 ئەو ئینسایکڵۆپیدیا ئازادەی کە ھەموو کەسێک دەتوانێت دەستکاریی بکات. ھەنووکە ٢٧٬٨٠٥ وتار بە کوردیی ناوەندی (سۆرانی) ھەن. |
پێڕستی وتارەکان · ڕێکخستنەکان
| ||||||
|
لەبارەی ویکیپیدیا · سیاسەت و ڕێساکان · فێرکاریی خێرا · فێرکاری بە وێنە · پرسیارە دووپاتکراوەکان · ڕێنماییی خێرا | |||||||
وتاری ھەڵبژێردراو 
پێترا یان بەترا شوێنەواری شارێکی مێژوویییە لە پارێزگای مەعان لە باشووری شانشینی ئوردونی ھاشیمی ھەڵکەوتووە. بەھۆی تەلارە داتاشراوەکانی لە شاخ و گاشەبەردەکانی لەگەڵ کەناڵە ئاوەڕۆیە دێرینەکانی ناوبانگی دەرکردووە. لەکۆندا پێیان دەگوت «پەمەیی» یان بە «شارە پەمەیییەکە» بانگیان دەکرد، کە ئەمەش بەھۆی ڕەنگی تاوێرەکانییەوە بوو.
شاری پێترا بەنزیکەیی ساڵی ٣١٢ی پێش زایین وەک پایتەختی نەبتیەکان دامەزرا. بۆ ماوەیەکی درێژ خاوەنی پێگە و بایەخێکی باڵا بوو، کە ئەمەش بەھۆی ھەڵکەوتەکەی بوو کە لەسەر ڕێگای ئاوریشم ھەڵکەوتبوو، و کەوتبووە نێوان شارستانییەتەکانی میزۆپۆتامیا، ئیسرائیل و میسر. شارەکە ڕۆڵێکی گرنگی لە کایەی بازرگانی شارستانییەتەکانی دەوروپشتی ھەبوو. شارەکە بە قەدباڵ و ڕووی کێوێکی لەتبوو ھەڵکەندراوە. لە کۆمەڵە کێوێکی تاوێری بەزیو، کە پێکھاتەکەی درێژەپێدەری ھەمان پێکھاتە بیابانییەکەی باکووری نیمچە دوورگەی عەرەبییە. بە دیاریکراوی دۆڵی عەرەبە، کە لە دەریای مردووەوە تاوەکو کەنداوی عەقەبە درێژ دەبێتەوە.
پاشماوەی شارەکە بۆ شوێنەوارناسان بەدرێژاییی ماوەی دەسەڵاتی عوسمانییەکان بە شاردراوەیی مابوویەوە، تاوەکو لە ساڵی ١٨١٢، خۆرھەڵاتناسێکی سویسری بەناوی یوھان لۆدفیگ بێرکھارت ھات و دۆزییەوە. لە ساڵی ١٩٨٥، شوێنەواری شارەکە خرایە سەر میراتی جیھانی لە ڕێزبەندی شوێنەوارە مێژوویییەکانی ڕێکخراوەی یونێسکۆ. ھەروەھا لە ساڵی ٢٠٠٧، وەک یەکێک لە حەوت سەرسورھێنەرەکەی جیھان ھەڵبژێردرا.
خوێندنەوەی زیاتر...
لە ھەواڵەکاندا 
جاسیندا ئاردێرن
- ١٧ی تشرینی یەکەم – پارتی کرێکارانی نیوزیلاند بە سەرۆکایەتی جاسیندا ئاردێرن سەرۆک وەزیران (لە وێنەکەدا) زۆرینەی کورسییەکانی ھەڵبژاردنی گشتی ٢٠٢٠ی نیوزلەندای بردەوە.
- ٢٩ی ئەیلوول – نەواف ئەحمەد جابر سەباح دوای مردنی براکەی، سەباح ئەحمەد جابر سەباح لە تەمەنی ٩١ ساڵیدا، بووە میری کووەیت.
- ٢٧ی ئەیلوول – ھێزە چەکدارەکانی ئازەربایجان و ئەرمینیا لە ناگۆرنۆ-قەرەباغ پێکیان دادا، و بووە ھۆی پێشەکییەک بۆ حکوومەت نیزامی لە ھەردوو وڵات و جوڵاندنی سەربازی لە ئەرمینیا.
- ١٢ی ئاب – ڕێژەی گشتگیربوون بە ڤایرۆسی کۆرۆنا گەیشتە ٢٠٬٠٠٠٬٠٠٠ کەس و لە ناویاندا ٧٣٦٬٠٠٠ کەس مردوون، و ١٢٬٢٨١٬٠٠٠ کەسیش لە نەخۆشییەکە چاکبوونەتەوە.
