١ی موحەڕڕەم
١ی موحەڕەم یان ١ی موحەڕەم حەرام یان ١\١ (یەکەم ڕۆژی مانگی یەکەم) یەکەم ڕۆژی ساڵە بەپێی ساڵنامەی کۆچی مانگی (عەرەبی). ٣٥٣ یان ٣٥٤ ڕۆژی ماوە تا کۆتایی ساڵ.
ڕووداوەکان
دەستکاری- ٦ پێش کۆچی - قورەیشییەکان گەمارۆیان پێغەمبەر محەممەد و ھاوەڵەکانی لە دۆڵی ئەبو تالیب.
- ١ کۆچی - کۆچی پێغەمبەر محەممەد لە مەککە بۆ مەدینە لەگەڵ ئەبوبەکر بەگوێرەی ھەندێک ڕیوایەت.
- ٤ کۆچی شەڕی زاتول ڕقاع لە نێوان موسڵمان و بەنو سەعلەبە و جەنگاوەرێکی خەڵکی غەتەفان لە نەخلە لە نەجد.
- ٢١ کۆچی - فتحی ئیسلامی ئەسکەندەرییە بە سەرکردایەتی ھاوەڵ عەمری کوڕی عاس.
- ٣٠١ کۆچی - ھاتنە ژوورەوەی حسن کوڕی عەلی ئەتروش بۆ دەیلەم.
- ٣٠٦ کۆچی- کردنەوەی مرستان موقتەدری لە بەغدا، بە فەرمانی خەلیفە موقتەدیر بیلا، و بە سەرۆکایەتی پزیشکی سینان کوڕی سابیت.
- ٨١٣ کۆچی - فرانکەکان کاستیل سوپای ئەبو الحجاج یوسف کوڕی یوسف کوڕی محەممەد کوڕی محەممەد کوڕی ئیسماعیل کوڕی نەسر کوڕی ئەلئەحمەر لە دامێنی چیای مەدارەج شکست پێدەھێنن.
- ٩٧٩ کۆچی - پاپا ڤاتیکان پیۆسی پێنجەم پەیماننامەی ڕێککەوتنی لەگەڵ پاشای ئیسپانیا شارلکان کارلۆسی پێنجەم ئەنجامدا جگە لە ژمارەیەک. وڵاتانی مەسیحی بۆ شەڕکردن لەگەڵ ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، و ئەمەش سێزدەھەمین ڕێککەوتنی مەسیحی بوو کە لەلایەن ئەورووپا مەسیحیەتەوە ئاراستەکرابوو دژی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی.
- ١٢٥٦ کۆچی ئەحمەد بەی یەکەم زمانی عەرەبی قوتابخانەی بەردۆی دامەزراند وەک یەکەم قوتابخانەی مۆدێرن کە ئەفسەر و تەکنیکاری دەرچوو بۆ سوپای ئاسایی خۆی.
- ١٢٧٠ کۆچی - ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی شەڕی دژی ڕووسیا ڕاگەیاند کە بە جەنگی کریمیا ناسراوە.
- ١٣١٨ کۆچی - سوڵتانی عوسمانی عەبدولحەمیدی دووەم، فەرمانی دامەزراندنی ھێڵی ئاسنی حیجاز دەردەکات بۆ خزمەتکردنی حاجیان کەعبە.
- ١٣٣١ کۆچی - دامەزراندنی کۆمەڵەی شەریعەت بۆ ھاوکاری ئەوانەی لە کتێب و سوننەتی محەممەددا کار دەکەن لە میسر لەلایەن شێخ مەحموود محەممەد خەتاب سوبکی.
- ١٣٣٧ کۆچی - ھێزەکانی ئینگلیز-فەرەنسی شاری بەیروتیان گرت دوای ڕووخانی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، لە کاتی جەنگی جیھانیدا یەکەمدا.
- ١٣٤٢ کۆچی - کۆنگرەی نەتەوەیی لە تورکیا بڕیاریدا مستەفا کەمال وەک سەرۆکوەزیرانی تورک لە ھەنگاوێکی کۆتاییدا بەرەو نەھێشتنی خەلافەتی ئیسلامی.
- ١٣٤٤ کۆچی - سەرھەڵدانی ڕاپەڕینی گەورەی سووریا بە سەرۆکایەتی سوڵتان ئەترەش دژی دەسەڵاتی ئیختیاری فەرەنسی.
- ١٣٤٩ کۆچی - ڕۆژنامەنووسی جەزائیری شێخ ئیبراھیم ئەبو یەقزان ڕۆژنامەی مەغریب بڵاودەکاتەوە.
