جڤاکی ئیسلامیی کوردستان
ئەم وتارە لەوانەیە پێویستی بە خاوێنکردن ھەبێت تا بگات بە شێوازی ستانداردی نووسین. |
جڤاکی ئیسلامیی کوردستان یان بە کورتی جیک (بە کوردیی کورمانجی: Civaka Îslamî ya Kurdistanê, CÎK) بزووتنەوەیەکی ڕامیاری-کۆمەڵایەتی و ڕێکخراوێکی ئایینیی ئیسلامیی کوردییە. جڤاکی ئیسلامیی کوردستان لە ساڵی ٢٠٠٤ دامەزراوە و ئەمڕۆ زیاتر لەنێو کوردانی کۆچکردوودا کاریگەری ھەیە و لەنێو کوردانی نیشتەجێی کوردستانیش بە ھەمان شێوە. جڤاکی ئیسلامیی کوردستان خوێندنەوەیەکی شۆڕشگێڕانەی لە ئیسلام ھەیە و لەگەڵ پارتی کرێکارانی کوردستان پەیوەندییەکی نزیکی ھەیە.
| جڤاکی ئیسلامیی کوردستان Civaka Îslamî ya Kurdistanê, CÎK | |
|---|---|
 | |
| سەرۆک | حافیز ئەحمەد تورھاڵی |
| دامەزراندن | ٢٠٠٤ |
| پێشینە | یەکێتیی مەلاکانی وڵاتپارێز (١٩٩١-١٩٩٣) حەرەکەتی ئیسلامیی کوردستان (١٩٩٣-٢٠٠٤) |
| ئایدۆلۆژیا | کوردایەتیی ئیسلامی |
| ئاڵای حیزب | |
 | |
مێژوو
دەستکاریجڤاکی ئیسلامیی کوردستان (جیک) بووژانەوەی بزووتنەوەی ئیسلامی کوردستانە لە ساڵی ٢٠٠٤، کۆمەڵەیەک کە لە ساڵی ١٩٩٣ دامەزراوە و لەلایەن تورکیاوە وەک کۆمەڵەیەکی تیرۆریستی وەسف کراوە. جڤاکی ئیسلامیی کوردستان لەلایەن زانایانی ئیسلامی کوردەوە دامەزرا و لە ئێستادا لەژێر سەرکردایەتی حافز ئەحمەدی تورھەللی زانای ئیسلامییە کە ھاوشێوەی پێش خۆی قورئانی لەبیر کردووە. جیک لەنێو کوردانی کۆچکردوودا شوێنی خۆی ھەیە لە ئەڵمانیا، لە فەڕەنسا و باکووری کوردستان و باشووری کوردستانیش. ھەروەھا جیک چەندین مزگەوت و خوێندنگا بەڕێوەدەبات.[١][٢][٣]
بنەما
دەستکاریجیک ڕێکخراوێکی نەتەوەیی و ئیسلامیی کوردە. ئامانجی سەربەخۆیی کوردستان و یەکگرتوویی کوردە لە باشوور، کورد لە ڕۆژھەڵات، کورد لە باکوور و کورد لە ڕۆژاوا لە یەک وڵاتی کورد. ھەمیشە ڕەخنە لە تورکیا دەگرن و ھەروەھا داوا لە لایەنگرانی خۆیان دەکەن شەڕ لەگەڵ ناسیۆنالیستە تورکەکان بکەن. بەڵام بەپێچەوانەی گرووپەکانی تری ناسیۆنالیستی کورد-ئیسلامی، جیک پشتیوانی لە پەکەکە و کەجەکە دەکات. زۆرجار جیک بۆ ئازادکردنی عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە زیندان بەشداری یان ڕێکخستنی گردبوونەوە دەکات و کاتێک پەکەکە و گرووپەکانی تری کەجەکە ڕووبەڕووی تورکیا دەبنەوە، بە ڕوونی بەڵێنی پشتیوانی خۆیان دەدەن. کەجەکەیش ھاوشێوەی پەکەکە پشتیوانی خۆی بۆ فەلەستینییەکان لە شەڕی لەگەڵ ئیسرائیل نیشان دا.[١]
چالاکی
دەستکاریلە بەرامبەر کۆمەڵکوژیی قۆنیە لە ساڵی ٢٠٢١، بەڕێوەبەری تووڕەی جیک لێدوانێکی بۆ کورد کرد: «ئەی نەوەکانی سەلاحەدین و شێخ سەعید و بەدیعوززەمان، تا کەی لە بەرامبەر ئەم دڕندەیی و دڕندەییەدا بێدەنگ دەبن! تا کەی ناپاکی لە گەلەکەت دەکەیت! ئەوان جگە لە دووژمنایەتی لەگەڵ ئیسلام و کورد ھیچی تر ناکەن، ئیسلام بۆ ئەوان دەمامک و کەرەستەی دەسەڵاتە، تەنانەت باوەڕیان بە ئیسلام نییە، خۆیان دەگۆڕن بۆ ئیسلام تەنیا بۆ ئەوەی پاڵپشتی بەدەست بھێنن. موسڵمانانی دڵسۆز، کاتی ئەوە ھاتووە ئێوە لە پێناو برا ستەملێکراو