واتای ناوی وڵاتان

ھەریەک لە ناوی کیشوەر و وڵاتان و شارە جیاوازەکانی جیھان واتا و ھۆکارێکی تایبەتی ناونانەکەی ھەیە، کە لەناویاندا و بەپێی گێڕانەوە مێژوویییەکان شیکار و واتای سەرنجڕاکێشی لەخۆگرتووە. کیشوەرەکان

1. ئاسیا: لە زمانی سنسکریتی بە واتای خۆر دێت یاخود ئەو وڵاتەی خۆری تێدا ھەڵدێت.
2. ئەفریقا: بەپێی گێڕانەوە مێژووییەکان پادشایەک حووکمی زۆربەی ناوچەکانی ئەفریقای کردووە و ناوی (ئەفریقش بن سەیفی) بووە.
3. ئوسترالیا: لە زمانی بۆلینیزییە بە واتای وڵاتی باشوور دێت.
4. ئەورووپا: لەبارەی ناوەکەیەوە چەند سەرچاوەیەک ھەیە، بەڵام نزیکترینیان باس لەوە دەکات کە ئەمە ناوی کچی یەکێک لە پادشاکانی فینیقینە بەناوی پادشا ئاجینۆر و لەلایەن شازادەیەکی یۆنانەوە ڕفێندراوە.
5. ئەمریکای باکوور و باشوور: ئەو دوو کیشوەرە بەناوی دەریاوانێکی ئیتاڵییەوە ناونراوە کە دوای کریستۆفەر کۆڵۆمبۆس توانی زۆربەی ناوچەکانی ئەو دوو کیشوەرە بدۆزێتەوە و ناوی (ئەمەریکۆ فینسۆبیچی) بووە.

