ویکیپیدیا

تورکەکانی ئەنادۆڵ

تورکەکانی ئەنادۆڵ, یان بە سادەیی تورکەکان (بە تورکی: Türkler)، گەورەترین نەتەوەی تورکن لە جیهاندا؛ ئەوان بە زاراوەی جۆراوجۆری زمانی تورکی قسە دەکەن و زۆرینەیان لە تورکیا و قوبرسی باکوور پێکدەهێنن.

‎تورکەکانی ئەنادۆڵ
Türkler
ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان
٨٠ ملیۆن
ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو
 تورکیا  ٦٥،٠٠٠[١][٢]
 قوبرسی باکوور  ٣١٥،٠٠٠[٣]
 ئەڵمانیا٧،٠٠٠،٠٠٠[٤][٥][٦][٧]
 ویلایەتە یەکگرتووەکان٣،٠٠٠،٠٠٠[٨][٩][١٠][١١]
 ھۆلەند٢،٠٠٠،٠٠٠[١٢][١٣][١٤][١٥]
 فەڕەنسا١،٠٠٠،٠٠٠[١٦][١٧][١٨]
 شانشینی یەکگرتوو٥٠٠،٠٠٠[١٩][٢٠]
 نەمسا٥٠٠،٠٠٠[٢١][٢٢]
 بەلجیکا٥٠٠،٠٠٠[٢٣][٢٤]
 ئوسترالیا٣٢٠،٠٠٠[٢٥][٢٦]
 کازاخستان٢٥٠،٠٠٠[٢٧]
 سوێد١٨٥،٠٠٠[٢٨][٢٩][٣٠]
 ڕووسیا١٥٠،٠٠٠[٣١][٣٢]
 ئازەربایجان١٣٠،٠٠٠[٢٧]
 سویس١٢٠،٠٠٠[٣٣]
 کەنەدا١٠٠،٠٠٠[٣٤]
 دانمارک٦٥،٠٠٠[٣٥][٣٦]
 قرغیزستان٥٠،٠٠٠[٢٧]
 ئیتاڵیا٥٠،٠٠٠[٣٧]
زمانەکان
زمانی تورکی
ئایین
ئیسلام (زۆربەیان سوننە، دواتر عەلەوی)، بێدینی، مەسیحیەت، جوولەکە، تەنگرییەت
گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان
تورکەکانی قوبرس، ئازەرییەکان,[٣٨] تورکمان[٣٨] گاگائوزەکان[٣٨]

مێژوو

دەستکاری

کاتێک مستەفا کەمال سەرکردایەتی شەڕی سەربەخۆیی تورکیای کرد لەدژی ئەو هێزە هاوپەیمانانەی کە دەوڵەتی عوسمانیی پێشوویان داگیرکردبوو، زۆرینەی تورکیای یەکخست و لە ساڵی ١٩١٩ تا ١٩٢٢ سەرکەوتوانە سەرکردایەتی کردن لە ڕووخاندنی هێزی داگیرکەر لەو شوێنەی کە بزووتنەوەی نەتەوەیی تورکیا بە خاکی تورکیای دەزانی.[٣٩] ناسنامەی تورکی بوو بە هێزی یەکگرتوو کاتێک لە ساڵی ١٩٢٣ پەیمانی لۆزان واژۆ کرا و کۆماری تورکیای تازە دامەزراو بە فەرمی دامەزرا.  سەرۆکایەتی ئەتاتورک بە زنجیرەیەک چاکسازی سیاسی و کۆمەڵایەتی ڕیشەیی بەڕێوەچوو کە تورکیای گۆڕی بۆ کۆمارێکی عەلمانی و مۆدێرن کە یەکسانی مەدەنی و سیاسی بۆ کەمینە تائیفیەکان و ژنان هەبوو.[٤٠]

