ئەحمەد جەعبەری
ئەحمد جەعبەری (بە عەرەبی: أحمد الجعبري; ١٩٦٠ – ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢)، ناسراو بە ئەبو محەممەد،[١][٢] سەرکردەیەکی باڵا و فەرماندەی دووەمی باڵی سەربازی حەماس کەتیبەکانی عیزەدین قەسام بوو. بە شێوەیەکی بەرفراوان وەک کەسایەتی پێشەنگی دەستبەسەرداگرتنی کەرتی غەززە لەلایەن حەماسەوە ناوزەد کرا،[٣] و فەرماندەیی ھەڵمەتە سنووربەزێنەکانی حەماس بوو لە ساڵی ٢٠٠٦ کە لە ئەنجامدا سەربازێکی ئیسرائیلی گیلاد شەلیت گرت.[٣] لەژێر فەرماندەیی ئەودا، لەگەڵ سەرۆکی ئەفسەری لۆجستی مەحموود مەبحوح، حەماس توانای چەکی سەربازی خۆی بە شێوەیەکی بەرچاو پەرەپێدا بە بەدەستھێنانی مووشەکی ڕێنماییکراو و موشەکی مەودای دوورتر.[٤]
ئەحمەد جەعبەری | |
|---|---|
أحمد الجعبری | |
| لەدایکبوون | 1960 غەززە، کەرتی غەززە |
| مەرگ | 14 November 2012 (aged 51–52) غەززە، کەرتی غەززە |
| ھۆکاری مەرگ | ھێرسی ئاسمانی ئیسرائیل |
| شوێنی حەوانەوە | قەبرستانی شیخ ڕەزوان |
| نەتەوە | فەلەستینی |
| خوێندنگە | زانکۆی ئیسلامی غەززە |
| ناسراوە بە | ھێرشکردنە سەر ئیسرائیل لە ٢٠٠٦ |
| پیشەی سەربازی | |
| دڵسۆزی |  فەلەستین (حەماس) |
| خزمەت/ | کەتیبەکانی شەھید عیزەدین قەسام |
| پلە | فەرماندەی سەربازی |
جەعبەری لە زانکۆی ئیسلامی غەززە پەیوەندی بە بزووتنەوەی فەتحەوە کرد کە ڕێکخراوێکی فەلەستینییە و بانگەشە بۆ خەباتی چەکداری دەکرد دژی ئیسرائیل. لە ساڵی ١٩٨٢ لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئیسرائیلەوە دەستگیرکرا و بۆ ماوەی ١٣ ساڵ زیندانی کرا. دوای ئازادکردنی پەیوەندی بە باڵی چەکداری حەماسەوە کرد کە ڕکابەری ئیسلامی فەتح بوو و پێدەچێت دەستی ھەبووبێت لە بۆردومانکردنی پاسێک لە کفەر دارۆم، دواتر لەلایەن ھێزی ئاسایشی خۆپارێزی دەسەڵاتی فەلەستین لە ساڵی ١٩٩٨ دەستگیرکرا، ساڵی دواتر ئازادکرا. لە ساڵی ٢٠٠٢ جەعبەری بوو بە بەرپرسی ئۆپەراسیۆنی باڵی سەربازی حەماس بە وەکالەت کاتێک محەممەد زەیف لە ھێرشێکی ئاسمانی ئیسرائیلدا بە سەختی بریندار بوو.[٥] لەو پۆستەدا جەعبەری بەرپرسێکی باڵای ناو سەرکردایەتی سیاسی حەماسیش بووە، ھەروەھا دامەزرێنەری کۆمەڵەی نور بووە کە ئامانجی ھاوکاریکردنی «شەھیدان و زیندانییەکان» بووە.[٦]
ھێزی ئاسمانی ئیسرائیل و شین بێت لە ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ ھێرشێکی ئاسمانی وردی ئامانجداریان ئەنجامدا، کە بەشێک بوو لە ئۆپەراسیۆنی پایەی بەرگری، کە بەھۆیەوە جەعبەری کوژرا لەکاتێکدا بە ئۆتۆمبێلێک دەڕۆیشت.[٧][٨] بڕیاری تەسفییەکردنی ئەو، بە گوتەی ڕوڤن پێداتزۆر، شرۆڤەکاری ھارێتز، لە بڕیارێکی سوپای ئیسرائیلەوە سەرچاوەی گرتووە بۆ ھێرشکردنە سەر حەماس نەک داوای ئاگربەست.[٩] جەعبەری باڵاترین بەرپرسی بزووتنەوەی حەماس بوو کە لە دوای شەڕی غەززە لە ساڵی ٢٠٠٨ لە غەززە کوژرا.[١٠]
