وان

وان
وان; Wan
	شار
Van
	چەند دیمەنێکی شاری وان
وڵات	کوردستان
ناوچە	ئاناتۆلیای ڕۆژھەڵات
پارێزگا	وان
بەرزایی	١٧٢٦ مەتر (٥٬٦٦٣ پێ)
ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٢)
• سەرجەم	٣٧٠٬١٩٠
زمان و ئایین
• زمان	کوردی (باکووری)
• ئایین	ئیسلام (سوننە)
کۆدی تەلەفۆن	٠٢٧٦
وێبگە	http://www.van.gov.tr/

وان (بە کوردیی باکووری: Wan) شارێکە لە باکووری کوردستان لەسەر دەریاچەی وان. شارێکی دێرینی باکوورە زور جێگای دێرینی لێ ھەیە.^[٢] یەکێک لە گەورەترین شارەکانی باکووری کوردستانە کە دانیشتووانی لە ٣٥٠ھەزار کەس^[٣] زیاترە و کەوتووەتە سەر دەشتایییەکی بەپیتی کشتوکاڵییەوە گەلێ کارگەی پیشەسازیی تێدایە وەک: ڕستن و چنین، کارگەی چیمەنتۆ و پێڵاو دروستکردن. ھەروەھا ئەم شارە ناوەندی پارێزگای وانە.^[٤]

جوگرافیادەستکاری

شاری وان کەوتووەتە سەر پارێزگای وان کە یەکێک لە پارێزگاکانی کۆماری تورکیا لە ناوچەی ئاناتۆلیای ڕۆژھەڵاتە. شارەکە جگە لە دەریاچەی وان جێگەی گەشتیاریی تری وەک قەڵای وان ھەیە.

دانیشتوواندەستکاری

دانیشتووانی وان لە ساڵی ٢٠١٢ بەرامبەر بووە لەگەڵ ٣٧٠٬١٩٠ کەس کە ھەموویان کوردن و بە زمانی کوردی قسە دەکەن.

قەڵای واندەستکاری

قەڵای وان یەکێکە لە شوێنەوارە مێژوویییەکان و دیمەنە سەرەنج ڕاکێشەکانی شاری وان لە باکووری کوردستانە، کە بە دووری پێنج کیلۆمەتر دەکەوێتە ڕۆژاوای ناوەندی شارەکە.^[٥]

دیمەنێکی قەڵای وان لە نزیکەوە

دیمەنێکی قەڵای وان لە دوورەوە

قەڵاکە بەسەر دەریاچەی واندا دەڕوانێ و بووەتە ھۆکاریکی باش بۆ ڕاکێشانی گەشتیاران بۆ شارەکە. ئەم قەڵایە بەھۆی ئەوەی لە شوێنێکی بەرزدایە و دەڕوانێت بەسەر تەواوی شارەکە و دەریاچەی واندا، بووەتە شوێنێکی گەشتیاری و ژمارەیەکی زۆر گەشتیار ڕووی تێدەکەن.^[٦]^[٧]

زەریاچەی واندەستکاری

زەریاچەی وان

دەریاچەی وان، زەریاچەی وان یان گۆلی وان لە باکووری کوردستان و لە نێوان دوو پارێزگای وان و بدلیس ھەڵکەوتووە. گۆلی وان گەورەترین گۆلی کوردستانە و لە قووڵترین شوێنیدا ٤٥١ مەتر قووڵە و چوار دوورگەی تێدایە.^[٨]

پشیلەی واندەستکاری

پشیلەی وان

پشیلەی وان نەژادەک لە پشیلەکانی خۆماڵی و ناودای شاری وانە. ئەم پشیلە لەبەر ھەبوونی خەزی سپی و جیاواز بوونی ڕەنگی چاوەکانی زور لەبەر چاوە.^[٩]

پەیوەندی نێونەتەوەییدەستکاری

دەستە خوشکدەستکاری

وان لەگەڵ دوو شاران دەستە خوشکە کە لە خوارەوە نوسراوەن:

پێشانگادەستکاری

شاری پێشووی وان لە ساڵی ٢٠٠٩
شاری پێشووی وان لە ساڵی ٢٠٠٩
شاری پێشووی وان لە ساڵی ٢٠٠٩
دیمەنێکی شاری وان لە قەڵای وانەوە

ئەمانەش ببینەدەستکاری

سەرچاوەکاندەستکاری

^ "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.
^ Özoğlu, Hakan (May 1996). "State–Tribe Relations: Kurdish Tribalism in the 16th-and 17th-Century Ottoman Empire". British Journal of Middle Eastern Studies. Taylor & Francis. 23 (1): 5–27. doi:10.1080/13530199608705620.
^ "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.
^ "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.
^ زانیاری و چەند دیمەنێکی قەڵا دێرینەکەی شاری وان
^ The Seventy Wonders of the Ancient World
^ Who Was Who in America, v. 5, 1969–1973 https://books.google.com/books?ei=KItvTuLtHcjh0QGj8uWCCg&ct=result&id=jHXhAAAAMAAJ&q=tipple
^ Olson, James S.; Pappas, Lee Brigance; Pappas, Nicholas C. J., eds. (1994). An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group. p. 40. ISBN 0-313-27497-5.
^ "Characteristics". Turkish Van Cat Club. Retrieved 15 July 2012.
^ "Kardeş Şehirler". Bursa Büyükşehir Belediyesi Basın Koordinasyon Merkez. Tüm Hakları Saklıdır. Archived from the original on ٢٣ی ئایاری ٢٠١٦. Retrieved 2013-07-27. Check date values in: |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= (help) Archived ٢٣ی ئایاری ٢٠١٦, لە وەیبەک مەشین.

[1] "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.

[Ozoglu-2] Özoğlu, Hakan (May 1996). "State–Tribe Relations: Kurdish Tribalism in the 16th-and 17th-Century Ottoman Empire". British Journal of Middle Eastern Studies. Taylor & Francis. 23 (1): 5–27. doi:10.1080/13530199608705620.

[3] "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.

[4] "Archived copy". Archived from the original on 2011-10-04. Retrieved 2010-02-16.

[5] زانیاری و چەند دیمەنێکی قەڵا دێرینەکەی شاری وان

[6] The Seventy Wonders of the Ancient World

[7] Who Was Who in America, v. 5, 1969–1973 https://books.google.com/books?ei=KItvTuLtHcjh0QGj8uWCCg&ct=result&id=jHXhAAAAMAAJ&q=tipple

[8] Olson, James S.; Pappas, Lee Brigance; Pappas, Nicholas C. J., eds. (1994). An Ethnohistorical Dictionary of the Russian and Soviet Empires. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group. p. 40. ISBN 0-313-27497-5.

[9] "Characteristics". Turkish Van Cat Club. Retrieved 15 July 2012.

[Bursa_twinnings-10] "Kardeş Şehirler". Bursa Büyükşehir Belediyesi Basın Koordinasyon Merkez. Tüm Hakları Saklıdır. Archived from the original on ٢٣ی ئایاری ٢٠١٦. Retrieved 2013-07-27. Check date values in: |ڕێکەوتی ئەرشیڤ= (help) Archived ٢٣ی ئایاری ٢٠١٦, لە وەیبەک مەشین.

[٢]

[٣]

[٤]

[١]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]