ڕەجەب تەییب ئەردۆغان
ڕەجەب تەییب ئەردۆغان (بە تورکی: Recep Tayyip Erdoğan) سەرۆک کۆماری تورکیایە، پێشتریش سەرۆک وەزیرانی تورکیا بوو و، سەرۆکی پارتی داد و گەشە پێدانە کە زۆرترین کورسییەکانی پەرلەمانی تورکیای گرتووە و، بە یەکێک لە گرنگترین بەرپرسەکانی جیھانی ئیسلامی دادەنرێت.
| ڕەجەب تەییب ئەردۆغان Recep Tayyip Erdoğan | |
|---|---|
.jpg)
| |
| ئەردۆغان لە ٢٠٢٤ | |
| ١٢ەمین سەرۆک کۆماری تورکیا | |
| لە پۆستدایە | |
| گرتنە دەست ٢٨ی ئابی ٢٠١٤ | |
| سەرۆک وەزیران | ئەحمەد داودئۆغڵو بینالی یڵدرم |
| جێگری سەرۆک | فوئاد ئۆکتای |
| پێشینە | عەبدوڵڵا گوڵ |
| سەرۆکوەزیرانی تورکیا | |
| لە پۆستدا بووە ١٤ی ئازاری ٢٠٠٣ – ٢٨ی ئابی ٢٠١٤ | |
| سەرۆک کۆمار | ئەحمەد نەجدەت سەزەر عەبدوڵڵا گوڵ |
| جێگر |
کابینەی دووەم (٢٠٠٧–٢٠١١)
کابینەی سێیەم (٢٠١١–٢٠١٤)
|
| پێشینە | عەبدوڵڵا گوڵ |
| پاشینە | ئەحمەد داودئۆغڵو |
| سەرۆکی پارتی داد و گەشەپێدان | |
| لە پۆستدایە | |
| گرتنە دەست ٢١ی ئایاری ٢٠١٧ | |
| پێشینە | بینالی یڵدرم |
| لە پۆستدا بووە ١٤ی ئابی ٢٠٠١ – ٢٧ی ئابی ٢٠١٤ | |
| پێشینە | پۆستی تازە |
| پاشینە | ئەحمەد داودئۆغڵو |
| شارەوانی ئەستەمبوڵ | |
| لە پۆستدا بووە ٢٧ی ئازاری ١٩٩٤ – ٦ی تشرینی دووەمی ١٩٩٨ | |
| پێشینە | نورەددین سوزەن |
| پاشینە | عەلی موفیت گورتونا |
| داڕێژە:GNAT MP | |
| لە پۆستدا بووە ٩ی ئازاری ٢٠٠٣ – ٢٨ی ئابی ٢٠١٤ | |
| ناوچەی بەربژێری | |
| وردەکاریی تاکەکەسی | |
| لەدایکبوون | ٢٦ی شوباتی ١٩٥٤ گەڕەکی قاسم پاشا، ئەستەمبوڵ, تورکیا |
| پارتی سیاسی | پارتی داد و گەشەپێدان (٢٠٠١–٢٠١٤; ٢٠١٧–ئێستا) |
| لایەنگیری سیاسی تر |
|
| ھاوسەر(ەکان) | ئامینە ئەردۆغان (ھاوسەرگیری ١٩٧٨) |
| منداڵ(ەکان) | |
| نیشتەجێ | کۆشکی کۆماری، ئەنقەرە |
| خوێندن لە | زانکۆی مەڕمەڕە، کۆلێژی ئابووری |
| واژوو | 
|
| ماڵپەڕ | Government website |
ژیان
دەستکاریئەردۆغان لە ٢٦ی شوباتی ١٩٥٤ لە ئەستەنبوڵ لە خێزانێکی بە نەژاد جۆرجی لەدایکبووە. منداڵی لە ڕیزە لەسەر دەریای ڕەش بەسەر بردووە، پاشان لە تەمەنی ١٣ ساڵیدا بۆ ئەستەنبوڵ گەڕاوەتەوە. لە خێزانێکی ھەژاردا پەروەردە بووە. لە خوێندنگاکانی (ئیمام خەتیب)ی ئایینی خوێندویەتی و، پاشان کۆلێژی ئابووری و کاری لە زانکۆی مەڕمەڕە خوێندووە.