و دڵسۆزەکانی کورداندا بووەستینەوە، کاتی ئەوە ھاتووە دژی ڕەگەزپەرستی تورک بووەستینەوە، کاتی ئەوە ھاتووە لەگەڵ کورددا لە دژی ئەم دڕندەییە بجەنگن. ھەموو پەیوەندییەک لەگەڵ تورکە ناسیۆنالیستەکان ببڕن! خۆت بپارێزە! وەڵامی ھێرشەکان بدەنەوە! خودا فەرمانی پێکردووین خۆمان بپارێزین. ئەو بەسەر ئێمەدا سەپاندووە کە دژی ستەم بوەستینەوە. داوای لێکردین دووڕووەکان نەھێڵین. خودا دەیەوێت بە دەستی خۆت سزای ئەم ڕەگەزپەرستانە بدەیت. خودا و مێژوو و مرۆڤایەتی و موسوڵمانە ڕاستگۆکان چاوەڕێی ئەوە دەکەن ئێمەی کورد کۆتایی بەم دڕندەییە بھێنین. ئەمە خەباتێکی پیرۆزە، پێویستە ھەمووان جێگەی خۆیان لەم خەباتە پیرۆزەدا بگرن».[٤]
جیک داوای لە ھەرێمی کوردستان و پەکەکە کرد کۆتایی بە شەڕی نێوان ھەرێمی کوردستان و پەکەکە بھێنن و ڕای دەگەیەنێت «کورد شەڕکردن لەگەڵ یەکتر خۆکوشتنە».[٥]
لە ٦ی شوباتی ٢٠٢٣، حافز ئەحمەد تورھەللی لە شاری سیک داوای لەو کوردانە کرد کە قوربانی بوومەلەرزەکەی تورکیا و سووریا لە ساڵی ٢٠٢٣، کۆچ نەکەن و خاکی خۆیان بەجێ نەھێڵن. ئاماژەی بەوەشکرد، کۆچکردنی کاتی بەھۆی وێرانبوونی بوومەلەرزەکەوە جێگای تێگەیشتنە، بەڵام پێویستە ئاراستەی شارە بێ زیانەکانی کوردستانیش بکرێت. ھەروەھا داوای لە خەڵک کرد چادر و یارمەتی و خواردن بۆ ناوچە زیانلێکەوتووەکان بھێنن بۆ ئەوەی خەڵکی ناوچەکە نەتوانن شارەکەیان جێبھێڵن.[٦]
لە ١٥ی نیسانی ٢٠٢٣، جیک چالاکیییەکی دیکەی لە شاری دوسلدۆرف ئەنجامدا و داوای ئازادی ئۆجەلانی کرد.[٧]
پێش
دەستکاریلە ساڵی ١٩٩١دا لەژێر ناوی یەکێتیی مەلاکانی وڵاتپارێز (Yekîtiya Meleyên Welatparêz) دامەزرابوون. لە ساڵی ١٩٩٣دا ناوی گۆڕاوە بە حەرەکەتی ئیسلامیی کوردستان (Hereketa Îslamiya Kurdistanê) و لە ئاکامدا لە ڕۆژی ٢٥ی گوڵانی ٢٠٠٤دا لەژێر ناوی جڤاکی ئیسلامیی کوردستان بەردەوام چالاکیی کردووە.
ڕێبەرایەتی
دەستکاری- مەلا عەبدوڵڵا
- مەلا شافیعی، ٢٠٠٥–٢٠١٥
- مەلا ئەحمەد تورھاڵی، ٢٠١٥-
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ئ ا «Civaka Îslamiya Kurdistanênin 7. Kongresi Hafız Ahmet TURHALLI». YeniOzgurPolitika.com.
- ^ «CİK üyeleri: Kürt gerillalarımızın yanında safa durma zamanı». ANF News.
- ^ «CÎK-Mexmûr: Xwe nedin gel zaliman».
- ^ «CİK: Mazlum ve imanlı Kürtlerin yanında safa durma zamanı». ANF News.
- ^ «Civaka Îslamî ya Kurdistanê: Kurdkujî hevkariya dagirkeriyê ye | Xwebun» (بە تورکی). ١٢ی حوزەیرانی ٢٠٢١. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی ئایاری ٢٠٢٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٦ی ئایاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Turhallı calls for action to stop migration from earthquake areas». ANF News.
- ^ «Kurds call on everyone to attend march in Düsseldorf on Saturday». ANF News.
- بەشداربووانی ویکیپیدیا، «Civaka Îslamî ya Kurdistanê»، ویکیپیدیای کوردیی کورمانجی. سەردان لە ٣١ی تەممووزی ٢٠٢١.