ژیانی سەرەتایی و پەروەردە
دەستکاریجەعبەری لە خێزانێکی چالاکوان لەدایکبووە کە بنکەکەیان لە ناوچەی شوجاعییە لە شاری غەززە لە ساڵی ١٩٦٠[١][١١] کە بەھۆی کێشەی خوێنی خێزانییەوە ناچار بووە حەبرۆن بەجێبھێڵێت.[١٢] دەرچووی زانکۆی ئیسلامی غەززەیە و بڕوانامەی لە مێژوودا بەدەستھێناوە.[١١] لە ساڵی ١٩٨٢ جەعبەری لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئیسرائیلەوە دەستگیرکرا و زیندانیکرا کاتێک ئەندامی ڕێکخراوی چەکداری عەلمانی فەلەستینی فەتح بوو. بەپێی ھەواڵێکی عەرەبییە، لەکاتی تێپەڕاندنی ١٣ ساڵ زیندان، فەتحی بەجێھێشتووە و پەیوەندی بە حەماسەوە کردووە دوای ئەوەی لەگەڵ ھەندێک لە دامەزرێنەرانی حەماس کە ئەو کاتەش زیندانی بوون، ئەوانیش عەبدولعەزیز ڕەنتیسی و نزار ڕەییان و سەڵاح شەحادە.[٦]
حەماس
دەستکاریدوای ئازادکردنی، لە ساڵی ١٩٩٥ جەعبەری دەستی بە کارکردن کرد وەک فەرماندەیەک لە باڵی سەربازی بزووتنەوەی حەماس.[١٣][١٤] جگە لەوەش مامەڵەی لەگەڵ ڕێکخراوە خێرخوازەکانی بزووتنەوەکەدا کردووە و ئەرکی ھەماھەنگی نێوان کۆکردنەوەی پارە و چالاکییە سەربازییەکانی لە ئەستۆ بووە.[١٣] لە ناوەڕاستی ساڵانی نەوەدەکاندا، جەعبەری ڕاستەوخۆ دەستی ھەبووە لە پلاندانان بۆ تەقینەوە خۆکوژییەکان دژی ھاووڵاتیانی ئیسرائیل.[١٣] پاشان بەھۆی تێوەگلانی لەگەڵ ئەم چالاکییە سەربازییانە لە کەرتی غەززە، جەعبەری لە تشرینی یەکەمی ساڵی ١٩٩٨ لەلایەن ھێزی ئاسایشی خۆپارێزی دەسەڵاتی فەلەستینەوە دەستگیرکرا بەھۆی ڕۆڵی گوایە لە ھێرشی پاسەکانی کفەر دارۆمدا.[١٢] لە کۆتایی ساڵی ١٩٩٩ ئازاد کرا.[١٤] دوای ئازادکردنی بوو بە یاریدەدەری سەڵاح شەحادە و محەممەد زەیف، فەرماندەکانی باڵی سەربازی، بەرپرسی باشترکردنی چالاکییە سەربازییەکان.[١٤] بەم شێوەیەش بەشێک بووە لە سەرکردایەتی باڵای سەربازی حەماس لە کاتی یەکەم ڕاپەڕین و لە یەکەم شانەی ڕاپەڕین.[١٥]
لە ٢٦ی ئەیلوولی ٢٠٠٢، دوای ئەوەی لە ھێرشێکی ئاسمانی ئیسرائیل محەممەد زەیفی سەرۆکی باڵی چەکداری سەرەکی حەماس، لیواکانی عیزەدین قەسام بریندار کرد، جەعبەری بووە فەرماندە و بەرپرسی ئۆپەراسیۆنی باڵی سەربازی لە لووتکەی ڕاپەڕینی دووەمدا (ڕاپەڕینی چەکداری فەلەستین لە دژی ئیسرائیل لە ساڵی ٢٠٠٠ تا ٢٠٠٧).[٣][١٢] بەڵام زەیف وەک سەرۆکی فەرمی خۆی دەمێنێتەوە. بە گوتەی ئەیمەن تەھا، سەرۆکی سیاسی حەماس، لەو کاتەوەی جەعبەری دەستی بەسەر ئۆپەراسیۆنە ڕۆژانەیییەکانی لیواکانی قەسامدا گرتووە، باڵی چەکداری حەماس تادێت پیشەیی بوون. لە ماوەی ئینتیفادا چەندین ھێرشی ئاراستەی ئیسرائیل کرد، لەوانە تەقینەوەی خۆکوژی، کە سەدان ھاووڵاتی مەدەنی و سەربازی ئیسرائیلی کوژران.[١٦][١٧]