چوونە ناو سیاسەتەوە
دەستکاریئەردۆگان چووە ناو پارتی ڕزگاری نیشتمانییەوە بە سەرکردایەتی نەجمەدین ئەڕبەکان لە کۆتایی حەفتاکاندا، بەڵام لەگەڵ ئەو کودەتا سەربازییەی لە ساڵی ١٩٨٠دا ڕووی دا، ھەموو پارتەکان ھەڵوەشانەوە، ولە ساڵی ١٩٨٣ ژیانی پارتەکان گەڕایەوە تورکیا و چالاکییەکانی ئەردۆگان گەڕایەوە لە ڕێگەی پارتی ڕەفا، بە تایبەت لە شاری ئەستەنبوڵ، و لە ساڵی ١٩٩٤ پارتی ڕەفا ئەردۆگانی پاڵاوت بۆ پارێزگای ئەستەنبوڵ، و توانی ئەو ھەڵبژارنە بباتەوە و ھەروەک پارتی ڕەفا ژمارەیەکی زۆر کورسییەکانی ئەو ھەڵبژاردنەی بەدەست ھێنا.
دامەزراندنی پارتی داد و گەشەپێدان
دەستکاریساڵی ١٩٩٨ ئەردۆگان تۆمەتبار کرا بەوەی کە ھانی ڕکەبەری ئایینی دەدات کە ئەمەش بووە ھۆی بەندکردنی و قەدەغەی ئیشکردنی لە کاروباری حووکمەتدا لەوانەش ڕێگرتن لێی بۆ خۆپاڵاوتن بۆ ھەڵبژاردنی داھاتوو، ئەمەش بەھۆی بەکارھێنانی پارچە شیعرێکی تورکی ئایینی لە یەکێک لە وتارەکانیدا لە بەردەم جەماوەردا.
بەڵام ئەم بابەتە نەبوو بە ڕێگر لەبەردەم بەردەوام بوونی ئەردۆگان لە ڕێگە سیاسییەکەیدا بەڵکو ئەو کێشەیە ئاگاداری کردەوە کە بەردەوام بوون لەسەر ئەمە کە لەوەئەچێت بێ بەشی بکات لە ڕێگەی سیایی وەک بەسەر مامۆستاکەی (نەجمەدین ئەڕبەکان) دا ھات، لەبەر ئەوە فرسەتی ڕاگرتنی حزبی فەزیڵەی قۆستەوە تا لەگەڵ کۆمەڵێک لە ئەندامەکانی ئەو پارتە لەوانە عەبدوڵڵا گوڵ جیاببنەوە و پارتی داد و گەشەپێدانیان دامەزراند لە ساڵی ٢٠٠١دا، لە سەرەتاوە ئەردۆگان ئەیەوێت ئەو لێکچوونە لە خۆیان دوور بخاتەوە کە پەیوەندیان بەردەوام بێت لەگەڵ ئایدۆلۆژیای ئەربەکان و ڕێڕەوە ئیسلامییەکەی کە بوو بووە ھۆی توڕەکردنی دام ودەزگا عیلمانییەکان چەن جارێک، ڕای گەیاند پارتی داد و گەشەپێدان ڕژێمی کۆماری دەپارێزێت و دژایەتی ھێزە سەربازییە تورکییەکان ناکات، و وتی؛ سیاسەتێکی ڕوون و چالاک پەیڕەو دەکەین لە پێناو گەیشتن بەو ئامانجەی ئەتاتورک کێشاویەتی بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگەیەکی پێشکەوتوو و شارستانی لە چوارچێوەی بنەما ئیسلامییەکان کە لە %٩٩ دانیشتووانی تورکیا باوەڕیان پێیەتی.
