محەممەد پووریان
محەممەد پووریان یان حەمەی پووریان (۱۹۵۷ لە سەقز، ئێران–۲۰۲۰) مامۆستای خۆشنووسی شێوازی نەستەعلیق و خەڵکی ڕۆژھەڵاتی کوردستانە کە نزیک بە چوار دەیە لە ژیانی خۆی بەم ھونەرە تەرخاندا و خزمەتی بە ھونەری کوردستان کرد.[١][٢][٣]
محەممد پووریان | |
|---|---|
| لەدایکبوون | ۱۹۵۷ |
| مەرگ | ۲۰۲۰ |
| نەتەوە | کورد |
| ناوەکانی تر | حەمەی پووریان |
| پیشە | خۆشنووس |
| ئایین | ئیسلام (سوننە) |
ژیاننامە دەستکاری
موحەممەد پووریان مامۆستای ناوداری خۆشنووس لە شاری سەقز لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان لە دایک بوو. ھەر لە سەرەتای مێرمنداڵیەوە عیلاقە و پەیوەندی زۆری بە ھونەرەوە بوو بە تایبەت کە لە شاری سەقز چەنین خۆشنووس و خەتاتی گەورەی لە لاپەرەکانی مێژوودا تێدا ھەڵکەوتووە و حەمەی پووریان لە ئەوانەوە ئیلھامی وەرئەگرت. لە سەدەکانی رابردوودا قورئانی پیرۆز بە تێکوشانی شێخ حەسەن مەولاناوا و بە دەستی مەلا رەسووڵی خۆشنوس بە خەتی سوڵس (بە عەرەبی: ثلث) نووسرا کە بە ناوی دایکی قورئان یان «ام القران » ناو نرا و تا بە ئیمڕۆ ئەو قورئانە لە مزگەوتی مەولاناوا ماوە و دەپارێزرێت. ھەروەھا مامۆستا مەلەک لکەلام مەجدی و کورەکەی بە ناوی ئەمیرولکتاب لە خۆشنووسانی بە ناوبانگی ڕۆژھەڵاتی کوردستانن کە نووسراوەی سەر بەردی قەوری حافز شیرازی و ئەمیر نیزامی گەڕووسی کاری ئەوانە.[٤]
محەممەد پووریان لە دەیەکانی ھەفتا و ھەشتای زایینی لە خزمەت مامۆستای گەورەی خۆشنووسی ئێران غولامحسێن ئەمیرخانی نەستەعلیقی بە شێوازی پرۆفیشناڵ دەس پێ کرد و تا بەرزترین پلە و پایەی خۆشنووسی چووە پێشەوە. لە ساڵی ۱۹۸۷ زایینی لقی سەقزی ئەنجومەنی خۆشنووسانی ئێرانی کردەوە و دەستی بە فێرکاری ئەو ھونەرە بە قوتابیان و ئەو کەسانەی وا خوازیاری فێربوون بوون، کرد.[٥][٦]
لە ماوەی نزیک بە چوار دەیە دەیان مامۆستا و ھونەرمەندی خۆشنووس لە ژێر دەستی ئەم ھونەرمەندە، بە پلە و پایە بەرزەکانی ھونەری خۆشنووسی گەییشتن کە تاقمێ لەوان وەک محەممەد ئەمین بی نیاز، شارام شەمسی، فەخردین عەلی نیژاد و ئەسعەد قەدیمی لە بواری نەستەعلیق لە نێوان ھونەرمەندانی خۆشنووسی ئێران ناسراو و بە ناوبانگن.[٧][٨]
موحەممەد پووریان لە ۱۱ مانگی شووباتی ساڵی ٢٠٢٠ لە نەخوشخانەی شاری سەقز دوای چەن مانگ نەخوشین گدە کۆچی دوایی کرد و لە گۆرستانی ئایچی سەقز بە خاک سپێردرا.[٩]
پیشنگاکانی خۆشنووسی دەستکاری
محەممد پووریان لە ماوەی چەن دەیە چالاکی ھونەری دەیان پێشانگای خۆشنووسی بە تاکەکەسی یا بە شێوازی گرووپی لە ناوەندە ھونەریەکانی ڕۆژھەڵاتی کوردستان کردەوە کە تاقمێ لەوانە بریتین لە:
- پێشانگاکانی ساڵانە بە بۆنەی ڕۆژی مامۆستا واتە موعەلیم و ڕۆژانی پیرۆزی دیکە[١٠][١١]
- پێشانگەی دوو ساڵانەی سیامەشق بۆ رێز گرتن لە خۆشنووسی بە ناوبانگ ئەمیرلکتاب[١٢][١٣][١٤]
- پێشانگای قورئانە دەسنووسە قەدیمیەمان لەگەڵ چل تابڵەوی نەستەعلیق لە جزمی سیھەمی قورئانی پیرۆز[١٥][١٦]
