پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠

پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠
پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠
بەشێکە لە	2020 Summer Olympics and Paralympics
وەرزش	parasport
دروشم	United by Emotion
وڵات	ژاپۆن
جێ	تۆکیۆ
پۆتانی شوێن	٣٥°٤١′٢٢″N ١٣٩°٤١′٣٠″E
لە پێش	پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠١٦
لە دوای	2024 Summer Paralympics
ژمارەی چاپ	16
کاتی ڕوودان	١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١
ڕێکەوتی دەستپێکردن	٢٤ی ئابی ٢٠٢١
ڕێکەوتی کۆتاییھاتن	٥ی ئەیلوولی ٢٠٢١
ڕووداوە بەرچاوەکان	ئاھەنگی کردنەوەی یارییەکانی پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠، 2020 Summer Paralympics closing ceremony
ڕێکخەر	International Paralympic Committee
Officially opened by	ناروھیتۆ
Oath made by	Shingo Kunieda، Yumiko Taniguchi، Rie Urata، Nobuyuki Azuma
Torch lit by	Yui Kamiji
بەختدار	Miraitowa and Someity
بەشداربوو	Germany at the 2020 Summer Paralympics
وێبگە	https://olympics.com/tokyo-2020/en/paralympics/
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠ خولی شازدەیەمی پاڵاوانێتی پارالمپیکە کە لە وڵاتی ژاپۆن دوای یارییەکانی ئۆڵمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠ بەرێوەدەچێت وەک گەورەترین بۆنەی وەرزشی لەسەر ئاستی جیھان تایبەتە بە وەرزشوانە خاوەن پێداویستە تایبەتەکان. ئەم پالاوانێتییە لەلایەن لێنەی نێودەوڵەتی پارالمپیک سەرپەرشتی دەکرێت. وابڕیارە یارییەکانی لە ٢٤ی ئاب بۆ ٥ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ئەنجام بدرێت. لە سەرەتادا وا بڕیاربوو کە لە ٢٥ی ئابی ٢٠٢٠ یارییەکان دەست پێبکات بەڵام بەھۆی بەھۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی کۆڕۆنا لە ٢٤ی ئازار لیژنەی ئۆڵۆمپی نێودەوڵەتی و کۆمیتەی ڕێکخستنی ئۆڵمپیاد و پارالمپیکی یارییەکانی ھاوینەی ٢٠٢٠ی تۆکیۆ بە شێوەیەکی فەرمی بڕیاریاندا یارییەکان بۆ ساڵی ٢٠٢١ دوابخەن. ئەمە جاری دووەمە تۆکیۆ مێوانداری ئەم پاڵاوانێتییە دەکات کاتێک بۆ یەکەم جار لە ساڵی ١٩٦٤ میوانداری کرد. لەم بۆنەدا چەند یارییەکی نوێ بۆ یەکەم جار ئەنجام دەدرێن لە یارییەکانی پارالمپێک.

مەزاد

وەک بەشێک لە ڕێکەوتنامەی نێوان لێژنەی ئۆڵمپی نێودەولەتی و لێژنەی پارالمپیکی نێودەوڵەتی ساڵی ٢٠٠١ بڕیاردرا ھەر ولاتێک میواداری یارییەکانی ئۆڵمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠ بکات پێویستە میوانداری یارییەکانی پارالمپیکیش بکات.^[١] لە دوای خولی دووەمی دەنگدانەکان شاری تۆکیۆ وەک شاری میوانداری ئۆڵمپیادی ھاوینەی ٢٠٢٠ و پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠ ھەڵبژێردرا.

ھەڵبژاردنی شاری میوانداری ئۆڵۆمپیادی٢٠٢٠^[٢]
شار	وڵات	خولی ١	خولی ٢	خولی ٣
تۆکیۆ	ژاپۆن	٤٢	—	٦٠
ئەستەمبوڵ	تورکیا	٢٦	٤٩	٣٦
مەدرید	ئیسپانیا	٢٦	٤٥	—

ئامادەکارییەکان

مەشخەڵ

یارییەکان

وڵاتە بەشدار بووەکان

زیاتر لە ٩٠ ولاتە بەشداری یارییەکانی پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠ی تۆکیۆ دەکەن.^[٣]لە ناویان بووتان و گویانا بۆیەکەم جار بەشداری ئەم پالاوانێتییە دەکەن ھەروەھا دوورگەکانی سلێمان بۆجاری دووەم بەشداری دەکەن دوای یەکەم بەشدارییان لە پارالمپیکی ٢٠١٦ی ڕیۆی بەرازیل.^[٤]بەھۆی قەدەغەکردنی ڕووسیا لە چالاکییە وەرزشییەکان بۆ ماوەی چوار ساڵ دوای گۆرینی داتای پاکی وەرزشوانانی لە مادە وزەبەخشەکان، وەرزشوانانی ڕووسیا لەژێر ناوی لێژنەی پارالمپیکی ڕووسیا بەشداری دەکەن.^[٥]