لە ١٧ی ئابی ٢٠٠٤، محەممەدی کوڕە گەورەکەی جەعبەری و براکەی و سێ لە ئامۆزاکەی لە ھێرشێکی ئاسمانی ئیسرائیل بۆ سەر ماڵی جەعبەری لە غەززە لە ھەوڵێکی تیرۆرکردنی جەعبەریدا کوژران.[٦][١٤] لە ھێرشەکە بەبێ ئازار ڕزگاری بوو.[١٤] لە چاوپێکەوتنێکیدا لە ساڵی ٢٠٠٥ لەگەڵ ڕۆیتەرز ڕای گەیاند کە " جیھاد و بەرخۆدان" "تاکە ڕێگایە بۆ ڕزگارکردنی نیشتمان، نەک دانوستان و موزایەدە".[١٨]
جەعبەری بەرپرسی سەرپەرشتیکردنی دیلێتی گیلاد شەلیت بوو کە لە ساڵی ٢٠٠٦ لە دەرەوەی کەرتی غەززە لەلایەن چەکدارە فەلەستینییەکانەوە ڕفێندرا؛ دوو سەربازی دیکەش کوژران.[١٩] بە گوتەی حکوومەتی ئیسرائیل، جەعبەری ڕۆڵی پێشەنگی ھەبووە لە دەستبەسەرداگرتنی کەرتی غەززە لەلایەن حەماسەوە لە دەسەڵاتی فەلەستین بە سەرۆکایەتی فەتح لە مانگی حوزەیرانی 2007.[٣][٦][٨][٢٠]
لە کاتی ھێرشی ئیسرائیل لە ئۆپەراسیۆنی کاست لید بۆ سەر کەرتی غەززە لە کانوونی دووەمی ٢٠٠٨، گوایە ماڵی جەعبەری لە ھێرشێکی ئاسمانیدا وێران بووە، بەڵام بارودۆخی دەوروبەری ڕووداوەکە ناڕوون و بێ ئەنجام بووە.[٢١] دوای ساڵانێکی دوورودرێژ لە چالاکی سەربازی لە بزووتنەوەی حەماس، جەعبەری بووە یەکێک لە سەرکردە کاریگەرەکانی ناو ڕێکخراوەکە.[١٤] لە مانگی ئەیلوولی ساڵی ٢٠١٠، جەعبەری ھەڕەشەی زیادکردنی ھێرشەکانی دژی ئیسرائیل کرد بۆ ئەوەی دانوستانەکانی ئاشتی ئیسرائیل و فەلەستین لە ڕێڕەو دەربھێنێت: "بە ھێزی ئیمان و چەک و مووشەک، تونێل و کۆماندۆ سەرکەوتن بۆ فەلەستین بەدەست دەھێنین و کۆتایی بە داگیرکارییەکانی غەززەش دەھێنین". ."[٢٢]
کاتێک لە تشرینی یەکەمی ٢٠١١دا ئاڵوگۆڕی زیندانییەکان ڕێکخرا بۆ گەڕاندنەوەی شالیت بۆ ئیسرائیل لە بەرامبەر ١٠٢٧ زیندانی فەلەستینی، جەعبەری بە شێوەیەکی شەخسی بە یاوەرییەوە شالیتیان لەگەڵ میسردا بردە ڕەفەح، ئەمەش دەرکەوتنێکی دەگمەنی گشتیی ئەنجامدا.[٨] ئەبو حودەیفا، کەسێکی نزیکی متمانەپێکراوی، ئاماژەی بەوە کردووە کە جەعبەری «تا کۆتایی بە وردی خولەکێک بە تەنیا شوێن ئەرکەکەی کەوتووە».[٦] لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕۆژنامەی حەیات، جەعبەری پشتڕاستی کردەوە کە زۆربەی ئەو ٤٧٧ زیندانییەی کە لە بەشی یەکەمی ئاڵوگۆڕی زیندانییەکان ئازادکرابوون، بەکۆمەڵ بەرپرسیارن لە گیانلەدەستدانی ٥٦٩ ئیسرائیلی.[٢٣][٢٤] لە مانگی نیسانی ساڵی ٢٠١٢، جەعبەری بۆ مەکتەبی سیاسی بزووتنەوەی حەماس ھەڵبژێردرا.[٢٥]
