سوور بوو کە گشتپرسی لە ٢٥ی ئەیلوولدا دەست پێ دەکات بەبێ گوێدان بەو دەسەڵاتانەی کە دژی ئەم بڕیارە وەستاون. لە چاوپێکەوتنێکی تریشدا ئەو وتی کە ئەم بڕیارە بە ھیچ شێوەیەک پوچەڵ ناکرێتەوە و خەڵکی کوردستان ھەلێکیان پێ دەدرێت بۆ بڕیاردان لەسەر چارەنووسی خۆیان. ڕوونی کردەوە کە دوای گشتپرسییەکەش گفتوگۆ لەگەڵ دەسەڵاتدارانی بەغداد دەکەن تاکوو بە ئاشتی بە ئەنجامێک بگەن. زیاتر... ژیاننامەی ھەڵبژێردراو قازی محەممەد (١ی ئایاری ١٨٩٣ - ٣٠ی ئاداری ١٩٤٧) دادوەر، بە باشی ناسراوی ناوچەی موکریان و دامەزرێنەر و سەرۆکی کۆماری کوردستان، لە ساڵی ١٩٤٦دا بوو. دوای ڕووخانی کۆمار لە ساڵی ١٩٤٧دا قازی لەگەڵ ھاوڕێکانی لە لایەن حکوومەتی کاتی تاران لە مەیدانی چوارچرای شاری مەھاباد لە سێدارە درا. قازی محەممەد لەساڵی ١٩٤٧ کۆچی دواییکردووە. زیاتر... شۆڕشەکان شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران (بە کوردیی باکووری: Serhildana Şêx Seîdê Pîranî، بە تورکی: Saideyh Said İsyanı). شۆڕشێک بوو دژی سیاسەتەکانی بەتورککردن لە باکووری کوردستان کە حکوومەتە نوێیەکەی ئەتاتورک پەیڕەوی دەکرد. شۆڕشەکە لەلایەن شێخ سەعیدەوە سەرپەرشتیی کرا و زۆرینەی ھۆزە کوردەکانی باکووری کوردستان چوونە پاڵی. ھەروەھا ھەندێک لە ئەفسەر و سەربازانی پێشووتری ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی لە کورد و تورک (حەمیدییە، ئازادیخوازان) چوونە پاڵی بە ئامانجی گەڕاندنەوەی دەوڵەتی عوسمانی. زیاتر... ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت پەرە بە وتاری سەرەکی بدە. پەرە بە وتارەکانی ناو پۆلی کوردستان بدە. لێرە کۆمەڵێک وتار ھەن، دەتوانیت بیاننووسیت یان فراوانیان بکەیت. داڕێژەی {{دەروازە|کوردستان}} بۆ ئەو وتارانە دابنێ کە پەیوەندییان بە کوردستان ھەیە. بیرۆکەت ھەیە؟ ڕەخنەت ھەیە؟ وتارێکی پوخت پێشنیار دەکەیت؟ لێرە پێشنیاری بکە بۆ زیاتر بەرەوپێشبردنی دەروازەکە. وێنەی ھەڵبژێردراو قازی محەممەد لە کاتی دامەزراندنی کۆماری مەھاباد لە ساڵی ١٩٤٦. دەنگی ھەڵبژێردراو گۆرانیی سڵاو بۆ ھەڤاڵی پێشمەرگە بە دەنگی مەرزیە فەریقییەوە مێژوو شانشینی کوردستان ئەو دەوڵەتە کوردییە بوو لە باشووری کوردستان کە لەلایەن شێخ مەحموودی حەفید لە ٢٢ی تشرینی یەکەمی ١٩٢٢ دامەزرا و دوایی لە حوزەیرانی ساڵی ١٩٢٤ ھەڵوەشێنرایەوە، ھاوکاتیش ھیچ لایەنێک بە فەرمی پاڵپشتی ئەو دەوڵەتەی نەکردبوو، پایتەختی ئەو دەوڵەتە شاری سلێمانی بوو و زاراوەی سۆرانی زمانی فەرمی ئەو دەوڵەتە بووە، ھەروەھا کورمانجی و زازاکی، ئاینیی ئیسلام بە ئاینی