نێجیریا
پۆتانەکان: 8°N 10°E / 8°N 10°E
نێجیریا یان نەیجیریا، بە ڕەسمی کۆماری فیدراڵی نێجیریا (بە ئینگلیزی: Federal Republic of Nigeria) وڵاتێکە لە کیشوەری ئەفریقا. چاد لە ڕۆژھەڵاتی ڕۆژئاوای باکووری ئەفریقا، کامیروون لە ڕۆژھەڵات، بێنین لە ڕۆژاوا، کەناردەریاکەی لە باشووری گولفی گیونیایە لە ئۆقیانووسی ئاتلانتیکی. سیستەمی فیدرالی کۆمارییە، کە تیابووی ٣٦ شار، و ٣١ ناوچە لە پایتەخەتەکەی پایتەختی وڵاتەکە ناوی ئەبووجایە کە دەکەوێتە لاگۆس کە بەناوبانگترین شارە لە وڵاتەکە و لە تەواوی ئەفریقا.
| Federal Republic of Nigeria Jamhuriyar Taraiyar Nijeriya کۆدی زمانی نادروست. Ȯha nke Ohaneze Naíjíríà کۆدی زمانی نادروست. Àpapọ̀ Olómìnira ilẹ̀ Nàìjíríà (یۆروبا) |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| دروشم: "Unity and Faith, Peace and Progress" | ||||||
| سروود: "Arise, O Compatriots" | ||||||
![ھەڵکەوتەی نێجیریا (dark blue) – لە ئەفریقا (light blue و dark grey) – لە یەکێتیی ئەفریقا (light blue) — [ڕێنوێن]](/wiki/%D9%BE%DB%95%DA%95%DA%AF%DB%95:Location_Nigeria_AU_Africa.svg) ھەڵکەوتەی نێجیریا (dark blue) – لە ئەفریقا (light blue و dark grey) |
||||||
| پایتەخت | ئابوجا 9°4′N 7°29′E / 9.067°N 7.483°E | |||||
| گەورەترین شار | لاگووس | |||||
| زمانە فەرمییەکان | English | |||||
| زمانە نیشتمانییەکان | Hausa, Igbo, Yoruba | |||||
| زمانە ناوچەییەکان | Edo, Efik, Fulani, Idoma, Ijaw Kanuri[١] | |||||
| ناوی هاووڵاتی | Nigerian | |||||
| دەوڵەت | Presidential Federal republic | |||||
| - | President | Muhammadu Buhari | ||||
| - | Vice President | Yemi Osinbajo | ||||
| Independence | from the شانشینی یەکگرتوو | |||||
| - | Unification of Southern and Northern Nigeria | ١٩١٤ | ||||
| - | Declared and recognized | ١ تشرینی یەکەم ١٩٦٠ | ||||
| - | Republic declared | ١ تشرینی یەکەم ١٩٦٣ | ||||
| ڕووبەر | ||||||
| - | سەرجەم | ٩٢٣٬٧٦٨ کیلۆمەتری چوارگۆشە (32nd) ٣٥٦٬٦٦٧ مایلی چوارگۆشە |
||||
| - | ئاو (%) | ١٫٤ | ||||
| ژمارەی دانیشتوان | ||||||
| - | بەراوردی ٢٠١٢ | 170,123,740[٢] (7th) | ||||
| - | چڕی | ١٨٤٫٢ کەس لە کیلۆمەتری چوارگۆشە (71st) ٤٧٧٫٠کەس لە مایلی چوارگۆشە |
||||
| GDP (PPP) | بەراوردی ٢٠١١ | |||||
| - | سەرجەم | $415.132 billion[٣] | ||||
| - | سەرانە | $٢٬٥٨٩ | ||||
| GDP (nominal) | بەراوردی ٢٠١١ | |||||
| - | سەرجەم | $247.128 billion[٣] | ||||
| - | سەرانە | $١٬٥٤١ | ||||
| Gini (٢٠٠٣) | ٤٣٫٧ (medium) | |||||
| HDI (٢٠١١) |  0.459[٤] (low) (١٥٦th) |
|||||
| دراو | Naira (₦) (NGN) |
|||||
| ناوچەی کاتی | WAT (UTC+١) | |||||
| - | ھاوین (DST) | not observed (UTC+١) | ||||
| لای لێخوڕین | right | |||||
| پاوانی ئینتەرنێت | .ng | |||||
| کۆدی تەلەفۆن | +٢٣٤ | |||||
نێجیریا کۆمەڵگایەکی فرە ڕەگەزییە کە تیابووی ٢٥٠ جۆر ڕەگەز و تیابووی ٥٠٠ زمانی جیایە، کە ھەموو ئەمانە بە مانای ھەبوونی کلتوری جیاواز دێن لە وڵاتەکە[٥][٦][٧] ھەروەھا زمانی فەرمی وڵاتەکە زمانی ئینگلیزییە کە بەکارھاتووە بۆ ئاسانکردنەوەی زمان لە وڵاتەکە[٨]، نێجێریا جیاکارییەکی ھەیە لەنێوان ڕێژەی دانیشتووانی دوو ئاین، بۆ نموونە وڵاتەکە دابەشبووە بەسەر دوو ئاراستە، ئاراستەی باکوور موسڵمانەکان تیای دەژین، و ئاراستەی باشوور مەسیحییەکان تیای دەژین، وڵاتەکە پێنجەمە لە زۆری دانیشتووانی موسڵمان لە وڵاتەکە و شەشەمە لە زۆری دانیشتووانی مەسیحی لە وڵاتەکە[٩]، دەستووری نێجێریا دڵنیایی لە ھەبوونی ئازادی ئاین دەکاتەوە لە وڵاتەکە.[١٠]
ئاییندەستکاری
سەرچاوەکاندەستکاری
- ^ "Languages of Nigeria". Ethnologue. لە ڕێکەوتی 2010-09-12 ھێنراوە.
- ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی
<ref>ھەڵە؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەریfactbookنەدراوە - ^ ی ا "Nigeria". International Monetary Fund. لە ڕێکەوتی September 20, 2011 ھێنراوە.
- ^ http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_Human_Development_Index#cite_note-UNDP-0
- ^ "Ethnicity in Nigeria". PBS. 5 April 2007. لە ڕێکەوتی ٠٩ی ئایاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
- ^ "Nigeria". Ethnologue (بە زمانی ئینگلیزی). لە ڕێکەوتی ٠٤ی تەممووزی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ Pereltsvaig، Asya (16 June 2011). "Linguistic diversity in Africa and Europe – Languages Of The World". لە ڕەسەنەوە ئەرشیڤ کراوە لە 15 May 2012. لە ڕێکەوتی ٠٤ی تەممووزی ٢٠١٩ ھێنراوە.
- ^ Mann، Charles C. (1990). "Choosing an Indigenous Official Language for Nigeria" (PDF).
- ^ "The countries with the 10 largest Christian populations and the 10 largest Muslim populations". Pew Research Center (بە زمانی ئینگلیزی). لە ڕێکەوتی 2020-05-25 ھێنراوە.
- ^ "Nigerian Constitution". Nigeria Law. لە ڕێکەوتی ١٧ی تەممووزی ٢٠١٥ ھێنراوە.
بەستەرە دەرەکییەکاندەستکاری
- ماڵپەری فەرمی
- ئەتڵەسی نێجیریا لە ویکیمیدیا
Wikimedia Atlas of Nigeria 
میدیای پەیوەندیدار بە Nigeria لە ویکیمیدیا کۆمنز
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