ھەروەھا جەعبەری ڕۆڵی سەرەکی ھەبوو لە سەپاندنی ئاگربەستەکان لە لایەنی فەلەستینەوە کە بریتی بوو لە سنووردارکردنی گرووپە چەکدارە ڕکابەرەکان لە تەقاندنی موشەک و مووشەک.[٢٦][٢٧] جگە لەو چالاکییانەی کە لە سەرەوە باسمان کرد، جەعبەری وەک ئەندامی سەرکردایەتی سیاسی گرووپەکە کاری کردووە.[١١] ھەروەھا کۆمەڵەی نوری دامەزراندووە کە کۆمەڵەیەکە بۆ ھاوکاریکردنی 'شەھید و زیندانییەکان'.[١١]
بە گوتەی گێرشۆن باسکین کە یارمەتیدانوستاندنەکانی لەگەڵ حەماس داوە بۆ ئازادکردنی گیلاد شەلیت بەڵام ڕاستەوخۆ قسەی لەگەڵ جەعبەری نەکردووە، جەعبەری گەیشتبووە ئەو تێگەیشتنەی کە بەردەوامبوونی دوژمنایەتی لەگەڵ ئیسرائیل زیانی بە ھەردوو حەماس و خەڵکی کەرتی غەززە گەیاندووە، و لە چەندین بۆنەدا زۆر کاری زۆری کردووە بۆ ڕێگریکردن لە ھێرشی موشەک و مووشەکی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل. کاتێک ھێرشی لەو شێوەیەی حەماس ڕوویاندا، بە مەبەست تەقەیان لێکرا بۆ ئەوەی ئیسرائیل ڕابگرێت بەھۆی گرتنەبەری ڕێوشوێنی سەربازی دژی ئەو گرووپە. باسکین ھەروەھا وتی کە جەعبەری «لە ڕیزدا بووە بۆ مردن، نەک فریشتە و پیاوێکی ڕاستگۆی ئاشتی نەبووە».[٢٨] باسکین ھەروەھا ئیدیعای کرد کە جەعبەری تەنھا چەند کاتژمێرێک پێش تیرۆرکردنی ڕەشنووسی ئاگربەست یان ئاگربەستی درێژخایەنی لەگەڵ ئیسرائیل وەرگرتووە.[٢٩]
ئێلھانان میلەر، لە ڕۆژنامەی تایمزی ئیسرائیلدا دەنووسێت، "باسکین کە دەڵێت ساڵی ڕابردوو ڕۆڵی سەرەکی بینیوە لە دانوستان بۆ ئازادکردنی سەربازە ڕفێنراوەکەی ئیسرائیل گیلاد شەلیت، وتی جەعبەری لەگەڵیدا کۆنابێتەوە، سەرەڕای چەند داواکارییەک لە کاتی دانوستانەکانی شالیتدا". 'جەعبەری ھەرگیز پەیوەندی ڕاستەوخۆی لەگەڵ ئیسرائیلییەکدا نەدەبوو'، ئاماژەی بەوەشکرد کە لە ڕێگەی بەرپرس و وتەبێژی حەماس غازی حەمەدەوە پەیوەندی لەگەڵ جەعبەریدا کردووە."[٣٠] بنیامین کێرشتاین لە ڕۆژنامەی تایمز ئۆف ئیسرائیلدا نووسیویەتی کە ئیدیعاکانی باسکین بە ھەموو ئەگەرێک ڕاست نین، بە شێوەیەکی سەرەکی لەبەر ئەوەی ئیسرائیل کەسێکی وەک باسکین لە دانوستانە گرنگەکانی ئاشتیدا بەشدار ناکات.[٣١]
مردن
دەستکاریجەعبەری لەڕادەبەدەر وریا بوو لە سەلامەتی کەسیی خۆی، زۆر بە دەگمەن دەرکەوتنی گشتیی[٦][١١] تەلەفۆن ھەڵگرتنی ھەبوو. ھەمیشە بۆ گواستنەوەی پەیامەکانی بۆ سەرکردەکانی تری حەماس پەیامنێری بەکاردەھێنا.[٣٢] ئەم ھەنگاوانە بۆ ئەوەی ھیچ ھەوڵێکی تیرۆرکردن نەدرێتەبەر بەو پێیەی لە پێنج ھێرشی لەو جۆرە بەبێ ئازار ڕزگاری بووە.[١٤]
