 ئەو ئینسایکڵۆپیدیا ئازادەی کە ھەموو کەسێک دەتوانێت دەستکاریی بکات. ھەنووکە ٢٨٬٥٧٧ وتار بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) ھەن. |
پێڕستی وتارەکان · ڕێکخستنەکان
| ||||||
|
لەبارەی ویکیپیدیا · سیاسەت و ڕێساکان · فێرکاریی خێرا · فێرکاری بە وێنە · پرسیارە دووپاتکراوەکان · ڕێنماییی خێرا | |||||||
وتاری ھەڵبژێردراو 
سازمانی خەباتی کوردستانی ئێران (بە ئینگلیزی :Organization of Iranian Kurdistan Struggle، بە فارسی؛ سازمان خبات کردستان ایران) ھێزێکی سیاسی و سەربازی ڕۆژھەڵاتی کوردستانە لە ٥ی خەرمانانی ١٣٥٩ کۆچی خۆری بەرامبەر بە ٢٧ی ئاگۆستی ١٩٨٠ لەلایەن مامۆستا شێخ جەلال حسێنی بەھاوکاری چەند مامۆستایەکی ئاینی دامەزراندنی خۆی ڕاگەیاند لەسەر فکری ئاینی و نەتەوەیی، لە سەرەتادا تا ساڵی ٢٠٠٤ لەژێر ناوی سازمانی خەباتی نەتەوایەتی و ئیسلامی کوردستانی ئێران (خەبات) کار و تێکۆشانی دەکرد. بەڵام لە ساڵی ٢٠٠٤ لە کۆنگرەی سێ کە لە شارۆچکەی تۆبزاوە(ڕزگاری) سەر بە شاری ھەولێر بەسترا ناوەکەی بووە سازمانی خەباتی کوردستانی ئێران گۆڕانکارییەکی بنەڕەتی لە ڕەوت و کارەکانی ئەم ڕێکخراوە دەستی پێکرد. ساڵی ١٩٨٠ یەکەم کۆنگرەی سازمان لە قەڵای خەبات لە بلەکی بەسترا لەو کۆنگرەیەدا جگە لە پەسەند کردنی پەیڕەو و پڕۆگرام و ھەڵبژاردنی سکرتێری گشتی و ئەندامانی سەرکردایەتی بڕیاری لەسەر ستراتیژی و ڕێبازی ئەم ڕێکخراوە درا کە ڕێکخراوێکی ئیسلامی و نەتەوەیی بێت ئەمەش بووە ھۆی ئەوەی ھەڵگری پەیامێکی جیاوازتربێت لە حیزب و ڕێکخراوەکانی دیکەی کوردستانی ئێران بۆ گەیشتنی کورد بە مافەکانی لە چوارچێوەی ئێران. ھەروەھا یەکێک لە بنەما نەگۆڕەکانی خۆیان پەسند کرد ئەویش ڕەتکردنەوەی ھەرجۆرە وتوێژ و دانوستانێک لەگەڵ کاربەدەستان و نوێنەرانی کۆماری ئیسلامی ئێران. دوای دامەزراندن دەستکرا بە کاری ڕیکخستن و دانانی بنکە و بارەگای لە ناوچەکانی کوردستان ھەروەھا ھێزی پێشمەرگەی تایبەتی خۆی دامەزراند ھەرچەندە بەر لە دامەزراندنی سازمانی خەبات لەژێر ناوی ھێزی پێشمەرگەی دەفتەری مامۆستا شێخ عێزەدین شەڕیان لە دژی ھێزەکانی کۆماری ئیسلامی دەکرد بەڵام دوای دامەزراندی سازمان لەژێر ئەم ناوە خەبات و تێکۆشانیان دژی کۆماری ئیسلامی درێژە پێدا ئەمەش بەھۆی ئەوەی بەشێک لە فەرماندە و کەسایەتییەکانی دەفتەری مامۆستا لە دامەزراندنی سازمانی خەبات ڕۆلیان ھەبوو. بەھۆی ئەوەی کە کۆماری ئیسلامی ھێرشی بەرفرازانی بۆسەر کوردستانی ڕۆژھەڵات دەستپێکرد سەرجەم شار و شارۆچکەکانی کەوتەوە دەست سازمانی خەبات ناچار بوو بنکە و بارەگاکانی خۆیان لە کوردستان بکشێنەوە بۆ ناو خاکی باشووری کوردستان. ئەمەش وای کرد چاڵاکی و خەباتی ئەم ڕێکخراوە زیاتر کەمتربێتەوە. لە ساڵی ١٩٨٧ سازمانی خەبات بەھۆی کێشە و ململانێی ناوخۆی بەشێک لەئەندامانی سەرکردایەتی ئەم سازمانە بە ڕابەرایەتی مامۆستا مەلا خدر عەباسی جیادەبنەوە و پاشان ڕێکخراوی خەباتی شۆڕشگێری کوردستان دادەمەزرێنن ئەمەش زیاتر بووە ھۆی بێ ھێز بوونی. لە ساڵی ١٩٨٤ بەمەبەستی بڵاوکردنەوەی کار و چاڵاکی و ئامانجەکانیان ڕۆژنامەی تێکۆشانیان دەرکرد و لە ساڵی ١٩٨٥ ڕادوێی دەنگی خەباتیان دامەزراند کە تا ساڵانێکی زۆر بەردەوام بوو لە پەخشکردن. لە پەیڕەو و پڕۆگرامی ئەم سازمانەدا ھاتووە کە سازمانی خەبات تێدەکۆشێت بۆ دامەزراندنی حکوومەتێکی دیموکراتی و پەرلەمانی لە کوردستان ھەروەھا مافی دیاریکردنی چارەنووسی بۆ کوردستان پێ پەسەندە و ھەوڵ بۆ بەدەست ھێنانی مافی خودموختاری بۆ کوردستانی ئێران دەدات. درووشمی ڕووخانی ڕژیم یەکێک لە درووشمە سەرەکی و نەگۆڕەکانی سازمانی خەبات.
خوێندنەوەی زیاتر...
لە ھەواڵەکاندا .jpg)
ڕۆبێرت لێڤاندۆفسکی
- ١٧ی کانوونی یەکەم – ڕۆبێرت لێڤاندۆفسکی (لە وێنەکەدا) یاریزانی بایەرن میونشن خەڵاتی فیفای ٢٠٢٠ بۆ باشترین یاریزانی جیهان بەدەست هێنا
- ٢ی کانوونی یەکەم – ڤالیری گیسکارد دیستان سەرۆکی پێشووی فەڕەنسا لە تەمەنی ٩٤ ساڵی کۆچی دواییی کرد.
- ٢٩ی تشرینی دووەم – یانەی ئەھلیی میسڕی لەدوای بردنەوەی بەسەر یانەی زەمالەک لە ئەنجامی کۆتایی ٢ x ١ توانیی نازناوی نۆیەم خولی یانە پاڵەوانەکانی ئەفریقا بەدەست بھێنێت.
- ٢٥ی تشرینی دووەم – دیێگۆ مارادۆنا یاریزانی پێشووی ھەڵبژاردەی تۆپی پێی ئەرژەنتین لە تەمەنی ٦٠ ساڵی کۆچی دوایی کرد.
- ١٨ی تشرینی دووەم – فرسەت سۆفی پارێزگاری ھەولێر بەھۆی تووشبوونی بە ڤایرۆسی کۆرۆنا لە تەمەنی ٤٢ ساڵی کۆچی دواییی کرد.
- ١١ی تشرینی دووەم – خەلیفە بن سەلمان ئال خەلیفە سەرۆک وەزیرانی بەحرەین لە تەمەنی ٨٤ ساڵی کۆچی دواییی کرد.
- ١٠ی تشرینی دووەم – قادر حاجی عەلی سیاسەتوانی کوردی باشووری کوردستان لە سلێمانی کۆچی دواییی کرد.
- ٧ی تشرینی دووەم – مۆسیقازانی کورد و مامۆستای ئامێری دووزەلە ئەمانوڵڵا تاھیری لە تەمەنی ٨٥ ساڵی لە ناوچەی کولیایی کۆچی دواییی کرد.
- ٧ی تشرینی دووەم – جۆو بایدن لە ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتیی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا سەرکەوت و دیموکراتەکان جڵەوی ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی پیرانیشیان گرتە دەست.
- ٣١ی تشرینی یەکەم – شاعیری کورد جەلال مەلەکشا لە تەمەنی ٦٩ ساڵی لە شاری سنە کۆچی دواییی کرد.
- ٣١ی تشرینی یەکەم – ئەکتەری سکۆتلەندی شۆن کۆنەری لە تەمەنی ٩٠ ساڵی مرد.
- ٢٩ی تشرینی یەکەم – لە شاری نیسی فەرەنسا کۆچبەرێکی نایاسایی ھێرشێکی کردە سەر کەنیسەیەک و لە ئەنجامیدا سێ کەس کوژران.