یەکەمی دەوڵەتەکە دانرا. زیاتر... کارەساتەکان ئەنفال یان شاڵاوی ئەنفال، کۆمەڵکوژیی کوردانی باشووری کوردستان بوو لەلایەن ڕژێمی بەعسی عێراق بە سەرۆکایەتی پێنجەمین سەرۆک کۆماری عێراق سەددام حوسێن، کە لە کۆتاییی شەڕی ئێران و عێراقدا ئەنجام درا. لە کۆمەڵکوژییەکەدا ٥٠٬٠٠٠ بۆ ١٨٢٬٠٠٠ کورد کوژرا. عەلی حەسەن ئەلمەجید سەرکردەی ئەم هەڵمەتە بوو. زیاتر... شارەکانی کوردستان ڕحا وتەی ھەڵبژێردراو قوربانی ئەم خاکەیە، ئەم ڕۆحە لەبەرما سۆزی دڵی پڕ دەردە، کە خولیایە لەسەرما ئامادەیی مەیدانم و ئەم بەرگە کە پۆشیم کفنە، نەوەکوو چاکەت و پانتۆڵە لەبەرما — قانع پۆلەکان کوردستان (٣٤ پۆل، ١٥٦ پەڕە) ئەلفوبێی کوردی (٣٧ پەڕە) ئەو فیلمانەی لە کوردستان داندراون (٦ پەڕە) باشووری کوردستان (١٤ پۆل، ٦٩ پەڕە) باکووری کوردستان (١٦ پۆل، ٤٧ پەڕە) بزووتنەوەی سەربەخۆییی کوردستان (١٦ پۆل، ٢٦ پەڕە) پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستان (١ پۆل) پارتی کرێکارانی کوردستان (٢ پۆل، ١٦ پەڕە) پارتی یەکێتیی دیموکرات (١ پۆل) پارێزگای کوردستان (٦ پۆل، ٤٨ پەڕە) تۆپی پێ لە کوردستان (٢ پۆل، ٦ پەڕە) جاف (١٣ پەڕە) جوگرافیای کوردستان (١٥ پۆل، ٩٥ پەڕە) چاندی کوردستان (١ پەڕە) چاندی کوردی (٢٥ پۆل، ٦٥ پەڕە) چوارپارچەی کوردستان (٧ پەڕە) دینەکانی کوردستان (واڵا) زاخۆ (١ پۆل، ١٦ پەڕە) زمانەکانی کوردستان (١ پۆل، ١٠ پەڕە) ڕۆژاوای کوردستان (٢ پۆل، ١٦ پەڕە) ڕۆژھەڵاتی کوردستان (٩ پۆل، ٨٧ پەڕە) ڕێکخراوە کوردییەکان (٢٢ پۆل، ٩٩ پەڕە) ژنانی کورد (٨ پۆل، ٩٣ پەڕە) سیاسەتی کوردستان (١١ پۆل، ٧ پەڕە) قەزاکانی باشووری کوردستان (١٨ پەڕە) قەزاکانی ھەرێمی کوردستان (١٦ پەڕە) کورد (٣١ پۆل، ٢٠٦ پەڕە) کوردایەتی (٤ پۆل، ١٨ پەڕە) کۆلکەوتارەکانی کوردستان (١ پۆل، ١٣ پەڕە) کۆمەڵگای کوردستان (٢ پۆل) کۆمەڵەی ڕەنجدەرانی کوردستان (٢ پۆل، ١ پەڕە) گژوگیاکانی کوردستان (٢٠ پەڕە) موکریان (١٠ پۆل، ٧ پەڕە) مێژووی کوردستان (٦ پۆل، ٦١ پەڕە) ھێرشە مووشەکییەکان بۆ سەر ھەولێر (٢ پەڕە) .krd کوردستان ٢٠١٩ لە کوردستان ئارووناوا ئاڵای کوردستان ئامەد ئەرزڕۆم ئەشکەوتی ھەلامەتا ئێزیدییەکان ئیلام ئێلح ئێڵ باتنایا باخچەی ئاژەڵانی ھەولێر باقۆفا باکووری کوردستان بنخەت بنەماڵە بۆکان بەرواری بەرەباب بێنار پارێزگاکانی کوردستان پان کوردیزم داڕێژە:پڕگەلھەترین شارەکانی کوردستان داڕێژە:پلەبەندی خزمایەتی پەیوەندییەکانی کۆماری چیک ‒ ھەرێمی کوردستان پەیوەندییەکانی ھەرێمی کوردستان ‒ ئیسپانیا پەیوەندییەکانی ھەرێمی کوردستان ‒ تورکیا پەیوەندییەکانی ھەرێمی