ئینیسا ئارماند
ئینیسا ئارماند (Inessa Armand؛ لە دایکبووی ٨ی ئایاری ١٨٧٤ - مردووی ٢٤ی ئەیلوولی ١٩٢٠) ژنە سیاسەتوان و کۆمۆنیستی فەڕەنسی ڕووسی بوو. ئەو ئەندامی بۆلشێڤیک بوو، ھەروەھا کەسێکی فێمێنیست بوو، زۆربەی ژیانی لە ڕووسیا بەسەر برد.[١][٢][٣] ئارماند بە کەسایەتییەکی گرنگ دادەنرێت لەسەردەمی پێش شۆڕشی تشرینی یەکەم و دوای شۆڕش. ماوەیەکی زۆر ئینیسا لە یادکرابوو، ئەمەش ھۆکاری بۆ سسیستمی سانسۆرکردنی سەردەمی ستالین بوو (بەشێک لە ھۆکارەکان ڕەنگە بەھۆی پەیوەندییەکەی نێوان ئینیسا و لێنین بووبێت). دواتر لەڕێی کردنەوەی ئەرشیڤی سۆڤییەت ئەوا بەشێک لە زانیارییەکان لەبارەی ئینیساوە زانیارییەکان دەرکەوتن، ھێشتا ھەندێک زانیاری ناڕوونن لەسەر ناوبراو.[٤]
| ئینیسا ئارماند | |
|---|---|
| بە فەرەنسی: Inès Armand | |
 | |
| لەدایکبوون | ٢٦ی نیسانی ١٨٧٤ پاریس، فەڕەنسا |
| مردن | ٢٤ی ئەیلوولی ١٩٢٠ (٤٦ ساڵ ژیاوە) Nalchik، ڕووسیا |
| ناوی کاتی لەدایکبوون | Élisabeth Pécheux d'Herbenville |
| ناوی خوازراو | Елена Блонина |
| ھۆی مەرگ | کۆلێرا |
| شوێنی ناشتن | Kremlin Wall Necropolis |
| پیشە | شۆڕشگێڕانە، editor، سیاسەتوان، communist |
| بواری کار | سیاسەتوان، political activity، فێمینیزم |
| پەروەردە | Free University of Brussels |
| ئەندامی حیزبی | حیزبی کۆمۆنیستی یەکێتیی سۆڤیەت، پارتی کرێکارانی سۆسیال دیموکراتی ڕووسیا |
| بەشداربووە لە | شەشەمین کۆنگرەی پارتی کرێکارانی سۆسیال دیموکراتی ڕووسیا |
ئینیسا لە پەیوەندییەکی سێکسی دابوو لەگەڵ ڤلادمیر لینین لە ماوەی ١٩١١ بۆ ١٩١٢ یان ١٩١٤، ئەم بابەتە ھێشتا لەلایەن مێژوونووسان بووەتە جێی سەرنج و مشوومڕ.[٥][٦]
بە قسەی مێژوو نووس مایکڵ پیارسن کە لەبارەی ئیننیسا کردوویەتی: "ئەو یارمەتی لێنینی دەدا بۆ ئەوەی بگاتە بە پلە و دەسەڵاتێکی زیاتر لە سزار، ئەمەش بۆ ئەوەی تا ساڵی ١٩١٩ ببێتە بەھێزترین ژن لە مۆسکۆ".[٧]
ئینیسا ئارماند لە ڕۆژی ٢٤ی ئەیلوولی ١٩٢٠، لە تەمەنی ٤٦ ساڵیدا بە نەخۆشی کۆلێرا کۆچی دواییی کرد.
سەرچاوەکاندەستکاری
- ^ Francisca de Haan; Krasimira Daskalova; Anna Loutfi (2006). Biographical Dictionary of Women's Movements and Feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th Centuries. Central European University Press. p. 34. ISBN 978-963-7326-39-4.
- ^ Martin Mccauley (2014). The Rise and Fall of the Soviet Union. Routledge. p. 82. ISBN 9781317867838.
- ^ Gail Warshofsky Lapidus (1978). Women in Soviet Society: Equality, Development, and Social Change. University of California Press. p. 47. ISBN 9780520039384.
- ^ Ralph Carter Elwood (2011). The Non-geometric Lenin: Essays on the Development of the Bolshevik Party. Anthem Press. p. 112. ISBN 978-0-85728-778-6.
- ^ Carter Elwood (2015). "Lenin and Armand: New Evidence on an Old Affair". Canadian Slavonic Papers. 43 (1): 49–65. doi:10.1080/00085006.2001.11092270. JSTOR 40870275. S2CID 143446664.
- ^ Richard B. Schoenbohm (2013). "Bolshevik Love: Beyond the Icon" (PDF). The Torch Magazine. 87 (1).
- ^ Michael Pearson (29 September 2001). "Lenin's lieutenant". The Guardian.
