محەممەد پووریان
محەممەد پووریان یان حەمەی پووریان (۱۹۵۷ لە سەقز، ئێران–۲۰۲۰) مامۆستای خۆشنووسی شێوازی نەستەعلیق و خەڵکی ڕۆژھەڵاتی کوردستانە کە نزیک بە چوار دەیە لە ژیانی خۆی بەم ھونەرە تەرخاندا و خزمەتی بە ھونەری کوردستان کرد.[١][٢][٣]
محەممد پووریان | |
|---|---|
 | |
| لەدایکبوون | ۱۹۵۷ |
| مەرگ | ۲۰۲۰ |
| نەتەوە | کورد |
| ناوەکانی تر | حەمەی پووریان |
| پیشە | خۆشنووس |
| ئایین | ئیسلام (سوننە) |
ژیاننامە
دەستکاریموحەممەد پووریان مامۆستای ناوداری خۆشنووس لە شاری سەقز لە ڕۆژھەڵاتی کوردستان لە دایک بوو. ھەر لە سەرەتای مێرمنداڵیەوە عیلاقە و پەیوەندی زۆری بە ھونەرەوە بوو بە تایبەت کە لە شاری سەقز چەنین خۆشنووس و خەتاتی گەورەی لە لاپەرەکانی مێژوودا تێدا ھەڵکەوتووە و حەمەی پووریان لە ئەوانەوە ئیلھامی وەرئەگرت. لە سەدەکانی رابردوودا قورئانی پیرۆز بە تێکوشانی شێخ حەسەن مەولاناوا و بە دەستی مەلا رەسووڵی خۆشنوس بە خەتی سوڵس (بە عەرەبی: ثلث) نووسرا کە بە ناوی دایکی قورئان یان «ام القران » ناو نرا و تا بە ئیمڕۆ ئەو قورئانە لە مزگەوتی مەولاناوا ماوە و دەپارێزرێت. ھەروەھا مامۆستا مەلەک لکەلام مەجدی و کورەکەی بە ناوی ئەمیرولکتاب لە خۆشنووسانی بە ناوبانگی ڕۆژھەڵاتی کوردستانن کە نووسراوەی سەر بەردی قەوری حافز شیرازی و ئەمیر نیزامی گەڕووسی کاری ئەوانە.[٤]
محەممەد پووریان لە دەیەکانی ھەفتا و ھەشتای زایینی لە خزمەت مامۆستای گەورەی خۆشنووسی ئێران غولامحسێن ئەمیرخانی نەستەعلیقی بە شێوازی پرۆفیشناڵ دەس پێ کرد و تا بەرزترین پلە و پایەی خۆشنووسی چووە پێشەوە. لە ساڵی ۱۹۸۷ زایینی لقی سەقزی ئەنجومەنی خۆشنووسانی ئێرانی کردەوە و دەستی بە فێرکاری ئەو ھونەرە بە قوتابیان و ئەو کەسانەی وا خوازیاری فێربوون بوون، کرد.[٥][٦]
لە ماوەی نزیک بە چوار دەیە دەیان مامۆستا و ھونەرمەندی خۆشنووس لە ژێر دەستی ئەم ھونەرمەندە، بە پلە و پایە بەرزەکانی ھونەری خۆشنووسی گەییشتن کە تاقمێ لەوان وەک محەممەد ئەمین بی نیاز، شارام شەمسی، فەخردین عەلی نیژاد و ئەسعەد قەدیمی لە بواری نەستەعلیق لە نێوان ھونەرمەندانی خۆشنووسی ئێران ناسراو و بە ناوبانگن.[٧][٨]
موحەممەد پووریان لە ۱۱ مانگی شووباتی ساڵی ٢٠٢٠ لە نەخوشخانەی شاری سەقز دوای چەن مانگ نەخوشین گدە کۆچی دوایی کرد و لە گۆرستانی ئایچی سەقز بە خاک سپێردرا.[٩]
پیشنگاکانی خۆشنووسی
دەستکاریمحەممد پووریان لە ماوەی چەن دەیە چالاکی ھونەری دەیان پێشانگای خۆشنووسی بە تاکەکەسی یا بە شێوازی گرووپی لە ناوەندە ھونەریەکانی ڕۆژھەڵاتی کوردستان کردەوە کە تاقمێ لەوانە بریتین لە:
- پێشانگاکانی ساڵانە بە بۆنەی ڕۆژی مامۆستا واتە موعەلیم و ڕۆژانی پیرۆزی دیکە[١٠][١١]
- پێشانگەی دوو ساڵانەی سیامەشق بۆ رێز گرتن لە خۆشنووسی بە ناوبانگ ئەمیرلکتاب[١٢][١٣][١٤]
- پێشانگای قورئانە دەسنووسە قەدیمیەمان لەگەڵ چل تابڵەوی نەستەعلیق لە جزمی سیھەمی قورئانی پیرۆز[١٥][١٦]
- پێشانگای خۆشنووسی شیعرەکانی قورئانی لە دەورەی سەفەوی[١٧][١٨]
- داوەری فستیڤاڵی خۆشنووسی خەت تەحریری[١٩][٢٠]
یادکردنەوە
دەستکاریکۆڕێک بۆ یادی خۆشنووسی هاوچەرخ محەمەد پووریان لە ٢١ی خەزەڵوەری ١٤٠٣ لە هۆڵی کۆنفڕانسی کەمپی سینەما مێهر لە سەقز بەڕێوەچوو و هونەرمەندان و ئامادەبووان چەنین وتاریان سەبارەت بە ژیان و بەرهەمەکانی ئەم خەتنووسە پێشکەش کرد.پەیکەرەی ئەم هونەرمەندە پەردەی لە سەر لادرا و یەکێک لە شەقامەکانی شارەکە بەناوی ئەوەوە ناونراوە.[٢١][٢٢][٢٣]
