١ی موحەڕەم یان ١ی موحەڕەم حەرام یان ١\١ (یەکەم ڕۆژی مانگی یەکەم) یەکەم ڕۆژی ساڵە بەپێی ساڵنامەی کۆچی مانگی (عەرەبی). ٣٥٣ یان ٣٥٤ ڕۆژی ماوە تا کۆتایی ساڵ.

ڕووداوەکان

دەستکاری
  • ٦ پێش کۆچی - قورەیشییەکان گەمارۆیان پێغەمبەر محەممەد و ھاوەڵەکانی لە دۆڵی ئەبو تالیب.
  • ١ کۆچی - کۆچی پێغەمبەر محەممەد لە مەککە بۆ مەدینە لەگەڵ ئەبوبەکر بەگوێرەی ھەندێک ڕیوایەت.
  • ٤ کۆچی شەڕی زاتول ڕقاع لە نێوان موسڵمان و بەنو سەعلەبە و جەنگاوەرێکی خەڵکی غەتەفان لە نەخلە لە نەجد.
  • ٢١ کۆچی - فتحی ئیسلامی ئەسکەندەرییە بە سەرکردایەتی ھاوەڵ عەمری کوڕی عاس.
  • ٣٠١ کۆچی - ھاتنە ژوورەوەی حسن کوڕی عەلی ئەتروش بۆ دەیلەم.
  • ٣٠٦ کۆچی- کردنەوەی مرستان موقتەدری لە بەغدا، بە فەرمانی خەلیفە موقتەدیر بیلا، و بە سەرۆکایەتی پزیشکی سینان کوڕی سابیت.
  • ٨١٣ کۆچی - فرانکەکان کاستیل سوپای ئەبو الحجاج یوسف کوڕی یوسف کوڕی محەممەد کوڕی محەممەد کوڕی ئیسماعیل کوڕی نەسر کوڕی ئەلئەحمەر لە دامێنی چیای مەدارەج شکست پێدەھێنن.
  • ٩٧٩ کۆچی - پاپا ڤاتیکان پیۆسی پێنجەم پەیماننامەی ڕێککەوتنی لەگەڵ پاشای ئیسپانیا شارلکان کارلۆسی پێنجەم ئەنجامدا جگە لە ژمارەیەک. وڵاتانی مەسیحی بۆ شەڕکردن لەگەڵ ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، و ئەمەش سێزدەھەمین ڕێککەوتنی مەسیحی بوو کە لەلایەن ئەورووپا مەسیحیەتەوە ئاراستەکرابوو دژی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی.
  • ١٢٥٦ کۆچی ئەحمەد بەی یەکەم زمانی عەرەبی قوتابخانەی بەردۆی دامەزراند وەک یەکەم قوتابخانەی مۆدێرن کە ئەفسەر و تەکنیکاری دەرچوو بۆ سوپای ئاسایی خۆی.
  • ١٢٧٠ کۆچی - ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی شەڕی دژی ڕووسیا ڕاگەیاند کە بە جەنگی کریمیا ناسراوە.
  • ١٣١٨ کۆچی - سوڵتانی عوسمانی عەبدولحەمیدی دووەم، فەرمانی دامەزراندنی ھێڵی ئاسنی حیجاز دەردەکات بۆ خزمەتکردنی حاجیان کەعبە.
  • ١٣٣١ کۆچی - دامەزراندنی کۆمەڵەی شەریعەت بۆ ھاوکاری ئەوانەی لە کتێب و سوننەتی محەممەددا کار دەکەن لە میسر لەلایەن شێخ مەحموود محەممەد خەتاب سوبکی.
  • ١٣٣٧ کۆچی - ھێزەکانی ئینگلیز-فەرەنسی شاری بەیروتیان گرت دوای ڕووخانی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی، لە کاتی جەنگی جیھانیدا یەکەمدا.
