قاسم سولەیمانی
قاسم سولەیمانی (بە فارسی: قاسم سلیمانی؛ لەدایکبووی ١١ی ئازاری ١٩٥٧، پارێزگای کرمان، ئێران – مردووی ٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠، بەغدا) کەسایەتییەکی سەربازیی ئێرانی و فەرماندەی ھێزی قودسی سپای پاسدارانی کۆماری ئیسلامیی ئێران بوو. سولەیمانی لەلایەن دۆستەکانییەوە بە حاجی قاسم بانگ دەکرا،[٤] بەڵام بڕێک جار لەلایەن نەیارانی و بەتایبەت لە وڵاتانی ڕۆژاوا بە فەرماندە سێبەر ناو براوە.[٥][٦][٧][٨][٩] قاسم سولەیمانی بەکەسایەتییەکی دیار دادەنرێت لەناو شەڕەکانی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست، لە ساڵانی ٢٠١٤–٢٠١٥ لە عێراق ڕۆڵی ھەبووە لە شەڕی دژ بە داعش و ڕێبەریکردنی ھێزە شیعەییەکان.[١٠] لە ساڵی ٢٠٠٧ەوە کەوتە بەر تەحریمەکانی ئەمریکا و ناوی چووە لیستی تیرۆرەوە.[١١][١٢]
جەنەراڵی سەرەکی قاسم سولەیمانی | |
|---|---|
 | |
| ناوی خۆماڵی | قاسم سلیمانی |
| نازناو(ەکان) | حاجی قاسم، جەنەراڵ[١] لە وڵاتانی ڕۆژاوا بە سێبەری فەرمانەکە ناوی دەھێنرێت.[٢] |
| لەدایکبوون | ١١ی ئازاری ١٩٥٧ کەناڵی مالک، پارێزگای کرمان، شانشینی پەھلەوی |
| مردن | ٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠ (٦٢ ساڵ ژیاوە)[٣] فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی بەغدا، عێراق |
| دڵسۆزی | کۆماری ئیسلامیی ئێران |
| خزمەت/ | سپای پاسدارانی شوڕشی ئیسلامیی ئێران |
| ساڵانی خزمەت | ١٩٧٩–٢٠٢٠ |
| پلە |  جەنەراڵی سەرەکی |
| یەکە | ھێزی قودس |
مردن
دەستکاری
سولەیمانی لە ٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠ نزیک ١ی بەیانی بە کاتی خۆجێیی (٢٢:٠٠ی کگھ لە ٢ی کانوونی دووەم)[١٣]، دوای لێدانی قافڵەکەی لەڕێگەی مووشەکەکانی فڕۆکە بێ فڕۆکەوانەکانی ئەمریکا لەنزیک فڕۆکەخانەی نێونەتەوەییی بەغدادا کوژرا.[١٤] تازە فڕۆکەکەی بەجێ ھێشتبوو، کە لە لوبنان یان سووریاوە گەیشتبووە عێراق.[١٥] لەڕێگەی ئەنگوستیلەیەک کە لە پەنجەی کردبوو، و پشتڕاستکردنەوەی دی ئێن ئەیی ھێشتا ھەڵپەسێردراو لاشەکەی ناسرایەوە.[١٦] ھەروەھا چوار ئەندامی حەشدی شەعبی، لەنێوانیاندا ئەبوو مەھدی موھەندیس، فەرماندەی سەربازیی عێراقی-ئێرانی کە سەرکرادایەتیی حەشدی شەعبی کردبوو کوژرا.[١٧]
ھێرشە ئاسمانییەکە دوای ھێرشەکانی سەر باڵیۆزخانەی ئەمریکا لە عێراق بە پشتگیریکەری چەکداری شیعە عێراقیی ئێرانی و ھێرشی ٢٠١٩ی بنکەی ئاسمانیی کەیوان ھات.[١٨][١٩]
وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا بەیانێکی بڵاوکردەوە کە وتی "لێدانەکەی ئەمریکا بە ڕابەرایەتیکردنی سەرۆک جێبەجێ کرابوو" و دووپاتیشی کردەوە کە سولەیمانی پیلانی زۆری دانابوو تا ھێرش بکاتە سەر سیاسەتمەدارە ئەمریکییەکان و کارمەندانی سەربازی و لە وەڵامدانەوە بۆ ھێرشە ئاسمانییەکەی ئەمریکا لە عێراق و سووریا لە ٢٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٩، ھێرشەکانیان بۆ سەر باڵیۆزخانەی ئەمریکی لە بەغدا پەسەند کرد. لێدانەکە مانای ئەوە بوو تا ھێرشەکانی داھاتوو تەگەرە تێ بخات.[٢٠][٢١]
بەپێی ئانیس کالامار، بڕیاردەری تایبەتی شانشینی یەکگرتوو لەسەر کوشتنی نایاسایی، "کوشتنە بە ئامانجکراوەکەی قاسم سولەیمانی و ئەبوو مەھدی موھەندیس بە ئەگەری زۆر یاسای نێونەتەوەیی پێشێل دەکات [لەنێویشیاندا] یاسای مافی مرۆڤ". وەزیری دەرەوەی ڕووسی سێرگی لاڤرۆڤ، میدیا بێنجامین (دامەزرێنەری کۆدپینک کە گروپێکی داکۆکیی دژە جەنگە) و ھیلاری مان لیڤرێت (ڕاوێژکارێکی مەترسیی سیاسی و بەڕێوەبەری پێشووی کاروباری ئێران لە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەییی کۆشکی سپی) کوشتنەکەی سولەیمانییان "بەئاشکرا نایاسایی" ناو لێ نا.[٢٢][٢٣]
لەدوای ئەم ئیسماعیل قائانی بە فەرماندەی ھێزی قودس دانرا.[٢٤]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ «"Qassem Suleimani not Just a Commander! – Taking a Closer Look at Religious Character of Iranian General"» (بە ئینگلیزی). ١٠ی ئازاری ٢٠١٥. لە ١٥ی ئایاری ٢٠١٨ ھێنراوە.