وڵاتە بەشداربووەکانی پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠
جەزائیر ئەرژەنتین ئوسترالیا نەمسا ئازەربایجان بیلاڕووس بەلجیکا بەرموودا بووتان بۆسنیا و ھەرزەگۆڤینا بەڕازیل بولگاریا کەنەدا چیلی چین Chinese Taipei کۆلۆمبیا کۆستاریکا کرواتیا کووبا قوبرس کۆماری چیک دانمارک ئێکوادۆر میسر ئیستۆنیا ئیتیۆپیا فینلاند فەڕەنسا ئەڵمانیا گانا شانشینی یەکگرتوو یۆنان گویانا ھۆنگ کۆنگ مەجارستان ئایسلەند ھیندستان ئیندۆنیزیا^[٦] ئێران عێراق کۆماری ئێرلەندا ئیسرائیل ئیتاڵیا ژاپۆن (میواندار) ئوردن کازاخستان کینیا کووەیت لاتڤیا لیبیا لیتوانیا لوکسەمبورگ مالیزیا مەکسیک مەنگۆلیا مۆنتینیگرۆ مەغریب میانمار نامیبیا ھۆلەند نیوزیلاند نێجیریا مەقدوونیای باکوور نەرویژ پاکستان پێروو فلیپین پۆڵەندا پورتوگال قەتەر داڕێژە:Country data RPT ڕۆمانیا داڕێژە:Country data RPC ڕواندا عەرەبستانی سعوودی سێنیگال سڕبیا سینگاپوور سلۆڤاکیا سلۆڤێنیا دوورگەکانی سولەیمان ئەفریقای باشوور کۆریای باشوور ئیسپانیا سریلانکا سوێد سویس سووریا تایلەند توونس تورکیا ئوکراینا میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان ویلایەتە یەکگرتووەکان ئۆزبەکستان ڤێنیزوێلا ڤیێتنام

ژمارەی وەرزشوانانی بەشداربووی پارالمپیکی ٢٠٢٠

٤٬٥٣٧ وەرزشوان لە ١٦٣ ولاتی جیاوازە بەشداری پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠ی تۆکیۆیان کردووە ھەتا ڕێکەوتی ٢٠ی ئابی ٢٠٢١ (2021-08-20)^{[نوێکردنەوە]} وڵات وەرزشوان