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ Garibova، Jala (٢٠١١)، «A Pan-Turkic Dream: Language Unification of Turks»، لە Fishman، Joshua؛ Garcia، Ofelia (eds.)، Handbook of Language and Ethnic Identity: The Success-Failure Continuum in Language and Ethnic Identity Efforts، Oxford University Press، لاپەڕە ٢٦٨، ژپنک ٩٧٨٠١٩٩٨٣٧٩٩١، Approximately 200 million people,... speak nearly 40 Turkic languages and dialects. Turkey is the largest Turkic state, with about 60 million ethnic Turks living in its territories.
  2. ^ Hobbs، Joseph J. (٢٠١٧)، Fundamentals of World Regional Geography، Cengage، لاپەڕە ٢٢٣، ژپنک ٩٧٨١٣٠٥٨٥٤٩٥٦، The greatest are the 65 million Turks of Turkey, who speak Turkish, a Turkic language...
  3. ^ «KKTC 2011 NÜFUS VE KONUT SAYIMI» (PDF). لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی شوباتی ٢٠١٤ ھێنراوە.
  4. ^ Orvis، Stephen؛ Drogus، Carol Ann (٢٠١٨). Introducing Comparative Politics: Concepts and Cases in Context (بە ئینگلیزی). CQ Press. لاپەڕە ٣٠٥. ژپنک ٩٧٨-١-٥٤٤٣-٧٤٤٤-٤. Today, nearly three million ethnic Turks live in Germany, and many have raised children there.
  5. ^ Engstrom، Aineias (١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١)، «Turkish-German "dream team" behind first COVID-19 vaccine»، Portland State Vanguard، Portland State University، لە ڕەسەنەکە لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە، لە ٢٧ی ئازاری ٢٠٢١ ھێنراوە، The German census does not gather data on ethnicity, however according to estimates, somewhere between 4–7 million people with Turkish roots, or 5–9% of the population, live in Germany.
  6. ^ Zestos، George K.؛ Cooke، Rachel N. (٢٠٢٠)، Challenges for the EU as Germany Approaches Recession (PDF)، Levy Economics Institute، لاپەڕە ٢٢، Presently (2020) more than seven million Turks live in Germany.
  7. ^ Szyszkowitz, Tessa (٢٠٠٥)، «Germany»، لە Von Hippel، Karin (ed.)، Europe Confronts Terrorism، Palgrave Macmillan، لاپەڕە ٥٣، ژپنک ٩٧٨-٠٢٣٠٥٢٤٥٩٠، It is a little late to start the debate about being an immigrant country now, when already seven million Turks live in Germany.
  8. ^ Bryson, John (٢٠١٢)، «Remarks by Commerce Secretary Bryson, April 5, 2012»، Foreign Policy Bulletin، ٢٢ (3)، Cambridge University Press: ١٣٧، Here in the U.S., you can see our person-to-person relationships growing stronger each day. You can see it in the 13,000 Turkish students that are studying here in the U.S. You can see it in corporate leaders like Muhtar Kent, the CEO of Coca-Cola, and you can see it in more than one million Turkish-Americans who add to the rich culture and fabric of our country. The citation is also available on Remarks at Center for American Progress & Confederation of Businessmen and Industrialists of Turkey (TUSKON) Luncheon، U.S. Department of Commerce، ٢٠١٢، لە ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە
  9. ^ Feldman, Brian (٢٠٢٢)، The District 15 Delegation will be making an appearance Thursday on a TV show which reaches over 2 million Turkish Americans as well as viewers in Turkey!، Facebook، لە ٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە
  10. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Şafak2009 نەدراوە
  11. ^ Lucena، Jorge (٢٠٢٢)، MEET MURAD ISLAMOV: THE FOUNDER AND CEO OF MAYA BAGEL EXPRESS، Flaunt، لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی ئازاری ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە، لە ٢٦ی ئازاری ٢٠٢٢ ھێنراوە، Over 3 million Turkish Americans live in various states across the united states. They have had a significant impact on the united states' culture, achievements, and history.
  12. ^ Aalberse، Suzanne؛ Backus، Ad؛ Muysken, Pieter [in هۆڵەندی] (٢٠١٩)، Heritage Languages: A language Contact Approach، John Benjamins Publishing Company، لاپەڕە ٩٠، ژپنک ٩٧٨-٩٠٢٧٢٦١٧٦٢، the Dutch Turkish community... out of a population that over the years must have numbered half a million.
