ویکیپیدیا

کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکەی ئیبراھیم ڕەئیسی

لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤، هەلیکۆپتەرێکی جۆری بێڵ ٢١٢ یان بێڵ ٤١٢ لە شاری وەرزەقان لە ئێران لە کاتێکدا بەرەو تەورێز دەگەڕایەوە کەوتووەتە خوارەوە.[١] ئیبراهیم ڕەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران، حوسێن ئەمیرعەبدوڵڵاھیان وەزیری کاروباری دەرەوەی ئێران، مالیک ڕەحمەتی، پارێزگاری ئازەربایجانی ڕۆژھەڵات و محەممەدعەلی ئالی ھاشم، نوێنەری ڕێبەری ئێران لە ئازەربایجانی ڕۆژهەڵات و پێشنوێژی ھەینیی تەورێز، بەرپرسی پاراستنی ڕەئیسی، پاسەوانێک و سێ ئەندامی تیمی فڕۆکەوانی لە ھەلیکۆپتەرەکەدا بوون کە بەھۆی ڕووداوەکەوە کوژران.[٢][٣][٤] ڕووداوەکە لە کاتێکدا ڕوویداوە کە ڕەئیسی لە پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژهەڵاتی ئێران لە نزیک شاری جۆلفا کە دەکەوێتە سەر سنووری ئازەربایجان گەشت دەکات.[٥][٦] ڕێکخراوەی دەنگ و ڕەنگی کۆماری ئیسلامیی ئێران بڵاویکردەوە، ئۆپەراسیۆنەکانی ڕزگارکردن بەهۆی چڕ و پڕی دارستانەکانەوە تووشی ئاستەنگی بوو، ئەمەش بەهۆی بارودۆخی نالەباری کەشوهەوای وەک بارانێکی بەخوڕ و تەم و بای بەهێزەوە ئاڵۆزتربوو.[٥] بۆ یارمەتیدان لە گەڕان بەدوای کۆپتەرەکەدا، فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و تیمەکانی گەڕان و فریاگوزاری و سەگی ڕاهێنراوی تایبەت لە ئۆپراسیۆنەکەدا بەکارهێنران.[٧][٨][٩][١٠]

کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکەی ئیبراھیم ڕەئیسی
کەسێکی دیارئیبراھیم ڕەئیسی، حوسێن ئەمیرعەبدوڵڵاھیان، محەممەدعەلی ئالی ھاشم، مالیک ڕەحمەتی
وڵاتئێران
دابەشکاریی کارگێڕیVarzaqan County
جێBakrabad Rural District
پۆتانی شوێن٣٨°٤٣′٨″N ٤٦°٣٩′١٧″E
کاتی ڕوودان١٩ی ئایاری ٢٠٢٤
خاڵی دەستپێکGiz Galasi Dam
Destination pointTabriz Oil Refinery Company
ھۆکارcontrolled flight into terrain
Item operatedبێڵ ٢١٢
Map

پشت ڕووداوەکان

دەستکاری
 
ڕەئیسی لەگەڵ عەلیێڤ لە سنووری ئازەربایجان – ئێران پێش ڕووداوەکە، لەو ڕۆژەی ڕووداوەکە ڕوویدا

لە ١٩ ئایاری ٢٠٢٤، ئیبراهیم ڕەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران لە ئازەربایجان بوو بۆ کردنەوەی بەنداوی قیزقەلەسی لەگەڵ ئیلھام عەلیێڤ سەرۆکی ئازەربایجان.[١١] ئەم بەنداوە سێیەم پڕۆژەی هاوبەشی نێوان ئێران و ئازەربایجانە لەسەر ڕووباری ئاراس.[٥][١٢][١٣]