وڵات	وەرزشکار
ژاپۆن (وڵاتی خانەخوێ)	260
بەڕازیل	258
چین	255
داڕێژە:Country data RPC	246
ویلایەتە یەکگرتووەکان	242
شانشینی یەکگرتوو	227
ئوسترالیا	174
فەڕەنسا	143
ئوکراینا	138
ئەڵمانیا	137
ئیسپانیا	134
کەنەدا	130
ئیتاڵیا	113
پۆڵەندا	93
تورکیا	87
کۆریای باشوور	86
ھۆلەند	74
تایلەند	74
کۆلۆمبیا	66
ئێران	63
مەکسیک	60
جەزائیر	57
ئەرژەنتین	57
ھیندستان	54
میسر	48
ئۆزبەکستان	47
یۆنان	46
مەجارستان	39
ئازەربایجان	36
بەلجیکا	34
مەغریب	34
پورتوگال	34
ئەفریقای باشوور	34
ئیسرائیل	33
نیوزیلاند	32
کۆماری ئێرلەندا	31
کۆماری چیک	29
سوێد	29
سلۆڤاکیا	28
ڤێنیزوێلا	27
کازاخستان	26
نەمسا	25
دانمارک	25
توونس	25
ھۆنگ کۆنگ	24
ئیندۆنیزیا	23
کرواتیا	22
مالیزیا	22
نێجیریا	22
سویس	21
سڕبیا	20
بیلاڕووس	19
چیلی	19
کووبا	17
فینلاند	17
عێراق	19
بۆسنیا و ھەرزەگۆڤینا	16
نەرویژ	15
گورجستان	14
ڕواندا	14
میرنشینە یەکگرتووە عەرەبییەکان	12
لیتوانیا	11
پێروو	11
سینگاپوور	11
Chinese Taipei	10
ئوردن	10
کۆستاریکا	9
کینیا	9
ڕۆمانیا	9
سریلانکا	9
ئێکوادۆر	8
لاتڤیا	7
عەرەبستانی سعوودی	7
سلۆڤێنیا	7
ڤیێتنام	7
ئایسلەند	6
مۆلدۆڤا	6
فلیپین	6
داڕێژە:Country data RPT	6
کۆماری دۆمینیکان	5
ئیستۆنیا	5
مۆنتینیگرۆ	5
بولگاریا	4
جامایکا	4
مۆریس	4
مەنگۆلیا	4
ئووگاندا	4
بووتان	3
کامیروون	3
قوبرس	3
ئێلسالڤادۆر	3
ئیتیۆپیا	3
گانا	3
کۆتدیڤوار	3
کووەیت	3
نامیبیا	3
عومان	3
پەنەما	3
پۆرتۆ ڕیکۆ	3
سێنیگال	3
دوورگەکانی سولەیمان	3
سووریا	3
ئەنگۆلا	2
بروونای	2
بێنین	2
بۆتسوانا	2
بروونای	2
بورکینافاسۆ	2
بوروندی	2
کەیپڤەرد	2
فیجی	2
گابۆن	2
گامبیا	2
گرینادا	2
گواتیمالا	2
گینێ بیساو	2
قرغیزستان	2
لیبێریا	2
لیبیا	2
ماڵدیڤ	2
مالی	2
ماڵتا	2
مۆزامبیک	2
نیکاراگوا	2
نیجەر	2
پاکستان	2
پاراگوای	2
فەلەستین	2
پاپوا گینێی نوێ	2
قەتەر	2
کۆماری کۆنگۆ	2
سیەرالیۆن	2
تانزانیا	2
ئوروگوای	2
یەمەن	2
زیمبابوی	2
ئەرمەنستان	1
ئارووبا	1
باربادۆس	1
بەرموودا	1
کەمبۆدیا	1
کۆماری ئەفریقای ناوەندی	1
Faroe Islands	1
گینێ	1
گویانا	1
ھایتی	1
ھۆندووراس	1
لاوس	1
لوبنان	1
لیسۆتۆ	1
لوکسەمبورگ	1
ماداگاسکار	1
مالاوی	1
نیپال	1
مەقدوونیای باکوور	1
سەینت ڤینسەنت و گرینادینز	1
ساوتۆمێ و پرینسیپی	1
سۆماڵیا	1
تاجیکستان	1
تۆگۆ	1
United States Virgin Islands	1
زامبیا	1
Total	٤٬٥٣٧

ڕۆژمێر

کاتی یارییەکانی لە ڕژمێریکی تایبەتەدا دیارکران. یەکەم جار خشتەی سەرتایی یارییەکان لە ١٩ی تشیرینی یەکەمی ٢٠١٨ ڕاگەیەندرا. خشتەی کۆتایی لە ١٣ی ئابی ٢٠١٩ بڵاوکرایەوە. لە کۆتاییدا خشتەی کاتی یارییەکان لە ٢٤یئاب بۆ ١٠ی ئەیلوول٢٠٢٠ بوو. بەڵام بەھۆی دواخستنی یارییەکان بەھۆی ڤایرۆسی کۆرناوە بۆ ٣٦٤ خشتەکە کەمێک دەستکاری کرا ڕاگەیەندرا کە یارییەکان لە ٢٤ی ئاب بۆ ٩ی ئەیلوول ئەنجام دەدرێن. سەرجەم یارییەکان بەکاتی ژاپۆن دەبێت^[٧]

OC	ئاھەنگی کردنەوە	●	بەردەوامی ڕکابەری	١	دابەشکردنی مەدالیای زێر	CC	ئاھەنگی داخستن