- ١٣٦٣ کۆچی - ئەحمەد بێلافریج پارتی ئیستیقلالی لە مەغریب دامەزراند و داوای سەربەخۆیی وڵاتەکەی لە فەرەنسا کرد.
- ١٣٧٣ کۆچی - یاسای چاکسازی کشتوکاڵی لە میسر دەرچوو، و بە ناوی فەلاحین ئاھەنگ گێڕدرا.
- ١٣٧٨ کۆچی - عێراق جیابووەوە لە یەکێتی عەرەبی ھاشمی لەگەڵ ئۆردن دوای کودەتای ١٤ی تەممووزی ١٩٥٨ڕووخاندنی دەسەڵاتی پاشایەتی..
- ١٣٨٨ی کۆچی - «بەیاننامەی ٣٠ی ئازار» وەک بەڵگەنامەیەکی دەستووری لە میسر دەرچوو.
- ١٤٠٠ کۆچی - ڕوودانی ڕووداوی مزگەوتی پیرۆز لە مەککە بە سەرۆکایەتی جوھەیمان عوتەیبی.
- ١٤٢٨ کۆچی - تیرۆری ڕۆژنامەنووس تورک ھرانت دینک لە بەردەم بارەگای ڕۆژنامەکەیدا لەسەر داوای بەردەوامی بۆ ئیدانەکردنی جینۆسایدی ئەرمەنەکان لەلایەن تورکەکان لە کاتی جەنگی جیھانی یەکەم.
- ١٤٢٩ کۆچی -
- کۆمپانیای ئۆتۆمبێلی ھیندی تاتا مۆتۆرز ھەرزانترین ئۆتۆمبێل لە جیھاندا بەرھەم دەھێنێت، کە بریتییە لە تاتا نانۆ، کە نرخی بە نزیکەی ١٠٠ ھەزار ڕووپیەی ھیندی (٢٥٠٠ دۆلاری ئەمریکی) خەمڵێندراوە.
- سەرۆکی ئەمریکا جۆرج بوش گەشتێک لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست دەستپێدەکات لە ھەوڵێکدا بۆ دەستپێکردنی پرۆسەی ئاشتی کە لە ماوەی سەرۆکایەتییەکەیدا پشتگوێ خرا.
- ١٤٣١ کۆچی - کۆتایی ھاتنی یارییەکانی باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا بۆ ساڵی ٢٠٠٩ز و تایلەند بەدەستھێنانی زۆرترین ژمارەی میدالیای زێڕ.
- ١٤٣٤ کۆچی -
- ئیسرائیل تیرۆر جێگری فەرماندەی گشتی لیواکانی عیزدین قسام ئەحمەد جەعبەری بە بۆردومانی ئۆتۆمبێلەکەی.
- لە ئۆردن خۆپیشاندان دەستیپێکرد دژی بڕیاری حکوومەت بۆ ھەڵگرتنی پشتیوانی و داوای لێپێچینەوە لە گەندەڵکاران، کە بە ڕاپەڕینی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ناسرابوو.
- ١٤٤٢ کۆچی سەرۆکی کۆماری مالی، ئیبراھیم بوبەکار کەیتا، دەستلەکارکێشانەوەی خۆی و ھەڵوەشاندنەوەی حکوومەت ڕادەگەیەنێت دوای دەستگیرکردنی لەلایەن سوپاوە لە کودەتای سەربازی چەند مانگێک دوای ناڕەزایەتییە جەماوەرییەکان.
لەدایکبوونەکان
دەستکاری- ١٣٠ کۆچی - ئەبو عەبدوڵڵا محەممەد کوڕی عومەر واقیدی، گێڕەرەوە، مێژوونووس، و فەرموودەناس.
- ٥٣١ کۆچی - ئەبو زەکەریا تکریتی، فەقێ شافیعی، دادوەر، زمانزان، و شاعیری عەرەبی عێراقی.
- ٦٨٧ کۆچی - ئۆرحان غازی، کوڕی سوڵتان عوسمان کوڕی ئەرتوگرول و دووەم سوڵتانەکانی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی.
- ٩١٨ کۆچی - حسێن کوڕی عبدولسمد ئەمەلی جبعی، زانای ئایینی و لێکۆڵەری شیعە و باوکی شێخ بخاعی.
- ١٢٣٥ کۆچی - عەلی محەممەد ڕەزا شیرازی، دامەزرێنەری بابیزم.
