واتای ناوی وڵاتان

ھەریەک لە ناوی کیشوەر و وڵاتان و شارە جیاوازەکانی جیھان واتا و ھۆکارێکی تایبەتی ناونانەکەی ھەیە، کە لەناویاندا و بەپێی گێڕانەوە مێژوویییەکان شیکار و واتای سەرنجڕاکێشی لەخۆگرتووە. کیشوەرەکان

ئاسیا: لە زمانی سنسکریتی بە واتای خۆر دێت یاخود ئەو وڵاتەی خۆری تێدا ھەڵدێت.
ئەفریقا: بەپێی گێڕانەوە مێژووییەکان پادشایەک حووکمی زۆربەی ناوچەکانی ئەفریقای کردووە و ناوی (ئەفریقش بن سەیفی) بووە.
ئوسترالیا: لە زمانی بۆلینیزییە بە واتای وڵاتی باشوور دێت.
ئەورووپا: لەبارەی ناوەکەیەوە چەند سەرچاوەیەک ھەیە، بەڵام نزیکترینیان باس لەوە دەکات کە ئەمە ناوی کچی یەکێک لە پادشاکانی فینیقینە بەناوی پادشا ئاجینۆر و لەلایەن شازادەیەکی یۆنانەوە ڕفێندراوە.
ئەمریکای باکوور و باشوور: ئەو دوو کیشوەرە بەناوی دەریاوانێکی ئیتاڵییەوە ناونراوە کە دوای کریستۆفەر کۆڵۆمبۆس توانی زۆربەی ناوچەکانی ئەو دوو کیشوەرە بدۆزێتەوە و ناوی (ئەمەریکۆ فینسۆبیچی) بووە.

