Bahram Abdulla
بەخێربێیت
دەستکاری
 ویکیپیدیا ئینسایکڵۆپیدیایەکی ئازادی ئینتەرنێتییە کە بە دەستی بەشداربووانی خۆبەخشەوە لە سەرانسەری جیھاندا پێکدێت. سەیرکردن، لەبەرگرتنەوە و بەکارھێنانەوەی ناوەڕۆکی ویکیپیدیا ئازادە. ویکیپیدیا دەستەی نووسەران یان چاودێرانی تایبەتی نییە و ھەموو کەس لەسەر ئینتەرنێت دەتوانێت دەستکاری و چاودێریی وتارەکانی بکات. ئەم ویکیپیدیایە کە بە شێوەزاری ناوەندی (سۆرانی) لە زمانی کوردی (Central Kurdish Branch) دەنووسرێت، لە ٢٠٠٩ەوە لە ویکیپیدیای کوردیی باکووری (کورمانجی) بە ھۆی چەند کێشەی تەکنیکی و زمانەوانییەوە جیا بووەتەوە و ئێستا ٥٦٬٠١٤ وتار و ١٣٤ بەشداربووی چالاکی ھەیە.
بەر لە ھەموو شتێک، باشترە لەگەڵ سیاسەتەکانی ویکیپیدیا ئاشنا بیت:
ویکیپیدیای کوردی شوێنێکە بۆ پەرەپێدان و ناساندنی زمان و چاندی کوردی و کۆکردنەوەی زانیارییەکان لە یەک جێگەدا. بەشداریی ھەموو کەسێک ڕاستەوخۆ دەخرێتە ویکیپیدیای کوردی و پێویستی بە پەسەندکردنی کەس نییە. بۆ بەشداریکردن لە ویکیپیدیای کوردی: 
|
-- 🌸 Sakura emad 💖 (لێدوان) ٠٩:٤١، ٢٥ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ (UTC)
ڤایرۆسی سەرمایەداری
دەستکاریڤایرۆسی سەرمایەداری و چارەسەرەكانی كارڵ ماركس
سەرمایەداری سیستەمێكی بەڕێوە بردنە و كار لەسەر بازاری ئازاد دەكات و كاری گەری تەواوی بەسەر چەمكەكانی ژیانی مرۆڤەوە هەیەوبەجۆرێ ئەو توانایەی هەیە سیستەمی كۆیلایەتی بەشێوازێكی نووێ درووست بكاتەوە، ئێستایش ئەوسیستەمە بۆتە (ڤایرۆسیسەرمایەداری)
وەك ئەزانین
ڤایرۆس نازیندووە تەنھا کە ئەچێتە ناو لەشی مرۆڤەوە، بە ڕێگەی زیاد کردنی دەتوانێ خانەکانی@ لەشی مرۆڤ لە ناو بەرێت و خانەکان بکابە کارگەیەک بۆ دروستکردنی ڤایرۆس، هەروەها سەرمایەداریش ئەوسیستەمەیە كەلەسەرەوە باسمان كرد ، ئە توانین بڵێین ئەم دوو وشەیەبەیەكەوە مانای نەخۆشیەكی بەربڵاو و زۆر مەترسی دار دەدات، كە زۆرێك لە خەڵكی لە جیهاندا گیرۆدەی ئەم نەخۆشیەنوو بێ ئاگان .
بۆیە دەبێت باس لەو نەخۆشیە بكەین كە بەچ شێوازێك تەشەنە دەكات و زۆرێك لەخەڵكی تووش بووە، ئایە چارەسەری هەیە ؟ ئایە ئایە(ڤایرۆسی سەرمایەداری) هێندە مەترسیدارە كە هەوڵ بۆ ڤاكسین و چارەسەرێكی بنبڕی هەمیشەی بدەین ، بێگوومان بەڵێ .
لە كۆندا وەك زۆرێك دەزانن لەدوای شۆڕشی پیشەسازی یەكەم بەپێشڕەوی ئینگلیز لەسەدەی (19) دواتریش وڵاتانی وەك ئەڵمانیاوفەڕەنساو تا ئەمریكای باكووریش كەدەست كرا بە كاری وەبەرهێنان لە كار گەكانوو درووست كردنی ئامێری پێشكەوتوو گەڕانی بازرگانیماوەدرێژ بەتایبەت لەڕێگە ئاویەكانەوە و هەروەها داهێنانی تازە لە بواری پزیشكی ئەمە بووە هۆكارێك باش بوو بۆ ڕەوشی ژیان لەقۆناخیجوتیاری بۆ پیشەسازی وایكرد ڕێژەیدانیشتوانیش هێواش هێواش زیاد بكات بەڵام لەگەڵ باش بوونی كەمێك گوزەرانی خەڵكنەهامەتیەكانیش سەریان هەڵدا و منداڵاكان و ژنو پیاوبە ساڵا چوەكانیش ناچار بە كاری كارگەكان كرانوو هەرچی دەرەبەگوو ئا غاكانیگووندیش بوونە خاوەنی كارگەكانوو داهاتیان زۆر لە جاران زیاتر بوو كەسەرمایەكانێشیان نەوە بەنەوە بەردەوامەو بەدزینی هێزی كاریكرێكاران ئەوان بوونە سەرمایەدار. هەروەها لەساڵی ١٨٨٠ دووەم شۆڕشی پیشەسازی بەدۆزینەوەی نەوت و كارەبا سەریهەڵداو سەرمایەداریش زیاتر گەشەی كرد
ساڵەكان بەنیسبەت ئێمە زوو دوڕواو بۆ سەرمایەدارەكانیش هێشتا سەرتایە.