  13. ^ Tocci, Nathalie (٢٠٠٤)، EU Accession Dynamics and Conflict Resolution: Catalysing Peace Or Consolidating Partition in Cyprus?، Ashgate Publishing، لاپەڕە ١٣٠، ژپنک ٩٧٨٠٧٥٤٦٤٣١٠٤، The Dutch government was concerned about Turkey's reaction to the European Council's conclusions on Cyprus, keeping in mind the presence of two million Turks in Holland and the strong business links with Turkey.
  14. ^ van Veen، Rita (٢٠٠٧)، 'De koningin heeft oog voor andere culturen'، Trouw، لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی نیسانی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە، لە ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە، Erol kan niet voor alle twee miljoen Turken in Nederland spreken, maar hij denkt dat Beatrix wel goed ligt bij veel van zijn landgenoten.
  15. ^ Baker، Rauf (٢٠٢١)، The Netherlands: The EU's "New Britain"?، Begin–Sadat Center for Strategic Studies, Bar-Ilan University، The Netherlands, which has a total population of 17 million, contains around two million Turks,...
  16. ^ Hentz، Jean-Gustave؛ Hasselmann، Michel (٢٠١٠). Transculturalité, religion, traditions autour de la mort en réanimation. Springer-Verlag France. doi:١٠.١٠٠٧/٩٧٨-٢-٢٨٧-٩٩٠٧٢-٤_٣٣. ژپنک ٩٧٨-٢-٢٨٧-٩٩٠٧٢-٤. La France d'aujourd'hui est une société multiculturelle et multiethnique riche de 4,9 millions de migrants représentant environ 8 % de la population du pays. L'immigration massive de populations du sud de l'Europe de culture catholique après la deuxième guerre mondiale a été suivie par l'arrivée de trois millions d'Africains du Nord, d'un million de Turcs et de contingents importants d'Afrique Noire et d'Asie qui ont implanté en France un islam majoritairement sunnite (Maghrébins et Africains de l'Ouest) mais aussi chiite (Pakistanais et Africains de l'Est).
  17. ^ Gallard، Joseph؛ Nguyen، Julien (٢٠٢٠)، "Il est temps que la France appelle à de véritables sanctions contre le jeu d'Erdogan"، Marianne، لە ڕەسەنەکە لە ١٤ی شوباتی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە، لە ٢٥ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە، ... et ce grâce à la nombreuse diaspora turque, en particulier en France et en Allemagne. Ils seraient environ un million dans l'Hexagone, si ce n'est plus...es raisons derrière ne sont pas difficiles à deviner : l'immense population turque en Allemagne, estimée par Merkel elle-même aux alentours de sept millions et qui ne manquerait pas de se faire entendre si l'Allemagne prenait des mesures allant à l'encontre de la Turquie.
  18. ^ Contrat d'objectifs et de moyens (COM) 2020-2022 de France Médias Monde: Mme Joëlle Garriaud-Maylam, co-rapporteur، Sénat، ٢٠٢١، لە ٧ی ئایاری ٢٠٢١ ھێنراوە، Enfin, comme vous l'avez dit au sujet de la Turquie, il est essentiel que la France investisse davantage dans les langues qui sont parlées sur le territoire national. On recense plus d'un million de Turcs en France. Ils ne partagent pas toujours nos objectifs et nos valeurs, parce qu'ils subissent l'influence d'une presse qui ne nous est pas toujours très favorable. Il est donc très utile de les prendre en compte dans le développement de nos médias.
  19. ^ «UK immigration analysis needed on Turkish legal migration, say MPs». The Guardian. ١ی ئابی ٢٠١١. لە ١ی ئابی ٢٠١١ ھێنراوە.
  20. ^ Federation of Turkish Associations UK (١٩ی حوزەیرانی ٢٠٠٨). «Short history of the Federation of Turkish Associations in UK». لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٣ی نیسانی ٢٠١١ ھێنراوە.
  21. ^ Warum die Türken? (PDF)، Vol. ٧٨، Initiative Minderheiten، ٢٠١١، لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ١٨ی کانوونی دووەمی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە، لە ١٧ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە، Was sind die Gründe für dieses massive Unbehagen angesichts von rund 360.000 Menschen türkischer Herkunft?
  22. ^ Mölzer, Andreas. «In Österreich leben geschätzte 500.000 Türken, aber kaum mehr als 10–12.000 Slowenen». لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  23. ^ Manço، Altay؛ Taş، Ertugrul (٢٠١٩)، «Migrations Matrimoniales: Facteurs de Risque en Sante´ Mentale»، The Canadian Journal of Psychiatry، ٦٤ (6)، SAGE Publishing: ٤٤٤، doi:١٠.١١٧٧/٠٧٠٦٧٤٣٧١٨٨٠٢٨٠٠، PMC ٦٥٩١٧٥٧، PMID ٣٠٣٨٠٩٠٩
