بانی ماران یەکێکە لە گوندەکانی ناحیەی شۆڕش لە قەزای کۆیە لە پارێزگای ھەولێر لە ھەرێمی کوردستان لە عێراق.[٤][٥][٦].

بانی ماران
بە عەرەبی: بانی ماران
بە ئینگلیزی: Bani Maran
[[File:||200px]]
[[File:||200px]]
Map
گوندی بانی ماران
بانی ماران is located in ھەرێمی کوردستان
بانی ماران
بانی ماران
بانی ماران is located in عێراق
بانی ماران
بانی ماران
جێگە لە عێراقدا
بانی ماران is located in ئاسیا
بانی ماران
بانی ماران
جێگە لە ئاسیادا
پۆتانەکان: 36°02′46″N 44°22′55″E / 36.04599°N 44.38208°E / 36.04599; 44.38208پۆتانەکان: 36°02′46″N 44°22′55″E / 36.04599°N 44.38208°E / 36.04599; 44.38208
وڵات عێراق
ھەرێمی فێدراڵ ھەرێمی کوردستان[١]
پارێزگاپارێزگای ھەولێر
قەزاکۆیە
ناحیەناحیەی شۆڕش
بەرزایی
٥٥٧ مەتر (١٬٨٢٧ پێ)
ژمارەی دانیشتووان
 • سەرجەم٣٨٤ کەس[٢]
زمان و ئایین
 • زمانکوردی(سۆرانی)
 • ئایینئیسلام(سوننە)
 • ب پ م(٢٠١٧)٠٬٧٥٨[٣]
بەرز · ٢٦مین
ناوچەی کاتیUTC+٣:٣٠ (ناوچەی کاتی)
 • ھاوین (DST)UTC+٤:٣٠ (ھاوین)
تەلەفۆن٠٠٩٦٤

جوگرافیا دەستکاری

ئەم گوندە لە ڕووی دابەشبوونی شوێنی جوگرافیاکەیەوە کەوتووەتە بەشی باشووری خۆراوای شاری کۆیە و بەشی باشووری ناحیەی شۆڕش(دێگەڵە) لە بناری چیای دێدەوان و بەری ڕۆژھەڵاتی بە ستی شرغەیە و وە لەگەڵ ھەریەکە لە گوندەکانی شاخە پیسکەلە ڕۆژھەڵات و بایزئاغا و بەردبڕ لە بەشی باشووری و ھەردوو بانەقەڵات شێخان و بانەقەڵات گەردی لە باکوورییەوە ھاوسنوورە. لە ڕووی پێگەی ئەسترۆنۆمییەوە گوندی بانی ماران دەکەوێتە نێوان ھەردوو بازنەی پانی(٤٥٫٥٤–٣٦٫٠٢)ی باکوورو ھەردوو ھێڵی درێژی (٥٣٫٣١–٤٤٫٢٢)ی خۆر ھەڵات.[٧]

مێژوو دەستکاری

ناوچەی کۆیە لە ڕووی جوگرافیای دانیشتووانەوە دەکرێت بە دوو بەشەوە. بەری خۆرھەڵاتی کە چیای ھەیبەت سوڵتان و باواجییە تا وەکو دەگاتە زێی بچووک پێی دەوترێت دەشتی کۆیە و بەشی خۆرئاوای لە چیاکانی عەزیز گاوان و کێشکە و خۆرھەڵاتی دێدەوان بە دانیشتووانەکەی دەوترێت خەڵکی وڵاتی کۆیە وە گوندی بانی ماران یەکێکە لەو چواردە گوندە شێخانییەی کە پێیان دەوترێت خەڵکی وڵاتی کۆیە و مێژوویەکی دووروو درێژی ھەیە لە ساڵی ٩٠٦ی زاینی واتە ١١٠٨ ساڵ بەر لە ئێستا ھەرسێ ھۆزی حەمیدی لە ئاکرێ و کوردە چیایییەکانی داسنی نزیک مووسڵ و ھۆزی بەناوبانگی ھەزەبانی بە سەرکردایەتی (محمد کوری بیلالی ھەزەبانی) لە عەباسییەکان ڕادەکەن بەڵام کاتێ پاشەکشێ دەکەن دەچنە ناوچەی شارەزوور و بەشێک لە داسنییەکان کە یەک ھۆزن لەگەڵ ئێزیدییەکان نزیکەی ٥٠٠ ساڵ بەر لە ئێستا لە ناوچەی بناری چیای دێدەوان لەگەڵ چیای کێرەی ڕەش و ھەردوو دەشتایییە کانی ئەم ناوچەیە نیشتەجێ دەبن و چوار پیاوی ناودار (ھەیدەری عارەب و حەمە بنەوش و ئەحمەدی کامەلا و حەسەنی سلێمان) گوندی بانی ماران ئاوەدان دەکەنەوە و دەیخەنە سەر نەخشە و بەر لە ھاتنی ئەم چوار پیاوە ناو دارە و ئاینی ئیسلامیش لەو گوندە دا ژیان ھەبووە بە ڵگەش بۆ ئەمە بوونی چەندین شوێنەواری دێرینە لە ناوچەکەدا وەک چاکی ھەیاتیخە و شیخ حەمەد و بەردی سپی و بابە حاجی و ئەسحابانوو چەندینی تر.[٨]

سەرچاوەکان دەستکاری

  1. ^ ئاڵا و لۆگۆی ھەرێمی کوردستان(کوردی). سەردان لە ڕێکەوتی ١١١٢٠٢٢.
  2. ^ د.عبدوڵا غەفوور. سەرژمێری گوندەکانی باشووری کوردستان لە ساڵی ١٩٧٧(کوردی). سەردان لە ڕێکەوتی 1-11-2022.
  3. ^ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab". hdi.globaldatalab.org (بە ئینگلیزی). Retrieved 2018-09-13.
  4. ^ https://www.hawlergov.org/app/node/393
  5. ^ ‎د. عەبدوڵڵا غەفوور. جوگرافیای کوردستان(کوردی).
  6. ^ زانیارینامەی سەرھێڵی کورد پیدیا
  7. ^ https://www.geonames.org/99237/republic-of-iraq.html
  8. ^ بڕیاری سەرۆک کۆماری عێراق(احمد حسن بکر-١٩٧٣)