پێکدادان

دەستکاری
 
کۆپتەرەکەی ڕەئیسی

دوای تەواوبوونی مەراسیمەکە، کۆپتەرێک کە ئیبراھیم ڕەئیسی و حوسێن ئەمیرعەبدوڵڵاھیان وەزیری دەرەوە و مەلەک ڕەحمەتی پارێزگاری ئازەربایجانی ڕۆژهەڵات و محەممەد عەلی هاشم[١٤] نوێنەری ڕێبەری باڵای ئازەربایجانی ڕۆژهەڵاتی هەڵگرتبوو لەگەڵ دوو هێلیکۆپتەری دیکە بە کاروانێک بەرەو تەورێز بەڕێکەوتن.[١] نزیکەی کاتژمێر 13:30 IRST ( UTC+03:30 )، کۆپتەرەکەی هەڵگری ڕەیسی کەوتە خوارەوە[١] دوای ماوەیەکی کەم لە پەیوەندییەکی فریاگوزاری هەندێک لە سەرنشینەکان. دواتر عەلی ئەکبەر مێهرابیان وەزیری وزە و مێهرداد بازرپاش وەزیری نیشتەجێکردن و گواستنەوە کە بە دوو هێلیکۆپتەرەکەی دیکە گەشتیان دەکرد، بە سەلامەتی گەیشتن.[١٥] تا ئێستا شوێن و بارودۆخی وردی کۆپتەرەکە ئاشکرا نەکراوە.[٥] دانیشتوانی ناوچەی وەرزەقانی باکووری پارێزگای ئازەربایجانی ڕۆژھەڵات ڕایانگەیاندووە کە گوێیان لە چەند دەنگێک بووە لە دەورووبەری ناوچەکەیان.[١] تا کاتژمێر ٢١:٤٦، میدیاکانی ئێران بڵاویانکردەوە کە هەلیکۆپتەرەکە شوێنی دۆزراوەتەوە. [١٦] مانگی سوور ئەو هەواڵانەی ڕەتکردەوە.[١٧]

هەوڵەکانی گەڕان و ڕزگارکردن

دەستکاری

ئەم ڕووداوە لەلایەن میدیاکانی ئێرانەوە بە نیشتنەوەی سەخت وەسف کرا. محەممەد باقری، سەرۆکی ئەرکانی هێزە چەکدارەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران فەرمانی بە هەموو لقەکانی کرد بەرەو ئۆپەراسیۆنەکانی ڕزگارکردن جێگیر بکەن.[١٥] تەمێکی زۆر کاریگەری لەسەر ئۆپەراسیۆنەکانی گەڕان و ڕزگارکردن لە وەرزەقان هەبوو.[٧] بەپێی هەواڵێکی ڕۆژنامەی گاردیانی بەریتانی، پێشبینی دەکرا تا کاتژمێر ٢٠:٠٠ تیمەکانی گەڕان و فریاگوزاری بگەنە شوێنی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکە.[١٨] تا کاتژمێر ٢٠:٣٩ هێزەکانی ئێران لە نزیک شوێنی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکە بوون.[١٩] چل تیمی فریاگوزاری لە مانگی سووری ئێران[١٥] لەگەڵ فڕۆکەی بێفڕۆکەوان، ڕەوانەی ناوچەی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکە کران.[٢٠] بەپێی هەواڵێکی ڕۆژنامەی گاردیانی بەریتانی، بەرپرسان پەیوەندییان لەگەڵ سەرنشینێک و ئەندامێکی تیمی فڕۆکەوانیدا کردووە.[٢١]

حکومەتی ئێران کۆبوونەوەی کابینەی حکومەتی ئێرانی هەڵوەشاندەوە.[٢٢] بەرپرسانی باڵا و ئەندامانی ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی سەفەریان بۆ تەورێز کرد.[٢٣]دواتر بەرپرسێکی ئێرانی بۆ ئاژانسی ڕۆیتەرزی پشتڕاستکردەوە کە تیمەکانی فریاگوزاری لە هەوڵداندان بۆ گەیشتن بە شوێنی ڕووداوەکە.[٢٤] ئەو بەرپرسە ئێرانییە کە لەگەڵ ڕۆیتەرز قسەی کردووە، هەروەها ڕایگەیاندووە کە ژیانی هەردوو ڕەئیسی و ئەمیر عەبدوڵڵاهیان "لە مەترسیدایە دوای کەوتنەخوارەوەی هێلیکۆپتەرەکە" و "لە کاتێکدا ئێمە هێشتا هیوامان هەیە، بەڵام ئەو زانیاریانەی لە شوێنی کەوتنەخوارەوەی کۆپتەرەکەوە دێن جێگای نیگەرانییە".