- ٢٦ی تشرینی یەکەم – ئاژانسی فڕینناسی نیشتیمانی ئەمریکی ڕای گەیاند لە ڕێگای پڕۆژە و فڕۆکەی سۆفیا توانی ئاو لەسەر ڕوو تەختی مانگ بدۆزێتەوە.
- ٢٥ی تشرینی یەکەم – نووسەر و سەرۆکی یەکێتیی نووسەرانی کورد کاکەمەم بۆتانی لە شاری ھەولێر کۆچی دواییی کرد.
- ٢٣ی تشرینی یەکەم – سوودان و ئیسرائیل ڕێککەوتنێکی سەرەتایییان بۆ ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی نێوان ھەردوو وڵات ڕاگەیاند.
- ١٨ی تشرینی یەکەم – لویس ئارسە لە ھەڵبژاردنی گشتیدا بە سەرۆکی بۆلیڤیا ھەڵبژێردرا.
- ١٧ی تشرینی یەکەم – پارتی کرێکارانی نیوزیلاند بە سەرۆکایەتی جاسیندا ئاردێرن سەرۆک وەزیران زۆرینەی کورسییەکانی ھەڵبژاردنی گشتی ٢٠٢٠ی نیوزلەندای بردەوە.
ئەمڕۆ لە مێژوودا... - ١٦٨٩ – شارل مۆنتیسکیۆ، بیرمەندی فەرەنسی لەدایک بوو، کە خاوەنی بیردۆزی جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکانە لەیەکتر.
دووشەممە، ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ (ز)؛ بەرامبەر بە ٢٩ی بەفرانباری ٢٧٢٠ (ک)
→دوێنێ
ئەرشیڤ
سبەینێ←
ناساندنی ویکیپیدیا ویکیپیدیا ئینسایکڵۆپیدیایەکی ئازادی ئینتەرنێتییە کە بە دەستی بەشداربووانی خۆبەخشەوە لە سەرانسەری جیھاندا پێکدێت. سەیرکردن، لەبەرگرتنەوە و بەکارھێنانەوەی ناوەرۆکی ویکیپیدیا ئازادە. ویکیپیدیا دەستەی نووسەران یان چاودێرانی تایبەتی نییە و ھەموو کەس لە سەر ئینتەرنێت دەتوانێت دەستکاری و چاودێریی وتارەکانی بکات. ئەم ویکیپیدیایە کە بە شێوەزاری ناوەندی (سۆرانی) لە زمانی کوردی (Central Kurdish Branch) دەنووسرێت لە ٢٠٠٩ەوە لە ویکیپیدیای کورمانجی بە ھۆی چەند کێشەی تەکنیکی و زمانەوانییەوە جیا بووەتەوە و ئێستا ٢٨٬٥٧٧ وتار و ١٣٤ بەشداربووی چالاکی ھەیە.
بەشداری لە ویکیپیدیا ویکیپیدیای کوردی شوێنێکە بۆ پەرەپێدان و ناساندنی زمان و چاندی کوردی، و بۆ کۆکردنەوەی زانیارییەکان لەبارەی زانستە سروشتییەکان و کۆمەڵایەتییەکان بە زمانی کوردی لە یەک جێگەدا. بەشداریی ھەموو کەسێک ڕاستەوخۆ دەخرێتە ویکیپیدیای کوردی و پێویستی بە پەسەندکردنی کەس نییە. بۆ بەشداریکردن لە ویکیپیدیای کوردی پاش ئاشنابوون لەگەڵ ویکیپیدیا سەرەتا دەبێ بتوانی کوردی بە باشی بنووسی و بە باشی تایپی بکەیت. خولی فێرکاری ببینە و لە پەڕەی خۆڵەپەتانێ ئەوەی فێر دەبی تاقی بکەوە. ویکیپیدیا ژمارەیەکی زۆری وتاری ھەیە بەڵام بۆ ھەر بابەتێک دەبێ تەنیا یەک وتار ببێت. بە دەستکاریکردن و چاککردنەوەی ھەڵەکانی وتارەکان ببە بەکارھێنەرێکی چالاک و پاشان بە سێحربازی وتارەکان خۆت لە سەرەتاوە وتار بنووسە. پرسیارەکانت لە پرسگا بنووسە تا بەکارھێنەرانی شارەزا وەڵامت بدەنەوە.