ژمارەیەک شار و وڵات

ژاپۆن: بەمانای خاکی خۆری ھەڵھاتوو دێت.^[١]
فۆرمۆزا یاخود تایوان: وشەیەکی پورتوگالییە و بە واتای دوورگەی جوان دێت.
فلیپین: بەناوی پادشای دووەمی ئیسپانیا (فلیپی دووەم) ناونراوە.
ئیندۆنیزیا: بەمانای دوورگەی ھیندیی دێت.
سینگاپوور: بە واتای شاری شێر دێت.^[٢]
سریلانکا: بە واتای دوورگەی تیشکدراو دێت.
پاکستان: لە زمانی ئۆردۆدا بە واتای زەویی پاک دێت.
ئەفغانستان و تورکمانستان و ئۆزبەکستان و زۆربەی ئەو وڵاتانەی ناوەکانیان بە پاشگری «ستان» کۆتایی دێت، لە وشەیەکی فارسییەوە سەرچاوەی گرتووە و بە واتای وڵات یاخود ناوی گەلەکەی دێت، بۆ نموونە ئەفغانستان بە واتای وڵاتی ئەفغانییەکان دێت.
عەشقاباد: پایتەختی تورکمانستانە و بە واتای وڵاتی عەشق دێت.
تورکیا: بە واتای ھۆزی تورک دێت.
ئەستەمبوڵ: بە واتای ئیسلام بول دێت یاخود وڵاتی ئیسلام و لەلایەن محەممەد فاتیحی سەرکردەی عوسمانییەکانەوە ناونراوە، پێشتریش ناوی قوستنەتنییە بووە کە لەلایەن ئیمپڕاتۆرییەتی ڕۆمانییەکانەوە ناونراوە.
ئەنادۆڵ: وشەیەکی یۆنانییە و بە واتای ئەو وڵاتە دێت کە خۆری تێدا ھەڵدێت.
سووریا: وشەیەکی یۆنانییە و بە واتای تیشکی خۆر دێت.^[٣]
حەلەب: بە واتای زەوی پەنیر دێت.
لوبنان: بە واتای شاخی سپی دێت.
غەززە: وشەیەکی فینیقییە و بە واتای ھێز دێت.
ئەریحا: بە واتای زەوی مانگ دێت.
کووەیت: بە واتای کۆشک دێت.
یەمەن: بە واتای ڕاست یاخود باشوور دێت.
مۆنتینیگرۆ: بە واتای وڵاتی شاخی ڕەش دێت.
قوبرس: بە مانای زەویی مس دێت.
بۆسنیا: بە واتای ڕووبار دێت.
لیبیا: بە واتای زەویی ئەسمەرەکان دێت.
پاریس: بە واتای وشەی ڕووناکی دێت.
ئیسپانیا: بە واتای پێستی کەروێشک دێت.
لەندەن: بە واتای تەم دێت.
ھۆلەند: بە واتای زەویی نزم دێت.
کۆپنھاگن: بە واتای بەندەری بازرگانی دێت.
فینلاند: بە واتای زەویی خێر دێت.
نەرویژ: بە واتای زەویی باکوور دێت.
ئایسلەند: بە واتای زەویی بەستەڵەکی دێت.
گریلاند: بە واتای زەویی سەوز دێت.
نیویۆرک: ناوە کۆنەکەی ھۆڵەند یان ئەمستەردامە، ئەوەش بەھۆی ئەوەی ھۆڵەندییەکان لە سەرەتادا دۆزیانەوە و دواتریش بەڕیتانییەکان داگیریان کرد و بەناوی شاری یۆرکی بەڕیتانیاوە ناونراوە.
مانھاتن: کە بە گەورەترین ناوچەی نیویۆرک دادەنرێت، بە واتای کۆتاییی جیھان دادەنرێت.
واشنتن: بەناوی جۆرج واشنتۆن سەرکردەی جەنگی سەربەخۆییی ئەمریکا لە دژی بەڕیتانییەکان ناونراوە.
فیلادیڤیا: وشەیەکی یۆنانییە و بە واتای خۆشەویستیی برایانە دێت.
لۆس ئانجلەس: بە واتای
ھۆندووراس: بە واتای وڵاتی قوڵایی دێت.
کۆڵۆمبیا: بەناوی کریستۆفەر کۆڵۆمبۆسەوە ناونراوە.
ئێکوادۆر: بە واتای ھێڵی ناوەڕاست دێت.
ڤێنیزوێلا: بە واتای چەکی بچووک دێت.
بەڕازیل: وشەیەکی پورتوگالییە و بە واتای داری (براسیل) دێت.
ئەمازۆن: لە زمانی گەلی مایادا بە واتای تێکشکێنەری بەلەم دێت.
کۆستاریکا: بە واتای کەناری دەوڵەمەند دێت.
جامایکا: بە واتای خاکی دارستان و ئاو دێت.
ھایتی: بە واتای بەندەری جوان دێت.
گواتیمالا: خاکی ئەو باڵندانەی کە مار دەخۆن.
چیلی: بە واتای خاکی سپی دێت.
ئەرژەنتین: بە واتای خاکی زیو دێت.
ئیتیۆپیا: بە واتای ڕووخساری سووتاو دێت.
مالی: بە واتای ئەو شوێنە دێت کە پادشای تێدا دەژی.
دەریای ناوین: بەھۆی ھێمنیی ئاوەکەیەوە لەلایەن بەڕیتانییەکانەوە ناونراوە.
دەریای ڕەش: بەھۆی تاریکی و قوڵیی ئاوەکەوە ناونراوە.
دەریای سوور: بەھۆی ئەوەی کەنارەکانی کە ڕەنگی سوورە ناونراوە.
دەریای سپیی ناوەراست: بەھۆی ئەوەی دەکەوێتە ناوەڕاستی کیشوەرەکانی جیھانەوە و زۆرینەی ئەو دانیشتوانانەی لە دەوروبەری ئەو دەریایە دەژین ڕەنگی پێستیان سپییە.
سعودییە: بەناوی بنەماڵەی فەرمانڕەوای ئەو وڵاتەوە ناونراوە کە بنەماڵەی (ئالسعودە)ن.
ئینگلتەرا:بە واتای خاکی گۆشەکان دێت.^[٤]
ئەڵمانیا: بە واتای وڵاتی پیاوەکان دێت.
ھیندستان: بەپێی ھەندێک لە سەرچاوە مێژوویییەکان بە واتای (بەھارات) دێت.
عێراق: بەپێی گێڕانەوە مێژوویییەکان بەھۆی نزیکییەوە لە دەریا بەو ناوەوە ناونراوە.
ئێران: بە واتای خاکی ئارییەکان دێت.
چین: لە زمانی ماندارییەکاندا بە واتای ئاسمان دێت.
مەنگۆلیا: بەمانای ٥ گیاندارەکە دێت.
مەقدوونیا: بە واتای وڵاتی بەرز دێت.

سەرچاوەکان

^ «Is It Japan or Nippon? Even Japanese Differ». AP NEWS. 28ی تشرینی دووەمی 1988. {{cite web}}: |یەکەم= missing |یەکەم= (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)
^ «The Lion Head Symbol». www.nhb.gov.sg (بە ئینگلیزی). لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «Syria, Name's Meaning of Syria». m.name-doctor.com. لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ «england | Origin and meaning of the name england by Online Etymology Dictionary». www.etymonline.com (بە ئینگلیزی). لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[1] «Is It Japan or Nippon? Even Japanese Differ». AP NEWS. 28ی تشرینی دووەمی 1988. {{cite web}}: |یەکەم= missing |یەکەم= (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |ڕێکەوت= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ڕەوشی ناونیشان (بەستەر)

[2] «The Lion Head Symbol». www.nhb.gov.sg (بە ئینگلیزی). لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[3] «Syria, Name's Meaning of Syria». m.name-doctor.com. لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[4] «england | Origin and meaning of the name england by Online Etymology Dictionary». www.etymonline.com (بە ئینگلیزی). لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]