دراما

دراما
دراما
لقی	چیرۆک، وێژە
بابەتی لاوەکی	dramatic work
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

دراما (بە ئینگلیزی: Drama) جۆرێکە لە بەرھەمی ئەدەبی کە مەبەست لێی نمایشکردنە لەسەر شانۆ یان لەبەردەم بینەرێکدا. دەکرێت لە شێوەی شانۆگەری، مۆسیقا، یان ھەر بەرھەمێکی شانۆیی تردا بێت. زۆرجار دراما ململانێ و گرژیی نێوان کارەکتەرەکان لەخۆدەگرێت، ھەروەھا گەڕان بەدوای بابەت و بیرۆکەکاندا کە پەیوەندییان بە ئەزموونی مرۆڤەوە ھەیە.^[١]

دراما چەندین جۆری جیاوازی ھەیە، لەوانە تراژیدیا، کۆمیدیا، میلۆدراما. تراژیدیا جۆرێکە لە دراما کە بە شێوەیەکی تایبەت کەوتن یان مردنی کارەکتەری سەرەکی بەھۆی کەموکوڕی یان بارودۆخی دەرەکی خۆیانەوە دەگرێتەوە. لە بەرامبەردا کۆمیدیا بە مەبەستی گاڵتەجاڕانە و سووکایەتییە. میلۆدراماکان بە شێوەیەکی تایبەت بە ھەست و ھێڵەکانی چیرۆک زیادەڕەوییان تێدا دەکرێت، لەکاتێکدا مەسخەرە شانۆگەرییە کۆمیدییەکانن کە ناسنامەی ھەڵە و دۆخی بێمانا لەخۆدەگرن. دراما بۆ چەندین سەدە بەشێکی گرنگی کولتووری مرۆڤایەتی بووە. بە تایبەتی لە یۆنان و ڕۆمای کۆن بەناوبانگ بوو، کە شانۆنامەکان وەک بەشێک لە فێستیڤاڵە ئایینییەکان نمایش دەکرا. ئەمڕۆ دراما بەردەوامە لە فۆرمێکی گرنگی کات بەسەربردن و دەربڕینی چاندی لە سەرانسەری جیھاندا. دراما جگە لە بەھای کات بەسەربردن، دەتوانێت وەک ئامرازێکی بەھێزیش بۆ گەڕان بەدوای پرس و بیرۆکە ئاڵۆزەکاندا بێت. زۆرێک لە شانۆنامەنووسەکان کارەکانیان بۆ لێدوان لەسەر پرسە کۆمەڵایەتییەکانی وەک نایەکسانی، جیاکاری، شەڕ و سیاسەت بەکاردەھێنن. بە گشتی دراما ڕۆڵێکی گرنگی ھەبووە لە داڕشتنی کولتووری مرۆڤایەتی و تا ئێستاش وەک فۆرمێکی ھونەری ژیانی دەمێنێتەوە.^[٢]^[٣]

سەرچاوەکان دەستکاری

^ Elam (1980, 98).
^ Wickham (1959, 32–41; 1969, 133; 1981, 68–69). The sense of the creator of plays as a "maker" rather than a "writer" is preserved in the word playwright. The Theatre, one of the first purpose-built playhouses in London, was an intentional reference to the Latin term for that particular playhouse, rather than a term for the buildings in general (1967, 133). The word 'dramatist' "was at that time still unknown in the English language" (1981, 68).
^ Brown (1998, 441), Cartledge (1997, 3–5), Goldhill (1997, 54), and Ley (2007, 206). Taxidou notes that "most scholars now call 'Greek' tragedy 'Athenian' tragedy, which is historically correct" (2004, 104). Brown writes that ancient Greek drama "was essentially the creation of classical Athens: all the dramatists who were later regarded as classics were active at Athens in the 5th and 4th centuries BC (the time of the Athenian democracy), and all the surviving plays date from this period" (1998, 441). "The dominant culture of Athens in the fifth century", Goldhill writes, "can be said to have invented theatre" (1997, 54).

[elam98-1] Elam (1980, 98).

[2] Wickham (1959, 32–41; 1969, 133; 1981, 68–69). The sense of the creator of plays as a "maker" rather than a "writer" is preserved in the word playwright. The Theatre, one of the first purpose-built playhouses in London, was an intentional reference to the Latin term for that particular playhouse, rather than a term for the buildings in general (1967, 133). The word 'dramatist' "was at that time still unknown in the English language" (1981, 68).

[3] Brown (1998, 441), Cartledge (1997, 3–5), Goldhill (1997, 54), and Ley (2007, 206). Taxidou notes that "most scholars now call 'Greek' tragedy 'Athenian' tragedy, which is historically correct" (2004, 104). Brown writes that ancient Greek drama "was essentially the creation of classical Athens: all the dramatists who were later regarded as classics were active at Athens in the 5th and 4th centuries BC (the time of the Athenian democracy), and all the surviving plays date from this period" (1998, 441). "The dominant culture of Athens in the fifth century", Goldhill writes, "can be said to have invented theatre" (1997, 54).

[١]

[٢]

[٣]