هەریەک لە وڵاتانی ئەرمەنستان، ئازەربایجان، عێراق، قەتەر، تورکیا و ڕووسیا ئامادەیی خۆیان نیشاندا بۆ هاوکاری کردنی ئێران لە گەران و پشکنین بەدوای چارەنووسی هێلیکۆپتەرەکە.[٢٥][٢٦][٢٧]

بەپێی وتەی سەرۆکی دەزگای بەڕێوەبردنی کارەساتەکانی تورکیا ئافاد ، ئێران داوای کۆپتەرێکی گەڕان و ڕزگارکردنی شەوانە لە تورکیاوە کردووە. هەروەها تورکیا بەڵێنی ناردنی ٣٢ کارمەندی فریاگوزاری و شەش ئۆتۆمبێلی دا.[٢٨][٢٩] فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان (ئاکینجی تیها AKINCI TİHA) تورکی لە ئۆپراسیۆنەکە بەکارهێنرا دەرکەوتووە کە شوێنی کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکە لە بناری شاخێکی بەرزی ٢٠ kiloمەتر (١٢ mi) دایە باشووری سنووری ئازەربایجان و ئێران.[٣٠][٣١]

دواتر لە ١٩ی ئایاردا، ڕێکخراوەی دەنگ و ڕەنگی کۆماری ئیسلامیی ئێران ئاماژەی بەوەدا کە کۆپتەرەکە دۆزراوەتەوە[٣٢] و "هیچ نیشانەیەکی ژیان" لە شوێنی کەوتنەخوارەوەکەدا نییە،[٣٣][٣٤] ئاماژەی بەوەشکرد کە کۆپتەرەکە بە تەواوی سووتاوە دوای کەوتنەخوارەوە، جگە لە کلکی.[٣٥]

لە ٢٠ی ئایاردا ئۆپەراسیۆنەکانی گەڕان بە دەرهێنانی تەرمەکان کۆتایی هات، [٣٦] کە گواستراونەتەوە بۆ تەبرێز. [٣٧] زۆرێک لە تەرمەکان لە دۆخێکی سووتاودا دۆزراونەتەوە [٣٨]

کوژراوەکان

دەستکاری

لە سەرەتادا ڕاگەیەندرا کە لەو ڕووداوەدا ٩ کەس کوژراون.[٣٩] بەڵام دواتر ژمارەی کوژراوەکان ٨ کەس ڕاگەیەندرا.[٤٠] کوژراوەکان بریتیبوون لە:

دواتر

دەستکاری

ڕەئیسی دووەم سەرۆک کۆماری ئێران بوو کە لە پۆستەکەیدا کۆچی دوایی کرد، دوای محەممەدعەلی ڕەجایی کە لە ساڵی ١٩٨١ لە تەقینەوەی بۆمبێکی شاردراوە لە مەکتەبی سیاسی حزبی کۆماری ئیسلامی لە تاران لەگەڵ چەندین کەسی تر لە ھاوحزبییەکان و ئەندامانی کابینەکەی کوژرا.[٤١] بەپێی یاسای ئێران هەرکاتێک سەرۆک کۆمار ڕووداوێکی بەسەرهات یان نەخۆش کەوت و نەیتوانی کارەکانی وڵات بەڕێوەببات، دەسەڵاتەکانی بە ڕەزامەندی ڕێبەری باڵا دەدرێتە جێگری یەکەمی سەرۆککۆمار[٤٢] دواتر لە ماوەی ٥٠ ڕۆژ هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی بەڕێوەبچێت.[٤٣] دواتر دەسەڵاتداران ٢٨ی حوزەیران وەک ڕۆژی هەڵبژاردنی پێشوەختە دیاریکرد . [٤٤] محەممەد موخبیر بە فەرمی لەلایەن عەلی خامنەیی ڕێبەری باڵای شۆڕشی ئیسلامی ئێرانەوە وەک سەرۆکی بە وەکالەت دەستنیشانکرا، لە کاتێکدا عەلی باقری وەک وەزیری دەرەوە بە وەکالەت دەستنیشانکرا.[٤٥]

