١ی کانوونی دووەم

١ی کانوونی دووەم ١ـەم ڕۆژی ساڵە لە ڕۆژژمێری گرێگۆریدا، ٣٦٤ ڕۆژی ماوە بۆ کۆتاییی ساڵ (٣٦٥ لە ساڵە پڕەکاندا)

ڕووداوەکان

• ١٥٣١ – ڕیۆ دێ ژانێرۆ لەسەر زەریای ئەتڵەسی دروست کرا.
• ١٧٧٦ – شەڕی ڕاپەرینی ئەمریکا: شاری نۆرفۆلکی ڤیرجینیا، بە چالاکییە نیزامییەکانی ھێزەکانی بریتانیا و ویگ لەناوچوو.
• ١٧٨٥ – تایمز، یەکەمین ڕۆژنامە بەو ناوە، لە لەندەن بڵاوکرایەوە.
• ١٨٠١ – دۆزینەوەی یەکەم نەیزەک لەسەر ڕووی زەوی.
• ١٨٠٤ – سەربەخۆیی ھایتی لە فەڕەنسا.
• ١٨٠٨ – گواستنەوەی دیلەکان (کۆیلەکان) بۆ ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا قەدەغەکرا.
• ١٨٣٨ – ئۆسلۆی پایتەختی وڵاتی نۆرویژ وەک شارەدێیەک دامەزرا.
• ١٨٧٣ – ژاپۆن بە فەرمی ڕۆژژمێری زایینیی وەرگرت.
• ١٨٩٠ – ئێریتریا بوو بە موستەعمەرەی ئیتاڵیا.
• ١٩٠١ – سەربەخۆییی وڵاتی ئوسترالیا بە شێوەیەکی فەرمی ڕاگەیەندرا.
• ١٩١٢ – دامەزراندنی کۆماری چین.
• ١٩١٨ – ڕۆژنامەی تێگەیشتنی ڕاستی دامەزرا کە بە زمانی کوردی لەلایەن سوپای بریتانیا لە عێراق دەردەچوو.
• ١٩٣٤ – وڵاتی لیبیا لەلایەن ئیتاڵیاوە داگیرکرا.
• ١٩٤٢ – بە کۆبوونەوەی سی و شەش وڵات ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان دامەزرا.
• ١٩٥٦ – سەربەخۆیی سوودان لە بەریتانیا.
• ١٩٧١ – ڕێکلامکردن بۆ جگەرە لە تەلەڤیزیۆنی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بەربەستکرا.
• ١٩٧٩ – ویلایەتە یەکگرتووەکان و چین ڕێککەوتن لەسەر دامەزراندنی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکانی نێوانیان.
• ١٩٨١ – زاناکانی جیھان بەشێوەیەکی فەرمی ئاشکراکردنی ڤایرۆسی نەمانی بەرگریی جەستە واتە «ئێچ ئای ڤی»یان ڕاگەیاند، کە مەترسیدارترین ڤایرۆسە.
• ١٩٨٤ – سەربەخۆیی بروونای لە شانشینی یەکگرتوو.
• ١٩٩٢ – وڵاتی ڕووسیا دامەزرا.
• ١٩٩٣ – جیابوونەوەی چیکۆسلۆڤاکیا، کە ھەردوو وڵاتی سلۆڤاکیا و کۆماری چیک لە یەکتر جیابوونەوە.
• ١٩٩٩ – فەڕەنسا لەوەتەی ئەمڕۆوە لەگەڵ یازدە وڵاتی دیکە چوونە پاڵ یەکێتیی ئەورووپاوە.
• ٢٠٠٧ – بەئەندامبوونی بولگاریا و ڕۆمانیا لە یەکێتی ئەورووپا و ئەنگۆلا لە ڕێکخراوی ئۆپیک.
• ٢٠٠٧ – بان کی موون جێگای کۆفی عەنانی سکرتێری گشتی پێشووی گرتەوە.
• ٢٠٠٩ – ویلایەتە یەکگرتووەکان بە فەرمی بەرپرسیارێتیی ناوچەی سەوزی دایە دەست ھێزەکانی عێراق، و ویلایەتە یەکگرتووەکان باڵیۆزخانەی خۆی لە عێراق کردەوە.
• ٢٠٠٩ – تی ئاڕ تی کوردی، کە یەکەم کەناڵی ئاسمانیی کوردیی کۆماری تورکیایە، دامەزرا.
• ٢٠١٠ – ماڵپەڕی خەندان، کە ماڵپەڕێکی کوردییە لەلایەن دەزگای خەندانەوە خرایەگەڕ.
• ٢٠١١ – ویکیمیدیا کۆمنز گەیشتە ھەشت ملیۆن (٨٬٠٠٠٬٠٠٠) پەڕگە.
• ٢٠١٣ – تەماشاکردنی کلیپی گانگنام ستایل لە یووتیووب ڕیکۆردێکی مێژوویی تۆمارکرد بە گەیشتنی بە ١ ملیارد و ١٠٠ ملیۆن جار.