بەڵام لە ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لەکاتی لێخوڕینی ئۆتۆمبێل بەدرێژایی شەقامی عومەر موختار لە شاری غەززە بەھۆی ھێرشێکی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئیسرائیلەوە کوژرا.[٣٣] تەمەنی ٥٢ ساڵ بوو. ھەروەھا پاسەوانەکەی بەناوی محەممەد حەمس کە لەگەڵیدا سەفەری دەکرد کوژرا.[٨] تیرۆرکردنی ئەحمەد جەعبەری بەھۆی تەقەی موشەکەکانی سێ ڕۆژ لەلایەن چەکدارانی غەززە لە دژی باشووری ئیسرائیل خێراتر بوو.[٣٤] ئەم ھێرشە موشەکیانە ھۆکاری ئاشکرای ئیسرائیل بوون بۆ تیرۆرکردنی جەعبەری، کە دەستپێکردنی فەرمی ھێرشی ئیسرائیل بوو، ئۆپەراسیۆنی پایەی بەرگری.[٣٥] تیرۆرکردنەکە کە ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەشی شین بێت و ھێزی ئاسمانی نێودەوڵەتی بوو، بووە ھۆی بەردەوامبوونی ھێرشە موشەکییەکانی فەلەستینی بێ جیاوازی دژی ئیسرائیل کە چەند ڕۆژێک پێش دەستپێکردنی ئۆپەراسیۆنەکە بەردەوام بوو و دواتر ھێرشی دژە ھێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئامانجەکانی غەززە لەسەر ئا… ماوەی چوار ڕۆژە کە ناوی ئۆپەراسیۆنی پایەی بەرگرییە.[٧][٣٦][٣٧][٣٨][٣٩]
جەعبەری لە ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ بە خاک سپێردرا.[٤٠] بە گوتەی ڕولا ئەمین، پەیامنێری ئینگلیزی کەناڵی جەزیرە، جەعبەری لەلایەن خەڵکی غەززەوە «بە پاڵەوان دادەنرا».[٣٦] ھەزاران کەس لە ماتەمینی بەشداربوون لە کاروانی پرسەکەی کە لە نەخۆشخانەی شیفا دەستی پێکرد،[٤١] بە ماڵەکەیدا تێپەڕین، پاشان گەیشتنە مزگەوتی گەورەی غەززە بۆ نوێژی ماتەمینی. کاروانەکە لە گۆڕستانی شێخ ڕەزوان لە بەشی باکووری ئەو شارە کۆتایی ھات کە جەعبەری تێدا بە خاک سپێردرا.[٤٢]
کاردانەوەکان
دەستکاریئوسامە حەمدان، وتەبێژی حەماس لە لوبنان ڕای گەیاند، پێدەچێت ئیسرائیل فەرماندە سەربازییەکانی لیواکانی عیزەدین قەسام بکاتە ئامانج. حەماس جەختی لەوە کردەوە کە داگیرکاری ئیسرائیل دەرگاکانی دۆزەخی کردووەتەوە. ھەروەھا گرووپە چەکدارەکانی دیکەی فەلەستین، وەک کۆمی تەکانی بەرخۆدانی جەماوەری و جیھادی ئیسلامیی فەلەستین، کوشتنی جەعبەرییان ئیدانە کرد و بەڵێنیان دا کە تۆڵەی خێرا بکەنەوە.[٨][٤٣] PIJ ڕای گەیاندووە، "بە توندی وەڵامی مردنی جەعبەری دەدەنەوە" و بە "کردەوەی شەڕ" ناوی بردووە.[٤٣] ئەندامی دەستەی بەڕێوەبەری PLO, سائیب ئێرەکات، «تاوان و تیرۆرکردنی جەعبەری ئیسرائیل»ی ئیدانە کرد. دوابەدوای ھەواڵی مردنی جەعبەری لە دەوروبەری نەخۆشخانەی شیفا، کە جەعبەری لەوێ گواسترایەوە، ناڕەزایەتی توڕەیی سەریھەڵدا و ئەندامانی حەماس داوای تۆڵەسەندنەوەیان کرد.[٣٦][٣٧]