عەلی خامنەیی، رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران رایگەیاند، "با خەڵک نیگەران نەبێت، هیچ کێشەیەک بۆ دەوڵەت و کاروبارەکانی دروست نابێت".[٤٦] دواتر مەراسیمی دوعا کردن بۆ ڕەیسی لە شارەکانی ئێران بەڕێوەچوو، کە لەلایەن میدیاکانی ئێرانەوە پەخش دەکران.[١] لەگەڵ ئەوەشدا ڤیدیۆی ئاهەنگگێڕانی خەڵک و تەنانەت یارییە ئاگرینەکانیش لە سۆشیال میدیا بڵاوکرایەوە.[٤٦] حکومەتی ئێران کۆبوونەوەی کابینەی حکومەتی ئێرانی هەڵوەشاندەوە.[٢٢] بەرپرسانی باڵا و ئەندامانی ئەنجومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانی سەفەریان بۆ تەورێز کرد.[٢٣] دوابەدوای پشتڕاستکردنەوەی کۆچی دوایی ڕەئیسی، خامنەیی پێنج ڕۆژ ماتەمینی ڕاگەیاند.[٤٧]

محەممەدجەواد زەریف، وەزیری پێشووی دەرەوەی ئێران، ئەمریکای بە هۆکاری کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکە زانی و لە چاوپێکەوتنێکدا ڕایگەیاند، گەمارۆی فرۆشتنی فڕۆکە و پارچەی فڕۆکەوانی بە ئێران لەلایەن ئەمریکاوە "لە لیستی تاوانەکانی ئەمریکا لە دژی گەلی ئێران تۆمار دەکرێت". [٤٨]

پرسە

دەستکاری

پرسەی قوربانییەکان لە ٢١ی ئایاری ٢٠١٤ لە تەورێز دەستی پێکرد. پاشان پاشماوەی ڕەئیسی و ئەمیر عەبدوڵڵاهیان گواسترانەوە بۆ تاران و پاشان بۆ شاری قوم پێش ئەوەی لە ٢٢ی ئاياردا بۆ ڕێوڕەسمێکی دیکەی پرسە بۆ تاران بگەڕێنرێنەوە کە خامنەیی و کەسایەتییە بیانییەکان ئامادەی دەبن. تەرمی ڕەئیسی لە ٢٣ی ئایاردا دەبرێتە بیرجەند پێش ئەوەی بگوازرێتەوە بۆ زێدی خۆی لە مەشهەد و لە هەمان ڕۆژدا لە مەزارگەی ئیمام ڕەزا بە خاک دەسپێردرێت . [٤٩] [٥٠] [٥١] بڕیاردرا لە ٢٢ی ئایاردا فەرمانگە حکومییەکان و شوێنە بازرگانییە تایبەتەکان دابخرێن. [٥٢]

لێکۆڵینەوە

دەستکاری

هێزە چەکدارەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران بەرپرسیارێتی لێکۆڵینەوەی لە هۆکاری کەوتنەخوارەوەی فڕۆکەکە لە ئەستۆ گرت. [٥٣]