{{cite web}}: بیرخستنەوەکە پارامەترsێکی نەناسراوی ھەیە:|نووسەرەکانی تر=،|مانگ=،|بەرھەم=،|ناونیشانی نووسەر=،|وتەگێڕانەوە=،|ڕێکەوتی ئارشیڤ=،|ناونیشانی ئارشیڤ=، و|قاڵب=(یارمەتی) - ^ «"Iran's 'shadow commander' steps into the spotlight"» (بە ئینگلیزی). The Observers. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی تەممووزی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی ئایاری ٢٠١٨ ھێنراوە.
{{cite web}}: بیرخستنەوەکە پارامەترsێکی نەناسراوی ھەیە:|نووسەرەکانی تر=،|مانگ=،|بەرھەم=،|ناونیشانی نووسەر=،|وتەگێڕانەوە=،|ڕێکەوتی ئارشیڤ=،|ناونیشانی ئارشیڤ=، و|قاڵب=(یارمەتی) - ^ «Qasem Soleimani among those killed in Baghdad Airport attack – report». Reuters. 3 January 2020. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Qassem Suleimani not Just a Commander! – Taking a Closer Look at Religious Character of Iranian General». 10 March 2015. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە 14 July 2016 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=و|date=(یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی|dead-url=چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=پێشنیار کراوە) (یارمەتی) - ^ Dexter Filkins (30 September 2013). «The Shadow Commander». The New Yorker. لە 31 March 2015 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=و|date=(یارمەتی) - ^ Joanna Paraszczuk (16 October 2014). «Iran's 'Shadow Commander' Steps Into the Light». The Atlantic. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە 31 March 2015 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=و|date=(یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی|dead-url=چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=پێشنیار کراوە) (یارمەتی) - ^ Kambiz Foroohar. «Iran's Shadow Commander». لە ڕەسەنەکە لە ٢ی نیسانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 31 March 2015 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی|deadurl=چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=پێشنیار کراوە) (یارمەتی) ٢ی نیسانی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ «RealClearWorld - Syria's Iranian Shadow Commander». لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 31 March 2015 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی|deadurl=چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=پێشنیار کراوە) (یارمەتی) - ^ «Iran's 'shadow commander' steps into the spotlight». The Observers. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی تەممووزی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 31 March 2015 ھێنراوە.
{{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی|dead-url=چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=پێشنیار کراوە) (یارمەتی) - ^ «From the east, Iran-backed force advances on Tikrit». The Daily Star. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی نیسانی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 31 March 2015 ھێنراوە.
{{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی) - ^ «Resolution 1747 (2007): Adopted by the Security Council at its 5647th meeting on 24 March 2007» (PDF). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٧ی تەممووزی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە.
{{cite news}}: پارامەتری نەناسراوی|بەستەری شکاو=چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی) - ^ «US Department of State: Designation of Iranian Entities and Individuals for Proliferation Activities and Support for Terrorism».
- ^ «Qassem Soleimani Haunted the Arab World». The Atlantic. 3 January 2020. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Iraq Militia Officials, Iran's Quds Force Head Killed in U.S. Drone Strike». Newsweek. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «US kills Iran's most powerful general in Baghdad airstrike». AP News. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=(یارمەتی) - ^ Barbara Campbell (2 January 2020). «Iraqi TV Says Top Iranian Military Leader Killed In Rocket Strikes on Iraqi Airport». NPR. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Trump Orders Strike Killing Top Iranian General Qassim Suleimani in Baghdad». The New York Times. 3 January 2020. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Top Iranian general killed in US airstrike in Baghdad, Pentagon confirms». CNBC. 2 January 2020. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Trump Warns Iran as Risk of Wider Armed Conflict Grows». nytimes. لە 31 December 2019 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی) - ^ «Statement by the Department of Defense». United States Department of Defense. 2 January 2020. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Iran general Qassem Suleimani killed in Baghdad drone strike ordered by Trump». The Guardian. 3 January 2020. لە 3 January 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ «Was Trump's order to assassinate Iran's Qassem Soleimani legal?». aljazeera. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی) - ^ «Russia Says Iran General's Killing 'Illegal'». Forbes. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=(یارمەتی) - ^ «Soleimani's Deputy Esmail Ghaani Named Iran's Quds Force Chief». Bloomberg. 3 January 2020. لە 3 January 2020 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|accessdate=و|date=(یارمەتی)
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە قاسم سولەیمانی تێدایە. |