میسر وەک ناڕەزایەتییەک بەرامبەر ھێرشەکانی سەر کەرتی غەززە و کوشتنی جەعبەری باڵیۆزی خۆی لە ئیسرائیل بانگھێشت کردەوە.[٤٤] بەگوێرەی بەیاننامەیەکی وەزارەتی دەرەوە، کامیل عەمر، وەزیری دەرەوە «ئەو زنجیرە ھێرشە ئاسمانییەی ئیدانە کردووە کە ئێستا ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەززە ئەنجامی دەدات و کە بووەتە ھۆی کوژرانی ئەحمەد جەعبەری».[٣٧] وەزیری دەرەوەی قەتەر حەمەد کوڕی جاسم سانی ڕای گەیاند: «من [کوشتنەکە] بەناوی قەتەرەوە ئیدانە دەکەم. ئەم تاوانە پیسە نابێت بەبێ سزا تێپەڕێت.» ھەروەھا داوای لە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان کرد «ئاشتی و ئاسایشی جیھان بپارێزێت».[٤٥] حەسەن نەسروڵڵا سەرۆکی حزبوڵای لوبنان سەرەخۆشی لە حەماس کرد و ڕای گەیاند کە جەعبەری «شەھیدێکە» کە «مێژوویەکی گەورەی لە بەرخۆداندا ھەبووە».[٤٦] لە کاتی ڕاوێژکارییەکان سەبارەت بە ھێرشە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل، باراک ئۆباما سەرۆکی ئەمریکا و محەممەد مورسی سەرۆکی میسر ڕێککەوتن لەسەر ئەوەی پێکەوە کاربکەن بۆ کەمکردنەوەی دۆخەکە پێش ئەوەی دۆخەکە پەرەبستێنێت.[٨]
ژیانی تایبەتی
دەستکاریجەعبەری دوو ژن و شەش منداڵی ھەبوو.[٦][١٤] محەممەد کوڕە گەورەکەی جەعبەری لە کاتی ھێرشێکی ئاسمانی ئیسرائیل لە ساڵی ٢٠٠٤ گیانی لەدەست دا.[٤٧] محەممەد ھاوسەرگیری لەگەڵ کچەکەی سەڵاح شەحادە کردووە.[٢]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ئ ا «Obituary: Ahmad al-Jaabari (1960–2012)». Ma'an. 14 November 2012. لە ڕەسەنەکە لە 16 November 2012 ئەرشیڤ کراوە. لە 16 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ ئ ا Bartal، Shaul (18 November 2012). «Hamas and the 'Islamic Winter'». Maariv. لە ٢٠ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 13 December 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب پ «Hamas Terrorist Ahmed Jabari». Consulate General of Israel in New York. ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Bronner، Ethan (17 November 2012). «With Longer Reach, Rockets Bolster Hamas Arsenal». The New York Times. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Chabin، Michele (14 November 2012). «Israelis brace for attacks after Hamas leader killed». USA Today. Jerusalem. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب پ ت ج چ «Shalit swap brings shadowy Hamas man to the fore». Al-Arabiya. Agence France-Presse. 