کاردانەوەکان

دەستکاری

ناوخۆیی

دەستکاری

کاردانەوەکان لە ناوخۆی ئێران تێکەڵاو بوون؛ پێش پشتڕاستکردنەوەی مردنی ڕەئیسی، مەراسیمی دوعا کردن بۆ ڕەیسی لە شارەکانی ئێران بەڕێوەچوو، کە لەلایەن میدیاکانی ئێرانەوە پەخش دەکران.، [٥٤] لە هەمان کاتدا گرتە ڤیدیۆییەکانی خەڵک لە ئێران کە یارییە ئاگرینەکانی ئاهەنگگێڕانیان لە سۆشیال میدیادا بڵاوکرایەوە و هەندێکی دیکەش وەک هاوسۆزی لەگەڵ ئەوانەی ئاهەنگیان گێڕا سەمایان دەکرد، مۆسیقایان دەژەند، یان هۆڕنی ئۆتۆمبێلیان لێدەدا. [٥٥] [٥٦] چەند وێنەیەک لە سۆشیال میدیای فارسدا بڵاوکرانەوە کە لە کاتی سەرکوتکردنی ناڕەزایەتییەکانی ژینا ئەمینی ساڵی ٢٠٢٢ لە سەردەمی سەرۆکایەتی ڕەئیسیدا کوژراو و بریندار بوون. [٥٧] پۆلیسی تاران هۆشداریدا لەوەی هەرکەسێک بە ئاشکرا دڵخۆشی دەرببڕێت بە مردنی ڕەئیسی، دادگایی دەکرێت. [٥٦] دوابەدوای ڕاگەیاندنی کۆچی دوایی ڕەئیسی، سەدان کەس لە گۆڕەپانی وەلی عەسر بۆ ماتەمینی سەرۆک کۆمار کۆبوونەوە.

نێودەوڵەتی

دەستکاری

دوابەدوای پشتڕاستکردنەوەی گیانلەدەستدانی ڕەئیسی و سەرنشینەکانی دیکە، سەرکردە و بەرپرسانی چەند وڵاتێک سەرەخۆشی و هاوخەمی خۆیان دەربڕی، لەوانە حەسەن ئاخوند سەرۆک وەزیرانی ئەفغانستان بە وەکالەت،[٥٨] سەرۆکوەزیرانی ئەرمەنستان نیکۆڵ پاشینیان،[٥٩] سەرۆک کۆماری ئازەربایجان ئیلهام عەلیێڤ،[٦٠] سەرۆکی چین شی ژنپنگ،[٦١] سەرۆکی میسر عەبدولفەتاح ئەلسیسی.[٦٢] سەرۆکی ئەنجومەنی ئەورووپا چارڵز میشێل،[٦١] سکرتێری گشتی کۆمکاری عەرەبی ئەحمەد ئەبولغەیت، [٥٨] سەرۆکوەزیرانی هیندستان نارێندرا مۆدی،[٦٣] سەرۆکوەزیرانی عێراق محەممەد شیاع سوودانی،[٦٤] شا عەبدوڵڵای دووەم پاشای ئوردن،[٦٥] سەرۆکی پەرلەمانی لوبنان نەبیح بێری،[٦٦] سەرۆکوەزیرانی مالیزیا ئەنوەر ئیبراهیم،[٦٣] سەرۆک کۆماری ماڵدیڤ محەممەد مویززو،[٦٧][٦٨] سەرۆکوەزیرانی پاکستان شێهباز شەریف،[٦٣][٦٩] سەرۆکی فەلەستین مەحمود عەباس،[٥٨] سەرۆکی فلیپین بۆنگ بۆنگ مارکۆس،[٧٠] میری قەتەر تەمیم کوڕی حەمەدی دووەم،[٦١] سەرۆکی ڕووسیا ڤلادیمیر پوتین،[٦٣] حکومەتی ژاپۆن،[٥٨] شا سەلمان و شازادەی جێنشینی محەممەد کوڕی سەلمان،[٧١] سەرۆکی سریلانکا ڕانیل ویکریمێسینگ،[٧٢] سەرۆکی سوریا بەشار ئەسەد،[٧٣] سەرۆک کۆماری تورکیا ڕەجەب تەیب ئەردۆغان،[٧٤] سەرۆکی ئیمارات محەممەد بن زاید،[٦١] و سەرۆکی ڤەنزوێلا نیکۆلاس مادورۆ.[٧٥] سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان نێچيرڤان بارزانى [٧٦]ڕۆژانی ماتەمینی فەرمی لە لوبنان و پاکستان و سوریا و عێراق ڕاگەیەندرا.[٧٧]هاوکات، جیۆریجا میلۆنی ، سەرۆکوەزیرانی ئیتالیا هیوای خواست کە حکومەتێکی داهاتووی ئێران "خۆی پابەند بکات بە سەقامگیری و ئارامکردنەوەی ناوچەکە".

