ویکیپیدیا

گەورەدزیی ئۆتۆمۆبیل

زنجیرەیەکی کایەی ڤیدیۆیییە
(لە گەورەدزی ئۆتۆمۆبیلەوە ڕەوانە کراوە)

گەورەدزیی ئۆتۆمۆبیل یان جی تی ئەی (بە ئینگلیزی: Grand Theft Auto) زنجیرەیەکی گەورەی ئەکشن و سەرکێشییە کە لەلایەن کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمزەوە دروست کراوە.[١] یارییەکە بریتییە لە وەرگرتنی ڕۆڵی تاوانبارێک و تەواوکردنی ئەرکی جۆراوجۆر بۆ ئەوەی لە جیھاندا کاری تاوانبارەکان ئاشکرا ببن. یارییەکانی زنجیرەکە بە یاریکردنی جیھانی کراوە ناسراون، کە یاریزانەکان دەتوانن بە شارە گەورە و خەیاڵییەکان بگەڕێن و کارلێک لەگەڵ کەسایەتی جۆراوجۆر بکەن. زنجیرەکە بەھۆی وێناکردنی توندوتیژی و بەکارھێنانی قسەی ناشرین و وێناکردنی ژنان و کەمینەکان ڕووبەڕووی مشتومڕ و ڕەخنە بووەتەوە؛ بەڵام ھەروەھا ستایشی زۆری لێ کراوە بەھۆی جیھانە ورد و سەرنجڕاکێش و شێوازی کایەکردن و ھێڵی چیرۆکە باش نووسراوەکانی.[٢]

گەورەدزیی ئۆتۆمۆبیل
لۆگۆی فەرمی زنجیرەکە
شیوازئەکشن، سەرکێشی
پەرەپێدەرڕۆکستار نۆرت
دیجیتاڵ ئیکڵایپس
ڕۆکستار لیدز
ڕۆکستار تۆرنتۆ
بڵاوکەرەوەڕۆکستار گەیمز
داهێنەردەیڤد جۆنز
مایک دەیلی
سەکۆی یارییەکەپلەی ستەیشنی ھەڵگیراو
نینتێندۆ سویچ
نینتێندۆ دی ئێس
مەک ئۆئێس
ئای ئۆ ئێس
ئەندرۆید
فایەر ئۆ ئێس
دریم کاست
گەیم بۆی کەڵەر
کوێست ٢
ئێم ئێس-دۆس
پلەیستەیشن ١
پلەیستەیشن ٢
پلەیستەیشن ٣
پلەیستەیشن ٤
پلەیستەیشن ٥
کۆمپیوتەر
ئێکس بۆکس
ئێکس بۆکس وەن
ئێکس بۆکس ٣٦٠
ئێکس بۆکس سیریز ئێکس و ئێس
یەکەم دەرچوونگەورە دزی ئۆتۆمۆبیل
٢٨ی تشرینی دووەمی ١٩٩٧
گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٦
بڵاونەکراو

دوایین یاری زنجیرەکە بەناوی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٥ لە ساڵی ٢٠١٣ بڵاوکرایەوە و بووە یەکێک لە پڕفرۆشترین یارییە ڤیدیۆیییەکانی ھەموو سەردەمێک، تا ساڵی ٢٠٢١ زیاتر لە ١٤٠ ملیۆن دانە فرۆشراوە، یارییەکە ڕێگەی بە یاریزانەکان دا لە نێوان سێ یاریی جیاوازدا بگۆڕدرێن، کە کەسایەتی خاوەن توانا و ھێڵی چیرۆکی ناوازە، و پێکھاتەیەکی فرە یاریزانی ئۆنلاینیان ناساند کە تا ئەمڕۆش بەناوبانگە.

یەکەم یاری گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل لە ساڵی ١٩٩٧ بڵاوکرایەوە و لەلایەن کۆمپانیایەکی یاری ڤیدیۆیی بەریتانی بەناوی «دی ئێم ئەی دیزاین» (ئێستا بە «ڕۆکستار نۆرت» ناسراوە) پەرەی پێدراوە.[٣] زنجیرەکە بە وەرگرتنی تەنزئامێز لە چاندی ئەمریکی ناسراوە، بەتایبەتی وێناکردنی تاوان و سیاسەت و میدیای باو.

یارییەکە بە شێوەیەکی گشتی بریتییە لە تەواوکردنی ئەرکەکان (وەک دزیکردن یان تیرۆرکردن) لە ژینگەیەکی جیھانی کراوەدا، کە یاریزانەکان بژاردەی کارلێککردنیان لەگەڵ ئێن پی سی (کەسایەتییە یاریپێنەکراوەکان) ھەیە، بەشداریکردن لە چالاکییە جیاوازەکان (وەک لێخوڕینی ئۆتۆمۆبیل، فڕینی فڕۆکە، یان یاریکردنی یارییە بچووکەکان)، و ئەگەر خۆیان ھەڵی بژێرن.[٤]

یارییەکان چەندین جۆری چەک و ئۆتۆمبێل و بژاردەی تایبەتمەند لەخۆدەگرن، ئەمەش ڕێگە بە یاریزانەکان دەدات شێوازی یاریکردنی خۆیان دروست بکەن.[٤] ھەروەھا ئەم زنجیرەیە بەھۆی خستنەڕووی ناوەڕۆکی سێکسی و توندوتیژییەوە ڕووبەڕووی مشتومڕ بووەتەوە، کە ھەندێکیان لەلایەن ڕەخنەگران و سانسۆرەکانەوە بە نەشیاو یان ھێرشبەرانە زانراون.

سەرەڕای ناوبانگەکەی کە مشتومڕاوی لەسەرە، بەڵام زنجیرەی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل وەک یەکێک لە بەناوبانگترین و سەرکەوتووترین زنجیرەکانی یارییە ڤیدیۆیییەکان لە ھەموو سەردەمێکدا ماوەتەوە، کە چەندین گەڕان و بەدواداچوون و کاڵای بازرگانی ھەیە.