25 October 2011. لە ڕەسەنەکە لە 20 December 2011 ئەرشیڤ کراوە. لە 19 December 2011 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ ئ ا Levy، Elior (14 November 2012). «IDF kills top Hamas commander». Ynet News. لە 14 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب پ ت ج Isabel Kershner (15 November 2012). «Israeli Assault into Gaza Kills A Hamas Leader». The New York Times. p. A1.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ Pedatzur، Reuven (٤ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٢). «Why did Israel kill Jabari?». Haaretz. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ «Israel Intensifies Gaza Air Strikes». Voice of America. 15 November 2012. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب پ ت «Ahmed Jaabari: elusive Hamas military chief». The Jordan Times. Agence France-Presse. 14 November 2012. لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە 17 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب Ginsburg، Mitch (14 November 2012). «Ahmed Jabari: The ruthless terror chief whose bloody end was only a matter of time». The Times of Israel. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب Khoury، Jack (14 November 2012). «Who was Ahmed Jabari?». Haaretz. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب پ ت ج چ ح «The Maestro of Difficult Missions» (PDF). The Majalla. 1530: 40–41. 30 October 2009. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١٥ی تەممووزی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە 11 April 2013 ھێنراوە.
{{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Gunning، Jeroen (2010). Hamas in Politics: Democracy, Religion, Violence. Columbia University Press. p. 119. ISBN 978-0-231-70045-0.
- ^ Meo، Nick (17 November 2012). «How Israel killed Ahmed Jabari, its toughest enemy in Gaza». The Telegraph. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Siryoti، Daniel (15 November 2012). «Ahmed Jabari funeral draws large crowds, but no Hamas leaders». Israel HaYom. لە ١ی شوباتی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 17 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ al-Mughrabi، Nidal. «Slain Hamas boss, scourge of Israel, was dead man walking». Yahoo News. Retuers. لە ١٧ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ ھێنراوە.
