قازی فەزل
ئەم وتارە بۆ سەلماندن پێویستی بە ئاماژەی زیاتر بە سەرچاوەکان ھەیە. (فێربە کەی و چۆن ئەم داڕێژەیە لابەریت) |
عەبدولرەحیم بیسانی، ناسراوە بە قازی فەزل (٥٢٦ کۆچی-٥٩٦ کۆچی) بەرپرسێک بوو کە خزمەت بە دوا خەلیفە فاتمییەکانی دەکرد، و بوو بە سکرتێر و سەرۆکی ڕاوێژکاری یەکەم سوڵتانی ئەیووبی، سەلاحەدین.
قازی فەزل لە شاری عەسقەلان لەدایکبووە و لە دایکبووە وەک قازی و بەرپرسێکی دارایییە و چووە بۆ خوێندن لە قاھیرەی پایتەختی فاتمییەکان. چووە ناو شانسەری فاتمییەکانەوە، و بە خێرایی خۆی جیاکردەوە بەھۆی ڕەنگینیی شێوازی نۆسراوەکەیەوە. لە سەرەتای ساڵانی ١١٦٠دا لەلایەن وەزیرەکان ڕوزیک کوڕی تەلەعی و شاوەر کوڕی موجیر سەعدی پاڵپشتی کرا، بەرزبووەوە بۆ ئەوەی ببێتە سەرۆکی بەشی دارایی سەرپەرشتی سوپاکە، و ئەو ناوەی وەرگرت کە پێی ناسراوە. سەرەڕای پێگەی بەرچاوی لە دەوڵەتی فاتمیدا، بە خێرایی لایەنگری ھاوسەلاحەدینی سوننە لە سەردەمی فەزیزەی ئەم دووەمیاندا بوو، و پشتگیری لێکرد لە لابردنی شانشینی فاتمییەکان، کە لە ساڵی ١١٧١دا بەدەست ھات.
لە ڕژێمی نوێی ئەیووبیدا، کەسایەتییەکی گرنگ بوو، وەک سەرۆکی ڕاوێژکاری سەلاحەدین کاری دەکرد و لە کاتی شەڕەکانی سەلاحەدین لە شامدا بە بەرپرسی ئیدارەی میسر بەجێھێڵدرا. لە ئەنجامدا مێژوونووسان زۆرجار نازناوی وەزیری بۆ دەگەڕێننەوە، کە ھەرگیز ئەو نازناوەی بەدەستەوە نەبووە. دوای مردنی سەڵاحەدین لە ساڵی ١١٩٣، خزمەتی کوڕی ئەفزەل دەکات کە فەرمانڕەوای دیمەشق بووە، پێش ئەوەی بەیعەتەکەی بگۆڕێت بۆ عەزیز، فەرمانڕەوای میسر. دوای ساڵی ١١٩٥ خانەنشین بوو، لە ساڵی ١٢٠٠ کۆچی دوایی کرد.
ناوبانگی ئەو لە نێو ھاوچەرخەکان و نەوەکانی دواتردا بە شێوەیەکی سەرەکی لەسەر لێھاتوویی ئەو وەک نووسەرێکی نامەنووسییە. شێوازی ئەو زۆر سەرسام بوو و لەلایەن نەوەکانی دواترەوە بە شێوەیەکی بەرفراوان وەرگیرا. ھەروەھا کۆڕپوسی نامەکانی سەرچاوەیەکی مێژوویی گرنگە بۆ ئەو قۆناغە. جگە لەوەش مەدرەسەیەکی لە قاھیرە دامەزراند، و کتێبخانە گەورەکەی بەخشی بەو دامەزراوەیە.[١][٢]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Seeskin، Kenneth (2005-09-26). The Cambridge Companion to Maimonides (بە ئینگلیزی). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81974-9.
- ^ Lēv، Yaacov (1999). Saladin in Egypt (بە ئینگلیزی). BRILL. ISBN 978-90-04-11221-6.