ناونیشانەکان

دەستکاری
 
لۆگۆی فەرمی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل (١٩٩٧)

زنجیرەی سەرەکی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل (جی تی ئەی) لە یازدە یاری پێکھاتووە، کە ھەریەکەیان لە شارێکی خەیاڵی جیاوازدا جێگیرکراون کە ئیلھامیان لە شوێنە ڕاستەقینەکانی ژیانی ڕاستەقینە وەرگرتووە،[٥] ئەوانیش:

  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل (١٩٩٧): ئەم یارییە ڕەسەنە لە شاری لیبرتی سیتی دانراوە کە شارێکی خەیاڵییە و لە شاری نیویۆرکەوە ئیلھامەکەی وەرگیراوە. تەنھا دەتوانی بەشێوازێک یاری پێ بکەیت، ئەویش برۆیت بۆ شەرەوە و برۆیت بۆ خوارەوە (ڕێگەیەکی ڕاست).
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٢ (١٩٩٩): لە شارێک دانراوە کە بە "Anywhere, USA" ناسراوە، ئەم یارییەی دووەمیش بەھەمان شێوە لە سەرەوە بۆ خوارەوە توانای ڕۆیشتنت ھەبوو.
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٣ (٢٠٠١): یەکەم یاری بوو کە جیھانێکی کراوەی تەواو سێ ڕەھەندی تێدابوو، جی تی ئەی ٣ لە شاری لیبرتی سیتی دانرا و ڕێگەی بە یاریزانەکان دەدا ڕۆڵی پاڵەوانێکی بێدەنگ بگرنە ئەستۆ کە تەنھا بە "The Player" ناسراوە.
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: ڤایس ستی (٢٠٠٢): یارییەکە لە وەشانێکی خەیاڵیی میامی بەناوی City دانراوە، بەدوای چیرۆکی تۆمی ڤێرسێتیدا ھاتووە، کە چەتەیەک بووە و ھەوڵدەدات دەستی بەسەر جیھانی نھێنی تاوانباراندا بگرێت.[٦]
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: سان ئەندریاس (٢٠٠٤): لە وەشانێکی خەیاڵی کالیفۆرنیادا ڕوودەدات، سان ئەندریاس چیرۆکی کارل «سی جەی» جانسن بەدوای خۆیدا دەھێنێت کە دەگەڕێتەوە بۆ زێدی خۆی بۆ ئەوەی یارمەتی باندەکەی بدات کۆنترۆڵی شارەکە بکاتەوە.[٧][٨]
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٤ (٢٠٠٨): یارییەکە لە وەشانێکی خەیاڵی شاری نیویۆرک بەناوی «لیبرتی سیتی» جێگیرکراوە، یارییەکە بەدوای چیرۆکی نیکۆ بێلیکدا ھاتووە، کە کۆچبەرێکی ئەورووپای ڕۆژھەڵاتە و ھەوڵدەدات ژیانێکی نوێ لە ئەمریکا دروست بکات.
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٤: ونبوو و نەفرەتلێکراو (٢٠٠٩): بەدوای چیرۆکی جۆنی کلیبتز دەکەوێت، کە لە یاسا دەرچووە و بە ونبوو ناوی دەرکردووە.
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: بەستەی تۆنی ھاورەگەزباز (٢٠٠٩): یەکێکی ترە لە یارییە فراوانکراوەکان، بەدوای چیرۆکی لویس فێرناندۆ لۆپێز، پاسەوان و ھاوبەشی بازرگانی خاوەنی یانە شەوانەکەی تۆنی ھاورەگەزباز ھات.
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٥ (٢٠١٣): لە وەشانێکی خەیاڵی لۆس ئانجلەس بە ناوی لۆس سانتۆس دانراوە، جی تی ئەی ٥ ڕێگەی بە یاریزانەکان دا لە نێوان سێ کەسایەتی جیاوازدا بگۆڕن کە توانا و ھێڵی چیرۆکی ناوازەیان ھەیە، ھەروەھا پێکھاتەیەکی فرە یاریزانی ئۆنلاینیان ناساند.[٩][١٠]
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: سەرھێڵ (٢٠١٣): یارییەکی سەربەخۆی فرە یاریزانی سەرھێڵە کە لەسەر بنەمای جیھانی کراوەی جی تی ئەی ٥ دامەزراوە، ڕێگە بە یاریزانەکان دەدات کارەکتەری خۆیان دروست بکەن و بەشداری چالاکییە جیاوازەکان بکەن.
  • گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٦ (بڵاونەکراو): دوایین قۆناغی زنجیرەکە بە فەرمی ڕانەگەیەندراوە، بەڵام دەنگۆ و قسە و باسەکان باس لەوە دەکەن کە ڕەنگە لە وەشانێکی خەیاڵی ئەمریکای باشووردا دابنرێت و پاڵەوانێکی ژن بۆ ڕۆڵ ببینێت لە زنجیرەکەدا.[١١]

کۆمەڵەکان

دەستکاری
 
لۆگۆی کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز کە بڵاوکەرەوەی زنجیرەکەیە، و لۆگۆکە لە ھەموو یارییەکاندا پێش دەستپێکردن بەکارھاتووە

یەکەم کۆمەڵە کە لەلایەن کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمزەوە بڵاوکرایەوە کە گەشەپێدەر و بڵاوکەرەوەی ئەم زنجیرەیەیە، "گەورە دوی ئۆتۆمۆبیل: دەبڵ پەک" بوو لە ساڵی ٢٠٠٣. ئەم باندڵە ھەردوو "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٣" و "گەورە دوی ئۆتۆمۆبیل: ڤایس ستی"ی لەخۆگرتبوو، کە ئەم دوو ناونیشانە بەناوبانگەی زنجیرەکە لەسەرەتادا لەسەر پلەیستەیشن ٢ بڵاوکرانەوە.[١٢][١٣]