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ ئ ا ب پ ت Fassihi، Farnaz (١٩ی ئایاری ٢٠٢٤). «Helicopter Carrying Iran's President Has Crashed, State Media Reports». The New York Times. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە. ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «NYTimesInfo» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا
  2. ^ Picheta، Negar Mahmoodi, Artemis Moshtaghian, Tamara Qiblawi, Sophie Tanno, Helen Regan, Rob (٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤). «Iranian President Ebrahim Raisi and foreign minister confirmed dead in helicopter crash». CNN (بە ئینگلیزی). لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە فرەکان: authors list (بەستەر)
  3. ^ «'No signs of helicopter's occupants being alive': Red Crescent». Al Jazeera. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  4. ^ Taylor، Jerome (٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤). «Drone footage shows wreckage of crashed helicopter». CNN. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  5. ^ ئ ا ب پ «Helicopter carrying Iran's president suffers a 'hard landing,' state TV says without further details». AP News (بە ئینگلیزی). ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە. ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «:02» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا
  6. ^ «Helicopter carrying Iran's president Raisi makes rough landing, says state TV». Reuters. 2024-05-19.
  7. ^ ئ ا Raice، Shayndi (١٩ی ئایاری ٢٠٢٤). «Iran Says Helicopter Carrying Its President Is Missing After 'Difficult Landing'». The Wall Street Journal. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە. ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «WSJInfo» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا
  8. ^ Norman، Laurence (٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤). «Iran Says Helicopter Carrying Its President Is Missing After Crash». The Wall Street Journal. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  9. ^ «EU activates mapping service to aid search effort». BBC News. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  10. ^ «Iranian president Ebrahim Raisi and foreign minister killed in helicopter crash – live updates». The Guadian.
  11. ^ «Ceremony to commission "Khudafarin" hydroelectric complex and inaugurate "Giz Galasi" hydroelectric complex was held with participation of Azerbaijani and Iranian Presidents». Azerbaijan State News Agency. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤.
  12. ^ «Qiz-Qalasi Dam symbol of cooperation between Tehran, Baku». Mehr News Agency. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤.
  13. ^ «روایت خبرنگار تسنیم از منطقه سانحه بالگرد رئیس‌جمهور + فیلم - تسنیم». خبرگزاری تسنیم | Tasnim (بە فارسی). لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  14. ^ «Who was on the missing helicopter?». Al Jazeera Media Network. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  15. ^ ئ ا ب Motamedi، Maziar (١٩ی ئایاری ٢٠٢٤). «Search under way after helicopter carrying Iran's president Raisi crashes». Al Jazeera. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە. ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی <ref>ی ھەڵە؛ ناوی «ajcrash» زیاتر لە یەک جار پێناسە کراوە لەگەڵ ناوەڕۆکی جیاوازدا
  16. ^ «Crashed helicopter found by search teams, state TV reports». The Guardian. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  17. ^ Al-Shamani، Abubakr (١٩ی ئایاری ٢٠٢٤). «Red Crescent denies reports helicopter found». Al Jazeera. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  18. ^ «The dispatched rescue teams will reach the probable coordinates of president Raisi's helicopter within half an hour, state media is reporting». The Guardian. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  19. ^ Makoii، Akhtar (2024-05-19). «Iranian president Ebrahim Raisi 'missing' after helicopter makes hard landing». The Telegraph. ISSN 0307-1235. لە ڕەسەنەکە لە 19 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 2024-05-19 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)
  20. ^ Antoinette Radford, Dakin Andone and Matt Meyer (١٩ی ئایاری ٢٠٢٤). «Live updates: Iranian President Raisi involved in helicopter crash». CNN. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  21. ^ «Iranian official: Contact made with passenger and crew member». The Guardian. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  22. ^ ئ ا Fassihi، Farnaz. «The Iranian government has canceled a planned cabinet meeting and convened an emergency meeting with the country's crisis management committee, state media reported». The New York Times. لە ڕەسەنەکە لە 19 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  23. ^ ئ ا Fassihi، Farnaz. «Members of Iran's Supreme National Security Committee and senior officials from the government have traveled to Tabriz, the closest major city to the site of the accident, state media reported». The New York Times. لە ڕەسەنەکە لە 19 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  24. ^ Hafezi، Parisa (19 May 2024). «Helicopter carrying Iran's President Raisi crashes, search under way». Reuters. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  25. ^ «Turkey's Erdogan offers Iran 'all necessary support' in Raisi search». Al Arabiya. AFP. 19 May 2024. لە ڕەسەنەکە لە 19 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  26. ^ @. (Tweet) https://twitter.com/ – via Twitter. {{cite web}}: |author= ناوی ژمارەییی ھەیە (یارمەتی); پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی); Missing or empty |user=; Missing or empty |number= (help)