ئاب/ئەیلولی ٢٠٢١		٢٤ Tue	٢٥ Wed	٢٦ Thu	٢٧ Fri	٢٨ Sat	٢٩ Sun	٣٠ Mon	٣١ Tue	١ Wed	٢ Thu	٣ Fri	٤ Sat	٥ Sun	ڕووەداوەکان
Ceremonies		OC												CC	N/A
Archery					●	١	١	٢	٢		١	١	١		٩
Athletics					١٣	١٦	١٩	١٧	٢١	١٧	١٨	١٨	٢٤	٥	١٦٨
Badminton										●	●	●	٧	٧	١٤
Boccia						●	●	●	●	٤	●	●	٣		٧
Cycling	Road								١٩	٦	٥	٤			٥١
Cycling	Track		٤	٥	٥	٣									٥١
Equestrian (dressage)				٣	٢	●	١	٥							١١
Football 5-a-side							●	●	●		●		١		١
Goalball			●	●	●	●	●	●	●	●	●	٢			٢
Judo					٤	٤	٥								١٣
Paracanoe											●	٤	٥		٩
Paratriathlon						٤	٤								٨
Powerlifting				٤	٤	٤	٤	٤							٢٠
Rowing					●	●	٤								٤
Shooting								٣	٢	٢	١	٢	٢	١	١٣
Sitting volleyball					●	●	●	●	●	●	●	●	١	١	٢
Swimming			١٦	١٤	١٤	١٤	١٣	١٥	١٤	١٥	١٥	١٦			١٤٦
Table tennis			●	●	●	٥	٨	٨	●	●	٥	٥			٣١
Taekwondo											٢	٢	٢		٦
Wheelchair basketball			●	●	●	●	●	●	●	●	●	●	١	١	٢
Wheelchair fencing			٤	٤	٢	٤	٢								١٦
Wheelchair rugby			●	●	●	●	١								١
Wheelchair tennis					●	●	●	●	●	١	١	٢	٢		٦
Daily medal events			٢٤	٣٠	٤٤	٥٥	٦٢	٥٤	٥٨	٤٥	٤٨	٥٦	٤٩	١٥	٥٤٠
Cumulative total			٢٤	٥٤	٩٨	١٥٣	٢١٥	٢٦٩	٣٢٧	٣٧٢	٤٢٠	٤٧٦	٥٢٥	٥٤٠	٥٤٠
ئاب/ئەیلولی ٢٠٢١		٢٤ Tue	٢٥ Wed	٢٦ Thu	٢٧ Fri	٢٨ Sat	٢٩ Sun	٣٠ Mon	٣١ Tue	١ Wed	٢ Thu	٣ Fri	٤ Sat	٥ Sun	Total events

شوێن

نیپۆن بوودۆکان، ھۆڵێکی وەرزشی تایبەت بە ڕکابەرییەکانی جودۆ. لە تۆکیۆ

سەرجەم یارییەکانی لە یاریگای تایبەت و شویچنی تایبەت بە ڕێوەدەن بەشێکیان سود لەو شوێنانە وەردەگرن کە یارییەکانی ئۆڵمپیدی ھاوینەی ٢٠٢٠ ی تێدا بەرێوەچووە. وردەکارییەکان لە ماڵپەری فەرمی پارالمپیکی ھاوینەی ٢٠٢٠ی تۆکیۆ دانراوە^[٨]

کەنداوی تۆکیۆ کە ھەندێک لە ڕکابەرییەکانی تێدا بەڕێوەدەچێت

سەرچاوەکان

^ «London first 'global Paralympics'». BBC Sport (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). لە 2021-08-05 ھێنراوە.
^ «Results of the IOC vote to host the 2020 Summer Olympics». Austin American-Statesman. Associated Press. 8 September 2013. لە 4 March 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 December 2018 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
^ «National Paralympic Committees». International Paralympic Committee (بە ئینگلیزی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «Refugee Paralympic Team». International Paralympic Committee (بە ئینگلیزی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «IPC confirm details regarding RPC's Paralympic Games participation». International Paralympic Committee (بە ئینگلیزی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «NPC Indonesia: 23 Atlet Siap Berlaga di Paralimpiade Tokyo 2020». Antara. لە ٣ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «Tokyo Olympics to start in July 2021 after coronavirus rescheduling». the Guardian (بە ئینگلیزی). ٣٠ی ئازاری ٢٠٢٠. لە ١٦ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «Tokyo 2020 Paralympic Games - Venues». Tokyo 2020 (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی نیسانی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[1] «London first 'global Paralympics'». BBC Sport (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). لە 2021-08-05 ھێنراوە.

[Statesman-AP-2] «Results of the IOC vote to host the 2020 Summer Olympics». Austin American-Statesman. Associated Press. 8 September 2013. لە 4 March 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 December 2018 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)

[3] «National Paralympic Committees». International Paralympic Committee (بە ئینگلیزی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[4] «Refugee Paralympic Team». International Paralympic Committee (بە ئینگلیزی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[5] «IPC confirm details regarding RPC's Paralympic Games participation». International Paralympic Committee (بە ئینگلیزی). لە ٥ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[6] «NPC Indonesia: 23 Atlet Siap Berlaga di Paralimpiade Tokyo 2020». Antara. لە ٣ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[7] «Tokyo Olympics to start in July 2021 after coronavirus rescheduling». the Guardian (بە ئینگلیزی). ٣٠ی ئازاری ٢٠٢٠. لە ١٦ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[8] «Tokyo 2020 Paralympic Games - Venues». Tokyo 2020 (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی نیسانی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]