  24. ^ Debels, Thierry [in هۆڵەندی] (٢٠٢١)، Operatie Rebel: toen de Belgische heroïnehandel in Turkse handen was، PMagazine، لە ڕەسەنەکە لە ١٦ی ئابی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە، لە ١٦ی ئابی ٢٠٢١ ھێنراوە، Volgens diverse bronnen zouden eerst een half miljoen Turken die toen in Belgie verbleven – Belgen van Turkse afkomst en aanverwanten – gescreend zijn.
  25. ^ Lennie، Soraya (٢٠١٧). «Turkish diaspora in Australia vote in referendum». TRT World. لاپەڕە ٢٨. لە ١٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە. An estimated 200,000 Turks live in Australia with most of them based in Melbourne's northern suburbs.
  26. ^ Vahdettin، Levent؛ Aksoy، Seçil؛ Öz، Ulaş؛ Orhan، Kaan (٢٠١٦)، Three-dimensional cephalometric norms of Turkish Cypriots using CBCT images reconstructed from a volumetric rendering program in vivo، Scientific and Technological Research Council of Turkey، Recent estimates suggest that there are now 500,000 Turkish Cypriots living in Turkey, 300,000 in the United Kingdom, 120,000 in Australia, 5000 in the United States, 2000 in Germany, 1800 in Canada, and 1600 in New Zealand with a smaller community in South Africa.
  27. ^ ئ ا ب Karcı، Durmuş (٢٠١٨)، «The Effects of Language Characters and Identity of Meskhetian Turkish in Kazakhstan»، The Journal of Kesit Academy، ٤ (13): ٣٠١–٣٠٣
  28. ^ Sayıner، Arda (٢٠١٨). «Swedish touch in Turkey». Daily Sabah. لە ٦ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  29. ^ Laczko، Frank؛ Stacher، Irene؛ Klekowski von Koppenfels، Amanda (٢٠٠٢)، New challenges for Migration Policy in Central and Eastern Europe، Cambridge University Press، لاپەڕە ١٨٧، ژپنک ٩٧٨-٩٠-٦٧٠٤-١٥٣-٩
  30. ^ Widding، Lars. «Historik». KSF Prespa Birlik. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی تەممووزی ٢٠٢١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە.
  31. ^ Демоскоп Weekly. Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئایاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ ھێنراوە.
  32. ^ Ryazantsev 2009, p. 172.
  33. ^ Schweizer Nein könnte Europa-Skeptiker stärken، Der Tagesspiegel، ٢٠٠٩، لە ٢٦ی ئایاری ٢٠٢١ ھێنراوە، Dabei erwarten Vertreter der rund 120.000 Türken in der Schweiz nach dem Referendum keine gravierenden Änderungen in ihrem Alltag.
  34. ^ Aytaç، Seyit Ahmet (٢٠١٨)، Shared issues, stronger ties: Canada's envoy to Turkey، Anadolu Agency، لە ٧ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە، Turkish diaspora of some 100,000 Turks largely in Toronto is growing, says Canadian Ambassador Chris Cooter ... We have a growing Turkish diaspora and they're doing very well in Canada. We think it's 100,000, largely in Toronto. We have several thousand Turkish students in Canada as well.
  35. ^ Larsen، Nick Aagaard (٢٠٠٨)، Tyrkisk afstand fra Islamisk Trossamfund، Danish Broadcasting Corporation، لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ ھێنراوە، Ud af cirka 200.000 muslimer i Danmark har 70.000 tyrkiske rødder, og de udgør dermed langt den største muslimske indvandrergruppe.
  36. ^ Türk kadınının derdi Danimarka'da da aynı، Milliyet، ٢٠١٥، لە ٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە، Danimarka'da yaşayan 75 bin Türk nüfusunda,...
  37. ^ Seçkin، Barış (٢٠٢٠)، İtalya'daki Türk vatandaşları Kovid-19 nedeniyle kayıp vermedi، Anadolu Agency، لە ٦ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە، İtalya'da yaşayan 50 bin kadar Türk vatandaşının
  38. ^ ئ ا ب Barthold (1962)""The book of my grandfather Korkut" ("Kitab-i dedem Korkut") is an outstanding monument of the medieval Oghuz heroic epic. Three modern Turkic-speaking peoples - Turkmens, Azerbaijanis and Turks - are ethnically and linguistically related to the medieval Oghuzes. For all these peoples, the epic legends deposited in the "Book of Korkut" represent an artistic reflection of their historical past."
  39. ^ Göcek 2011, p. 22.
  40. ^ Göcek 2011, p. 23.
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=تورکەکانی_ئەنادۆڵ&oldid=1399382»