سەرۆک وەزیران لە ٢٠٠٣وە
دەستکاریپارتی داد وگەشە پێدانی لە ھەڵبژارنەکانی ساڵی ٢٠٠٢دا زۆرینەی دەنگەکانی بە دەست ھینا و بەمەش ٣٦٣ نوێنەری پەرلەمانی ھەبوو، ئەردۆگان نەیتوانی سەۆرکایەتی حوکمەتەکەی بکات بەھۆی بەدواداچوونی بەندییەکەی و عەبدوڵڵا گوڵ سەرۆکایەتییەکەی گرت دەست، لە ئازاری ٢٠٠٣وە ئەردۆگان سەرۆکایەتییەکەی گرتە دەست دوای کەوتنی حوکمەکەی لەسەری بوو.
دوای ئەوەی سەرۆکایەتی حوکمەتی گرتە دەست ئیشی کرد لەسەر ئاسایش و جێگیر بوونی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی لە تورکیا، و ناوە کوردییەکانی گەڕاندەوە بۆ شار و گوندە کوردییەکان دوای ئەوەی ئەوە پێشتر ڕاگیرابوو، و بە فەڕمی ڕێگەی بە خوتبەدان دا بە زمانی کوردی، و لەگەڵ ئەرمەندا ڕێکەوت دوای ئەو دوژمنایەتییە مێژوویەی لە نێوانیاندا ھەبوو، بە ھەمان شێوە لەگەڵ یۆنان، و پردی کردەوە لەنێوان تورکیا و ئازەربایجان و وڵاتەکانی تری یەکێتی سۆڤێتی پێشوو، و ھاریکاری دەست پێکرد لەگەڵ عێراق و سووریا و سنووری کردەوە لەگەڵ کۆمەڵێک لە وڵاتە عەرەبییەکان و فیزەی ھەڵگرت لە نێوانیان.
سیاسەتی دەرەوە
دەستکاریھەڵوێستی ئەردۆگان ھەڵوێستێکی توند بوو لە دژی پێشێل کردنی پەیماننامە نێودەوڵەتییەکان لەلایەن ئیسرائیلەوە و کوشتنی خەڵکی ئاسایی لە کاتی ھێرشی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە، ھەستا بە باسکردنی ئەو کێشەیە لەگەڵ سەرکردەکانی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاستدا، و ھەڵوێستەکەی ئاشکرا بوو کە بووە ھۆی بێزارکردنی ئیسرائیل و ڕەخنەی لە تورکیا گرت، و ئەردۆگان وتی؛ (من ھاوسۆزم لەگەڵ خەڵکی غەززە).
لە ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩ ئەردۆگان کۆنگرەی دافۆسی بە جێھێشت لەسەر ئەوەی کاتی تەواوی نەدرایە بۆ ئەوەی وەڵامی شەیمۆن پێرێزی سەرۆکی ئیسرائیل باتەوە لەسەر شەڕی غەززە، ھەزران کەس لەو شەوەدا وەستان بۆ پێشوازی کردنی ئەردۆگان چەند سەعاتێک دوای ئەوەی کۆنگرەی دافۆسی بە جێ ھێشت و ئاڵای تورکیا و فەلەستینیان ھەڵگرتبوو، و ئەم دروشمانەیان بەرز کردبۆوە، (سڵاو بۆ گەڕانەوەی سەرکەوتووەکەی دافۆس) و (بەخێربێیتەوە سەرکردەی جیھان)، و بزووتنەوەی حەماس لەسەر ئەو ھەڵوێستە وتیان؛ (پێویستە لەسەر بەرپرسە عەرەبەکان چاوی لێبکەن).
سیاسەتی ناوخۆ
دەستکاریلە ٢٣ی تەممووزی ٢٠١١، ئەردۆغان لە میانەی کۆبوونەوەیەکیدا لەگەڵ پارتی داد وگەشەپێدان لە ئەنقەرە، داوای لێبوردنێکی مێژوویی بەناوی دەوڵەتی تورکیاوە کرد لەسەر ئە کارەساتە دڵتەزێنانەی لە نێوان ساڵانی (١٩٣٦–١٩٣٩) لە ناوچەی دەرسیم ڕوویاندا، کە حکوومەتی تورکی لەو سەردەمەدا ئەنجامیداوە بە سەرکردایەتی پارتی گەلی گۆماری تورکی بە ھەقی کوردییە عەلەوییەکانی ئەو ناوچەیە لە سەدەی ڕابردوودا، و ئەم لێبوردنە پێشوازییەکی گەرمی لێکرا لەلایەن سەرکردایەتی ھەرێمی کوردستانەوە و ھەروەھا ئەوە ھەڵوێستە ھەنگاوێکی گرنگ بوو لە بەرەو پێشبردنی ئەو کرانەوە دیموکراسییەی کە حکوومەتی ئەردۆغان دەستی پێکردوە.
