جوو
ئەم وتارە سەبارەت بە جوولەکەکان نووسراوە. بۆ بینینی وتارە هاوشێوەکان بڕوانە جوولەکە (ڕوونکردنەوە).جوو، جوولەکە یان یەھوود (بە عیبری: יהודים)، بەپێی سەرچاوەکانی مێژوو ئەم گەلە بۆ نەوەکانی پەیامبەر یەعقووب دادەنرێن، نەوەکانی ئەم گەلە سەر بە ئایینی جوولەکەکان کە سەر بەپەیامی مووسایە.[٦][٧]
| ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان | |
|---|---|
| ١٣٬٧٤٦،١٠٠ – ١٧٬٩٣٦٬٤٠٠ | |
| ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو | |
 ئیسرائیل | ٦،٠٤٢،٠٠٠ |
 ویلایەتە یەکگرتووەکان | ٥،٧٠٠،٠٠٠ |
 فەڕەنسا | ٤٨٠،٠٠٠ |
 کەنەدا | ٣٧٥،٠٠٠ |
 شانشینی یەکگرتوو | ٢٩١،٠٠٠ |
 ڕووسیا | ١٩٤،٠٠٠ – ٥٠٠،٠٠٠ |
 ئەرژەنتین | ١٨٢،٣٠٠ |
 ئەڵمانیا | ١١٩،٠٠٠ |
 ئوسترالیا | ١٠٧،٥٠٠ |
 بەڕازیل | ٩٥،٣٠٠ |
 ئەفریقای باشوور | ٧٠،٨٠٠ |
 ئوکراینا | ٦٧،٠٠٠ – ٢٠٠،٠٠٠ |
 مەجارستان | ٤٨،٦٠٠ |
 مەکسیک | ٣٩،٤٠٠ |
 بەلجیکا | ٣٠،٣٠٠ |
 ھۆلەند | ٣٠،٠٠٠ |
 ئیتالیا | ٢٨،٤٠٠ |
 تورکیا | ٢٦،٠٠٠ |
 ئێران | ٢٥،٠٠٠ |
| وڵاتەکانی تر | ٢٥٠٬٢٠٠ |
| زمانەکان | |
| ئایین | |
 جوولەکایەتی | |
| گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان | |
| خەڵکەکانی شام،[١][٢][٣][٤][٣] عەرەبەکان،[٣][٥] ئاشوورییەکان[٣] | |
ڕەچەڵەکی جوودەستکاری
ئیبراھیم بە باپیرە گەورەی جووەکان دادەنرێ ئینجا کوڕی ئیبراھیم ئیسحاق ئینجا کوڕی ئیسحاق یەعقووب ئینجا کوڕەکانی یەعقووب بە ناوی (یەھوزا) بەنەوەی جووەکان دادەنرێن.
ئاینی جوولەکەدەستکاری
نەوەکانی ئەم گەلە سەر بە ئاینی جوولەکەن کە سەر بەپەیامی مووسان، لەنێو جوولەکان دوو پەرتووک نێوبانگی ھەیە یەکەمیان تەورات و دووەمیش تەلەمودە کە لەلایەن حاخامەکانەوە نووسراوە.
زمانی عیبریدەستکاری
زمانی عیبری زمانێکە لە بنەماڵەی زمانە سامییەکان کە خەڵکی کەونارای فەلەستین قسەیان پێدەکرد و ئێستاکە لە ئیسرائیلدا زمانی فەرمییە.
بنیادی دەوڵەتی جوودەستکاری
لە ١٤ی ئایاری ١٩٤٨، لەخاکی فەلەستین دەوڵەتی ئیسرائیل دامەزرا، ئەمەش بەیەکەم دەوڵەتی فەرمی بۆ جووەکان دادەنرێت.
ئەمانەش ببینەدەستکاری
سەرچاوەکاندەستکاری
- ^ Wade, Nicholas (June 9, 2010). "Studies Show Jews' Genetic Similarity". New York Times.
- ^ Nebel, Almut; Filon, Dvora; Weiss, Deborah A.; Weale, Michael; Faerman, Marina; Oppenheim, Ariella; Thomas, Mark G. (2000). "High-resolution Y chromosome haplotypes of Israeli and Palestinian Arabs reveal geographic substructure and substantial overlap with haplotypes of Jews" (PDF). Human Genetics. 107 (6): 630–41. doi:10.1007/s004390000426. PMID 11153918.
- ^ ئ ا ب پ Shen, P; Lavi, T; Kivisild, T; Chou, V; Sengun, D; Gefel, D; Shpirer, I; Woolf, E; Hillel, J (2004). "Reconstruction of patrilineages and matrilineages of Samaritans and other Israeli populations from Y-chromosome and mitochondrial DNA sequence variation" (PDF). Human mutation. 24 (3): 248–60. doi:10.1002/humu.20077. PMID 15300852.
{{cite journal}}: Unknown parameter|displayauthors=ignored (help) - ^ "Jews Are The Genetic Brothers Of Palestinians, Syrians, And Lebanese". Sciencedaily.com. 2000-05-09. Retrieved 2013-04-12.
- ^ Atzmon, G; Hao, L; Pe'Er, I; Velez, C; Pearlman, A; Palamara, PF; Morrow, B; Friedman, E; Oddoux, C (2010). "Abraham's Children in the Genome Era: Major Jewish Diaspora Populations Comprise Distinct Genetic Clusters with Shared Middle Eastern Ancestry". American Journal of Human Genetics. 86 (6): 850–859. doi:10.1016/j.ajhg.2010.04.015. PMC 3032072. PMID 20560205.
{{cite journal}}: Unknown parameter|displayauthors=ignored (help) - ^ * "In the broader sense of the term, a Jew is any person belonging to the worldwide group that constitutes, through descent or conversion, a continuation of the ancient Jewish people, who were themselves descendants of the Hebrews of the Old Testament." Jew at Encyclopedia Britannica
- ^ "Hebrew, any member of an ancient northern Semitic people that were the ancestors of the Jews." Hebrew (People) at Encyclopedia Britannica