  • ١٣٤٢ کۆچی - کۆنگرەی نەتەوەیی لە تورکیا بڕیاریدا مستەفا کەمال وەک سەرۆکوەزیرانی تورک لە ھەنگاوێکی کۆتاییدا بەرەو نەھێشتنی خەلافەتی ئیسلامی.
  • ١٣٤٤ کۆچی - سەرھەڵدانی ڕاپەڕینی گەورەی سووریا بە سەرۆکایەتی سوڵتان ئەترەش دژی دەسەڵاتی ئیختیاری فەرەنسی.
  • ١٣٤٩ کۆچی - ڕۆژنامەنووسی جەزائیری شێخ ئیبراھیم ئەبو یەقزان ڕۆژنامەی مەغریب بڵاودەکاتەوە.
  • ١٣٦٣ کۆچی - ئەحمەد بێلافریج پارتی ئیستیقلالی لە مەغریب دامەزراند و داوای سەربەخۆیی وڵاتەکەی لە فەرەنسا کرد.
  • ١٣٧٣ کۆچی - یاسای چاکسازی کشتوکاڵی لە میسر دەرچوو، و بە ناوی فەلاحین ئاھەنگ گێڕدرا.
  • ١٣٧٨ کۆچی - عێراق جیابووەوە لە یەکێتی عەرەبی ھاشمی لەگەڵ ئۆردن دوای کودەتای ١٤ی تەممووزی ١٩٥٨ڕووخاندنی دەسەڵاتی پاشایەتی..
  • ١٣٨٨ی کۆچی - «بەیاننامەی ٣٠ی ئازار» وەک بەڵگەنامەیەکی دەستووری لە میسر دەرچوو.
  • ١٤٠٠ کۆچی - ڕوودانی ڕووداوی مزگەوتی پیرۆز لە مەککە بە سەرۆکایەتی جوھەیمان عوتەیبی.
  • ١٤٢٨ کۆچی - تیرۆری ڕۆژنامەنووس تورک ھرانت دینک لە بەردەم بارەگای ڕۆژنامەکەیدا لەسەر داوای بەردەوامی بۆ ئیدانەکردنی جینۆسایدی ئەرمەنەکان لەلایەن تورکەکان لە کاتی جەنگی جیھانی یەکەم.
  • ١٤٢٩ کۆچی -
    • کۆمپانیای ئۆتۆمبێلی ھیندی تاتا مۆتۆرز ھەرزانترین ئۆتۆمبێل لە جیھاندا بەرھەم دەھێنێت، کە بریتییە لە تاتا نانۆ، کە نرخی بە نزیکەی ١٠٠ ھەزار ڕووپیەی ھیندی (٢٥٠٠ دۆلاری ئەمریکی) خەمڵێندراوە.
    • سەرۆکی ئەمریکا جۆرج بوش گەشتێک لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست دەستپێدەکات لە ھەوڵێکدا بۆ دەستپێکردنی پرۆسەی ئاشتی کە لە ماوەی سەرۆکایەتییەکەیدا پشتگوێ خرا.
  • ١٤٣١ کۆچی - کۆتایی ھاتنی یارییەکانی باشووری ڕۆژھەڵاتی ئاسیا بۆ ساڵی ٢٠٠٩ز و تایلەند بەدەستھێنانی زۆرترین ژمارەی میدالیای زێڕ.
  • ١٤٣٤ کۆچی -
    • ئیسرائیل تیرۆر جێگری فەرماندەی گشتی لیواکانی عیزدین قسام ئەحمەد جەعبەری بە بۆردومانی ئۆتۆمبێلەکەی.
    • لە ئۆردن خۆپیشاندان دەستیپێکرد دژی بڕیاری حکوومەت بۆ ھەڵگرتنی پشتیوانی و داوای لێپێچینەوە لە گەندەڵکاران، کە بە ڕاپەڕینی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ناسرابوو.
  • ١٤٤٢ کۆچی سەرۆکی کۆماری مالی، ئیبراھیم بوبەکار کەیتا، دەستلەکارکێشانەوەی خۆی و ھەڵوەشاندنەوەی حکوومەت ڕادەگەیەنێت دوای دەستگیرکردنی لەلایەن سوپاوە لە کودەتای سەربازی چەند مانگێک دوای ناڕەزایەتییە جەماوەرییەکان.

