شانشینی کوردستان
ئەم وتارە سەبارەت بە شانشینی کوردستان نووسراوە. بۆ بینینی وتارە هاوشێوەکان بڕوانە کوردستان (ڕوونکردنەوە).شانشینی کوردستان (لاتینی سۆرانی: Şanişînî Kurdistan)[١][٢] وڵاتێکی تەمەن کورتی کوردی بوو لە باشووری کوردستان کە لەلایەن شێخ مەحموودی حەفید[٣] (بەرزنجی ) لە ٢٢ی ئەیلوولی ١٩٢١ دامەزرا و دوایی لە تەممووزی ساڵی ١٩٢٥ ھەڵوەشێنرایەوە،[٤] ھاوکاتیش ھیچ لایەنێک بە فەرمی پاڵپشتی ئەو وڵاتەی نەکردبوو، ئەوکات شێخ ئەحمد بارزانی پاڵپشتی کردوە هاوکاری کردوە لە رێگای پێدانی چەک لە رێگای مستەفا بارزانی ، پایتەختەکەی شاری سلێمانی بوو و کوردی سۆرانی زمانی فەرمی ئەو وڵاتە بووە،[ژێدەر پێویستە] ھەروەھا ئایینیی ئیسلام بە ئایینی زۆرینەی وڵاتەکە داندراوە.[ژێدەر پێویستە]
| شانشینی کوردستان Şanişînî Kurdistan |
|||
|---|---|---|---|
|
|||
 سنووری شانشینی کوردستان
|
|||
| پایتەخت و | سلێمانی | ||
| زمانە فەرمییەکان | کوردی (سۆرانی) | ||
| گرووپە ڕەگەزییەکان | کورد | ||
| دەوڵەت | پاشایەتی | ||
| - | مەلیک | شێخ مەحموودی حەفید (بەرزنجی) | |
| - | سەرۆک وەزیران | قادر بەرزنجی | |
| - | وەزیری دارایی | عەبدولکەریم عەلاکا | |
| - | وەزیری ناوخۆ | شێخ محەممەد غەریب | |
| - | وەزیری پەروەردە | مستەفا پاشای یاموڵکی | |
| دامەزران | |||
| - | دامەزراندن | ١٩٢١ | |
| - | ڕووخان | ١٩٢٤‒١٩٢٥ | |
| دراو | نۆتەی کوردی، دینار | ||
.svg)
ڕاپەڕینی شێخ مەحموود
دەستکاریلە کاتی ڕووخانی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدا، کورد ھەوڵێکی زۆریدا بۆ دامەزراندنی وڵاتێکی سەربەخۆ لە کوردستانی بەش کراودا.
شێخ مەحموود بەرزنجی، شێخی ڕێبازی قادری سۆفییەکان، کاریگەرترین کەسایەتی باشووری کوردستان، کرا بە بەڕێوەبەری سەنجەقی دھۆک، بەڵام دژی ئینگلیزەکان وەستایەوە و لە مانگی ئایاری ساڵی ١٩١٩ کوردستانی سەربەخۆی ڕاگەیاند، بەڵام لە مانگی حوزەیراندا شکستی ھێنا.[٥][٦]
لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ساڵی ١٩٢١ لە شاری سلێمانی، بەیاننامەیەک بۆ دامەزراندنی حکوومەتی کوردی دەرچوو. شێخ مەحموود خۆی وەک پاشای شانشینی کوردستان ڕاگەیاند.
شێخ مەحموود لە مانگی تەمموزی ساڵی ١٩٢٤ لەلایەن ئینگلیزەکانەوە شکستی پێ ھێندرا، و لە مانگی یەکی ساڵی ١٩٢٦ کۆمەڵەی نەتەوەکان بەشێوەیەکی فەرمی باشووری کوردستانی وەک خاکی عێراق ناساند، لەگەڵ بڕگەیەکیش تایبەت بە مافی کورد.[٧]
ئەلبوومی وێنە
دەستکاری-
شێخ مەحموودی حەفید -
کۆمەڵێ لاوی کورد سڵاو لە ئاڵای شانشینی کوردستان دەکەن. -
دیمەنێکی چەکدارانی جووڵانەوەکەی شێخ مەحموودی حەفید -
شێخ مەحموودی حەفید و ئووزدەمیری ئەفسەری تورک لەبەردەمی ئەشکەوتی جاسەنەدا (ناوچەی سوورداش- سلێمانی)، ١٩٢٣.
ئەمانەش ببینە
دەستکاریسەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Facts On File، Incorporated (٢٠٠٩). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East, Kingdom of Kurdistan. ژپنک ٩٧٨١٤٣٨١٢٦٧٦٠. لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ Asadi، Awat (٢٠٠٧). Der Kurdistan-Irak-Konflikt: der Weg zur Autonomie seit dem ersten Weltkrieg. ژپنک ٩٧٨٣٨٩٩٣٠٠٢٣٩. لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ Ham، Anthony (١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٠). Middle East by Anthony Ham. ژپنک ٩٧٨١٧٤٢٢٠٣٥٩١. لە ٢٣ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ Prince, J. (1993), "A Kurdish State in Iraq" in Current History, January.
- ^ Ham، Anthony (١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٠). Middle East (بە ئینگلیزی). Lonely Planet Publications. ژپنک ٩٧٨-١-٧٤٢٢٠-٣٥٩-١.
- ^ Simon، Reeva S.؛ Tejirian، Eleanor Harvey (٢٠٠٤). The Creation of Iraq, 1914-1921 (بە ئینگلیزی). Columbia University Press. ژپنک ٩٧٨-٠-٢٣١-١٣٢٩٣-٠.
- ^ «شێخ مەحموودی حەفید». www.khaktv.net. لە ٧ی شوباتی ٢٠٢٤ ھێنراوە.[بەستەری مردوو]
دەروازەی کوردستان
دەروازەی مێژوو
دەروازەی سیاسەت
دەروازەی ئازەربایجان
دەروازەی ئێران
دەروازەی عێراق
دەروازەی تورکیا
دەروازەی وڵاتەکان
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