لە ساڵی ٢٠٠٥ کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز کۆمەڵەی "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: سان ئەندریاس"ی بڵاوکردەوە، کە یارییەکەی بە ھەمان ناو لەخۆگرتبوو، ھەروەھا "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: ڤایس ستی" و "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٣ "ی لەخۆگرتبوو. ئەم کۆمەڵەیە بۆ ھەردوو کۆنسۆڵی پلەیستەیشن ٢ و ئێکس بۆکس بەردەست بوو.[١٤]

لە ساڵی ٢٠٠٩ کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: ئەڵقەکان لە شاری ئازادی"ی بۆ پلەیستەیشن ٣ و ئێکس بۆکس ٣٦٠ و کۆمپیوتەر بڵاوکردەوە. ئەم کۆمەڵەیە " ونبوو و نەفرەتلێکراو" و "بەستەی تۆنی ھاورەگەزباز"ی لەخۆگرتبوو، کە دوو کۆمەڵەی فراوانکردن بوون بۆ یاری "جی تی ئەی ٤".[١٥]

لەم دواییانەدا و لە ساڵی ٢٠٢٠ کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ٥: پریمێم ئیدیشن"ی بڵاوکردەوە کە تەواوی یارییەکەی "جی تی ئەی ٥ " لەخۆدەگرێت، ھەروەھا ھەموو ناوەڕۆک و نوێکارییەکانی پێشتر بڵاوکراونەتەوە بۆ یارییەکە. ئەم چاپە بۆ پلەیستەیشن ٤ و ئێکس بۆکس وەن و کۆمپیوتەر بەردەستە.[١٦][١٧][١٨][١٩]

بە گشتی ئەم کۆمەڵانە دەرفەتێک دەدەن بە یاریزانان کە لە یەک جاردا لایەن و چاپە جیاوازەکانی پاشکۆی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیلەکان ئەزموون بکەن.

میدیا پەیوەندییدارەکان

دەستکاری

گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل یەکێکە لە یارییە ڤیدیۆیییە بەناوبانگەکان کە بەدرێژایی ساڵان چەندین میدیای پەیوەندیداری لێکەوتووەتەوە. ھەندێک لە نموونە ھەرە دیارەکان بریتین لە: فیلم و بەرنامەی تەلەڤیزیۆنی: گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ئیلھامبەخش بووە بۆ چەندین فیلم و بەرنامەی تەلەڤیزیۆنی، لەوانە فیلمی "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل" لە ساڵی ١٩٩٧ و فیلمی "گەورە دزی قەشەکان " لە ساڵی ٢٠٠٤. جگە لەوەش بەرنامە ڕادیۆیییەکانی یارییەکە کۆکراونەتەوە بۆ ئەلبووم و تەنانەت کراونەتە بەرنامەی ڕادیۆیی. ھەروەھا کتێب: چەندین ڕۆمان لەسەر بنەمای جیھانی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل بڵاوکراوەتەوە، لەوانە "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: چیرۆکی جێگری شار" و "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: چیرۆکی شاری ئازادی".[٢٠]

ھەروەھا کتێبی کۆمیک: چەندین زنجیرە کتێبی کۆمیک ھەبووە کە لەسەر بنەمای گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل دروستکراون، لەوانە «گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: ونبووەکان و نەفرەتکراوەکان» و «گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: جەنگەکانی چیناتون». و مۆسیقا: ڕادیۆکانی یارییەکە جۆرەھا مۆسیقای جۆراوجۆریان تێدایە، زۆرێک لە گۆرانییەکان لە ڕووی خۆیانەوە لە ڕادەبەدەر بەناوبانگ بوون.[٢١] دەنگی یارییەکە وەک ئەلبوومێک بڵاوکراوەتەوە، تەنانەت چەند گۆرانییەک لە فیلم و بەرنامە تەلەڤیزیۆنییەکاندا بەکارھێنراون. کاڵا: جۆرەھا کاڵای گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل بەردەستە، لەوانە جل و بەرگ و ئەکشن-فیگەر و شتە کۆکراوەکانی تر.

جگە لەو فیلمانەی پێشتر باسمان کرد، بەرنامەی دیکەی تەلەڤیزیۆنی لەسەر بنەمای گەردوونی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ھەبووە. بۆ نموونە "گۆڕانکەرانی یارییەکە " کە درامایەکی بەریتانییە کە مێژووی پەرەسەندنی "گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: سان ئەندریاس" و مشتومڕەکانی دەوروبەری ناوەڕۆکی توندوتیژی یارییەکە دەخاتە ڕوو.[٢٢] ھەروەھا ئەو ڕۆمانانەی لەسەر بنەمای یارییەکانی گراند تیفت ئۆتۆ دروستکراون، قووڵایی زیاتر بە چیرۆک و کارەکتەرەکانی یارییەکە دەبەخشن. بۆ نموونە ڕۆمانی «گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: چیرۆکەکانی ڤایس ستی» دوو ساڵ پێش ڕووداوەکانی «گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: ڤایس ستی» ڕوودەدات و بەدوای کارەکتەری ڤیک ڤانسدا دەگەڕێت.