کۆمەڵگای ویکیپیدیا تا ئێستا ٤٣٬٤٧٦ ھەژمار لە ویکیپیدیای کوردیی سۆرانی دروستکراون کە ١٣٤ بەکارھێنەریان لە سی ڕۆژی ڕابردوو بەشدارییان ھەبووە. ھەموو بەکارھێنەرێک لێرە خۆبەخشانە بەشداری دەکات و تەنیا لە سیاسەتەکان پەیڕەوی دەکرێ نەک لە ھیچ تاکە کەسێک. بۆ باشترکردنی وتارەکان بەکارھێنەران ھەردەم قسەوباس و خاڵەکانی خۆیان لە پەڕەکانی وتووێژی تایبەتدا دەردەبڕن. ویکیپیدیای کوردی پێشوازی لە بیروڕاکان و وتووێژەکانی ھەموو بەکارھێنەرێک دەکات سەبارەت بە ھەموو بەشەکانی.
دەتەوێت وتارێک بنووسیت؟ ھەنووکە لە ویکیپیدیای کوردیی ناوەندی ٢٨٬٥٧٧ وتار ھەن، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت کە ئەو وتارەی کە تۆ دەتەوێت لە ویکیپیدیا بی نووسیت ئەگەری ھەبوونی ھەیە. پەڕەی گەڕان بەکاربھێنە بۆ ئەوەی بزانیت کە ئەو وتارەی دەتەوێت بی نووسیت ھەیە لە ویکیپیدیا یان نا، لەوانەیە لەژێر ناوێکی تر ھەبێت. ئەگەر وتارەکە ھەبوو ئەوا پێویست ناکات پەڕەیەکی نوێ دروست بکەیتەوە لەبارەی ھەمان بابەتەوە، چوونکە دەسڕدرێتەوە. بەڵام تۆ ئازادیت لە چاکسازیکردن لەو وتارە ھەرچۆنێک بێت. ئەگەریش نەبوو، ناوی وتاری خوازراو لەم سندووقەی خوارەوە بنووسە و دروستی بکە. بیرت نەچێت کە بە ئاگایییەوە دوای ڕێنمایییەکان بکەویت و سیاسەتەکان لەسەر نووسینی وتار و شێوازەکانی بخوێنیتەوە. وتاری بێبایەخ دەسڕدرێتەوە.
وێنەی ھەڵبژێردراو 
بە ڤیدیۆ پێشوازیکردن لە ساڵی ٢٠٢١، لە شەقامی سالم، سلێمانی.
بەشەکانی تری ویکیپیدیا - مێزی زانیاری: بۆ پرسیار لە بەکارھێنەرانی دیکە سەبارەت بە بابەتە جۆراوجۆرەکانی زانست و زانیاری
- پرسگا: بۆ پرسیار سەبارەت بە بەکارھێنانی ویکیپیدیا
- دەروازەی کۆمەڵگا: بۆ ڕاگەیاندنی پرۆژەکان، چاوانەکان و ڕاپرسییەکانی ویکیپیدیا
- دیوەخان: بۆ وتووێژ لەسەر کێشە تەکنیکییەکان، سیاسەتەکان و چالاکییەکانی ویکیپیدیا
- ھەواڵەکانی ماڵپەڕ: بۆ تۆمارکردنی مێژووی گۆڕانکارییە سەرەکییەکان و ناونیشانی بڵاوکراوە دەرەکییەکان سەبارت بە ویکیپیدیا
- داخوازی بەرامبەری کوردی: بۆ داواکردنی واتای وشەکانی زمانەکانی تر بە کوردی
پرۆژە خوشکەکانی ویکیپیدیا خانەخوێی ویکیپیدیا دامەزراوەی ویکیمیدیایە کە چەند پرۆژەی تریش بەڕێوە دەبات:
کۆمنز
خەزێنەی ئازادی میدیا
خەزێنەی ئازادی میدیا
میدیاویکی
پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی
پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی
مێتاویکی
ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا
ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا
ویکیکتێب
کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد
کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد
ویکیدراوە
بنکەی زانیاریی ئازاد
بنکەی زانیاریی ئازاد
ویکیھەواڵ
ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد
ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد
ویکیوتە
کۆکەرەوەی وتەکان
کۆکەرەوەی وتەکان
ویکیسەرچاوە
کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد
کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد
ویکیجۆر
تۆماری جۆری ئاژەڵەکان
تۆماری جۆری ئاژەڵەکان
ویکیزانکۆ
سەرچاوەی ئازادی فێربوون
سەرچاوەی ئازادی فێربوون
ویکیگەشت
ڕێنوێنی گەشتی ئازاد
ڕێنوێنی گەشتی ئازاد
ویکیفەرھەنگ
فەرھەنگی کوردی
فەرھەنگی کوردی