زمانە سامییەکان
زمانە سامییەکان لقێکن لە بنەماڵەی زمانە ئەفریقا-ئاسیایییەکان و لقێکە کە وردە وردە سەربەخۆ بووە تا شتێک دروست بوو کە زمانەوانان گریمانەیان دەکەن بۆ زمانێک کە پێی دەوترێت زمانی سامی دایک. ئەم زمانە دەگەڕێتەوە بۆ “ سامییەکان ”. ئەم زاراوەیە بۆ یەکەمجار لە ھەشتاکانی سەدەی ھەژدەھەم لەلایەن ئەندامانی قوتابخانەی مێژووی گۆتینگنەوە بەکارھێنرا، کە ناوەکەیان لە (سام) وەرگرتووە، کە یەکێکە لە سێ کوڕەکەی نووح وەک لە پەرتووکی پیرۆز لە پەیمانی کۆن لە بەشی پەیدابوون ئاماژەی پێکراوە. زمانە سامییەکان لە ئێستادا نزیکەی ٤٦٧ ملیۆن کەس قسەی پێ دەکەن و لە ئێستادا قسەکەرانیان لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا و ڕۆژھەڵاتی ئەفریقا چڕبوونەتەوە، بەربڵاوترین زمانی سامی لە سەردەمی ئێمەدا زمانی عەرەبییە، بەو پێیەی قسەکەرانی زیاتر لە ٤٢٢ ملیۆن قسەکەرن، دواتر زمانی ئەمھەری بە ٢٧ ملیۆن قسەکەر، دواتر زمانی تیگرینیا بە نزیکەی ٦٫٧ ملیۆن قسەکەر، پاشان زمانی عیبری بە ٥ ملیۆن قسەکەر.[١][٢]زمانە سامییەکان بەو شێوەیە جیا دەکرێنەوە کە لە یەکەم زمانەکاندان کە ئەلفوبێیان لە نووسیندا بەکارھێناوە، کە ئیلھامەکەی لە ھیرۆگلیفی میسری[٣] وەرگرتووە و لەوێوە بۆ زۆربەی زمانەکانی جیھان گواستراوەتەوە، نووسینە ئەکەدییەکان سامییەکان دۆزاوەتەوە کە مێژووەکەیان دەگەڕێتەوە بۆ ھەزارەی سێیەمی پێش زایین، نزیکەی ٥ ھەزار ساڵ لەمەوبەر، ئەمەش وای کردووە لە کۆنترین زمانە نووسراوەکانی جیھان دابنرێت، زۆربەی ئەو زمانانەی کە سامی نەبوون لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست لەناوچوون تەنیا دەقی ئایینی ماونەتەوە.
| سامی | |
|---|---|
| دابەشبوونی جوگرافی | ڕۆژاوای ئاسیا، باکووری ئەفریقا، قۆچی ئەفریقا، ڕۆژاوای ئەفریقا، ماڵتا |
| Linguistic classification | Afro-Asiatic
|
| Proto-language | پرۆتۆ-سامییەکان |
| Subdivisions | |
| ISO 639-2 / 5 | sem |
| Glottolog | داڕێژە:Glottolink |
 دابەشبوونی مێژوویی زمانە سامییەکان بە نزیکەیی | |
 نەخشەسازی کرۆنۆلۆژی زمانە سامییەکان | |
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ https://uk.encarta.msn.com/dictionary_1861689162/Arabic.html ٤ی حوزەیرانی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ In 2005, Ethnologue estimated a total of 4.45 million Tigrinya speakers ranging over all countries; 3.2 million in Ethiopia, 1.2 million in Eritrea, 10,000 بیتا إسرائیلs in Israel (the remaining 15,000 are unaccounted for).tir The Tigrinya ethnic group, almost entirely Tigrinya speaking, is estimated at 3.3 million by Ethnologue, whereas other estimates indicate 4.3 million in Ethiopia (CSA 2005 National Statistics نسخة محفوظة 8 أکتوبر 2008 علی موقع وای باک مشین. , Table B.3.), 2.4 million in Eritrea (July 2006). نسخة محفوظة 16 ینایر 2018 علی موقع وای باک مشین.
- ^ http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/521235.stm
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە زمانە سامییەکان تێدایە. |