خەڵات و ڕێزلێنانەکان
دەستکاریخەڵاتەکان
دەستکاری
- لە ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٤، ئەردۆگان خەڵاتی ئازایەتی پێگەیشت لەلایەن کۆمەڵەی یەھودی ئەمریکییەوە، بۆ ئاشتی خستنە نێو ڕۆشنبیرییەکان.
- لە ١٨ی نیسانی ٢٠٠٤، ئەردۆگان دانرا لە لیستی ١٠٠ کاریگەرترین کەسایەتییەکانی جیھان لەلایەن گۆڤاری تایمەوە، کە ئەردۆگان ناونرا بنیاتنەری پردەکان لەلایەن گۆڤارەکەوە.
- لە ١٣ی حوزەیرانی ٢٠٠٤، ئەردۆگان خەڵاتی ئاڵتوونی وەرگرت لە کۆنفرانسی شیکاگۆ لەلایەن ئەکادیمیای جێبەجێکردنەوە.
- لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٤، ئەردۆگان ناونرا بە ئەورووپی ساڵەکە لە دەنگدانە حەفتانەکەی ئەورووپادا، بۆ ئەوەی کە تورکیای خستە سەر ھێڵی چاکسازی.
- لە ٢ی ئەیلوولی ٢٠٠٥، ئەردۆگان خەڵاتی دەریای ناوەڕاستی بۆ دامەزراوەکان وەرگرت.
- لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٦، ئەردۆگان خەڵاتی دەوڵەتی ڕووسیای وەرگرت لەلایەن ڤلادیمیر پۆتین.
- لە ٨ی ئابی ٢٠٠٦، ئەردۆگان خەڵاتی کاسپییەنی لە بواری وزەدا وەرگرت لەلایەن یانەی کاروباری دەریای کاسپییەن.
- لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٦، ئەردۆگان خەڵاتی کۆمەڵەی مانگی سووری تورکی وەرگرت.
- لە ٢ی شوباتی ٢٠٠٧، ئەردۆگان خەڵاتی گفتوگۆی نێوان ڕۆشنبیرییەکانی وەرگرت لەلایەن سەرۆکی تەتەرستان.
- لە ١٢ی ئازاری ٢٠٠٧، ئەردۆگان لەگەڵ سەرۆکی ئیسپانیا (زاپتیرۆ) بەیەکەوە خەڵاتی ڕۆمی بۆ ئاشتی وگفتوگۆیان وەرگرت.
- لە ١٥ی نیسانی ٢٠٠٧، ئەردۆگان خەڵاتی ھێرمس کریستاڵی وەرگرت لەلایەن ڕاوێژکاری ئەڵمانی (ئەنجیلا میرکڵ) لە کردنەوەی پێشانگەی ھانۆڤەری پیشەسازی.
- لە ١٤ی حوزەیرانی ٢٠٠٧، ئەردۆگان خەڵاتی پێشەوای تورکی ئەو ساڵەی وەرگرت لەلایەن میدیا گرووپەوە.
- لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠٠٧، ئەردۆگان بەرزترین خەڵاتی نەتەوە یەکگرتووەکانی بۆ خۆراک وکشتوکاڵ وەرگرت، بۆ ڕێزلێنان لە گەشەپێدانی کشتوکاڵ و کۆمەڵایەتی لە تورکیا.
- لە ١٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨، ئەردۆگان لەگەڵ سەرۆکی ئیسپانیا (زاپتیرۆ) بەیەکەوە خەڵاتی بنیاتنانی پردیان وەرگرت لەلایەن AMSS ی بەریتانیبۆ ھەوڵیان بۆ یەکخستنی ئەو کۆمەڵگانەی کە دابڕاون لە ڕووی ڕۆشنبیری ونەژاد وئاینەوە لە یەکتر، بۆ دروستکردنی دۆخێکی بەڕێزی وئاشتی پێکەوە ژیان لە ڕێگەی دەرکردنی پڕۆژەی ھاوپەیمانی شارستانییەکان.
