داڕێژە:لە ھەواڵەکاندا/ئەرشیڤ

٢٠٢٤

تشرینی یەکەم

• ١٠ی تشرینی یەکەم – ھان کانگ، شاعیر و ڕۆماننوسی کۆریی باشووری خەڵاتی نۆبێلی وێژەی پێبەخشرا.
• ٩ی تشرینی یەکەم – دێمیس ھەسابیس و جۆن ئێم. جامپەر بۆ کارەکانیان لە بواری پێشبینیکردنی پێکھاتەی پرۆتین و دەیڤد بەیکەر بۆ کارەکانی لە دیزاینی پرۆتینی لێکدانەوەییدا، خەڵاتی نوبێلی کیمیایان پێبەخشرا.
• ٩ی تشرینی یەکەم – زریانی میڵتن گەیشتە ویلایەتی فلۆریدا لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا.
• ٨ی تشرینی یەکەم – جۆن ھۆپفیڵد و جێفری ھینتۆن خەڵاتی نۆبێلی فیزیکیان بەھۆی لێکۆڵینەوەکانیان لە فێربوونی مەکینە بۆ تۆڕی دەماریی دەستکرد وەرگرت.
• ١ی تشرینی یەکەم – لە درێژەی گرژییەکانی ڕۆژھەڵاتی ناویندا، ئیسرائیل ھێرشی وشکانیی بۆ سەر لوبنان ئەنجامدا و ئێرانیش بە ھاویشتنی مووشەکی بالیستیکی لە چەندین شەپۆلدا ھێرشی کردە سەر ئیسرائیل.

ئەیلوول

• ٢٧ی ئەیلوول – حەسەن نەسروڵڵا، سکرتێری گشتیی حیزبوڵڵای لوبنان لە ھێرشێکی ئاسمانیی ئیسرائیلدا تیرۆر کرا.
• ٢٣ی ئەیلوول – لە ھێرشە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل بۆ سەر حیزبوڵڵا لە لوبنان، نزیکەی ٦٠٠ کەس کوژران و زیاتر لە ١٨٠٠ کەسیش بریندار بوون.
• ١٧ی ئەیلوول – بەھۆی تەقینەوەی پەیجەرە بەکارھێنراوەکان لەلایەن ئەندامانی حیزبوڵڵاوە لە سووریا و لوبنان، لانیکەم ٤٢ کەس کوژران و ھەزاران کەسیش بریندار بوون.
• ١٦ی ئەیلوول – لە ئەورووپای ناوەندی بەھۆی زنجیرە لافاوێک لانیکەم ٢٥ کەس گیانیان لەدەستدا، ١١ کەس بێسەروشوێن بوون و چەند شارۆچکەش کەوتنە ژێر ئاو.
• ١٢ی ئەیلوول – مەسعوود پزیشکیان وەک یەکەمین سەرۆک کۆماری ئێران سەردانی ھەرێمی کوردستانی کرد.
• ١١ی ئەیلوول – ئەلبێرتۆ فوجیمۆری سەرۆک کۆماری پێشووی پێروو لە تەمەنی ٨٦ ساڵیدا کۆچی دواییی کرد.

ئاب

• * ١٠ی ئاب – ڕێبوار تەھا وەک پارێزگاری کەرکووک ھەڵبژێردرا و بەھۆیەوە لایەنە کوردەکان دوای ٧ ساڵان توانییان ئەو پۆستە بگرنەوە دەستیان.
• ٥ی ئاب – شێخ حەسینە، سەرۆک وەزیرانی بەنگلادێش بەھۆی خۆپیشاندانەکانی دژی دوەڵەتەکەی بەرەو ھیندستان ھەڵھات و لە پۆستەکەی کشایەوە.
• ١ی ئاب – ویلایەتە یەکگرتووەکان، ڕووسیا و ھاوپەیمانەکانیان ٢٦ بەندکراویان ئاڵوگۆڕ پێکرد.

تەممووز

• ٣١ی تەممووز – ئیسماعیل ھەنییە، سەرۆکی مەکتەبی سیاسیی حەماس لە تاران، ئێران تیرۆر کرا.
• ٢٦ی تەممووز – ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٤ لە پاریس دەستیپێکرد.
• ٢١ی تەممووز – جۆ بایدن، سەرۆک کۆماری ویلایەتە یەکگرتووەکان لە ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتیی ٢٠٢٤ کشایەوە.
• ١٣ی تەممووز – دۆناڵد ترامپ، سەرۆک کۆماری پێشووی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە کاتی گردبوونەوەیەکی سیاسی لە ویلایەتی پێنسیلڤانیا لە ھەوڵێکی تیرۆرکردن ڕزگاری بوو.
• ٦ی تەممووز – مەسعوود پزیشکیان لە ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتیی ئێران سەرکەوتنی بەدەستھێنا.
• ٥ی تەممووز – پارتی کرێکاران بە سەرکردایەتیی کیەر ستارمەر لە ھەڵبژاردنە گشتییەکانی بەریتانیا سەرکەوتنی بەدەستھێنا.

حوزەیران

٤ی حوزەیران – نارێندرا مۆدی، سەرۆک وەزیرانی ھیندستان جارێکی دیکە لە ھەڵبژاردنی سەرانسەریی ھیندستان سەرکەوتنی بەدەستھێنا.

