ئینسایکڵۆپیدیا
ئینسایکڵۆپیدیا (بە ئینگلیزی: Encyclopedia، بە مانای: زانیارینامە) کۆمەڵە نووسراوەیەکی بەربڵاو و گشتگیرە کە لە ھەموو زانستەکان یان زانستێکی تایبەت زانیاریی پوختە و ھەڵبژاردەی تێدایە. ئینسایکڵۆپیدیا لە وتارەکان پێکدێت ھەر وتارێک سەبارەت بە بابەتێکە. بە پێناسەیەکی تر ئینسایکڵۆپیدیا جۆرێکە لە کاری سەرچاوەدار - کۆکراوەیەک لە کورتەی زانیاری ھەموو لقەکانی زانین یان لقێک لە لقەکانی.
وشەڕەتناسیدەستکاری
ئینسایکڵۆپیدیا لە یۆنانیی کۆن گیراوە (ἐγκύκλιος παιδεία - enkyklios paideia) کە بە مانای خوێندەواریی گشتی دێت. وشەی ئینسایکلۆ enkyklios واتە «گشتی، حازر، ھەمیشە بەردەست»[١] و پیدیا (παιδεία)، بە مانای "پەروردە، بەخێوکردنی منداڵ".[٢] کەواتە enkyklios paideia واتە «خوێندەواری گشتی» یان «پەروردەی گشتی».
تایبەتمەندییەکاندەستکاری
زۆر جار ئینسایکلۆپیدیا لەگەڵ فەرھەنگ تەماشاکراون و لێیان کۆڵراوەتەوە، بەڵام جیاوازن، فەرھەنگ لە زمان ورد ئەبێتەوە، وشە و زاراوە بابەتە سەرەکییەکانییەتی لەکاتێکدا ئینسایکلۆپیدیا گشتگیرترە. بەپێی ویکی ئینگلیزی ناو ویکیپیدیا ئەم چوار تایبەتمەندییەی ھەیە کە سەرچاوەدار نەکراون:
- ئینسایکڵۆپیدیا ئەکرێ گشتگیر بێت، و بابەتی لە ھەموو بوارێکدا تێدا بێت.
- گرنگی کاری ئینسایکڵۆپیدیا ئەوەیە کە کۆکراوەی زانینگە گرنگەکان بخاتە ڕوو، بۆ نموونە ئینسایکڵۆپیدیایەکی پزیشکی یاخود فەلسەفی.
- جۆرێک لە ڕێکخستنی تێدابێت، لە دێر زەمانەوە یان بە شێوازی ئەلف و بێ ڕێکخراوە یاخود بەپێی بابەت و پۆلێنکردن، بەڵام لە دنیای نوێدا بەھۆی ھەبوونی توانکانی وەک پێرستکردن (indexing) و ھاوسەرچاوەکردن (cross reference) شێوازێکی زیاتر گەڕانی لەخۆ گرتوە، وەک لە ویکی سۆرانی یاخود زمانەکانی تری ویکیپیدیادا ھەیە.
- دەوڵەمەنتر بوونی ئینسایکڵۆپیدیا بە بابەتی فرەناوەند(multimedia) تەواو گۆڕاوە بۆ کۆکردنەوە، پشتڕاستکردنەوە و پوختەکردن و ھەروەھا نیشاندانی زانیاری جۆراوجۆر.
سەرچاوەکاندەستکاری
- ویکی ئینگلیزی، دوا سەردان ٩ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤
بەستەرە دەرەکییەکاندەستکاری
- ئینسایکڵۆپیدیای کوردستان، کوردستانیکا
- ئینسایکڵۆپیدیای کوردیپێدیا ٢٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٠٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
