کێشەی عەرەب–ئیسرائیل
ململانێیەکی خاکی لە ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست
کێشەی عەرەب-ئیسڕائیل (بە عەرەبی: الصراع العربي الإسرائيلي) بە زنجیرە ناکۆکییەکی ڕامیاری و پێکدادانی ئەرتەشی لە نێوان لووتکەی عەرەبی و ئیسرائیل دەوترێت. ئەم دوو لایەنە بەھۆی ناسیۆنالیزمی عەرەبی و زایۆنیزمی یەھوودییەوە پێکەوە شەڕیان کردووە و زیانی زۆریان تووشی یەکتر کردووە. عەرەبەکان و بەشێکی تر لە وڵاتە موسڵماننشینەکان فەلەستین بە بەشێک لە خاکی جیھانی ئیسلام دەزانن و خوازیاری چۆڵکردنی ئەو وڵاتەن لەلایەن ئیسڕائیلەوە. لە لایەکی تریشەوە ئیسڕائیل خاکی فەلەستین بە بەشێک لە خاکی یەھوودییەکان دەزانێت پێی وایە بەڵێنی ئەم خاکە لە تەوراتدا بە جووەکان دراوە. ئەم کێشەیە لە ساڵی ١٩٤٨ەوە دەستی پێکردووە و ساڵانێکی زۆرە بەردەوامە.[١][٢][٣][٤]
| کێشەی عەرەب–ئیسرائیل | |
|---|---|
 | |
| جێ | ڕۆژھەڵاتی ناوین |
| ڕێکەوتی دەستپێکردن | ١٥ی ئایاری ١٩٤٨ |
شەڕەکان
دەستکاری
- شەڕی ١٩٤٨[٥]
- شەڕی سوێز لە ساڵی ١٩٥٦[٦][٧]
- شەڕی شەش ڕۆژ لە ساڵی ١٩٦٧[٨][٩]
- شەڕی ئیستزناف لە ساڵی ١٩٦٧ تاکوو ١٩٧٠[١٠]
- شەڕی تشرینی یەکەم (تشرینی یەکەم) ساڵی ١٩٧٣[١١][١٢]
- ململانێی باشووری لوبنان[١٣]
- شەڕی یەکەمی لوبنان لە ساڵی ١٩٨٢[١٤]
- ملامنێی باشووری لوبنان لەساڵانی ١٩٨٢–٢٠٠٠[١٥][١٦]
- یەکەم سەرھەڵدان (ئینتیفازە) ١٩٨٧ تاکوو ١٩٩٣[١٧]
- دووەم سەرھەڵدان (ئینتیفازە) ٢٠٠٠ تاکوو ٢٠٠٤[١٨]
- شەڕی دووەمی لوبنان لە ساڵی ٢٠٠٦[١٩][٢٠]
- ھێرش بۆ کەرتی غەزە ٢٠٠٨–٢٠٠٩[٢١]
- کرداری بەرگری غەزە ٢٠١٢[٢٢]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ http://books.google.com/?id=N3LfkrrNM4QC&pg=PA215&dq=arab-israeli+fatalities
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو» (PDF). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٧ی حوزەیرانی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی ئابی ٢٠٠٨ ھێنراوە. ٢٧ی حوزەیرانی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ http://www.mfa.gov.il/mfa
- ^ http://www.haaretz.com/
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٢٣ی ئایاری ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٣ی حوزەیرانی ٢٠١٣ ھێنراوە. ٢٣ی ئایاری ٢٠١٣ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ http://www.historylearningsite.co.uk/causes_suez-crisis-1956.htm
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی شوباتی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی ئابی ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ http://www.sixdaywar.org/timeline.asp ٢ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٦ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ http://www.historylearningsite.co.uk/six_day_war_1967.htm
- ^ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1337698/War-of-Attrition
- ^ http://www.history.com/topics/yom-kippur-war
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی تەممووزی ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی ئابی ٢٠٠٨ ھێنراوە. ٣١ی تەممووزی ٢٠٠٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٩ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٠ ھێنراوە. ١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/Lebanon_War.html
- ^ http://www.conservapedia.com/1978-2000_South_Lebanon_conflict
- ^ http://news.linktv.org/topics/south-lebanon-conflict-1982-2000[بەستەری مردوو][بەستەری مردووی ھەمیشەیی]
- ^ http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/intifada.html
- ^ http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7381378.stm
- ^ http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/lebanon2.html
- ^ http://www.theguardian.com/commentisfree/2010/jul/12/lessons-second-lebanon-war
- ^ http://www.fas.org/sgp/crs/mideast/R40101.pdf
- ^ «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی نیسانی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی ئابی ٢٠١٣ ھێنراوە.
دەروازەی ئاسیا
دەروازەی شەڕ
دەروازەی مێژوو
دەروازەی سیاسەت
دەروازەی پەیوەندییە نێونەتەوەیییەکان
دەروازەی ئیسرائیل
دەروازەی فەلەستین
دەروازەی بەشەکانی غەززە
دەروازەی ئوردن
دەروازەی ڕۆژھەڵاتی ناوین
دەروازەی عێراق
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە کێشەی عەرەب–ئیسرائیل تێدایە. |