مانھاتن

مانھاتن
مانھاتن
بە ئینگلیزی: Manhattan
دامەزران	١ی کانوونی دووەمی ١٦٢٤
ناو بە زمانی فەرمی	Manhattan
خوێندنەوەی ئای پی ئەی	mænˈhætən
ناونراوە لەدوای	Manhattan
ناسناوی خەڵک	manhattaniti
وڵات	ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا
پایتەخت	بێ نرخ
دابەشکاریی کارگێڕی	نیوویۆرک
ناوچەی کاتی	ناوچەی کاتی ڕۆژھەڵات، UTC−05:00، UTC−04:00
پۆتانی شوێن	٤٠°٤٣′٤٢″N ٧٣°٥٩′٣٩″W
سەرۆک	Gale Brewer
دانیشتووان	١٬٦٩٤٬٢٥١
بەرزی لە ئاستی دەریا	٨٥ مەتر
خاکی ھاوشێوە	New York County
ڕووداوە بەرچاوەکان	ھێرشەکانی ١١ی ئەیلوول
ڕووبەر	٣٣٫٥٨ square mile
وێبگە	http://manhattanbp.nyc.gov/html/home/home.shtml
فایلی کەی ئێم ئێڵ	Template:Attached KML/Manhattan
دیمۆگرافیای بابەت	demographics of Manhattan
کۆدی تەلەفۆن	212، 646، 917
بینین لە پۆلدا	Category:Views from Manhattan, New York City، Category:Views from automobiles in Manhattan, New York City
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

مانھاتن (بە ئینگلیزی: Manhattan) یەکێکە لە پێنج ناوچەکەی شاری نیویۆرک و ناوەندی ئابووری و کارگێڕییەکەی و لە ڕووی مێژوویییەوە شوێنی دروستبوونییەتی.^[١] مانھاتن لە یەکەمی تشرینی دووەمی ساڵی ١٦٨٣ دامەزراوە و سنوورەکانی ھەمان سنوورەکانی شاری نیویۆرک لە ویلایەتی نیویۆرک. لە ڕووی چڕیی دانیشتووانەوە، مانھاتن چڕترین خاڵە لە ئەمریکا و لە ھەر کیلۆمەتر چوارگۆشەیەکدا ٢٥ ھەزار و ٨٤٦ کەس ھەیە.^[٢] نەتەوە یەکگرتووەکان و بۆرسەی نیویۆرک لەم ناوچەیەدا ھەڵکەوتوون. ئەم بەشە زۆربەی دوورگەی مانھاتن لەخۆدەگرێت کە بە ڕووباری ھادسۆن و ڕووباری ڕۆژھەڵات و ڕووباری ھارلم سنووردارە، کە چەند دوورگەیەکی بچووکی تەنیشتە؛ و گەڕەکی بچووکی ماربڵ ھیڵز لە برۆنکس بەستراوەتەوە بە ویشکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاەوە، کە بەھۆی ڕووباری ھارلمەوە لە باقی مانھاتن جیاکراوەتەوە.