- لە ١١ی ئایاری ٢٠٠٩، ئەردۆگان خەڵاتی ئیبن سینای وەرگرت لە دامەزراوەی ئیبن سینا لە شاری فرانکفۆرتی ئەڵمانی.
- لە ٩ی حوزەیرانی ٢٠٠٩، ئەردۆگان میوانی ڕێزلێنانی یانەی کران مۆنتانا بوو لە بڕۆکسل و خەڵاتی دی لوس ئەجلوسی وەرگرت لە پێناوی دیمۆکراسی وئازادیدا.
- لە ٢٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩، ئەردۆگان بەرزترین خەڵاتی شاری پەکستانی وەرگرت لەلایەن حوکمەتی پاکستانەوە.
- لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٩، ئەردۆگان خەڵاتی ھاریکاریکردنی لە ئاشتی جیھاندا وەرگرت لەلایەن کۆمەڵەی تۆرگوت ئۆزالەوە.
- لە ١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٠، ئەردۆگان خەڵاتی مەلیک فەیسەڵی جیھانی وەرگرت بۆ خزمەتی ئیسلام، لەلایەن دامەزراوەی مەلیک فەیسەڵی خێری.
- لە ٢٣ی شوباتی ٢٠١٠، ئەردۆگان خەڵاتی نۆدۆی ڕۆشنبیری وەرگرت لەلایەن سەرۆکی شارەوانی ئەشبیلییە بۆ ھەوڵی لە دەرکردنی ھاوپەیمانی شارستانییەکان.
- لە ١٧ی ئایاری ٢٠١٠، ئەردۆگان خەڵاتی نەتەوە یەکگرتووەکانی بۆ نیشتەجێبوون بەدەست ھێنا.
- لە ٢٩ی نیسانی ٢٠١٠، ئەردۆگان بۆ جاری دووەم ئەردۆگان لە ڕیزی سەد کاریگەرترین کەسایەتییەکانی جیھان دارنرا لەلایەن گۆڤاری تایمەوە.
- لە ١٧ی ئایاری ٢٠١٠، ئەردۆگان خەڵاتی ئاڵتوونی وەرگرت لەلایەن سەرۆکی جۆرجیاوە بەھۆی گەشەپێدانی پەیوەندی نێوانیان.
- لە ٢٧ی ئایاری ٢٠١٠، ئەردۆگان مەدالیای ڕێزلێنانی یەکێتی پیشەسازی بەڕازیلی وەرگرت لەلایەن ویلایەتی ساوپاولۆ.
- لە ٣١ی ئایاری ٢٠١٠، ڕێکخراوی تەندروستی نێو دەوڵەتی خەڵاتی تۆماکۆی دا بە ئەردۆگان بۆ پێشەنگییەکی لە بواری ڕێگرتن ل تۆماکو لە تورکیا.
- لە ٢٩ی حوزەیرانی ٢٠١٠، خەڵاتی جیھانی خێزانیی وەرگرت کە ئیش دەکات لەژێر سێبەری نەتەوە یەکگرتووەکان.
- لە ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠، ئەردۆگان خەلاتی ئاڵتوونی سەربەخۆیی وەرگرت بۆ ھەوڵی لە سەربەخۆیی کۆسۆڤۆدا.
- لە ٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠، ئەردۆگان خەڵاتی (سەرکردەی ساڵ)ی وەرگرت لەلایەن یەکێتی بانکە عەرەبییەکانەوە لە لوبنان.
- لە ٢٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠، ئەردۆگان میوانی شەرەفی لە لەتکەی سێیەمی ئەورەپی ئەفەریقی بوو کە لە لیبیا ڕێکخرا، وخەڵاتی قەزافی نێو دەوڵەتی بۆ مافی مرۆڤ وەرگرت.
- لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠١١، ئەردۆگان خەڵاتی دیارترین کەسایەتی جیھانی ئیسلامی وەرگرت لە کوەیت.