وەك (كارل ماركس) كەنوسەرێكی گەورەی سەدەی (١٩) بوو دەڵێت سەرمایەو كارگەو بەرهەم هێنان لەحەدێكی وەهادایە كە هەر كەسدەكرێت سەیارە و ماڵ و خوێندنگە و نە خۆش خانەی تایبەت بە خۆی هەبێت، بەڵام پرسیارێك دێتە پێش ئایە دوو سەدە بەر لە ئێستا دەكرامرۆڤ ئەوشتانەی هەبێت ئایە لۆژیك نییە ئەگەر بڵێن دەبوو ئێستا هەر تاكێك لەوەش زیاترو زیاتری هەبووایە .؟؟
بەپێی ئامارێكی ساڵی (2006)لە (7) ملیار كەس لەسەر گۆی زەوی (2)ملیاری كەس داهاتی ڕۆژانەیان دوو دۆلار تێناپەڕێت ، لە ئاماریتازەی ساڵی (2023) ڕێژەی دانیشتوانی مرۆڤ لە سەر گۆی زەوی بۆ (8) ملیار زیادی كردوە و بەدڵنیایش ڕێژەی سەرمایەدار و چینیهەژار (پرۆلیتاریا) بەوشێوازە.
(ڤایرۆسی سەرمایەداری)
كاردەكاتە سەرمێشكی مرۆڤ وادەكات بە پێی ئاڕاستە كانی ئەو هەنگا و بنێت و ئەوڕێگایەی خۆت پێی ئاشنابووی لێت ون دەكات وتاكەكان والێدەكات بەهرەكانی خۆیان لەناخیاندا زیندە بەچاڵ بكەن و كارێكی تر بكەن لە شوێنێ كە جێی ئەوان نییە، مرۆ ڤەكان دەكاتە كاڵاو سەرمایەدار بەدڵی خۆی كاریان لێدەكێشێتەوەو هەر وەختێك هەست بەزەرەر بكات لەشوێنی كارەكەیان دەریان دەكات بێ هیچ ڕوحمێك ویاخود ئەگەر تەكنەلۆژیایەك جێی كرێكار بگرێتەوە بێتە هۆكارێك بۆ قازانج كردنی زیاتر و كەمەش خودی سەرمایەدار پێی هەڵدەستێت.
ئایە ئەو كارەی دەیكەیت لەزەت بە خشی ژیانتە ئەوكارەی دەیكەیت ئەوكارەیە خەونت پێوە بینیوە ؟؟
بێگومان بۆزۆرێك ئەم پرسیارە وەڵامەكەی نەخێرە!!ئایە دەزانیت ئەگەر وەڵامەكەت نەخێر بێت تۆتووشبوو بە (ڤایرۆسی سەرمایەداری).
ئایە دەزانیت ئەوە مافێكی ڕەوای تۆیە ئەوكارەكەیت وا حەزی پێدەكەیت، بەڵام بەربەستی ئەوەی تۆ لەبەر كەمیداهاتی كارەكەی خۆتڕوودەكەیتە كارگەو كاردەكەیت بۆ سەرمایەدارێك دەزانیت مەجبوور كراویت بە قۆرغكردنی كار لە هەموو لایەك..
خاڵێكی گرنگ كە نوسەری گەورە (كارڵ ماركسی) ناڕەحەت كردبوو ئەوەیە كە هەمیشە سەرمایدارەكان كرێی كرێكارەكان كەم دەكەنەوە بۆئە وەی زیاتر قازانج بكەن كە قازانجیش زاراوەیەكی جوانی ڕازاوەی سەرمایەدارەكانە بۆ چەوسانەوەی كرێكار و لەولاشەوەسەرمایەدارەكان خەڵات دەكرێنوو ڕێزدار ئەكرێن، كە ماركس پێی وایە قازانجی سەرمایەداران زۆر بەسادەیوو ئاشكرا دزیە ئەوەش كە ئەیدزن بریتییە لە بەهرەو كۆششی ماندوونەناسانەی كرێكار (پرۆلیتاریا)
هەرەوها كارڵ ماركس پێیوایە دەكرێت زۆركەسیش كار نەكەن لای ماركس كار نەكردن واتا ئازادی نەك ناوێكی ناشرینی وەك بێكاربچەسپێنن.
پێویسناكات هەموان لەجێگەیەك كار بكەن دەكرێت ڕێزبگیرێت لە كاتە بەتەڵەكان و كەڵكی لێوەر بگیرێت . بۆ ئەمەش ماركس پێی وایە پێویستەدەست بگیرێت بەسەر بڕێكی پارەی كۆمپانیا گەورەكان كە بەردەوام داهاتیان زیاد دەكات و دابەش بكرێت بەسەر ئەوكەسانەی كار ناكەن..!
وەلە كۆ تایشدا تەنیا تیۆریەكانی ماركسە دەرمانی نە خۆشی و (ڤایرۆسی سەرمایەداری)..
نوسینی بابەت:: بەهرام عبدللە
سەرچاوەكان
ویكیپیدیا
ڕای تایبەتی نوسەر
تیۆریەكانی ماركس