لەدایکبوونەکان

٧٦٦ - ئیمام عەلی ڕەزا - ھەشتەمین ئیمامی مەزھەبی شیعەکان.

• ١٨٩١ – نووسەر، زمانەوان، مێژوونووس، سیاسەتمەندار و ئەفسەری سەربازی بەناوبانگی کورد، تۆفیق وەھبی
• ١٩١٩ – نووسەری ئەمریکی جێرۆم دەیڤید سالینجەر لە مانھاتن
• ١٩٣٤ – کەسایەتی سیاسی و دیپلۆماتی جەزائیری، ئەخزەر ئیبراھیمی
• ١٩٣٥ – نووسەر و ڕووناکبیری کورد، عەبدولخالق مەعرووف لە ھەولێر
• ١٩٤٣ – پڕۆفیسۆری کۆمەڵناسی، ڕیچارد سەنێت

١٩٤٤ - عومەر ئەحمەد بەشیر - نۆیەمین سەرۆکی باڵادەستی وەزیرانی پێشووی سوودان و یەکێکی تر لە دیکتاتۆرەکانی سەدەی بیستەم کە بۆ ماوەیەکی درێژ لەسەر دەسەڵات مایەوە

• ١٩٤٤ – بانگخوازی ئیسلامی ئەمریکی، یوسف ئیدوارد ئیستێس
• ١٩٥٩ – نووسەر و بانگخوازی ئیسلامی، عایز قەڕنی لە سعودیە
• ١٩٦١ – شاعیر، ڕۆماننووس و وەرگێڕی کورد، بەیان سەلمان لە کەرکووک
• ١٩٦٩ – ژنەچالاکوانی لیبرال، خانم لەتیف
• ١٩٧١ – ھەڤاڵ ئەبووبەکر لە ھەڵەبجە
• ١٩٧٤ – ڕاپەری کورد، ئازاد ئازادپوور لە سنە
• ١٩٨٦ – پێشکەشکار، گۆرانیبێژ و نمایشکاری پۆشاکی کورد، دەشنێ موراد لە سلێمانی

مردنەکان

٨٧٢ - ئیمام حەسەن ئەلعەسکەری - دوازدەھەمین ئیمام لە ئیمامەکانی شیعە مەزھەب

• ١٧٨٢ – ئاوازدانەری دەمەی کلاسیکی، یۆھان کریستیان باخ
• ١٩٥٣ – گۆرانیبێژی ئەمریکایی لەسەر شێوازی مۆسیقای لادێ، ھانک ویلیامز

بۆنەکان

• سەرەتای ساڵی نوێی زایینی لە زۆربەی وڵاتان.
• ڕۆژی جیھانی ئاشتی.
• ڕۆژانی پشووە لە یەکێتیی سۆڤیەت.

---