  27. ^ «Russia ready to help: Foreign ministry». Al Jazeera. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  28. ^ «Helicopter carrying Iranian President Raisi crashes, prompting massive search operation, local media reports». CNN. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  29. ^ @. (Tweet) https://twitter.com/ – via Twitter. {{cite web}}: |author= ناوی ژمارەییی ھەیە (یارمەتی); پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی); Missing or empty |user=; Missing or empty |number= (help)
  30. ^ «Iran's President Ebrahim Raisi confirmed dead in helicopter crash». Al Jazeera . 19 May 2024. لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  31. ^ «Türkiye's Akinci UAV identifies source of heat suspected to be crash site of Iranian president's helicopter». Anadolu Agency. 20 May 2024. لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 20 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  32. ^ «Crashed helicopter found by search teams, state TV reports». The Guardian. ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  33. ^ Wintour، Patrick (٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤). «'No sign of life' at crash site, state TV says». The Guardian. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  34. ^ Gambrell، Jon (20 May 2024). «'No sign of life' at crash site of helicopter carrying Iran's president, others». AP News. لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 20 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  35. ^ «Iran's President Ebrahim Raisi confirmed dead in helicopter crash». Al Jazeera . 19 May 2024. لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  36. ^ Sheils McNamee، Michael (٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤). «Iran declares five days of mourning for president». BBC. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  37. ^ «Ebrahim Raisi: What we know about deadly Iran helicopter crash». BBC. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  38. ^ «Death in the fog: the grim search for Raisi's helicopter». France 24. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  39. ^ «اسامی شهدای حادثه سقوط بالگرد +جزئیات» (بە فارسی). www.khabaronline.ir. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  40. ^ «پیکر رئیس‌جمهور دچار سوختگی نشده است /شهدا ۸ نفر هستند /پیکرها در حال انتقال به تبریز است» (بە فارسی). www.khabaronline.ir. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  41. ^ «Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site, state media says». Associated Press. لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 20 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
  42. ^ Fassihi، Farnaz (20 May 2024). «President Raisi Is Dead, Iranian Media Reports». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 20 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  43. ^ «Iran's President Ebrahim Raisi confirmed dead in helicopter crash». Al Jazeera . 19 May 2024. لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  44. ^ «Iran to hold presidential elections on June 28 after Raisi's death». Al Arabiya. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  45. ^ «Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site». Associated Press (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  46. ^ ئ ا Badshah، Nadeem (2024-05-19). «Helicopter carrying Iran's president crashes in mountains, official says – Middle East live». The Guardian. ISSN 0261-3077. لە ڕەسەنەکە لە 19 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 2024-05-19 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)
  47. ^ «Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site». Associated Press (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  48. ^ «Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site». Associated Press (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  49. ^ «Thousands at Iran president's funeral procession». BBC. 2024-05-21. لە 2024-05-21 ھێنراوە.
  50. ^ «Thousands mourn Iran's Raisi in Tabriz procession after helicopter crash». Al Jazeera. 2024-05-21. لە 2024-05-21 ھێنراوە.
  51. ^ «Mourners begin days of funerals for Iran's president and others killed in helicopter crash». Associated Press. 2024-05-21. لە 2024-05-21 ھێنراوە.
