نێجیریا
پۆتانەکان: 8°N 10°E / 8°N 10°E
نێجیریا یان نەیجیریا، بە فەرمی کۆماری فیدراڵی نێجیریا (بە ئینگلیزی: Federal Republic of Nigeria) وڵاتێکە لە کیشوەری ئەفریقا لە ڕۆژهەڵاتەوە چاد و لە ڕۆژئاوای باکووری ئەفریقا کامیروون و لە رۆژاوا بێنین دەورەیان داوە، کەنار دەریاکەی لە باشووری گولفی گیونیایە لە ئۆقیانووسی ئاتلانتیکی، سیستەمی فیدرالی کۆمارییە، کە لە ٣٦ شار و ٣١ ناوچە پێکدێت، پایتەختەکەی ناوی ئەبووجایە و گەورترین شار بریتییە لە لاگۆس کە بە ناوبانگترین شارە لە وڵاتەکە و لە تەواوی ئەفریقادا.
| کۆماری فیدراڵی نێجیریا Jamhuriyar Taraiyar Nijeriya کۆدی زمانی نادروست. Ȯha nke Ohaneze Naíjíríà کۆدی زمانی نادروست. Àpapọ̀ Olómìnira ilẹ̀ Nàìjíríà (یۆروبا) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| دروشم: "یەکبوون و باوەڕ، ئاشتی و پێشکەوتن" | ||||||
| سروود: "Arise, O Compatriots" | ||||||
![ھەڵکەوتەی نێجیریا (dark blue) – لە ئەفریقا (light blue و dark grey) – لە یەکێتیی ئەفریقا (light blue) — [ڕێنوێن]](/wiki/%D9%BE%DB%95%DA%95%DA%AF%DB%95:Location_Nigeria_AU_Africa.svg) ھەڵکەوتەی نێجیریا (dark blue) – لە ئەفریقا (light blue و dark grey) |
||||||
| پایتەخت | ئابوجا 9°4′N 7°29′E / 9.067°N 7.483°E | |||||
| گەورەترین شار | لاگووس | |||||
| زمانە فەرمییەکان | ئینگلیزی | |||||
| زمانە نیشتمانییەکان | هاوسا, ئیگبۆ, یۆروبا | |||||
| زمانە ناوچەییەکان | ئێدۆ, ئێفیک, فولانی, ئیدۆما, ئیجاو کانوری[١] | |||||
| ناوی هاووڵاتی | نێجیری | |||||
| دەوڵەت | Presidential Federal republic | |||||
| - | سەرۆک | موحەممەد بوخاری | ||||
| - | Vice President | یەمی ئۆسینباجۆ | ||||
| Independence | لە شانشینی یەکگرتوو | |||||
| - | Unification of Southern and Northern Nigeria | ١٩١٤ | ||||
| - | جیابونەوە و ناساندن | ١ تشرینی یەکەمی ١٩٦٠ | ||||
| - | دامەزراندنی کۆمار | ١ تشرینی یەکەمی ١٩٦٣ | ||||
| ڕووبەر | ||||||
| - | سەرجەم | ٩٢٣٬٧٦٨ کیلۆمەتری چوارگۆشە (32nd) ٣٥٦٬٦٦٧ مایلی چوارگۆشە |
||||
| - | ئاو (%) | ١٫٤ | ||||
| ژمارەی دانیشتوان | ||||||
| - | بەراوردی ٢٠١٢ | 170,123,740[٢] (7th) | ||||
| - | چڕی | ١٨٤٫٢ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (71st) ٤٧٧٫٠کەس لە مایلی چوارگۆشە |
||||
| GDP (PPP) | بەراوردی ٢٠١١ | |||||
| - | سەرجەم | $415.132 billion[٣] | ||||
| - | سەرانە | $٢٬٥٨٩ | ||||
| GDP (nominal) | بەراوردی ٢٠١١ | |||||
| - | سەرجەم | $247.128 billion[٣] | ||||
| - | سەرانە | $١٬٥٤١ | ||||
| Gini (٢٠٠٣) | ٤٣٫٧ (medium) | |||||
| HDI (٢٠١١) |  0.459[٤] (low) (١٥٦th) |
|||||
| دراو | Naira (₦) (NGN) |
|||||
| ناوچەی کاتی | WAT (UTC+١) | |||||
| - | ھاوین (DST) | not observed (UTC+١) | ||||
| لای لێخوڕین | right | |||||
| پاوانی ئینتەرنێت | .ng | |||||
| کۆدی تەلەفۆن | +٢٣٤ | |||||
نێجیریا کۆمەڵگایەکی فرە ڕەگەزییە کە تیابووی ٢٥٠ جۆر ڕەگەز و تیابووی ٥٠٠ زمانی جیایە، کە ھەموو ئەمانە بە مانای ھەبوونی کلتوری جیاواز دێن لە وڵاتەکە[٥][٦][٧] ھەروەھا زمانی فەرمی وڵاتەکە زمانی ئینگلیزییە کە بەکارھاتووە بۆ ئاسانکردنەوەی زمان لە وڵاتەکە[٨]، نێجێریا جیاکارییەکی ھەیە لەنێوان ڕێژەی دانیشتووانی دوو ئاین، بۆ نموونە وڵاتەکە دابەشبووە بەسەر دوو ئاراستە، ئاراستەی باکوور موسڵمانەکان تیای دەژین، و ئاراستەی باشوور مەسیحییەکان تیای دەژین، وڵاتەکە پێنجەمە لە زۆری دانیشتووانی موسڵمان لە وڵاتەکە و شەشەمە لە زۆری دانیشتووانی مەسیحی لە وڵاتەکە[٩]، دەستووری نێجێریا دڵنیایی لە ھەبوونی ئازادی ئاین دەکاتەوە لە وڵاتەکە.[١٠]
ئاییندەستکاری
سەرچاوەکاندەستکاری
- ^ "Languages of Nigeria". Ethnologue. Retrieved 2010-09-12.
- ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی
<ref>ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریfactbookنەدراوە - ^ ئ ا "Nigeria". International Monetary Fund. Retrieved September 20, 2011.
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_Human_Development_Index#cite_note-UNDP-0
- ^ "Ethnicity in Nigeria". PBS. 5 April 2007. Retrieved 9 May 2015.
- ^ "Nigeria". Ethnologue. Retrieved 4 July 2019.
- ^ Pereltsvaig, Asya (16 June 2011). "Linguistic diversity in Africa and Europe – Languages Of The World". Archived from the original on 15 May 2012. Retrieved 4 July 2019.
- ^ Mann, Charles C. (1990). "Choosing an Indigenous Official Language for Nigeria" (PDF).
- ^ "The countries with the 10 largest Christian populations and the 10 largest Muslim populations". Pew Research Center. Retrieved 2020-05-25.
- ^ "Nigerian Constitution". Nigeria Law. Retrieved 17 July 2015.
- ^ بەختیاری, سەعی. جوگرافیا. تاران: ڕێکخراوی جوگرافیاییو کارتۆگرافی گیتاناسی. ISBN 978-964-342-431-2.
بەستەرە دەرەکییەکاندەستکاری
- ماڵپەری فەرمی
- ئەتڵەسی نێجیریا لە ویکیمیدیا
Wikimedia Atlas of Nigeria 
میدیای پەیوەندیدار بە Nigeria لە ویکیمیدیا کۆمنز
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