مانھاتن ڕەگ و ڕیشەی خۆی دەگەڕێتەوە بۆ ناوەندێکی بازرگانی کە لە ساڵی ١٦٢٤ لە مانھاتنی خوارەوە لەلایەن کۆلۆنیالیستەکانی کۆماری ھۆڵەندا دامەزراوە. ناوی ئەم پۆستە نیو ئەمستردام بووە لە ساڵی ١٦٢٦. لە ڕووی مێژوویییەوە، مانھاتن لەلایەن کۆلۆنیالیستە ھۆڵەندییەکانەوە لە ساڵی ١٦٢٦ لە ئەمریکییە ڕەسەنەکان کڕدرا بە ٦٠ گیلدەر کە نزیکەی ١٠٥٩ دۆلارە.^[٣]^[٤]^[٥] ئەم زەوییە و ناوچەکانی دەوروبەری لە ساڵی ١٦٦٤دا کەوتە ژێر دەسەڵاتی ئینگلتەرا و دوای ئەوەی شا چارڵزی دووەمی ئینگلتەرا زەوییەکەی بە براکەی، دوکی یۆرک بەخشی، ناوی گۆڕدرا بۆ نیویۆرک.^[٦] نیویۆرک کە دەکەوێتە شاری مانھاتنی ئێستا، لە ساڵی ١٧٨٥ تا ١٧٩٠ وەک پایتەختی ئەمریکا بەکارھاتووە.^[٧] پەیکەری ئازادی کە ڕەنگە گرنگترین ھێمای ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بێت و لە ساڵی ١٨٨٦ بۆ پێشوازیکردن لە تازەھاتووان و کۆچبەران دروست کراوە، ھەروەھا دەکەوێتە شاری مانھاتن.^[٨] پەیکەری ئازادی پێشوازی لە ملیۆنان کۆچبەر کرد کە لە کۆتایی سەدەی نۆزدەھەمدا بە کەشتی ھاتبوونە ئەمریکا^[٩] و ھێمایەکی گشتگیرە بۆ ئەمریکا و ئایدیاڵەکانی ئازادی و ئاشتی.^[١٠] مانھاتن لە کاتی یەکخستنی شاری نیویۆرک لە ساڵی ١٨٩٨ بوو بە شارۆچکەیەک.

سەرچاوەکان

^ Jen Carlson (May 21, 2012). «Do You Refer To Manhattan As "The City"?». Gothamist. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە July 13, 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ "New York City". TravelPulse. July 26, 2018. Archived from the original on 8ی Mayی 2020. Retrieved May 11, 2020. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help)
^ Matt Soniak (October 2, 2012). "Was Manhattan Really Bought for $24?". Mental Floss. Archived from the original on 12ی Februaryی 2020. Retrieved May 11, 2020. {{cite journal}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help)
^ «Peter Schaghen Letter with transcription». New Netherland Institute. November 7, 1626. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئازاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە February 16, 2015 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
^ «United States History – History of New York City, New York». لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
^ «KINGSTON Discover 300 Years of New York History DUTCH COLONIES». National Park Service, U.S. Department of the Interior. لە November 23, 2008 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
^ «The Nine Capitals of the United States». United States Senate. لە March 20, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
^ «در پی پیداشدن 'یک بسته مشکوک'، مجمسه آزادی و جزیره آزادی تخلیه شد».
^ «Statue of Liberty». A&E Television Networks, LLC. لە September 23, 2012 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە May 21, 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
^ «Statue of Liberty». World Heritage. UNESCO World Heritage Centre 1992–2011. لە August 28, 2012 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)

[ManhattanTheCity-1] Jen Carlson (May 21, 2012). «Do You Refer To Manhattan As "The City"?». Gothamist. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە July 13, 2017 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[2] "New York City". TravelPulse. July 26, 2018. Archived from the original on 8ی Mayی 2020. Retrieved May 11, 2020. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help)

[3] Matt Soniak (October 2, 2012). "Was Manhattan Really Bought for $24?". Mental Floss. Archived from the original on 12ی Februaryی 2020. Retrieved May 11, 2020. {{cite journal}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |ناونیشانی ئەرشیڤ= ignored (help)

[New_Netherland_Institute-4] «Peter Schaghen Letter with transcription». New Netherland Institute. November 7, 1626. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئازاری ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە February 16, 2015 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)

[u-s-history.com-5] «United States History – History of New York City, New York». لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)

[6] «KINGSTON Discover 300 Years of New York History DUTCH COLONIES». National Park Service, U.S. Department of the Interior. لە November 23, 2008 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)

[senate-7] «The Nine Capitals of the United States». United States Senate. لە March 20, 2016 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)

[8] «در پی پیداشدن 'یک بسته مشکوک'، مجمسه آزادی و جزیره آزادی تخلیه شد».

[9] «Statue of Liberty». A&E Television Networks, LLC. لە September 23, 2012 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە May 21, 2011 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)

[10] «Statue of Liberty». World Heritage. UNESCO World Heritage Centre 1992–2011. لە August 28, 2012 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە April 7, 2018 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]

[٦]

[٧]

[٨]

[٩]

[١٠]