- لە ٢ی شوباتی ٢٠١١، خەڵاتی ڕێزلێنانی حکوومەتی قیرغیزستانی وەرگرت.
- لە ٢٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١١، خەڵاتی فەلەستینی نێودەوڵەتی وەرگرت بۆ سەرکەوتووی و لێھاتووی.
- لە ٢١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢، ئەردۆغان خەڵاتی تایبەتی پەیکەری ئاڵتوونی ٢٠١٢ی وەرگرت لەلایەن ناوەندی ئیش وکاری پۆڵەندییەوە، کە بە گرمگترین خەڵات دادەنرێت لە پۆڵەندا، بەخشرا بە ئەردۆغان خەڵاتەکە لەبەر ھەوڵە بەرچاوەکانی لە بوارەکانی گەشەی ئابووری و دامەزراندنی دیموکراسی و بازاڕی ئازاد.
دکتۆرای ڕێزلێنان
دەستکاری- لە ٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٤، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی سانت جۆنس.
- لە ٣ی نیسانی ٢٠٠٤، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی کریمەن ستەیت.
- لە ١٨ی ئایاری ٢٠٠٦، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن ئەکادیمیای زانستی بولگاری.
- لە ٢٠ی حوزەیرانی ٢٠٠٦، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی گرین ئەمریکان
- لە ٢٩ی ئازاری ٢٠٠٨، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی سەڕاییڤۆ.
- لە ١٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٨، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی فەیز.
- لە ٤ی تەممووزی ٢٠٠٩، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی مەڵتاپە.
- لە ٤ی تەممووزی ٢٠٠٩¸ ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئەستەنبوڵ.
- لە ٢٢ی ئابی ٢٠٠٩، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئەلیپۆ.
- لە ١٦ی نیسانی ٢٠١٠، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئیسلامی غەزە.
- لە ١٨ی ئایاری ٢٠١٠ ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئەورووپی مەدرید.
- لە ١٢ی حوزەیرانی ٢٠١٠، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی دەریای ڕەشی تەکنیکی.
- لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی پیری ڕیس.
- لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ھاڕان.
- لە ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی پریشتینا.
- لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠١١، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی تاڕاس شیڤاچینکۆ.
- لە ١٦ی ئازاری ٢٠١١، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی مۆسکۆ ستەیت.
- لە ٢١ی ئازاری ٢٠١١، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئوم لقوڕا بۆ خزمەتی ئیسلام.
- لە ٢ی تەممووزی ٢٠١١، ئەردۆگان دکتۆرای ڕێزلێنانی وەرگرت لەلایەن زانکۆی ئیستەنبوڵ ئایدن.
ھاووڵاتییەتی شەرەف
دەستکاری- ئەردۆگان ھاووڵاتی شەرەفی وەرگرت لە سیۆل لە شوباتی ٢٠٠٤.
- ئەردۆگان ھاووڵاتی شەرەفی وەرگرت لە تاران لە شوباتی ٢٠٠٩.
- ئەردۆگان ھاووڵاتی شەرەفی وەرگرت لە پریزرین لە شوباتی دووەمی ٢٠١٠.
سەرچاوەکان
دەستکاری- ماڵپەڕی فەرمی ئەردۆگان ١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ڕەجەب تەییب ئەردۆغان.. ١٥ی شوباتی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.، جەزیرە نێت
- گفتوگۆ لەگەڵ ئەردۆغان ١٩ی ئازاری ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.، فەھمی ھوەیدی، جەزیرە نێت، ٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠٠٩
- بە ھەژاری پەروەردە بوو و بوو بە سەرکردەی تورکیا، ڕەجەب تەییب ئەردۆغان
- ئەردۆغان زەبەلاح لە سەردەمی کورتە باڵاکاندا!!..، بە پێنووسی د. ڕاغب سەرجانی، سایتی قصة الإسلام.
- چیرۆکی بزاڤی ئیسلامی لە تورکیا، بە پێنووسی د. ڕاغب سەرجانی، سایتی قصة الإسلام.
- ڕەجەب تەییب ئەردۆغان کێیە؟، بی بی سی عەرەبی، ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٢
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ڕەجەب تەییب ئەردۆغان تێدایە. |