  52. ^ «Iran announces five days of mourning after President Raisi's death». Al Jazeera. 2024-05-21. لە 2024-05-21 ھێنراوە.
  53. ^ «Mourners begin days of funerals for Iran's president and others killed in helicopter crash». Associated Press. 2024-05-21. لە 2024-05-21 ھێنراوە.
  54. ^ Fassihi، Farnaz (١٩ی ئایاری ٢٠٢٤). «Helicopter Carrying Iran's President Has Crashed, State Media Reports». The New York Times. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  55. ^ Badshah، Nadeem (19 May 2024). «Helicopter carrying Iran's president crashes in mountains, official says – Middle East live». The Guardian. ISSN 0261-3077. لە ڕەسەنەکە لە 19 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 May 2024 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  56. ^ ئ ا Parent، Deepa (2024-05-20). «'People are in no mood to mourn': mixed reactions in Tehran after death of President Ebrahim Raisi». The Guardian. ISSN 0261-3077. لە ڕەسەنەکە لە 20 May 2024 ئەرشیڤ کراوە. لە 2024-05-20 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)
  57. ^ Kalbasi، Bahman (2024-05-21). «How Iranians reacted to president's helicopter crash». BBC. لە 2024-05-21 ھێنراوە.
  58. ^ ئ ا ب پ «Reactions to the death of Iran's president in a helicopter crash». Reuters. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  59. ^ «Pashinyan sends condolence message: "The Republic of Armenia and its people stand by our good friend and neighboring state and people in this difficult period for the Islamic Republic of Iran"». Aravot.am. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  60. ^ «To His Holiness Ayatollah Sayyid Ali Khamenei, Supreme Leader of the Islamic Republic of Iran». Official web-site of President of Azerbaijan Republic (بە ئینگلیزی). ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  61. ^ ئ ا ب پ «Iran: World reacts to death of Raisi». Le Monde. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  62. ^ «Egypt's Sisi Expresses 'Great Sadness And Grief' After Raisi Death». Barron's. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  63. ^ ئ ا ب پ «World leaders offer condolences following death of Iran's Ebrahim Raisi». Gulf Today. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  64. ^ «Prime Minister Extends Condolences to Iranian Government and People on the death of Raisi and Companions». INA. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  65. ^ «Jordan King: We stand in solidarity with the brothers in Iran during this difficult time». NNA. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  66. ^ «Mikati declares mourning over Raisi's death as Lebanese parties react». Naharnet. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  67. ^ «The President extends condolences following the demise of Iranian President H.E. Dr Seyyed Ebrahim Raisi and Foreign Minister H.E. Hossein Amir-Abdollahian». The President's Office. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  68. ^ «The President orders national flag flown at half-mast for three days following the passing of Iran's distinguished President, H.E. Dr Ebrahim Raisi». The President's Office. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  69. ^ «World leaders, terrorist organizations express condolences over Raisi's death». The Jerusalem Post (بە ئینگلیزی). ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤. لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
  70. ^ «Marcos condoles with Iran after President Raisi's death». Philippine Daily Inquirer. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  71. ^ «Saudi Arabia Offers Condolences To Iran Over Raisi's Death». Barron's. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  72. ^ «Sri Lankan leaders express condolence over tragic demise of Iranian President Raisi». Newswire. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  73. ^ «President al-Assad in a message of condolence to leader of the revolution and government of Iran: We express deep regret and sympathy for the painful incident and great loss». SANA. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  74. ^ «Erdoğan sends condolences to Iran over death of Raisi, others». Daily Sabah. ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤.
  75. ^ @. (Tweet) https://twitter.com/ – via Twitter. {{cite web}}: |author= ناوی ژمارەییی ھەیە (یارمەتی); پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی); Missing or empty |user=; Missing or empty |number= (help)
  76. ^ «سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى سه‌ره‌خۆشى له‌ كۆمارى ئيسلاميى ئێران ده‌كات». presidency.gov.krd. لە ٢١ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)
  77. ^ «Iran's president, foreign minister and others found dead at helicopter crash site». Associated Press (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ٢٠ی ئایاری ٢٠٢٤ ھێنراوە.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=کەوتنەخوارەوەی_فڕۆکەکەی_ئیبراھیم_ڕەئیسی&oldid=1368328»