ئەو کتێبە کۆمیکانەی لەسەر بنەمای زنجیرەکە دروستکراون زۆرجار چیرۆکی ڕەسەنیان تێدایە کە فراوانتر دەبن لەسەر جیھانی یارییەکە. بۆ نموونە کتێبی کۆمیکی «گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل: ونبووەکان و نەفرەتلێکراوەکان» پێشبڕکێیەکی یارییەکەیە و وردەکارییەکانی سەرھەڵدانی جۆنی کلیبیتز دەخاتە ڕوو کە ئەندامی پێشووی باندی بایکەرەکانی Lost MC بووە.[٢٣] زۆرجار مۆسیقای ناو یارییەکان ئاوازی ناسراوی ھونەرمەندانی بەناوبانگی تێدایە، تەنانەت ھەندێک لە گۆرانییەکانیش بە تایبەتی بۆ یارییەکان دروستکراون. نووەتەی ڕەسەنی جی تی ئەی ٥ لەلایەن تانجیرین دریم و ودی جاکسن و ئاڵچیمیست ئاوازی بۆ دانراوە، لەگەڵ مۆسیقای زیادە لەلایەن ھونەرمەندەکانی جۆراوجۆری وەک تایلەر و ڕۆکی. بەگشتی، پاشکۆی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر چاندی باو ھەبووە، میدیای پەیوەندیداریشی یارمەتیدەر بووە بۆ درێژکردنەوەی ئاستی یارییەکە بۆ دەرەوەی جیھانی یاریکردن.

یاریکردن

دەستکاری
 
کوالێتی و شێوازی یاریکردنی یەکەم بڵاوکراوە لە زنجیرەی جی تی ئەی لە ساڵی (١٩٩٧)
 
کوالێتی و شێوازی یاریکردنی جی تی ئەی ٤

لە جی تی ئەی دا یاریزانەکان بە شێوەیەکی گشتی ڕۆڵی تاوانبارێک لە شارێکدا دەگرنە ئەستۆ و ئامانجیان پێشکەوتنە لە ڕێگەی یارییەکەوە بە تەواوکردنی ئەرکەکان و گەڕان بە جیھانی کراوە و کارلێککردن لەگەڵ کەسایەتییە جیاوازەکان. یارییەکە زۆرێک لە شێوازە ئەکشنییەکانی تێدایە، لەوانە ڕاوکردنی ئۆتۆمبێل و تەقەکردن و شەڕکردن لەگەڵ کەسایەتی دیکەدا. ,[٢٤][٢٥] یەکێک لە لایەنە سەرنجڕاکێشەکانی جی تی ئەی دیزاینە جیھانییە کراوەکەیەتی، کە ڕێگە بە یاریزانان دەدات جیھانێکی کراوەی فراوان و ورد بگەڕێن کە چەندین چالاکیی جیاوازی تێدایە بۆ ئەوەی بەشداری تێدا بکەن، یاریزانەکان دەتوانن ئۆتۆمۆبیل و فڕۆکە و بەلەم و ھەلیکۆپتەر لێبخوڕن، ھەموو ئەمانە لەکاتی کارلێککردندا لەگەڵ NPCە جیاوازەکان و بەشداریکردن لە یارییە بچووکە جیاوازەکان ڕوودەدەن.

بەزۆری یارییەکە یاریزانەکە دەخاتە ڕۆڵی تاوانبارێکەوە، لە فێڵبازە کاتییە بچووکەکانەوە تا سەرۆکی مافیا و سەرۆکی ماددە ھۆشبەرەکان. زۆرجار یارییەکە ھێڵێکی چیرۆکی پەیڕەو دەکات کە زنجیرەیەک ئەرک دەگرێتەوە، کە یاریزانەکان دەبێت تەواویان بکەن بۆ ئەوەی لە یارییەکەدا پێشبکەون. لە کاتی یارییەکەدا یاریزان دەتوانن لەگەڵ کارەکتەرە جیاوازەکاندا کارلێک بکەن و بەشداری توندوتیژی و تاوان بکەن و بەشداری لە چالاکییە لاوەکییەکانی وەک قومارکردن و پێشبڕکێی سەر شەقامەکان و چالێنجەکانی مەیدانییەکانی وەک تەقەکردن بکەن. ھەروەھا یارییەکە چەک و کەرەستەی جۆراوجۆری تێدایە کە یاریزان دەتوانن بەکاری بھێنن بۆ نەھێشتنی دوژمن یان ئاژاوە لە جیھانی یارییەکاندا.

ھەندێک لە یارییەکانی زنجیرەی جی تی ئەی تایبەتمەندی سیستەمی ئابووری ناو یارییەکەیان ھەیە کە یاریزانان دەتوانن موڵک و بزنس و ئۆتۆمبێل بکڕن. ئەمانە دەتوانن داھات بۆ یاریزانەکە دروست بکەن، ھەروەھا دەتوانرێت پارەکە بەکاربھێنرێت بۆ کڕینی شتومەکی زیاتر یان بەرزکردنەوەی ئەوانەی کە ھەن؛ و دۆخی فرە یاریزان نوێترین پاشکۆیە لە یاری جی تی ئەی سەرھێڵدا ھەیە، کە یاریزانەکان دەتوانن لە چالاکییە جیاوازەکانی وەک پێشبڕکێ و دزی و ئەرکەکاندا یەکبگرن یان ڕکابەری لەگەڵ کەسانی دیکەدا بکەن. ھەروەھا ھەروەھا یارییەکە سیستەمی پۆلیسی تێدایە کە یاریزانەکان دەتوانن تاوان ئەنجام بدەن و دواتر ئاستی داواکراو بۆ خۆیان ڕابکێشن. لەگەڵ زیادبوونی ئاستی داواکراو، دەسەڵاتداران زیاتر و زیاتر ھێزی جێبەجێکردنی یاسا دەنێرن بۆ گرتن و سزادانی یاریزانەکە. جگە لە ئەرکە سەرەتایییەکان، زۆرجار جی تی ئەی کۆمەڵێک یاری بچووکی زۆری ھەیە بۆ ئەوەی یاریزانەکان چێژیان لێ وەربگرن، وەک گۆڵف و تێنس. یارییەکانی جی تی ئەی کۆمەڵێک تراکی مۆسیقای مۆڵەتپێدراویان تێدایە کە لە وێستگە ڕادیۆیییە جیاوازەکانی جیھانی یارییەکاندا دەژەنرێن. لەگەڵ بەرنامە و ڕیکلامەکانی ناو یارییەکەدا، یارمەتیدەرە بۆ دروستکردنی ژینگەیەکی یاری ڕاستی.

ھەروەھا لە یارییەکەدا خزمەتگوزاری وەک تەکسی بوونی ھەیە، بۆنموونە لە یاری جی تی ئەی ٥دا دەتوانیت پەیوەندی بە تەکسییەوە بکەیت و بتگەیەنێت بەو شوێنەی خۆت لە بەشی نەخشەدا پێشنیاری دەکەیت. ھەڵبەت مۆبایلیش شتێکی نوێیە کە ھەر یەک لە کەسایەتییەکان پێیانەوە و پێشتر لە بەشەکانی تر بوونی نەبوو، مۆبایل بۆ زۆر شت بەکاردێت، بۆنموونە بۆ پەیوەندیکردن بە کەسایەتییەکانی ترەوە و ھەروەھا بۆ بانگکردنی تەکسی و ئۆتۆمۆبیلی تر، یان بۆ وێنەگرتنی شتێک و ھەروەھا خەزنکردن و مانەوەت لە شوێنی پێویست کە خۆت داوای بکەیت. ھەروەھا بوونی بەخێوکردنی سەگ لە یارییەکەدا گرینگییەکی زۆری پێ دراوە و دەتوانیت بۆ گەڕان بەنێو شارەکەدا لەگەڵ خۆتی بەریت و لە ھەندێک شوێن بۆ بڕینی ئاستەنگییەکان پێویستە سەگ بەکاربھێنرێت.

شوێنەکان

دەستکاری
 
نیویۆرک ستی کە وەک بنەما و بەشێکی شاری ئازادی لە یارییەکاندا بەکاردێت

زنجیرەی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل بە نوێنەرایەتییە خەیاڵییەکانی شوێنەکانی جیھانی ڕاستەقینە ناسراوە، کە بەزۆری لە شار و ویلایەتەکانی ئەمریکاوە ئیلھامیان وەرگرتووە. بۆنموونە: شاری ئازادی: شارێکی نیویۆرکە و خەیاڵییە، کە وەک شوێنی یارییەکانی پێشووی جی تی ئەی و جی تی ئەی ٤ کاردەکات. ھەروەھا ڤایس ستی: وەشانێکی خەیاڵییە لە شاری میامی لە ویلایەتی فلۆریدا کە شوێنی جی تی ئەی ڤایس سیتییە. ھەروەھا سان ئەندریاس وەشانێکی خەیاڵییە لە کالیفۆرنیا، کە شوێنی جی تی ئەی سان ئەندریاسە.[٢٦] یارییەکە سێ شار لەخۆدەگرێت، لۆس سانتۆس (بەشێکی لۆس ئانجلەس)، سان فیێرۆ (بەشێکی سانفرانسیسکۆ) و لاس ڤێنتوراس (بەشێکی لاس ڤێگاس). ھەروەھا لۆس سانتۆس: لۆس ئانجلەسێکی خەیاڵییە، کە وەک شوێنی یاری جی تی ئەی ٥ کاردەکات، یارییەکە جیھانێکی کراوەی فراوانی تێدایە کە ھەردوو ژینگەی شار و گوندنشین لەخۆدەگرێت.

ھەر شوێنێک لە گەردوونی یارییەکەدا تایبەتمەندی و چاند و ھێما جیاوازەکانی خۆی ھەیە، کە یارمەتیدەرن بۆ دروستکردنی جیھانێکی یارییە کراوە و ڕاستەقینە. شوێنی یارییەکە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە ھێڵی چیرۆکەکەدا، چونکە زۆرجار کارەکتەرەکان و ئەرکەکان بەستراوەتەوە بە شوێنی دیاریکراو لەناو جیھانی یارییەکەدا.[٢٧]

مشتومڕەکان

دەستکاری

زنجیرەی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل کە بە جی تی ئەی ناسراوە، یەکێکە لە یارییە ڤیدیۆیییە بەناوبانگەکان کە بەدرێژایی ساڵان ڕووبەڕووی پشکێکی دادپەروەرانە بووەتەوە لە مشتومڕەکان.[٢٨] ھەندێک لە مشتومڕەکانی بریتیین لە: توندوتیژی و تاوان، جی تی ئەی بە وێناکردنی توندوتیژی و تاوان ناسراوە، کە لەلایەن ھەندێکەوە ڕەخنەی لێ گیراوە و بە دانان یان پەرەپێدانی ئەو جۆرە ڕەفتارانە. ھەروەھا ناوەڕۆکی سێکسی، یارییەکە ناوەڕۆکی سێکسیش لەخۆدەگرێت، لەوانە ئاماژە بە لەشفرۆشی و یانەی شەوانە و ئاماژەی سێکسی، کە ڕەخنەی زۆری لێ گیراوە کە بە نەگونجاو بۆ یارییەک کە لای گەنجان بەناوبانگە. ڕەگەزپەرستی و چەشنە کۆنەپەرستانانەکان، ھەندێک لە ڕەخنەگران پرسیاریان لەسەر شێوازی وێناکردنی ھەندێک ڕەگەز و نەتەوەی یارییەکە کردووە، کە دەڵێن کۆنەپەرستانە نەرێنییەکان بەھێزتر دەکات.[٢٩][٣٠] ئالوودەبوون، ھەندێک لە یاریزانان ڕایان گەیاندووە کە گیرۆدەی یاریکردنی جی تی ئەی بوون، ئەمەش وای کردووە نیگەرانی دروست ببێت سەبارەت بە کاریگەرییە نەرێنییەکانی لەسەر تەندروستی دەروونی و خۆشگوزەرانی؛ و ژنکوژی، ئەم یارییە ڕەخنەی زۆری لێ گیراوە بەھۆی وێناکردنی ژنانەوە، کە ھەندێک دەڵێن ھەڵوێست و ڕەفتاری ژنکوژی بەھێز دەکات. ھەستیاری ئایینی، ھەروەھا یارییەکە بەھۆی مامەڵەکردنی لەگەڵ ئایینەکاندا کەوتووەتە بەر ھێرش، بەتایبەتی لە ھەندێک ئەرکدا کە یاریزانەکان پێویستە کەسایەتییە ئایینییەکان تیرۆر بکەن یان شوێنە ئایینییەکان پیس بکەن. سەرەڕای ئەم مشتومڕانە، زنجیرەی جی تی ئەی وەک زنجیرەیەکی بەناوبانگ دەمێنێتەوە و گەشەپێدەرەکانی بەرگرییان لە ناوەڕۆکی یارییەکانیان کردووە وەک تەنزئامێز و مەبەست لێی بینەرێکی پێگەیشتوو.[٣١][٣٢][٣٣]

پێشوازیکردن

دەستکاری

پێشوازیکردن لە زنجیرەی ئۆتۆمبێلی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ھەم زۆر ئەرێنی بووە و ھەم مشتومڕێکی زۆری لەسەر بووە. لە لایەکەوە یارییەکان بەھۆی یاریکردنی جیھانی کراوە و چیرۆکە سەرنجڕاکێشەکەیەوە و دەستکەوتە تەکنیکییەکانیانەوە ستایشی زۆریان لێدەکرێت. ھەروەھا چەندین خەڵات و ستایشی ڕەخنەگرانیان لە پیشەسازی یاریکردن و خەڵکی گشتی وەرگرتووە.

لە لایەکی دیکەوە زنجیرەی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل ڕەخنەی زۆری لێ گیراوە بەھۆی وێناکردنی توندوتیژی و تاوان و ناوەڕۆکی سێکسییەوە. بەشێک لەو بابەت و دیمەنانەی لە یارییەکاندا وێناکراون، توڕەیی و مشتومڕێکی بەرفراوانی لای دایک و باوکان و یاسادانەران و چالاکوانانی کۆمەڵایەتی لێکەوتووەتەوە.[٣٤] زۆر کەس ئەم زنجیرەیەیان بە شکۆمەندکردنی ڕەفتاری تاوانکاری و ھاندانی ڕەفتاری توندوتیژی لە گەنجان تۆمەتبار کردووە.

سەرەڕای ئەم مشتومڕانە، گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل وەک یەکێک لە بەناوبانگترین و سەرکەوتووترین زنجیرەی یاریکردن لە ھەموو سەردەمێکدا دەمێنێتەوە. ھەر قۆناغێکی نوێی زنجیرەکە بڕێکی زۆر بانگەشەی و وروژاندن دروست دەکات، ملیۆنان ھەوادار بە تامەزرۆیییەوە چاوەڕێی بڵاوبوونەوەی ھەر یارییەکی نوێ دەکەن. لە کۆتاییدا پێشوازیکردن لە زنجیرەی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل پرسێکی ئاڵۆز و فرەلایەنەیە کە بەردەوامە لە پەرەسەندن و مشتومڕ لەنێو یاریزانان و نا یاریزانان بە ھەمان شێوە ورووژێنێت.[٣٥][٣٦]

داوا یاسایییەکان

دەستکاری

زنجیرەی گەورە دزی ئۆتۆمۆبیل یەکێکە لە یارییە ڤیدیۆیییە بەناوبانگەکان کە لە سەرەتای دامەزراندنییەوە ڕووبەڕووی چەندین داوای یاسایی بووەتەوە. باوترین ئەو داوایانەی کە لە دژی دروستکەرانی ئەم یارییە تۆمار دەکرێن پەیوەندییان بە پێشێلکردنی مافی کۆپیکردن، ناوزڕاندن و توندوتیژییەوە ھەیە. یەکێک لە داوا یاسایییە دیارەکان لە ساڵی ٢٠١٤ لە دژی کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز کە دروستکەری یاری جی تی ئەی ٥ە، تۆمارکرابوو، لەلایەن کارین گراڤانۆ ئەستێرەی پێشووی "Mob Wives" تۆمارکرا.[٣٧][٣٨] ئەو باسی ئەوەی کردووە کە چیرۆکی ژیانی بەبێ مۆڵەت لە یەکێک لە کەسایەتییەکانی یارییەکەدا بەکارھاتووە کە "ئەنتۆنیا بۆتینۆیە". زیاتر باسی ئەوەی کردووە کە وێناکردنی لە یارییەکەدا ناوزڕاندن بووە و بووەتە ھۆی ناڕەحەتی سۆزداری. ئەو داوایە لە ساڵی ٢٠١٦ ڕەتکرایەوە.

داواکارییەکی دیکەی سەرنجڕاکێش لە ساڵی ٢٠٠٦ لەلایەن بنەماڵەی دوو ئەفسەری پۆلیسەوە تۆمارکرا کە لەلایەن ھەرزەکارێکەوە لە ویلایەتی ئەلاباما تەقەیان لێکرا و کوژران. خێزانەکان باسی ئەوەیان کردووە کە ئەو ھەرزەکارە لەژێر کاریگەری ناوەڕۆکی توندوتیژی یارییەکەدا بووە. ئەو داوایە لە ساڵی ٢٠٠٨ ڕەتکرایەوە. ھەروەھا کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز ڕووبەڕووی داوای یاسایی بووەتەوە کە پەیوەندییان بە بەکارھێنانی مۆسیقای مافی چاپکراوەوە ھەیە لە ھەندێک لە یارییەکانیدا. بۆ نموونە کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز لە ساڵی ٢٠١٩دا داوای یاسایی بە بڕی ٢٠ ملیۆن دۆلار یەکلاییکردەوە، دوای ئەوەی ڕاپەر یۆنگ مایلای سکاڵای لەسەر تۆمارکرد بەھۆی بەکارھێنانی مۆسیقای خۆی بەبێ مۆڵەت.

بە گشتی لەکاتێکدا کە زنجیرەی جی تی ئەی لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا ڕووبەڕووی چەندین داوای یاسایی بووەتەوە، بەڵام زۆرینەیان لە کارەکانیان دوورخراونەتەوە یان لە دەرەوەی دادگا یەکلایی کراونەتەوە. سەرەڕای ئەمەش یارییەکە لە نێو یاریزانانی جیھاندا بە بەناوبانگی دەمێنێتەوە. یەکێک لە داوا یاسایییەکان کە سەرنجێکی زۆری میدیاکانی بەدەستھێنا لە ساڵی ٢٠٠٥ لەلایەن پارێزەر جاک تۆمپسۆنەوە تۆمارکرا، کە باسی ئەوەی کرد کە ناوەڕۆکی توندوتیژی یارییەکە بووەتە ھۆی کوژرانی سێ کەس بە تەقەکردن لە شاری فایێت لە ویلایەتی ئەلاباما. لە کۆتاییدا داواکارییەکە ڕەتکرایەوە، دادوەرەکە ڕای گەیاند کە تۆمپسۆن ھیچ پێگەیەکی نییە بۆ ھێنانی دۆسیەکە و لە کاتی دادگاییکردنەکەدا لە ھەڵسوکەوتەکانیدا ناپیشەیی بووە.

ھەروەھا کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز ڕووبەڕووی چەندین داوای یاسایی بووەتەوە لەسەر پێشێلکردنی مافی چاپکردن و بەکارھێنانی بێ مۆڵەتی نیشانە بازرگانییەکان. لە ساڵی ٢٠١٨ کۆمپانیاکە لەلایەن کۆمپانیایەکەوە بە ناوی (Pinkerton Consulting & Investigations) سکاڵای لەسەر تۆمارکرا، بەھۆی ئەوەی گوایە ناوی Pinkertonیان بەکارھێناوە بەبێ مۆڵەت لە یارییەکەی Red Dead Redemption 2. لە داواکارییەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە بەکارھێنانی ئەو ناوە پێشێلکردنی یاسای نیشانە بازرگانییەکان بووە، بەڵام ئەو داوایە لە کۆتاییدا لە دەرەوەی دادگا یەکلایی بووەوە.[٣٩][٤٠]

داواکارییەکی دیکە کە سەرنجێکی زۆری بەدەستھێنا لە ساڵی ٢٠١٦ لەلایەن ئەکتەری ناوداری ئەمریکی لیندسی لۆھانەوە تۆمارکرا، کە باسی ئەوەی کرد ھاوشێوەی ئەو بەبێ مۆڵەت لە یاری جی تی ئەی ٥دا بە وێنە، و جل و بەرگەوە ھەیە؛ بەڵام لە ساڵی ٢٠١٨دا داواکارییەکە ڕەتکرایەوە و دادوەرەکە ڕای گەیاند کە لۆھان دۆسیەیەکی نییە بۆ ئەمە.[٤١] جگە لەم داوایە یاساییانە، کۆمپانیای ڕۆکستار گەیمز ڕووبەڕووی کاردانەوەی سیاسەتمەداران و گرووپە بەرژەوەندیخوازەکانیش بووەتەوە کە دەڵێن ناوەڕۆکی توندوتیژی یارییەکە بۆ منداڵان نەگونجاوە.

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ «GTA: "Max Clifford made it all happen"». GamesIndustry.biz. ٢٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢. لە ٢ی حوزەیرانی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠١٣ ھێنراوە.
  2. ^ Orland، Kyle (١٤ی ئەیلوولی ٢٠١١). «Grand Theft Auto IV Passes 22M Shipped, Franchise Above 114M». Gamasutra. لە ١٢ی ئەیلوولی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی ئەیلوولی ٢٠١١ ھێنراوە.
  3. ^ «The 50 best video games of the 21st century». The Guardian. ١٩ی ئەیلوولی ٢٠١٩. لە ٢٢ی ئەیلوولی ٢٠١٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  4. ^ ئ ا «GTA 5: a Great British export». The Telegraph. 17 September 2015. لە 13 April 2018 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 5 April 2018 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  5. ^ Usher، William (١٤ی ئازاری ٢٠١٥). «Grand Theft Auto Drama Heading to BBC Television». Cinema Blend. لە ٢ی نیسانی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  6. ^ «IGN Presents The History of Grand Theft Auto». IGN. Ziff Davis. ٦ی ئایاری ٢٠١٣. p. 3. لە ٢ی نیسانی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  7. ^ «IGN Presents The History of Grand Theft Auto». IGN. Ziff Davis. ٦ی ئایاری ٢٠١٣. p. 4. لە ٢ی نیسانی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  8. ^ McWhertor، Michael (٢ی ئابی ٢٠٠٧). «Take-Two Execs Explain Grand Theft Auto IV Delay». Kotaku. Gawker Media. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  9. ^ R* Q (١٦ی ئەیلوولی ٢٠١٣). «Grand Theft Auto V Reviews». Rockstar Games. لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٥ی ئەیلوولی ٢٠١٣ ھێنراوە.
  10. ^ Moses، Travis (٢٣ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٨). «Preview : Grand Theft Auto IV». Gamepro.com. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی کانوونی یەکەمی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  11. ^ Karmali، Luke (٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣). «GTA 5 Currently Holds Seven Guinness World Records». IGN. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ھێنراوە.
  12. ^ «Grand Theft Auto Double Pack». IGN. Ziff Davis. ٤ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٣. لە ١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی ئازاری ٢٠١٧ ھێنراوە.
  13. ^ Walker، Trey (٢١ی ئایاری ٢٠٠٢). «E3 2002: Sony gets Grand Theft Auto exclusive». GameSpot. CBS Interactive. لە ١٠ی تەممووزی ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  14. ^ «IGN: Grand Theft Auto: The Trilogy». Uk.xbox.ign.com. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی تەممووزی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە.
  15. ^ «IGN: Grand Theft Auto: The Trilogy». Xbox.ign.com. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٥ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە.
  16. ^ «IGN: Grand Theft Auto: The Trilogy». Uk.ps2.ign.com. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی ئازاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە. {{cite web}}: |archive-date= / |archive-url= timestamp mismatch; 2012-03-10 suggested (یارمەتی)
  17. ^ «IGN: Grand Theft Auto: The Trilogy». Uk.pc.ign.com. لە ڕەسەنەکە لە ٣١ی ئازاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە.
  18. ^ «IGN: Grand Theft Auto: The Trilogy». Uk.mac.ign.com. لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی تشرینی دووەمی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠ ھێنراوە.
  19. ^ «Grand Theft Auto: The Trilogy on PS4». ١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦. لە ٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٣ی کانوونی دووەمی ٢٠١٦ ھێنراوە.
  20. ^ GameSpot Staff (١ی ئازاری ٢٠١٢). «By the Book: Jacked: The Outlaw Story of Grand Theft Auto». GameSpot. CBS Interactive. لە ١٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  21. ^ «Using Literary Theory to Read Games: Power, Ideology, and Repression in Atlus' Growlanser: Heritage of War». Eludamos. Journal for Computer Game Culture. 2 (2): 161–168. 21 September 2008. doi:10.7557/23.5979. S2CID 59490226. لە ڕەسەنەکە لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ ئەرشیڤ کراوە. لە 17 June 2015 ھێنراوە. {{cite journal}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  22. ^ Makuch، Eddie (١٢ی ئازاری ٢٠١٥). «Grand Theft Auto TV Drama Announced». GameSpot. CBS Interactive. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٥ ھێنراوە.
  23. ^ «Seven Decades of Cinematic Storytelling: Roger Corman on Screenwriting». Creative Screenwriting. لە ١٥ی ئازاری ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی ئازاری ٢٠١٧ ھێنراوە.
  24. ^ Retrorevival: Turbo Esprit, Retro Gamer issue 20, page 48. Imagine Publishing, 2006.
  25. ^ Charlie Brooker's Gameswipe, BBC Television, 2009. "Grand Theft Auto directly inspired by the pioneering Spectrum game Turbo Esprit"
  26. ^ Goldstein، Hilary (٢٨ی ئازاری ٢٠٠٨). «Grand Theft Auto IV: Building a Brave New World». IGN. لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی ئایاری ٢٠٠٨ ھێنراوە.
  27. ^ Moore, Matthew (14 May 2008). «Grand Theft Auto IV: Photos reveal similarities between Liberty City and New York City». The Daily Telegraph. London. لە 19 December 2008 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 12 November 2008 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  28. ^ Guinness World Records، ed. (February 2009). Guinness World Records 2009 Gamer's Edition. pp. 108–109. ISBN 978-1-904994-45-9.
  29. ^ «IGN Presents: The History of Grand Theft Auto». IGN. ٦ی ئایاری ٢٠١٣. لە ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٣ ھێنراوە.
  30. ^ «Take-Two self-censoring Vice City». GameSpot. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی ئەیلوولی ٢٠٠٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی ئایاری ٢٠٠٨ ھێنراوە.
  31. ^ gamesindustry.biz (١١ی ئەیلوولی ٢٠٠٣). «Grand Theft Auto in the dock over JP road killing». The Register. لە ٢٩ی نیسانی ٢٠٠٩ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
  32. ^ Peter Ross (٢٧ی نیسانی ٢٠٠٨). «Grand Theft Auto IV Joyride». Scotland on Sunday. لە ڕەسەنەکە لە ٢ی ئایاری ٢٠٠٨ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی ئایاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.
  33. ^ Sam Gibson (٦ی ئایاری ٢٠١٣). «The history of Grand Theft Auto». IGN.com. لە ٨ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
  34. ^ Haywald، Justin (٢١ی ئابی ٢٠١٥). «Grand Theft Auto Series Passes 220 Million Sales Worldwide». GameSpot. CBS Interactive. لە ٢٠ی ئازاری ٢٠١٦ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی ئابی ٢٠١٥ ھێنراوە.
  35. ^ Osborne، Mary (٢٢ی نیسانی ٢٠٢١). «Proof That Call Of Duty Is Bigger Than GTA». SVG.com. ZergNet. لە ٢٤ی حوزەیرانی ٢٠٢١ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی حوزەیرانی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  36. ^ Takahashi، Dean (7 April 2014). «'Mr. Tetris' explains why the puzzle game is still popular after three decades (interview)». VentureBeat. لە 2 April 2015 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 12 May 2016 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  37. ^ Staff (١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣). «Daz Dillinger accuses Grand Theft Auto V of Stealing his Beats». Pitchfork. لە ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ھێنراوە.
  38. ^ Jackson، Mike (27 February 2014). «Mob Wives' Karen Gravano suing Rockstar over GTA V character». Computer and Video Games. لە 7 July 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 15 April 2014 ھێنراوە. {{cite magazine}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  39. ^ «Lawsuit filed against Sony, Wal-Mart over game linked to shootings». CNN. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی حوزەیرانی ٢٠٠٦ ئەرشیڤ کراوە. لە 6 May 2006 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  40. ^ «Families sue over Grand Theft Auto III-inspired shooting». GameSpot. لە ڕەسەنەکە لە ٨ی ئایاری ٢٠٠٤ ئەرشیڤ کراوە. لە ٦ی ئایاری ٢٠٠٦ ھێنراوە.
  41. ^ «Lindsay Lohan is suing the makers of Grand Theft Auto V». Newsbeat. BBC. 2 July 2014. لە 3 July 2014 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2 July 2014 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)

وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=گەورەدزیی_ئۆتۆمۆبیل&oldid=1369275»