- ٤ی ئاب – چەند تەقینەوەیەک لە بەیرووت، لوبنان، بەلایەنی کەمەوە بوونە ھۆی کوشتنی ١٥٨ کەس و برینداربوونی زیاتر لە ٦٬٠٠٠ کەسی تر.
- ٢٠ی تەممووز – کەشتیی ئاسمانیی ھیوا نێردرایە سەر ھەسارەی بارام لە ناوەندی بۆشاییی تانیگاشیما لە وڵاتی یابان. ئەو کەشتییە دەبێتە یەکەمین کەشتی ئاسمانی نەتەوەیی عەرەب و وڵاتی ئیمارات کە تایبەتە بە ھەسارەی بارام.
- ١٨ی تەممووز – کلکداری نیووایز بەدرێژایی مانگی تەممووز لە بەرەبەیاندا کۆتایییەکانیش لە شەوان لە ئاسمانی زەوی دەردەکەوی.
- ١٠ی تەممووز – دوای ٨٦ ساڵ لە ڕاگرتنی نوێژکردن لە ناوی، دادگای کارگێڕی بەرزی تورکیا بڕیاڕی بە گۆڕینی ئایاسۆفیا لە مۆزەخانەوە بۆ مزگەوت دا.
- ٩ی تەممووز – ئاماری گشتگیربوون بە ڤایرۆسی کۆرۆنا بەرز بوویەوە و گەیشتە ١٢ میلیۆن کەس لە ھەموو جیھان، ئاماری ڕێژەی مردووان ٥٤٨ ھەزار کەس؛ بە نزیکەیی ٦ میلیۆن و ٥٦١ ھەزار کەس لە نەخۆشییەکە چاک بوونەوە.
- ٧ی تەممووز – لافاوی دوورگەی کیوشو ٢٠٢٠ بووە ھۆی کوشتنی ٤٩ کەس لە باشووری ژاپۆن.
- ٢١ی ئایار – خۆرگیران خۆرگیرانێکی نیمچەیی ڕوویدا، کە لە بەشێک لە ئەفریقا و ئاسیا بیندرا. لەگەڵ بەشێک لە باشووری ڕۆژھەڵاتی ئەورووپا، و لە ھەرێمی کوردستانیش ئەو خۆرگیرانە بە شێوەیەکی نیمچەیی بیندرا.
- ٦ی ئایار – پەرلەمانی عێراق لە دانیشتنێکیدا متمانەی بە مستەفا کازمی بەخشی وەک سەرۆکوەزیرانی نوێی عێراق.
ئەمڕۆ لە مێژوودا... - لەساڵی ١٩٦٤ دا ،شۆڕشێکی جەماوەریی بەرفراوان لە سوودان ھەڵگیرسا لەدژی سیستمی سەربازی لەو وڵاتەدا، بەو ھۆیەشەوە حوکمی سەربازی لەسوداندا کۆتایی پێھێنرا.
- لەساڵی ١٩٩٤ دا ،ئەمریکا و کۆریای باکوور ڕێکەوتننامەیەکیان لەشاری ژنێف مۆرکرد، کە ڕێگەی بەحکومەتی پیۆنگ یانگ دەدا، تەنھا بۆ مەبەستی مەدەنی سوود لەوزەی ئەتۆم وەربگرێت.
ناساندنی ویکیپیدیا ویکیپیدیا ئینسایکڵۆپیدیایەکی ئازادی ئینتەرنێتییە کە بە دەستی بەشداربووانی خۆبەخشەوە لە سەرانسەری جیھاندا پێکدێت. سەیرکردن، لەبەرگرتنەوە و بەکارھێنانەوەی ناوەرۆکی ویکیپیدیا ئازادە. ویکیپیدیا دەستەی نووسەران یان چاودێرانی تایبەتی نییە و ھەموو کەس لە سەر ئینتەرنێت دەتوانێت دەستکاری و چاودێریی وتارەکانی بکات. ئەم ویکیپیدیایە کە بە شێوەزاری ناوەندی (سۆرانی) لە زمانی کوردی (Central Kurdish Branch) دەنووسرێت لە ٢٠٠٩ەوە لە ویکیپیدیای کورمانجی بە ھۆی چەند کێشەی تەکنیکی و زمانەوانییەوە جیا بووەتەوە و ئێستا ٢٧٬٨٠٥ وتار و ١١٦ بەشداربووی چالاکی ھەیە.
