ناحیەی زوممار، (بە عەرەبی: ناحیة زمار، بە ئینگلیزی: Zummar subdistrict) یەکێکە لە ناحیەکانی قەزای تەلەعفەر لە پارێزگای نەینەوا لە ھەرێمی کوردستان لە عێراق. ناوەندەکەی شارەدێی زوممارە.[١][٢]

ناحیەی زوممار
وڵات کوردستان
 عێراق
ھەرێمھەرێمی کوردستان
پارێزگاپارێزگای نەینەوا
قەزاتەلەعفەر
بوون بە ناحیە١٩٢٨
ڕووبەر
 • سەرجەم١٢٦٨ کیلۆمەتری چوارگۆشە (٤٩٠ میلی چوارگۆشە)
بەرزایی
٣٩٥ مەتر (١٬٢٩٦ پێ)
بەرزترین بەرزایی
٥٩١ مەتر (١٬٩٣٩ پێ)
نزمترین بەرزایی
٣٠٧ مەتر (١٬٠٠٧ پێ)
زمان و ئایین
 • زمانکوردی (کورمانجیعەرەبی
 • ئایینئیسلام(سوننە)
ناوچەی کاتیUTC+٣:٣٠ (ناوچەی کاتی)
 • ھاوین (DST)UTC+٤:٣٠ (ھاوین)
تەلەفۆن٠٠٩٦٤

ناو دەستکاری

مێژوو دەستکاری

لە ساڵی ١٨٧٩دا شاری مووسڵ سەرلەنوێ کرایەوە ناوەندی ویلایەتی مووسڵ لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتیی عوسمانیدا، قەزای شنگال یەکێک بوو لە شەش قەزاکانی، ناحیەی تەلەعفەر و ناحیەی زوممار سەر بە قەزای شنگال بوون. ئەم دابەشی کارگێڕییە تاوەکو داگیرکردنی عێراق و ھەرێمی کوردستان لەلایەن ئینگلیزەوە لە ساڵی ١٩١٨ ھەر پەیڕەوی دەکرا. لەگەڵ دامەزراندنی حکومی پاشایەتی عەرەبی لە عێراق ناوچەی جزیری باشووری کوردستان دابەشکرایە سەر قەزای تەلەعفەر و قەزای شنگال و ناوچەی بادۆش درایە پاڵ مووسڵ.[٤]

جوگرافیا دەستکاری

سنوری ناحیەی زوممار:

دانیشتووان دەستکاری

پێکھاتەی دانیشتووانی ناحیەکە بەم جۆرەیە:

  • لێکۆڵینەوە لە پێکھاتەی دانیشتووانی ناحیەکە، بە ھۆی کەمبوونی سەرژمێری ڕاستەقینە و دوور لە دەستکاری و ڕاگواستن و بە عەرەباندنە بەردەوامەکانی ناوچە کوردنشینەکانەوە کارێکی ئاسان نییە، بەڵام دەتوانینبڵێین کە ڕێژەی ھەر دوو نەتەوەی کورد زۆرینەیە و عەرەب کەمینەیە.[٦]
  • ھەرچەندە لە ساڵی ١٩٥٧ەوە سەرژمێرییەکی ڕاست و دروست بێ دەسکاری نەکراوە، بەڵام نکۆڵی لەوە ناکرێت، کە زۆربەی دانیشتوانی زوممار کوردن، پێش بە عەرەبکردنی ناوچەکە لە ساڵی ١٩٧٥وە، ٦٠٪ کورد بوون، ٣٥٪ عەرەب بوون و ٥٪ مەسیحی و تورکمان بوون.

کشتووکاڵ دەستکاری

شوێنەوار دەستکاری

کارگێڕی دەستکاری

لە ڕووی کارگێڕییەوە ئەم ناحیە پێک ھاتووە لە (٦٧) گوند.[٧]

ئەمانەش ببینە دەستکاری

سەرچاوەکان دەستکاری

  1. ^ د.عەبدوڵا غەفور. گوندەکانی کوردستان لەسەرژمێری ساڵی ١٩٥٧دا(کوردی).
  2. ^ دەستەی ئاماری ھەرێمی کوردستان. یەکە کارگێڕییەکانی ھەرێمی کوردستان(کوردی).
  3. ^ جەمیل ڕۆژبەیانی. وڵاتەکەت-باشتر-بناسە/ ووڵاتەکەت بناسە(کوردی).
  4. ^ د.عەبدوڵا غەفور. گوندەکانی کوردستان لەسەرژمێری ساڵی ١٩٥٧دا(کوردی).
  5. ^ دەستەی ئاماری ھەرێمی کوردستان. ڕووپێوی دیمۆگرافی لە ھەرێمی کوردستان(کوردی).
  6. ^ د.عەبدوڵا غەفور. گوندەکانی کوردستان لەسەرژمێری ساڵی ١٩٧٧دا(کوردی).
  7. ^ دەستەی ئاماری ھەرێمی کوردستان. Demographic Survey(ئینگلیزی).