- پێشانگای خۆشنووسی شیعرەکانی قورئانی لە دەورەی سەفەوی[١٧][١٨]
- داوەری فستیڤاڵی خۆشنووسی خەت تەحریری[١٩][٢٠]
بەرھەمەکان دەستکاری
یەکیک لە بەرھەمە گەورە و پڕبایخەکانی ئەم ھونەرمەندەی کوردستان، نووسینی دیوانە شیعری نالی بە نەستەعلیقە کە لە ۲۰۱۰ دەستیپێکرد و بە ماوەی چوار ساڵ کۆتایی پێ ھات. ئەم بەرھەمە ھونەریە لە لایەن ناوەندی چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاڵای رووناکی سنە لە چاپ درا.[٢١]
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ مامۆستا حەمەی پووریانی مامۆستای پایەبەرزی خۆشنووسی سەقز کۆچی دوایی کرد[بەستەری مردوو]، بنکەی ئاگاداری کوردستان، 2020
- ^ استاد محمد پوریان درگذشت، واکاوی، ۱۳۹۸
- ^ استاد مشھور خوشنویسی سقز آسمانی شد، ھاناخبر، ۱۳۹۸
- ^ [tohfeh.farhang.gov.ir/fa/news/514157/ محمد پوریان ھنرمند و استاد خوشنویس سقزی دار فانی را وداع گفت] ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.، وەزارتی کولتوور و رێنمایی ئیسلامی ئێران، ۱۳۹۸
- ^ انجمن خوشنویسان سقز با ھمکاری ادارە فرھنگ و ارشاد اسلامی سقز برگزار می کند، ماڵپەری بەرھەمەکانی ھونەرمەندانی ئیران، ۱۳۹۲
- ^ تجلیل از خوشنویس پیشکسوت سقزی ، ھونەرئانلاین، ۱۳۹۲
- ^ نمایشگاھ خوشنویسی از آثار "اسعد رشیدیان" برپا شد، ناوەندی ھەواڵنێری میھر، ۱۳۹۱
- ^ برپایی نمایشگاھ خوشنویسی بە مناسبت سالروز تولد سالار عقیلی، ناوەندی ھەوالنێری میھر، ۱۳۹۶
- ^ استاد و پیشکسوت جامعە خوشنویسی سقز دارفانی را وداع گفت[بەستەری مردوو]، ناوەندی ھەواڵنێری فارس، ۱۳۹۸
- ^ اساتید خوشنویسی سقز آثار خود را بە نمایش گذاشتند ٢٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.، شارنیوز، ۱۳۹۴
- ^ نمایشگاھ گروھی خوشنویسی، دەنگی شار، ۱۳۹۵
- ^ نخستین دوسالانە خوشنویسی سیاھ مشق سقز بە ایستگاھ آخر رسید، ئیسنا، ۱۳۹۷
- ^ برگزاری اختتامیە نخستین دوسالانە خوشنویسی «سیاھمشق» در سقز ، ناوەندی ھەواڵنێری ئینترناسیونالی قرآن، ۱۳۹۷
- ^ کردستان، مسئولان مشکلات ھنرمندان خوشنویس را دریابند، ناوەندی ھەواڵنێری تەسنیم، ۱۳۹۷
- ^ نمایشگاھ نسخ قرآن خطی قدیمی گشایش یافت، سەرخەت، ۱۳۸۸
- ^ قرآن‌ھای نسخ خطی در سقز بە نمایش در آمد،[بەستەری مردوو] میرات ئاریا، ۱۳۸۸
- ^ گشایش نمایشگاھ خوشنویسی اشعار قرآن پژوە دورە صفویە در نگارخانە سقز، عصر نمایشگاھ، ۱۳۹۵
- ^ نمایشگاھ خوشنویسی اشعار قرآن پژوە دورە صفویە در نگارخانە سقز، ئەنجومەن خۆشنووسانی ئێران، ۱۳۹۵
- ^ برگزاری مراسم اختتامیە اولین جشنوارە خوشنویسی خط تحریری در سقز، ھەواڵ ئانڵاین، ۱۳۹۶
- ^ پایان جشنوارە خوشنویسی در سقز[بەستەری مردوو] ، دەنگ و رەنگی ئێران، ۱۳۹۶
- ^ دیوان نالی با کتابت “محمد پوریان” منتشر شد، واکاوی، ۱۳۹۹
بەستەرە دەرەکییەکان دەستکاری
- کتێبی «نگاھی بە تاریخ و فرھنگ کردستان»، عومەر فارووقی، ناوەندی چاپ و بڵاوکردنەوەی محەممەدی سەقز، ۱۳۷۳ ھەتاووی.
- ھەوەڵین دوساڵانە ناوچەیی خۆشنووسی سیا مەشق
