ڕۆژژمێری کوردی
ڕۆژژمێری کوردی: ساڵی کوردییش، ھەر وەک ساڵی ئێرانی، ساڵێکی ھەتاوییە. واتە بەگوێرەی سووڕی زەوی بە دەوری ھەتاوە. ژمارەی مانگەکان و دەستپێک و کۆتاییی ساڵەکان و ساتی گۆڕان بۆ ساڵی نوێ، کتومت ھەر وەک ساڵی ئێرانییە. بەڵام دوو جیاوازیی سەرەکیی ھەیە کە بریتین لە:
١. ڕۆژژمێری کوردی بەپێچەوانەی ڕۆژژمێری ئێرانی، کۆچی نییە. بەڵکوو ساڵی ١ی ڕۆژژمێری کوردی ئەو ساڵەیە کە ئیمپراتۆریی مەزنی ماد لە لایەن "دیاکۆ"وە دامەزرا. ئەویش ٧٠٠ ساڵ پێش لە زایین بوو.
٢. لە سەردەمی کۆماری کوردستان لە مەھاباددا ناوی مانگەکان کران بە کوردی کە بریتین لە:
مانگەکاندەستکاری
| ڕیزبەندی مانگەکان | ژمارەی ڕۆژەکان | ناوەکەی بە کوردی | ناوەکەی بە فارسی | مێژووکانی زائینی | |
|---|---|---|---|---|---|
| ١ | ٣١ | خاکەلێوە | فەرڤەردین-فروردین | ٢١ی ئازار – ٢٠ی نیسان | |
| ٢ | ٣١ | گوڵان | ئۆردیبێهێشت-اردیبهشت | ٢١ی نیسان – ٢١ی ئایار | |
| ٣ | ٣١ | جۆزەردان | خۆرداد-خرداد | ٢٢ی ئایار – ٢١ی حوزەیران | |
| ٤ | ٣١ | پوشپەڕ | تیر-تیر | ٢٢ی حوزەیران – ٢٢ی تەمموز | |
| ٥ | ٣١ | گەلاوێژ | مۆرداد-مرداد | ٢٣ی تەمموز – ٢٢ی ئاب | |
| ٦ | ٣١ | خەرمانان | شەهریڤەر-شهریور | ٢٣ی ئاب – ٢٢ی ئەیلوول | |
| ٧ | ٣٠ | ڕەزبەر | مێهر-مهر | ٢٣ی ئەیلوول – ٢٢ی تشرینی یەکەم | |
| ٨ | ٣٠ | خەزەڵوەر | ئابان-آبان | ٢٣ی تشرینی یەکەم – ٢١ی تشرینی دووەم | |
| ٩ | ٣٠ | سەرماوەز | ئازەر-آذر | ٢٢ی تشرینی دووەم – ٢١ی کانوونی یەکەم | |
| ١٠ | ٣٠ | بەفرانبار | دێی-دی | ٢٢ی کانوونی یەکەم – ٢٠ی کانوونی دووەم | |
| ١١ | ٣٠ | ڕێبەندان | بەهمەن-بهمن | ٢١ی کانوونی دووەم – ١٩ی شوبات | |
| ١٢ | ٣٠/٢٩ | ڕەشەمێ | ئێسفەند-اسفند | ٢٠ی شوبات – ٢٠ی ئازار | |
ساڵی کوردیدەستکاری
| کۆچی ھەتاوی | ١٬٣٩٨ |
| کۆچی هەیڤی | ١٬٤٤٠ – ١٬٤٤١ |
| زایینی | ٢٬٠١٩ – ٢٬٠٢٠ |
ئەمساڵی کوردی: ٢٧١٩ی کوردی
بەراوردی ساڵی کوردی لەگەڵ ساڵی ھەتاویی کۆچیدادەستکاری
ساڵی کوردی «١٣٢١» ساڵ لە ساڵی ئێرانی گەورەترە. ئەگەر ئەمساڵ ساڵی (١٣٩٨)ی ھەتاوی بێت، ئاوا دەبێتە کوردی: (٢٧١٩ = ١٣٢١ + ١٣٩٨)
یان ئەگەر ساڵی کوردیمان ھەبێت، بۆ ئەوەی بیکەینە ساڵی کۆچیی ھەتاوی (ئێرانی) بەپێچەوانەی سەرەوە دەکەین: (١٣٩٨ = ١٣٢١ - ٢٧١٩)
بەراوردی ساڵی کوردی لەگەڵ ساڵی زایینیدادەستکاری
یەکەم ساڵی دەستپێکی ڕۆژژمێری کوردی ٧٠٠ ساڵ پێش لە زایین بووە. بەھاری ئەو ساڵەش دەستپێکی ساڵەکە بووە. ھەروەکوو چۆن ساڵی کۆچیی ھەتاوی ھاوکات نییە لەگەڵ ساڵی زایینیدا، ساڵی کوردیش لەگەڵ ساڵی زایینیدا ھاوکات نییە. ساڵی کوردی ٧٠٠ ساڵ لە ساڵی زایینی گەورەترە. بۆ گۆڕینی ئاوا دەکەین:
- ئەگەر لە نێوان ١ی ژانڤییەی ساڵی زایینی تا ٢٠ یان ٢١ی مارس (واتە ١ی نەورۆز) بێت، ٦٩٩ ساڵ دەخەینە سەر ساڵە زایینییەکە، دەبێتە ساڵی کوردی، بۆ نموونە ئەگەر ساڵی ٢٠٠٥ بێت ئاوا دەکەین: (٢٧٠٤ = ٦٩٩ + ٢٠٠٥)
کە ئەگەر ساڵی کوردیمان ھەبێت بەپێچەوانەی سەرەوە دەکەین:(٢٠٠٥ = ٦٩٩ - ٢٧٠٤)
- ئەگەر لە نێوان ٢١ی مارس تا ٣١ی دیسامبر بێت، ٧٠٠ دەخەیەنە سەری. بۆ نموونە ئەگەر ٢٠٠٥ بێت ئاوا دەکەین: (٢٧٠٥ = ٧٠٠ + ٢٠٠٥)
کە ئەگەر ساڵی کوردیمان ھەبێت بەپێچەوانەی سەرەوە دەکەین: (٢٠٠٥ = ٧٠٠ - ٢٧٠٥)