قاجاڕەکان

قاجاڕەکان بنەماڵەیەکی بەڕەگەز تورک بوون کە لە دەوروبەری ساڵی ١٧٩٤ (١١٧٠ کۆچیی ھەتاوی) ھەتا ١٩٢٥ (١٣٠٤ کۆچیی ھەتاوی) بەسەر ئێراندا حوکمیان کردووە. ھۆزی قاجاڕ یەکێک لە بەرەبابە تورکمانەکانی ئاسیای ناوەڕاست بوون کە لە هێرشی مەغۆلدا ھاتن بۆ ئێران. سەرەتا لە ئەرمەنستاندا نیشتەجێ بوون، دواتر شا عەباسی یەکەم تاقمێکیانی گواستەوە بۆ "ئێستەرئاباد" (گورگانی ئەمڕۆ) کە حکوومەتی قاجاڕەکانیش ئەمانە پێکیان ھێنا. بناغەدانەری ئەم زنجیرە پادشایییە محەممەدخان و دوایین پاشاش ئەحمەدشا بووە.

بەشێکیان لە ئێرانەوە دەڕۆن بۆ تورکیا و بەشێکیان دەرۆنە عێراق، کە دیارترینیان ئێستا لە پارێزگای ھەولێر لە سنووری باڵەکایەتی نیشتەجێن کە نەوەکانی شێخ ناوخۆشیان پێ دەگوترێن و لە سنووری قەزای چۆمان لە گوندی دێڵزە نیشتەجێن کە ھەتا ئێستاش بە قاجاڕییەکان ناسراون.

پاشاکانی ئێرانی قاجاڕی دەستکاری

ناو		نازناو	لەدایکبوون–مردن	دەستپێبوونی پاشایەتی	تەواوبوونی پاشایەتی
١	ئاغا محەممەدخانی قاجاڕ	خان^[١] شا^[١]	١٧٤٢–١٧٩٧	١٧٨٩^[٢]	١٧ی حوزەیرانی ١٧٩٧
٢	فەتح عەلی شا	شاھەنشا^[١] خاقان^[١]	١٧٧٢–١٨٣٤	١٧ی حوزەیرانی ١٧٩٧	٢٣ی تشرینی یەکەمی ١٨٣٤
٣	محەممەدشا	خاقان کوڕی خاقان^[١]	١٨٠٨–١٨٤٨	٢٣ی تشرینی یەکەمی ١٨٣٤	٥ی ئەیلوولی ١٨٤٨
٤	ناسرەدین شا	زەڵوڵڵا (سێبەری خوا لەسەر زەوی)^[١] قێبلەی عالەم (قیبلەی جیھان)^[١] ئیسلامپەنا (پەناگەی ئیسلام)^[١]	١٨٣١–١٨٩٦	٥ی ئەیلوولی ١٨٤٨	١ی ئایاری ١٨٩٦
٥	موزەفەرەدین شا		١٨٥٣–١٩٠٧	١ی ئایاری ١٨٩٦	٣ی کانوونی دووەمی ١٩٠٧
٦	محەممەد عەلی شا		١٨٧٢–١٩٢٥	٣ی کانوونی دووەمی ١٩٠٧	١٦ی تەممووزی ١٩٠٩
٧	ئەحمەدشا		١٨٩٨–١٩٣٠	١٦ی تەممووزی ١٩٠٩	٣١ی تشرینی یەکەمی ١٩٢٥

سەرچاوەکان دەستکاری

^ ^ئ ^ا ^ب ^پ ^ت ^ج ^چ ^ح Amanat, Abbas (1997), Pivot of the Universe: Nasir Al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, 1831-1896, Comparative studies on Muslim societies, I. B. Tauris, p. 10, ISBN 978-1-86064-097-1
^ Perry, J. R. (1984). "ĀḠĀ MOḤAMMAD KHAN QĀJĀR". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Vol. I/6. pp. 602–605. in Ramażān, 1210/ March, 1796, he was officially crowned shah of Iran.

بەستەرە دەرەکییەکان دەستکاری

[Amanat-1] ئ ^ا ^ب ^پ ^ت ^ج ^چ ^ح Amanat, Abbas (1997), Pivot of the Universe: Nasir Al-Din Shah Qajar and the Iranian Monarchy, 1831-1896, Comparative studies on Muslim societies, I. B. Tauris, p. 10, ISBN 978-1-86064-097-1

[2] Perry, J. R. (1984). "ĀḠĀ MOḤAMMAD KHAN QĀJĀR". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica. Vol. I/6. pp. 602–605. in Ramażān, 1210/ March, 1796, he was officially crowned shah of Iran.

[١]

[٢]