ئایار

• ١٩ی ئایار – بەھۆی کەوتنەخوارەوەی ھەلیکۆپتەرێک لە ئازەربایجانی ڕۆژھەڵات لە ئێران، ٩ کەس کوژران کە ئیبراھیم ڕەئیسی، سەرۆککۆماری ئێران و حوسێن ئەمیرعەبدوڵڵاھیان، وەزیری کاروباری دەرەوەی ئەو وڵاتە لەناو کوژراوەکاندا بوون.
• ١٦ی ئایار – بڕیاری دادگای کۆبانی کە تێیدا ١٠٨ سیاسەتوانی کورد و ئەندامانی ھەدەپە دادگایی کران ڕاگەیەندرا و بۆ سەلاحەدین دەمیرتاش ٤٢ ساڵ، فیگەن یوکسەکداغ ٣٢ ساڵ و ئەحمەد تورک ١٠ ساڵ بەندکران دەرکرا.
• ١٥ی ئایار – ھەوڵی تیرۆرکردنی ڕۆبەرت فیکۆ، سەرۆک وەزیرانی سلۆڤاکیا درا و بەھۆیەوە ڕەوانەی نەخۆشخانە کرا.

نیسان

• ٢٣ی نیسان – ناسا ڕای گەیاند کە پشکنەری ئاسمانیی ڤۆیجر ١ بۆ یەکەمجار لە دوای پێنج مانگ پەیوەندیی کردەوە بە زەوی.
• ١٣ی نیسان – ئێران لە کاردانەوەی ھێرشی ئاسمانیی ئیسرائیل بۆ سەر باڵیۆزخانەکەی لە دیمەشق، ئۆپەراسیۆنی بەڵێنی ڕاستیی بۆ سەر خاکی ئیسرائیل ئەنجامدا.
• ٨ی نیسان – فیزیکزانی تیۆریی خاوەن خەڵاتی نۆبێل، پیتەر ھیگز لە تەمەنی ٩٤ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

ئازار

• ٢٦ی ئازار – پردی فرانسیس سکۆت کی لە شاری بالتیمۆری ئەمریکا داڕما دوای ئەوەی لەلایەن کەشتییەکی سینگاپوور پێکدادرا.
• ٢٢ی ئازار – لە ھێرشێکی تیرۆریستیدا لە کراسنۆگۆرسکی ڕووسیا، لانیکەم ١٤٠ کوژران و ٣٦٠ کەسیش بریندار بوون.
• ١٠ی ئازار – ھەرێمی کوردستان، عەرەبستانی سعوودی و زۆربەی وڵاتانی ئیسلامی ڕۆژی ١١ی ئازاریان وەکوو یەکەمین ڕۆژی مانگی ڕەمەزان دیاریکرد، بەشێکی تریان وەکوو ئێران ڕۆژەکەیان بە تەواوکەری مانگی شەعبان دانا.
• ١ی ئازار – ھونەرمەندی مانگای ژاپۆنی ئاکیرا توریاما، نووسەری دراگۆن بۆڵ، لە تەمەنی ٦٨ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

شوبات

• ٧ی شوبات – ئیلھام عەلیێڤ بۆ جاری پێنجەم وەکوو سەرۆک کۆماری ئازەربایجان ھەڵبژێردرایەوە.

کانوونی دووەم

• ٣١ی کانوونی دووەم – عیمران خان، سەرۆک وەزیرانی پێشووی پاکستان بەھۆی دزەپێکردنی نھێنییەکانی دەوڵەت سزای ١٠ ساڵ و بەھۆی گەندەڵیشەوە سزای ١٤ ساڵ بەندکرانی بەسەردا سەپێندرا.
• ٢٩ی کانوونی دووەم – چوار بەندکراوی سیاسیی کورد بە ناوەکانی محەممەد فەرامەرزی، وەفا ئازەربار، پێژمان فاتحی و موحسین مەزڵووم لەلایەن کۆماری ئیسلامیی ئێرانەوە لەسێدارەدران.
• ٢٥ی کانوونی دووەم – دوای ئەوەی باڵەکانی ھەلیکۆپتەری بلیمەت زیانیان پێگەیشت، ناسا ئەرکی ھەلیکۆپتەرەکەی لە مەریخ کۆتاییی پێھێنا.
• ١٩ی کانوونی دووەم – مەکۆی گەڕانچیی مانگی دەزگای بۆشاییی ژاپۆن بە سەرکەوتوویی لەسەر ڕووی مانگ نیشتەوە.
• ١٨ی کانوونی دووەم – لە کاردانەوەی ھێرشە مووشەکییەکانی ئێران بۆ سەر خاکی پاکستان، ھێزی ئاسمانیی پاکستان ئۆپەراسیۆنی مردن بۆ سەرمەچاری لەناو خاکی ئێراندا ئەنجامدا.
• ١٦ی کانوونی دووەم ‒ سپای پاسدارانی ئێران لەناو خاکی پاکستاندا چەند ھێرشێکی ئەنجامدا و بەھۆیەوە دوو منداڵ کوژران.
• ١٥ی کانوونی دووەم ‒ لە ھێرشێکی مووشەکیی سپای پاسدارانی ئێران بۆ سەر خەڵکی مەدەنی لە ھەولێر، ٤ کەس گیانیان لەدەستدا و ٦ کەسیش بریندار بوون.
• ١٢ی کانوونی دووەم ‒ دوای پێکھێنانی ھاوپەیمانییەک بە سەرکردایەتیی ئەمریکا و بەریتانیا، زنجیرەیەک ھێرشی مووشەکی بۆ سەر حووسییەکان لە یەمەن ئەنجامدرا.
• ٧ی کانوونی دووەم ‒ یاریزان و ڕاهێنەری تۆپی پێی ئەڵمانی، فرانتس بێکنباوەر لە تەمەنی ٧٨ ساڵیدا کۆچی دواییی کرد.
• ٣ی کانوونی دووەم ‒ لە چوارەمین ساڵیادی کوژرانی قاسم سولەیمانی، تەقینەوەیەک لە ڕۆژھەڵاتی شاری کرمان لە وڵاتی ئێران، دەبێتە ھۆی کوژرانی دەیان کەس.