لەدایکبوونەکان

دەستکاری
  • ١٣٠ کۆچی - ئەبو عەبدوڵڵا محەممەد کوڕی عومەر واقیدی، گێڕەرەوە، مێژوونووس، و فەرموودەناس.
  • ٥٣١ کۆچی - ئەبو زەکەریا تکریتی، فەقێ شافیعی، دادوەر، زمانزان، و شاعیری عەرەبی عێراقی.
  • ٦٨٧ کۆچی - ئۆرحان غازی، کوڕی سوڵتان عوسمان کوڕی ئەرتوگرول و دووەم سوڵتانەکانی ئیمپراتۆرییەتی عوسمانی.
  • ٩١٨ کۆچی - حسێن کوڕی عبدولسمد ئەمەلی جبعی، زانای ئایینی و لێکۆڵەری شیعە و باوکی شێخ بخاعی.
  • ١٢٣٥ کۆچی - عەلی محەممەد ڕەزا شیرازی، دامەزرێنەری بابیزم.
  • ١٢٨١ کۆچی - ئەحمەد محەممەد حەمەدی، زانای موسڵمان، سۆفی، و شاعیر لیبی.
  • ١٣٤٢ کۆچی – نازیک مەلایکە، ئەدیبە عێراقییە.
  • ١٣٥٩ کۆچی - ناجی جابر، ئەکتەری سووری.
  • ١٣٦٦ کۆچی - مێرڤات ئەمین، ئەکتەری میسریی.
  • ١٣٩٢ کۆچی -
    • عەبدولعەزیز ساکیرین، ئەکتەر سعودیەکان.
    • ئیبتیحال خەتیب، ئەکادیمی، چالاکوانی مافی مرۆڤ، و ڕۆژنامەنووس کوەیتی.
  • ١٣٩٣ کۆچی - میشال شایا، ئەکتەر و کەسایەتی میدیایی کوەیتی.
  • ١٣٩٤ کۆچی - حەسەن عەباس، تۆپی پێ سووری یاریزان.
  • ١٤٠٠ کۆچی - ھێند سابری، ئەکتەری تونسی.
  • ١٤٠٥ کۆچی -
    • ڕانا شامیس، ئەکتەری سووری.
    • عەلی شەمەری، کەسایەتییەکی میدیایی عێراقی نیشتەجێی ئیمارات.
  • ١٤٠٧ کۆچی - نەجلە خەمری، ئەکتەری سووریا.
  • ١٤١٠ کۆچی - عەبدوڵڵا عەبدولعەزیز، گۆرانیبێژی سعودی.

مردنەکان

دەستکاری
  • ٨١ کۆچی - محەممەد کوڕی حنافییە.
  • ١٦١ کۆچی سوفیان سەوری، شێخی ئیسلام و ئیمامی لەبیرکارانی سەردەمی خۆی.
  • ٦٣٢ کۆچی - شیھاببدین عومەر سھرەوەردی، زانای موسڵمانی سوننە سۆفی و دامەزرێنەری فەرمانی سوھرەوەردی.
  • ١١٣٠ کۆچی حسێن نازمی، زمانناسێکی عێراقی.
  • ١٢١٦ کۆچی - محەممەد کوڕی عبداللە فەیروز، زانای موسڵمان و فەقێ حەنبەلی ئەحساعی.
  • ١٣٢٥ کۆچی - محەممەد عزیز کوڕی محەممەد بوعتور، یەکێک لە زانایانی تونس و یەکەم وەزیری باڵا بوو لە سەردەمی پارێزگای فەرەنسی.
  • ١٣٢٩ کۆچی - باقر ھندی، شاعیر عێراقی.
  • ١٣٥١ کۆچی - فاکیر ئیستیھاباناتی، شاعیری ئێرانی.
  • ١٣٧٧ کۆچی - عبدحسێن حویزی، شاعیر عێراقی.
  • ١٣٨٤ی کۆچی - ئیستڤان ڕوستی، ئەکتەر میسرییەکان.
  • ١٣٨٩ کۆچی - مەحموود ملا، زمانزان عێراقی.
  • ١٣٩٢ کۆچی - زاکی ڕۆستۆم، ئەکتەر میسری.
  • ١٣٩٨ کۆچی - تەقی دین نبحانی، دامەزرێنەری حزب تەحریر.
  • ١٤٠٣ کۆچی - یوسف وەھبی، ئەکتەر میسری.
  • ١٤٠٦ کۆچی - وەحیب بیتار، بەرپرسێکی حکومی، پەروەردەکار، و شاعیر فەلەستینی.
  • ١٤١٤ کۆچی - مختار کوڕی حەمیدون، مێژوونووس و شاعیر مۆریتانی.
  • ١٤١٨ کۆچی - حاجی ڕادی، ئەکتەر عێراقی.
  • ١٤٢٥ کۆچی - وەلید عزەمی، شاعیر، خۆشنووس و مێژوونووس عێراقی.
  • ١٤٢٨ کۆچی - ھرانت دینک، تورک ڕۆژنامەنووس.
  • ١٤٣١ کۆچی - ئەمین حافز، سەرۆکی پێشووی سووریا.
  • ١٤٣٣ کۆچی - ئامەر مونیب، گۆرانیبێژی میسریی.
  • ١٤٣٤ کۆچی -
    • سەمیر حوسنی، ئەکتەری میسریی.
    • ئەحمەد جەعباری، جێگری فەرماندەی گشتی لیواکانی عیزدین قسام.
  • ١٤٣٩ کۆچی -
    • نادر کۆلگین، گۆرانیبێژی ئێرانی.
    • مەھدی ئاکێف، حەوتەمین ڕێبەری گشتی ئیخوان موسلمین.

بۆنەکان

دەستکاری
  • ساڵی نوێی کۆچی.
  • سەرەتای ڕۆژانی ماتەمینی بۆ حسێن لە نێو شیعە.

بەستەرە دەرەکییەکان

دەستکاری