ھێزی دەریایی عێراقی
ھێزی دەریایی عێراق (بە عەرەبی: القوات البحریة العراقیة)، یان ھێزی پاراستنی دەریایی عێراق لقی خزمەتگوزاری جەنگی دەریایی ھێزە چەکدارەکانی عێراقە. لە ساڵی ١٩٣٧ پێکھێنرا، سەرەتا وەک ھێزی بەرگری کەناراوەکانی عێراق، ئەرکە سەرەکییەکانی پاراستنی کەناراوەکانی عێراق و سەروەت و سامانی دەریایی عێراق بوو، ناوی فەرمی لە ١٢ی ١ی ٢٠٠٥ گۆڕدرا بۆ ھێزی دەریایی عێراق[١]
تا مانگی شوباتی ٢٠٢١، ھێزی دەریایی نزیکەی ٣٠٠٠ دەریاوان و ھێزی دەریایی ھەبوو کە بارەگایەکی ئۆپەراسیۆن و پێنج فەوج لە ئاودا و دوو کەتیبەی دەریایی پێکدەھێنن.[٢]
ھێزی دەریایی بە سەرۆکایەتی دەریاوان محەممەد جەواد پلانی ھەبوو بۆ دروستکردنی شەش بەلەمی دەورییەی پلە ئەلئوبوور لە بەغدا، یەکەم بەلەم کە لە ئەیلوولی ٢٠٠٥دا ھاتە خزمەتەوە. بەڵام ئەم پڕۆژەیە لە کۆتاییدا ھەڵوەشایەوە. سەرەڕای ئەوەش، دوو کەشتی دەریایی جۆری کۆرڤێت لە جۆری ئەسەد کە لە ساڵانی ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا لەلایەن ئیتاڵیا بۆ عێراق دروستکرابوون، لە سەرەتادا پلانیان بۆ دانرابوو کە لە دەوروبەری ساڵانی ٢٠٠٦–٢٠٠٧دا بگەیەنرێن. بەڵام دەرکەوت کە کەشتییەکان لە دۆخێکی خراپتردان لەوەی کە لە سەرەتادا باوەڕیان پێدەکرا، ئەمەش ھێزی دەریایی عێراقی ناچارکرد بە گرێبەستەکەدا بچێتەوە و لەبری ئەوە ٤ کەشتی نوێتر و بچووکتر لە جۆری دیسیۆتی دەستکاریکراو بکڕێت. ٥ کەشتی کۆرڤێتی بەڕیتانی و ١ بەلەمی دەورییەی سۆڤیەت کە لەلایەن ھێزی دەریایی عێراقی سەردەمی سەددام حوسێنەوە بەڕێوەدەبرا، بە ڕێککەوت لە شەڕی کەنداو لە ساڵی ١٩٩١ و لەشکرکێشی عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣ ئەم کەشتیانە لەناوچوون.[٣]
مێژوو
دەستکاریشانشینی عێراق
دەستکاریھێزی دەریایی عێراق لە ساڵی ١٩٣٧ وەک ھێزێکی بچووکی چوار کەشتی پێکھێنرا کە بارەگاکەی لە بەسرە بوو. لە نێوان ساڵانی ١٩٣٧ بۆ ١٩٥٨ بە پلەی یەکەم ھێزێکی دەریایی بووە.
کۆماری عێراق (پێش ساڵی ٢٠٠٣)
دەستکاریدوابەدوای شۆڕشی ١٤ی تەممووزی ساڵی ١٩٥٨، ھێزی دەریایی عێراق دەستی بە فراوانبوون کرد. ئەکادیمیای کەنداوی عەرەبی بۆ خوێندنی دەریایی لە بەندەری ئوم قەسر لە بەندەری ئوم قەسر بنکەیەکی ئۆپەراسیۆنە و لە بەسرە دامەزراوە، کە بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە جەنگ و خوێندنی دەریایی ئەندازیاری پێشکەش کردووە. تا ساڵی ١٩٨٨ ھێزی دەریایی گەشەی کرد بۆ ھێزێکی ٥٠٠٠ کەسی، بەڵام لە ماوەی شەڕی ئێران و عێراق لە ١٩٨٠–١٩٨٨ ڕۆڵێکی تاڕادەیەک کەمی ھەبوو. بەشێکی زۆری ھێزی دەریایی لە کاتی ئۆپەراسیۆنی مرواریدا لەناوچوون.[٤]
لە نێوان ساڵانی ١٩٧٧ بۆ ١٩٨٧، ھێزی دەریایی عێراق ھەشت بەلەمی مووشەکی پلە ئۆسا، کە بە مووشەکی دژە کەشتیی ستایکس چەکدار بوون، لە یەکێتی سۆڤیەت وەرگرت. ھەروەھا چوار فرێگاتی پلە لوپۆ و شەش کەشتی کۆرڤێتی پلە ئەسەدی لە ئیتاڵیا کڕی، ھەرچەندە ئەمانە ھەرگیز بەھۆی سزا نێودەوڵەتییەکان دوای لەشکرکێشی عێراق بۆ سەر کوەیت لە ساڵی ١٩٩٠دا ھەرگیز نەگەیشتنە دەست.[٥]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ John Pike. «دەریایی عێراق». Globalsecurity.org. لە ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ «Iraqi Navy Patrol Ship 701 named Fatah handed over at Fincantieri». defpro.com. ١٦ی ئایاری ٢٠٠٩. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی ئایاری ٢٠٠٩ ھێنراوە.
{{cite web}}:|archive-date=/|archive-url=timestamp mismatch; 2012-09-05 suggested (یارمەتی) - ^ DJ Elliott (٤ی تەممووزی ٢٠٠٨). «ھێزی عێراقی Order of Battle: July 2008 Update». The Long War Journal. لە ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ «عێراقی دەریایی». Global Security. ٧ی ئەیلوولی ٢٠٠٥. لە ٢٥ی ئایاری ٢٠٠٨ ھێنراوە.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ھێزی دەریایی عێراقی تێدایە. |