کوردستان ‒ سووریا پێرستی توێژەرە کوردییەکان پێرستی ڕۆژنامە و چاپەمەنییە کوردییەکان یانەی وەرزشیی پێشمەرگەی ھەولێر پێندرۆ تەلسقۆف تەلەعفەر تیرە جزیر چەگینی حەسیچە خارپێت خانەقین خوڕەماوە خوێندن لە ھەرێمی کوردستان داڕێژە:دەشتی نەینەوا داڕێژە:دەشتی نەینەوا لە پارێزگای نەینەوا دەشقۆتان دھۆک دیلۆک دین لە کوردستان زاخۆ زەریفە خانم زەڕین ناڵ زەکەریاکان ڕاپەڕینی سمکۆی شکاک (١٩١٨–١٩٢٢) ڕاپەڕینی سمکۆی شکاک (١٩٢٦) ڕحا ڕۆژاوای کوردستان ڕۆژھەڵاتی کوردستان ڕەنگی پان ئێرانیزم ڕێکەوتنامەی سایکس–پیکۆ سلێمانی سنە سەرھەڵدانی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان سەری کانی، پارێزگای حەسیچە سەقز سەمسوور سەنگەسەر سیدەکان یانەی وەرزشیی سیروانی نوێ شۆڕشی شێخ سەعیدی پیران شەرەفیە شەڕی کەرکووک (١٩٩١) شەش ویلایەتی ئەرمەنی شێخ شەمسەدینێ ئەخلاتی عەبدولکەریم فندی عەفرین عەلیشێر قامیشلۆ قەرە چۆرلو (ھۆز) قەزای بەحرکە قەزای پیرمام قەزای تلکێف قەزای تەقتەق قەزای تەلەعفەر قەزای حەزەر قەزای حەمدانیە قەزای خەلیفان قەزای سیدەکان قەزای عەنکاوە قەزای قوشتەپە قەزای مووسڵ قەزای ھەریر قەسرۆک، شێخان قەڵای شێروانە کاتھێڵی مێژووی کورد کاکەسیاو کرماشان کوردا دەروازە:کوردستان کۆبانی کۆماری کوردیی لاچین کۆمەڵکوژیی دێرسیم کۆمەڵکوژیی کەرکووک (١٩٢٤) کۆمەڵکوژییەکانی کورد کەرکووک گۆڕینی ناوە جوگرافیاییەکان لە تورکیا گەل ململانێی کورد و عێراق (٢٠١٧) مووسڵ مەرعەش مەریوان مەلا یاسین مەلەتی مەھاباد میرنشینی برادۆست میرنشینی پازۆکی میرنشینی سلێمان میرنشینی مەلکشی مێژووی کورد بەپێی ھێڵی کاتی ناحیەی ئاڤگەنی ناحیەی ئەلقۆش ناحیەی باشیک ناحیەی بەرتڵە ناحیەی تەل عەبتە ناحیەی حەمام عەلیل ناحیەی زوممار ناحیەی ڕەبیعە ناحیەی سنونێ ناحیەی شورە ناحیەی قەحتانیە ناحیەی قەیرەوان ناحیەی گەیارە ناحیەی موحەلەبیە ناحیەی ناوەندی قەزای بەعاج ناحیەی ناوەندی قەزای تلکێف ناحیەی ناوەندی قەزای تەلەعفەر ناحیەی ناوەندی قەزای حەزەر ناحیەی ناوەندی قەزای حەمدانیە ناحیەی ناوەندی قەزای شنگال ناحیەی نەمروود ناحیەی وانکێ نورس، خیزان نەتەوەی بێدەوڵەت وان ورمێ وێنسار ھۆز ھۆزە کوردەکان ھەر کورد ئەبین ھەرێمی کوردستان ھەکار فندی ھەڵەبجە ھەولێر ھێزی دەریایی عێراقی یەکبوون چوارپارچەی کوردستان باکوور • باشوور • ڕۆژھەڵات • ڕۆژاوا دەروازە پەیوەندیدارەکان تورکیا عێراق سووریا ئێران ئەرمەنستان زازاکی گێڵان تاڵش تەبەرستان بەلۆچستان ئازەربایجان خۆراسان لوڕستان یارسان دەروازەکان دەروازەکان چین؟ پێرستی دەروازەکان دەروازە ھەڵبژێردراوەکان