ژمارەیەک شار و وڵات

1. ژاپۆن: بەمانای خاکی خۆری ھەڵھاتوو دێت.
2. فۆرمۆزا یاخود تایوان: وشەیەکی پورتوگالییە و بە واتای دوورگەی جوان دێت.
3. فلیپین: بەناوی پادشای دووەمی ئیسپانیا (فلیپی دووەم) ناونراوە.
4. ئیندۆنیزیا: بەمانای دوورگەی ھیندیی دێت.
5. سینگاپوور: بە واتای شاری شێر دێت.
6. سریلانکا: بە واتای دوورگەی تیشکدراو دێت.
7. پاکستان: لە زمانی ئۆردۆدا بە واتای زەویی پاک دێت.
8. ئەفغانستان و تورکمانستان و ئۆزبەکستان و زۆربەی ئەو وڵاتانەی ناوەکانیان بە پاشگری «ستان» کۆتایی دێت، لە وشەیەکی فارسییەوە سەرچاوەی گرتووە و بە واتای وڵات یاخود ناوی گەلەکەی دێت، بۆ نموونە ئەفغانستان بە واتای وڵاتی ئەفغانییەکان دێت.
9. عەشقاباد: پایتەختی تورکمانستانە و بە واتای وڵاتی عەشق دێت.
10. تورکیا: بە واتای ھۆزی تورک دێت.
11. ئەستەمبوڵ: بە واتای ئیسلام بول دێت یاخود وڵاتی ئیسلام و لەلایەن محەممەد فاتیحی سەرکردەی عوسمانییەکانەوە ناونراوە، پێشتریش ناوی قوستنەتنییە بووە کە لەلایەن ئیمپڕاتۆرییەتی ڕۆمانییەکانەوە ناونراوە.
12. ئەنادۆڵ: وشەیەکی یۆنانییە و بە واتای ئەو وڵاتە دێت کە خۆری تێدا ھەڵدێت.
13. سووریا: وشەیەکی یۆنانییە و بە واتای تیشکی خۆر دێت.
14. حەلەب: بە واتای زەوی پەنیر دێت.
15. لوبنان: بە واتای شاخی سپی دێت.
16. غەززە: وشەیەکی فینیقییە و بە واتای ھێز دێت.
17. ئەریحا: بە واتای زەوی مانگ دێت.
18. کووەیت: بە واتای کۆشک دێت.
19. یەمەن: بە واتای ڕاست یاخود باشوور دێت.
20. مۆنتینیگرۆ: بە واتای وڵاتی شاخی ڕەش دێت.
21. قوبرس: بە مانای زەویی مس دێت.
22. بۆسنیا: بە واتای ڕووبار دێت.
23. لیبیا: بە واتای زەویی ئەسمەرەکان دێت.
24. پاریس: بە واتای وشەی ڕووناکی دێت.
25. ئیسپانیا: بە واتای پێستی کەروێشک دێت.
26. لەندەن: بە واتای تەم دێت.
27. ھۆلەند: بە واتای زەویی نزم دێت.
28. کۆپنھاگن: بە واتای بەندەری بازرگانی دێت.
29. فینلاند: بە واتای زەویی خێر دێت.
30. نەرویژ: بە واتای زەویی باکوور دێت.
31. ئایسلەند: بە واتای زەویی بەستەڵەکی دێت.
32. گریلاند: بە واتای زەویی سەوز دێت.
33. نیویۆرک: ناوە کۆنەکەی ھۆڵەند یان ئەمستەردامە، ئەوەش بەھۆی ئەوەی ھۆڵەندییەکان لە سەرەتادا دۆزیانەوە و دواتریش بەڕیتانییەکان داگیریان کرد و بەناوی شاری یۆرکی بەڕیتانیاوە ناونراوە.
34. مانھاتن: کە بە گەورەترین ناوچەی نیویۆرک دادەنرێت، بە واتای کۆتاییی جیھان دادەنرێت.
35. واشنتن: بەناوی جۆرج واشنتۆن سەرکردەی جەنگی سەربەخۆییی ئەمریکا لە دژی بەڕیتانییەکان ناونراوە.
36. فیلادیڤیا: وشەیەکی یۆنانییە و بە واتای خۆشەویستیی برایانە دێت.
37. لۆس ئانجلەس: بە واتای
38. ھۆندووراس: بە واتای وڵاتی قوڵایی دێت.
39. کۆڵۆمبیا: بەناوی کریستۆفەر کۆڵۆمبۆسەوە ناونراوە.
40. ئێکوادۆر: بە واتای ھێڵی ناوەڕاست دێت.
41. ڤێنیزوێلا: بە واتای چەکی بچووک دێت.
42. بەڕازیل: وشەیەکی پورتوگالییە و بە واتای داری (براسیل) دێت.
43. ئەمازۆن: لە زمانی گەلی مایادا بە واتای تێکشکێنەری بەلەم دێت.
44. کۆستاریکا: بە واتای کەناری دەوڵەمەند دێت.
45. جامایکا: بە واتای خاکی دارستان و ئاو دێت.
46. ھایتی: بە واتای بەندەری جوان دێت.
47. گواتیمالا: خاکی ئەو باڵندانەی کە مار دەخۆن.
48. چیلی: بە واتای خاکی سپی دێت.
49. ئەرژەنتین: بە واتای خاکی زیو دێت.
50. ئیتیۆپیا: بە واتای ڕووخساری سووتاو دێت.
51. مالی: بە واتای ئەو شوێنە دێت کە پادشای تێدا دەژی.
52. دەریای ناوین: بەھۆی ھێمنیی ئاوەکەیەوە لەلایەن بەڕیتانییەکانەوە ناونراوە.
53. دەریای ڕەش: بەھۆی تاریکی و قوڵیی ئاوەکەوە ناونراوە.
54. دەریای سوور: بەھۆی ئەوەی کەنارەکانی کە ڕەنگی سوورە ناونراوە.
55. دەریای سپیی ناوەراست: بەھۆی ئەوەی دەکەوێتە ناوەڕاستی کیشوەرەکانی جیھانەوە و زۆرینەی ئەو دانیشتوانانەی لە دەوروبەری ئەو دەریایە دەژین ڕەنگی پێستیان سپییە.
56. سعودییە: بەناوی بنەماڵەی فەرمانڕەوای ئەو وڵاتەوە ناونراوە کە بنەماڵەی (ئالسعودە)ن.
57. ئینگلتەرا:بە واتای خاکی گۆشەکان دێت.
58. ئەڵمانیا: بە واتای وڵاتی پیاوەکان دێت.
59. ھیندستان: بەپێی ھەندێک لە سەرچاوە مێژوویییەکان بە واتای (بەھارات) دێت.
60. عێراق: بەپێی گێڕانەوە مێژوویییەکان بەھۆی نزیکییەوە لە دەریا بەو ناوەوە ناونراوە.
61. ئێران: بە واتای خاکی ئارییەکان دێت.
62. چین: لە زمانی ماندارییەکاندا بە واتای ئاسمان دێت.
63. مەنگۆلیا: بەمانای ٥ گیاندارەکە دێت.
64. مەقدوونیا: بە واتای وڵاتی بەرز دێت.