- ^ «Hamas military chief Ahmed Jabari killed by Israeli strike». Haaretz. 14 November 2012. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Issacharoff، Avi (2 July 2007). «Hamas fires Qassams for first time since Gaza takeover». Haaretz. لە ٥ی تەممووزی ٢٠٠٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 8 February 2010 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Israel is 'nearing Gaza goals'». BBC News. 11 January 2009. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Rockets, mortars fired at southern Israel». United Press International. ١٥ی ئەیلوولی ٢٠١٠. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Paraszczuk، Joanna (14 November 2012). «Profile of a terrorist: Ahmed Jabari». The Jerusalem Post. لە ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 14 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Issacharoff، Avi (20 October 2011). «Shalit's captors: He wasn't tortured, he received medical care and watched TV». Haaretz. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Elections for Hamas' Leading Institutions in the Gaza Strip – Results and Significance» (PDF). The Meir Amid Intelligence and Terrorism Information Center. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Baskin، Gershon (16 November 2012). «Israel's Shortsighted Assassination». The New York Times. لە 18 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Murphy، Dan (14 November 2012). «Is Hamas responsible for Gaza rocket fire? Not exactly». The Christian Monitor. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Hasson، Nir (١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢). «Israeli peace activist: Hamas leader Jabari killed amid talks on long-term truce». Haaretz. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Bacchi، Umberto (15 November 2012). «Gaza: Assassinated Hamas Leader Ahmed Jabari 'Was Canvassing' Truce Agreement with Israel». International Business Times. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Miller، Elhanan (١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢). «Israeli involved in talks with Hamas says Jabari supported long-term ceasefire». The Times of Israel. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Kerstein، Benjamin (19 November 2012). «Jabari a peacemaker? Baskin's tall tales and media gullibility». The Times of Israel. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Starr، Stephen (16 November 2012). «Drones in the sky, informers on the ground helped Israel track Hamas military chief». National Post. لە ڕەسەنەکە لە ٣٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە 17 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Arazi، Yossi (December 2013). «Integrating Technologies to Protect the Home Front against Ballistic Threats and Cruise Missiles» (PDF). Military and Strategic Affairs. 5 (3). Institute for National Security Studies (Israel): 103. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
{{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی) - ^ «Rockets hit homes in south as fire continues for second day». Times of Israel. Associated Press. ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ «Q&A: Israel-Gaza violence». BBC News. 20 November 2012. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب «Hamas military chief killed in Israeli attack». Al Jazeera English. 14 November 2012. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ ئ ا ب «Israeli air strike kills Hamas military chief Jabari». BBC. November 2012. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=(یارمەتی) - ^ «4 rockets hit Eshkol area; IDF checking if fired from Sinai». The Jerusalem Post. 14 November 2012. لە ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 14 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Levy، Elior (18 November 2012). «Jabari widow: He was a good husband». Ynet. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ «Hamas remain defiant as Israeli strikes hit Gaza». Euronews. 15 November 2012. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 15 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Levy، Elior (١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢). «Thousands take part in Hamas commander's funeral». YNet. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ Sherwood, Harriet (١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢). «Gaza violence: dejection and defiance as Palestinians bury their dead». The Guardian. لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ ئ ا «Armed groups vow response to assassination of Hamas leader». Ma'an News Agency. ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢. لە ڕەسەنەکە لە ٤ی نیسانی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی ئابی ٢٠٢٤ ھێنراوە.
- ^ «Egypt recalls ambassador from Israel over Gaza attacks». Maan News. ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ ھێنراوە.
- ^ «Qatar wants Israel punished for Gaza attacks». Reuters. 14 November 2012. لە 26 June 2024 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ El Hassan، Jana (15 November 2012). «Rocket attack on Tel Aviv took Israel by surprise: Hezbollah». The Daily Star. لە ١٦ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 16 November 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Trifunov، David (14 November 2012). «Ahmed Jabari: Hamas leader took all efforts to remain hidden». Global Post. Reuters. لە ١٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 10 December 2012 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی)