- ١٢٨١ کۆچی - ئەحمەد محەممەد حەمەدی، زانای موسڵمان، سۆفی، و شاعیر لیبی.
- ١٣٤٢ کۆچی – نازیک مەلایکە، ئەدیبە عێراقییە.
- ١٣٥٩ کۆچی - ناجی جابر، ئەکتەری سووری.
- ١٣٦٦ کۆچی - مێرڤات ئەمین، ئەکتەری میسریی.
- ١٣٩٢ کۆچی -
- عەبدولعەزیز ساکیرین، ئەکتەر سعودیەکان.
- ئیبتیحال خەتیب، ئەکادیمی، چالاکوانی مافی مرۆڤ، و ڕۆژنامەنووس کوەیتی.
- ١٣٩٣ کۆچی - میشال شایا، ئەکتەر و کەسایەتی میدیایی کوەیتی.
- ١٣٩٤ کۆچی - حەسەن عەباس، تۆپی پێ سووری یاریزان.
- ١٤٠٠ کۆچی - ھێند سابری، ئەکتەری تونسی.
- ١٤٠٥ کۆچی -
- ڕانا شامیس، ئەکتەری سووری.
- عەلی شەمەری، کەسایەتییەکی میدیایی عێراقی نیشتەجێی ئیمارات.
- ١٤٠٧ کۆچی - نەجلە خەمری، ئەکتەری سووریا.
- ١٤١٠ کۆچی - عەبدوڵڵا عەبدولعەزیز، گۆرانیبێژی سعودی.
مردنەکان
دەستکاری- ٨١ کۆچی - محەممەد کوڕی حنافییە.
- ١٦١ کۆچی سوفیان سەوری، شێخی ئیسلام و ئیمامی لەبیرکارانی سەردەمی خۆی.
- ٦٣٢ کۆچی - شیھاببدین عومەر سھرەوەردی، زانای موسڵمانی سوننە سۆفی و دامەزرێنەری فەرمانی سوھرەوەردی.
- ١١٣٠ کۆچی حسێن نازمی، زمانناسێکی عێراقی.
- ١٢١٦ کۆچی - محەممەد کوڕی عبداللە فەیروز، زانای موسڵمان و فەقێ حەنبەلی ئەحساعی.
- ١٣٢٥ کۆچی - محەممەد عزیز کوڕی محەممەد بوعتور، یەکێک لە زانایانی تونس و یەکەم وەزیری باڵا بوو لە سەردەمی پارێزگای فەرەنسی.
- ١٣٢٩ کۆچی - باقر ھندی، شاعیر عێراقی.
- ١٣٥١ کۆچی - فاکیر ئیستیھاباناتی، شاعیری ئێرانی.
- ١٣٧٧ کۆچی - عبدحسێن حویزی، شاعیر عێراقی.
- ١٣٨٤ی کۆچی - ئیستڤان ڕوستی، ئەکتەر میسرییەکان.
- ١٣٨٩ کۆچی - مەحموود ملا، زمانزان عێراقی.
- ١٣٩٢ کۆچی - زاکی ڕۆستۆم، ئەکتەر میسری.
- ١٣٩٨ کۆچی - تەقی دین نبحانی، دامەزرێنەری حزب تەحریر.
- ١٤٠٣ کۆچی - یوسف وەھبی، ئەکتەر میسری.
- ١٤٠٦ کۆچی - وەحیب بیتار، بەرپرسێکی حکومی، پەروەردەکار، و شاعیر فەلەستینی.
- ١٤١٤ کۆچی - مختار کوڕی حەمیدون، مێژوونووس و شاعیر مۆریتانی.
- ١٤١٨ کۆچی - حاجی ڕادی، ئەکتەر عێراقی.
- ١٤٢٥ کۆچی - وەلید عزەمی، شاعیر، خۆشنووس و مێژوونووس عێراقی.
- ١٤٢٨ کۆچی - ھرانت دینک، تورک ڕۆژنامەنووس.
- ١٤٣١ کۆچی - ئەمین حافز، سەرۆکی پێشووی سووریا.
- ١٤٣٣ کۆچی - ئامەر مونیب، گۆرانیبێژی میسریی.
- ١٤٣٤ کۆچی -
- سەمیر حوسنی، ئەکتەری میسریی.
- ئەحمەد جەعباری، جێگری فەرماندەی گشتی لیواکانی عیزدین قسام.
- ١٤٣٩ کۆچی -
- نادر کۆلگین، گۆرانیبێژی ئێرانی.
- مەھدی ئاکێف، حەوتەمین ڕێبەری گشتی ئیخوان موسلمین.