بەرھەمەکان
دەستکارییەکیک لە بەرھەمە گەورە و پڕبایخەکانی ئەم ھونەرمەندەی کوردستان، نووسینی دیوانە شیعری نالی بە نەستەعلیقە کە لە ۲۰۱۰ دەستیپێکرد و بە ماوەی چوار ساڵ کۆتایی پێ ھات. ئەم بەرھەمە ھونەریە لە لایەن ناوەندی چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاڵای رووناکی سنە لە چاپ درا.[٢٤]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ مامۆستا حەمەی پووریانی مامۆستای پایەبەرزی خۆشنووسی سەقز کۆچی دوایی کرد[بەستەری مردوو]، بنکەی ئاگاداری کوردستان، 2020
- ^ استاد محمد پوریان درگذشت، واکاوی، ۱۳۹۸
- ^ استاد مشھور خوشنویسی سقز آسمانی شد، ھاناخبر، ۱۳۹۸
- ^ [tohfeh.farhang.gov.ir/fa/news/514157/ محمد پوریان ھنرمند و استاد خوشنویس سقزی دار فانی را وداع گفت] «وەشانی ئەرشیڤکراو». لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.، وەزارتی کولتوور و رێنمایی ئیسلامی ئێران، ۱۳۹۸
- ^ انجمن خوشنویسان سقز با ھمکاری ادارە فرھنگ و ارشاد اسلامی سقز برگزار می کند، ماڵپەری بەرھەمەکانی ھونەرمەندانی ئیران، ۱۳۹۲
- ^ تجلیل از خوشنویس پیشکسوت سقزی ، ھونەرئانلاین، ۱۳۹۲
- ^ نمایشگاھ خوشنویسی از آثار "اسعد رشیدیان" برپا شد، ناوەندی ھەواڵنێری میھر، ۱۳۹۱
- ^ برپایی نمایشگاھ خوشنویسی بە مناسبت سالروز تولد سالار عقیلی، ناوەندی ھەوالنێری میھر، ۱۳۹۶
- ^ استاد و پیشکسوت جامعە خوشنویسی سقز دارفانی را وداع گفت[بەستەری مردوو]، ناوەندی ھەواڵنێری فارس، ۱۳۹۸
- ^ اساتید خوشنویسی سقز آثار خود را بە نمایش گذاشتند ٢٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.، شارنیوز، ۱۳۹۴
- ^ نمایشگاھ گروھی خوشنویسی، دەنگی شار، ۱۳۹۵
- ^ نخستین دوسالانە خوشنویسی سیاھ مشق سقز بە ایستگاھ آخر رسید، ئیسنا، ۱۳۹۷
- ^ برگزاری اختتامیە نخستین دوسالانە خوشنویسی «سیاھمشق» در سقز ، ناوەندی ھەواڵنێری ئینترناسیونالی قرآن، ۱۳۹۷
- ^ کردستان، مسئولان مشکلات ھنرمندان خوشنویس را دریابند، ناوەندی ھەواڵنێری تەسنیم، ۱۳۹۷
- ^ نمایشگاھ نسخ قرآن خطی قدیمی گشایش یافت، سەرخەت، ۱۳۸۸
- ^ قرآن‌ھای نسخ خطی در سقز بە نمایش در آمد،[بەستەری مردوو] میرات ئاریا، ۱۳۸۸
- ^ گشایش نمایشگاھ خوشنویسی اشعار قرآن پژوە دورە صفویە در نگارخانە سقز، عصر نمایشگاھ، ۱۳۹۵
- ^ نمایشگاھ خوشنویسی اشعار قرآن پژوە دورە صفویە در نگارخانە سقز، ئەنجومەن خۆشنووسانی ئێران، ۱۳۹۵
- ^ برگزاری مراسم اختتامیە اولین جشنوارە خوشنویسی خط تحریری در سقز، ھەواڵ ئانڵاین، ۱۳۹۶
- ^ پایان جشنوارە خوشنویسی در سقز[بەستەری مردوو] ، دەنگ و رەنگی ئێران، ۱۳۹۶
- ^ همایش تجلیل از استاد محمد پوریان در سقز برگزار گردید [بەستەری مردوو]، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهر ۱۴۰۳
- ^ برگزاری آئین بزرگداشت استاد محمد پوریان هنرمند سقزی، سقز رووداو، مهر ۱۴۰۳
- ^ برگزاری آئین بزرگداشت استاد محمد پوریان هنرمند سقزی
- ^ دیوان نالی با کتابت “محمد پوریان” منتشر شد، واکاوی، ۱۳۹۹
بەستەرە دەرەکییەکان
دەستکاری- کتێبی «نگاھی بە تاریخ و فرھنگ کردستان»، عومەر فارووقی، ناوەندی چاپ و بڵاوکردنەوەی محەممەدی سەقز، ۱۳۷۳ ھەتاووی.
- ھەوەڵین دوساڵانە ناوچەیی خۆشنووسی سیا مەشق