بەشداری لە ویکیپیدیا ویکیپیدیای کوردی شوێنێکە بۆ پەرەپێدان و ناساندنی زمان و چاندی کوردی و کۆکردنەوە زانیارییەکانمان لە یەک جێگەدایە. بەشداریی ھەموو کەسێک ڕاستەوخۆ دەخرێتە ویکیپیدیای کوردی و پێویستی بە پەسەندکردنی کەس نییە. بۆ بەشداریکردن لە ویکیپیدیای کوردی پاش ئاشنابوون لەگەڵ ویکیپیدیا سەرەتا دەبێ بتوانی کوردی بە باشی بنووسی و بە باشی تایپی بکەیت. خولی فێرکاری ببینە و لە پەڕەی خۆڵەپەتانێ ئەوەی فێر دەبی تاقی بکەوە. ویکیپیدیا ژمارەیەکی زۆری وتاری ھەیە بەڵام بۆ ھەر بابەتێک دەبێ تەنیا یەک وتار ببێت. بە دەستکاریکردن و چاککردنەوەی ھەڵەکانی وتارەکان ببە بەکارھێنەرێکی چالاک و پاشان بە سێحربازی وتارەکان خۆت لە سەرەتاوە وتار بنووسە. پرسیارەکانت لە پرسگا بنووسە تا بەکارھێنەرانی شارەزا وەڵامت بدەنەوە.
کۆمەڵگای ویکیپیدیا تا ئێستا ٤٢٬٢١١ ھەژمار لە ویکیپیدیای کوردیی سۆرانی دروستکراون کە ١١٦ بەکارھێنەریان لە سی ڕۆژی ڕابردوو بەشدارییان ھەبووە. ھەموو بەکارھێنەرێک لێرە خۆبەخشانە بەشداری دەکات و تەنیا لە سیاسەتەکان پەیڕەوی دەکرێ نەک لە ھیچ تاکە کەسێک. بۆ باشترکردنی وتارەکان بەکارھێنەران ھەردەم قسەوباس و خاڵەکانی خۆیان لە پەڕەکانی وتووێژی تایبەتدا دەردەبڕن. ویکیپیدیای کوردی پێشوازی لە بیروڕاکان و وتووێژەکانی ھەموو بەکارھێنەرێک دەکات سەبارەت بە ھەموو بەشەکانی.
ئایا دەتەوێت وتارێک بنووسیت؟ ھەنووکە لە ویکیپیدیای کوردیی ناوەندی ٢٧٬٨٠٥ وتار ھەن، ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت کە ئەو وتارەی کە تۆ دەتەوێت لە ویکیپیدیا بی نووسیت ئەگەری ھەبوونی ھەیە. پەڕەی گەڕان بەکاربھێنە بۆ ئەوەی بزانیت کە ئەو وتارەی دەتەوێت بی نووسیت ھەیە لە ویکیپیدیا یان نا، لەوانەیە لەژێر ناوێکی تر ھەبێت. ئەگەر وتارەکە ھەبوو ئەوا پێویست ناکات پەڕەیەکی نوێ دروست بکەیتەوە لەبارەی ھەمان بابەتەوە، چوونکە دەسڕدرێتەوە. بەڵام تۆ ئازادیت لە چاکسازیکردن لەو وتارە ھەرچۆنێک بێت. ئەگەریش نەبوو، ناوی وتاری خوازراو لەم سندووقەی خوارەوە بنووسە و دروستی بکە. بیرت نەچێت کە بە ئاگایییەوە دوای ڕێنمایییەکان بکەویت و سیاسەتەکان لەسەر نووسینی وتار و شێوازەکانی بخوێنیتەوە. وتاری بێبایەخ دەسڕدرێتەوە.
وێنەی ھەڵبژێردراو 
بەشەکانی تری ویکیپیدیا - مێزی زانیاری: بۆ پرسیار لە بەکارھێنەرانی دیکە سەبارەت بە بابەتە جۆراوجۆرەکانی زانست و زانیاری
- پرسگا: بۆ پرسیار سەبارەت بە بەکارھێنانی ویکیپیدیا
- دەروازەی کۆمەڵگا: بۆ ڕاگەیاندنی پرۆژەکان، چاوانەکان و ڕاپرسییەکانی ویکیپیدیا
- دیوەخان: بۆ وتووێژ لەسەر کێشە تەکنیکییەکان، سیاسەتەکان و چالاکییەکانی ویکیپیدیا
- ھەواڵەکانی ماڵپەڕ: بۆ تۆمارکردنی مێژووی گۆڕانکارییە سەرەکییەکان و ناونیشانی بڵاوکراوە دەرەکییەکان سەبارت بە ویکیپیدیا
- داخوازی بەرامبەری کوردی: بۆ داواکردنی واتای وشەکانی زمانەکانی تر بە کوردی
پرۆژە خوشکەکانی ویکیپیدیا خانەخوێی ویکیپیدیا دامەزراوەی ویکیمیدیایە کە چەند پرۆژەی تریش بەڕێوە دەبات:
