دەروازە:ئەمریکای لاتین

بەخێربێن بۆ دەروازەی ئەمریکای لاتین پێشەکی ئەمریکای لاتینی (América Latina) ئەو ناوچەیە کە لە ھەردوو کیشوەری ئەمریکای باکوور و ئەمریکای باشووردا ھەیە کە زمانە ڕۆمانسییەکان تێیدا بەکاردێت کە لە زمانی لاتینییەوە وەرگیراوە، ئەم ناوچەیە ٢٠ وڵات لە خۆ دەگرێ، لە گەڵ چوار ناوچەی وابەستە. ڕووبەری گشتی ئەمریکای لاتینی دەگاتە نزیکەی ٢١٠٦٩٥٠١ کم٢، و ژمارەی دانیشتووانیش ٥٤٨ میلیۆن و نیو ملیونە. زمانە سەرەکییەکان لە ئەمریکای لاتینی ئەمانەن: فەڕەنسی وئیسپانی وپورتوگالی. (تەواوی وتار...) زیاتر... وڵاتێکی لاتینی چیلی (ئیسپانی: Chile)، بەفەرمی کۆماری چیلی (ئیسپانی: República de Chile) وڵاتێکی سەربەخۆی لاتینییە لە ئەمریکای باشوور. لەبەشی ڕۆژاوای باشووری کیشوەری ئەمریکای باشوور، بەدرێژاییی ٤٨٢٨ کیلۆمەتر سنووری ئاویی ھەیە بەسەر کەناراوەکانی ئۆقیانووسی ئارام. پێروو کەوتۆتە باکوری، بۆلیڤیا کەوتۆتە باکوری ڕۆژھەڵاتی، و ئۆقیانووسی ئارامیش لە بەری ڕۆژاوایەتی. چیلی بە وڵاتێکی تەشیلەیی درێژکۆڵەی کەناراوی ھەژمار دەکرێت، کە بەشی زۆرینەی زەوییەکانی ڕۆژاوای کیشوەری ئەمریکای لاتینی پێک دێنێت، ڕووبەری چیلی ٧٥٦، ٦٢٦ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە، و ژمارەی دانیشتووانی بەگوێرەی سەرژمێریی ١٩٨٨ نزیکەی ٧٫١٢ میلیۆن کەس دەبێت. شاری سانتیاگۆ پایتەختییەتی؛ شارەکانی ڤاڵپاڕەیسۆ و ئانتۆفاگاستا و ڤاڵدیڤیا و کۆنسیسیۆن بە شارە گەورە و دیارەکانی دادەنرێن. (تەواوی وتار...) زیاتر... وەڕزشوانانی لاتینی ڕۆناڵدۆ ڕۆناڵدۆ یاریزانی تۆپی پێی بەرازیلییە، لەمارسی ساڵی ٢٠٠٤ز (بیلیآ) وەک یەکێک لە باشترین ١٢٥ یاریزانی زیندووی جیھانی ھەڵیبژارد، تائێستا دوو جار خەڵاتی باشترین یاریزانی لە جیھاندا وەرگرتووە لەساڵانی (١٩٩٧، ٢٠٠٢). دوو جاریش بەھۆیەوە ھەڵبژاردەی تۆپی پێی بەرازیلی جامی جیھانی بەدەست ھێناوە لە ساڵانی ١٩٩٤ز، ٢٠٠٢ز دا. (تەواوی وتار...) زیاتر... جوگرافیای ئەمریکای لاتین بیابانی ئاتاکاما (بە ئیسپانی: Desierto de Atacama) ناوچەیەکی نالەباری زەویە کە باڕانی بیابانی و کەشێکی وشک و ساردی ھەیە کەوتۆتە باکوری چیلی، لەنێوان زەڕیای ھێمن لەخۆڕئاوای و چیاکانی ئەندێز لەبەری خۆڕھەڵاتی، ناوچەیەکی نیمچە شاخی بەبیابانبوی وشکە بەدرێژی ١٠٠٠ کم ھەڵکەوتوە لەباکورەوە بۆ باشور، لەنێوان پێروو و چیلی. (تەواوی وتار...) زیاتر... دەڤەر و شارەکانی ئەمریکای لاتین کۆردۆبا (بە ئیسپانی :Córdoba) شارێکی ئەرژەنتینییە کە دەکەوێتە سەر ڕووباری پریمیرۆ، بە دووری ٧٠٠ کیلۆمەتر لە باکووری بۆینس ئایریسی پایتەخت ھەڵکەوتووە. شاری کۆردۆبا مەڵبەندی پارێزگای کۆردۆباشە، بەپێی سەرژمێری ٢٠٠٦ ژمارەی دانیشتوانی ١٬٣٠٠٬٠٠٠ کەسە کە بە دووەم گەورەترین شاری ئەرژەنتین ھەژماردەکرێت لە ڕووی چڕی دانیشتوانەوە. ناوەندێکی پیشەسازی گرنگە، ھەروەھا خاوەنی ژێرخانێکی دێرین و تۆکمەی مێژوویییە کە بۆ سەردەمی داگیرکاری ئیسپانییەکان دەگەڕێتەوە. (تەواوی وتار...) زیاتر... وێنەیەک لە ئەمریکای لاتینەوە مێژووی ئەمریکای لاتین ئەلدۆڕادۆ (ئیسپانی:El Dorado)(بە واتای زێڕینگر دێت) ناو یان نازناوی یەکێک لەسەرۆک ھۆزە ھیندیەکانی ئەمەریکای لاتینە، ئەم ھۆزە کاری دەرھێنان و دروستکردنی زێڕیان دەکرد، سەرۆک ھۆزەکە بانگەشەی ئەوەی دەکرد کە لەتوانای دا ھەیە سەراپای جەستەی بەزێڕ دابپۆشێت، دواتر بۆ ڕێچکەیەکی ئاینی گۆڕدرا پێگەکەی دەکەوێتە ناوچەی سانتا لە دێ بۆگۆتا، لەنزیک شارێکی ئەفسوناوی زێڕینە کە بە مانۆوە یاخود ئۆمۆوە ناوی دەھێنن (مەبەستیان کانی زێڕینی ژێڕزەوی بوو) ئەم شارە پڕە لە زێڕ و بەردی بەنڕخ. (تەواوی وتار...) زیاتر... پۆلەکان ئەمریکای لاتینی ئەمریکای باشوور ئەمریکای ناوەندی کاریبی وڵاتەکانی ئەمریکای لاتینی کەسایەتییە لاتینیەکان پاپا فرانسیس (بە ناوی کاتی لەدایکبوونی خۆرخێ ماریۆ بێرگۆگلیۆ؛ ١٧ی کانوونی یەکەمی ١٩٣٦ – ٢١ی نیسانی ٢٠٢٥) لە ٢٠١٣ تا ٢٠٢٥ ڕێبەری کڵێسای کاتۆلیک و سەرۆکی ڤاتیکان بوو. لە عیساییەکان، ئەمریکاکان و نیوەگۆی باشوور یەکەم پاپا بوو، ھەروەھا دوای پاپا گریگۆریی سێیەمی سوورییەکان لە سەدەی ھەشتەم یەکەم پاپا بووە کە لە دەرەوەی ئەورووپا لەدایک یان گەورە بووە. (تەواوی وتار...) زیاتر... ئاڵاکانی وڵاتی لاتین Territories (in bold), dependencies, and subnational entities of a country not located primarily in Latin America are italicized. ئانتیگوا و باربوودا ئەرژەنتین ئارووبا بەھاما باربادۆس بەلیز بۆلیڤیا بەڕازیل چیلی کۆلۆمبیا کۆستاریکا کووبا کوراساو دۆمینیکا کۆماری دۆمینیکان گویانای فەڕەنسی ئێکوادۆر ئێلسالڤادۆر گرینادا Guadeloupe گواتیمالا گویانا ھایتی ھۆندووراس جامایکا Martinique مەکسیک مۆنتسرات نیکاراگوا پەنەما پاراگوای پێروو پۆرتۆ ڕیکۆ سەینت کیتس و نیڤیس سەینت ڤینسەنت و گرینادینز سورینام ترینیداد و تۆباگۆ ئوروگوای ڤێنیزوێلا پانۆڕامای ھەڵبژێردراو ئەو کارانەی دەتوانیت بیانکەیت پەرە بە وتارەکانی ناو پۆلی ئەمریکای لاتین بدە. پەرە بە وتاری سەرەکی بدە. داڕێژەی {{دەروازە|ئەمریکای لاتین}} بۆ ئەو وتارانە دابنێ کە پەیوەندییان بە ئەمریکای لاتین ھەیە. بیرۆکەت ھەیە؟ ڕەخنەت ھەیە؟ وتارێکی پوخت پێشنیار دەکەیت؟ لێرە پێشنیاری بکە بۆ زیاتر بەرەوپێشبردنی دەروازەکە. دەروازە پەیوەندیدارەکان دەروازە:ئەمریکای باکوور دەروازە:ئۆقیانووسیا دەروازە:ئانتارکتیکا دەروازە:ئاسیا دەروازە:ئەفریقا دەروازە:ئەورووپا دەروازە:ئەمریکاکان ئەمریکای باکوور ئۆقیانووسیا ئانتارکیتیکا ئاسیا ئەفریقا ئەورووپا ئەمریکاکان پڕۆژەکانی تری ویکیمیدیا ویکیپیدیا لەلایەن دەستکاریکەرانی خۆبەخشەوە نووسراوە و لەلایەن دامەزراوەی ویکیمیدیا ڕاژە کراوە، کە دامەزراوەیەکی قازانج نەویستە و پڕۆژەگەلێکی تری خۆبەخشانەش ڕاژە دەکات وەک: کۆمنز خەزێنەی ئازادی میدیا میدیاویکی پەرەپێدانی نەرمامێری ویکی مێتاویکی ڕێکخستنی پرۆژەکانی ویکیمیدیا ویکیکتێب کتێبی خوێندن و ڕێنمایینامەی ئازاد ویکیدراوە بنکەی زانیاریی ئازاد ویکیھەواڵ ھەواڵی ناوەڕۆک ئازاد ویکیوتە کۆکەرەوەی وتەکان ویکیسەرچاوە کتێبخانەی ناوەڕۆک ئازاد ویکیجۆر تۆماری جۆری ئاژەڵەکان ویکیزانکۆ سەرچاوەی ئازادی فێربوون ویکیگەشت ڕێنوێنی گەشتی ئازاد ویکیفەرھەنگ فەرھەنگ و زاراوەنامە دەروازەکان دەروازەکان چین؟ پێرستی دەروازەکان دەروازە ھەڵبژێردراوەکان