عەزیز عوسمان
عەزیز عوسمان کوڕی سەلاحەدین یوسف (بە عەرەبی: العزیز عمادالدین عثمان) دووەم سوڵتانی دەوڵەتی ئەییوبی بوو، و دووەم کوڕی سەلاحەدین بوو.[١]
| عەزیز عوسمان | |
|---|---|
| ال-مەلیک ال-عەزیز | |
| سوڵتانی میسر | |
| فەرمانڕەوایی | ٤ی ئازاری ١١٩٣ – ٢٩ی تشرینی دووەمی ١١٩٨ |
| خانەدان | دەوڵەتی ئەییووبی |
| باوک | سەلاحەدین |
| لەدایکبوون | ١١٧١ |
| مردن | ٢٩ تشرینی دووەمی ١١٩٨ (لە تەمەنی ٢٧ ساڵی) میسر |
| ئایین | ئیسلام |
پێش مردنی، سەلاحەدینی باوکی دەسەڵاتەکانی بەسەر خزمەکانیدا دابەش کردبوو: ئەفزەل فەلەستین و سوریای وەرگرت، عەزیز کرا بە فەرمانڕەوای میسر، زاھیر حەلەبی وەرگرت، عادل کەرەک و شەوبەکی وەرگرت و توران شا یەمەنی ھێشتەوە. بەڵام ھەر زوو ناکۆکی لە نێوانیاندا دروست بوو و عادل بوو بە فەرمانڕەوای بێ مشتومڕی سووریا و میزۆپۆتامیای سەرەوە و میسر و یەمەن.
سەرەڕای ئەوەی کە عەزیز بە تایبەتی دەسەڵاتی بەسەر ھەموو ئیمپراتۆرییەتی ئەیوبیدا بە میرات گرتبوو، بەڵام زۆری نەخایاند ناچار بوو ڕووبەڕووی ڕاپەڕینەکانی ئەمیرە زەنگییەکانی موسڵ و لەلایەن ئەرتووقیدەکانەوە ببێتەوە لە باشووری عێراق. کاتێک ئەفزەل ھەموو ئەو وەزیرانەی دەرکرد کە باوکی بەجێی ھێشت بۆ پشتیوانیکردن، ھاتنە میسر و داوایان لە عەزیز کرد سووریا داگیربکاتەوە. عەزیز لە ساڵی ١١٩٤دا گەمارۆی دیمەشقی دا. ئەفزەل داوای یارمەتی لە برای سەڵاحەدین کرد کە ناوی عادل بوو، کە چاوی بە عەزیز کەوت و توانی ئاشتەوایی بھێنێتە ئاراوە. ساڵی دواتر عەزیز جارێکی دیکە ھێرشی کردە سەر سووریا، بەڵام ئەفزەل توانی بەشێک لە ئەمیرەکانی سوپاکەی عەزیز ڕازی بکات بۆ بیابان. دواتر عادل ھاوپەیمانی لەگەڵ عەزیز کرد دژی ئەفزەل، کە لە ٣ی تەممووزی ١١٩٦ لە دیمەشق گەمارۆدرا و گیرا، ئەفزەل دوورخرایەوە بۆ سەلخاد، لەکاتێکدا عەزیز بە سەرکردەی باڵای ئیمپراتۆرییەتی ئەیوبی ناسێندرا. بەڵام زۆربەی دەسەڵاتی کاریگەر لە دەستی عادل برای سەلاحەدین بوو کە خۆی لە دیمەشق دامەزراند.
عەزیز لە سەردەمی دەسەڵاتی خۆیدا ھەوڵیدا ھەرەمە گەورەکانی جیزەی میسر بڕوخێنێت، بەڵام بەھۆی ئەوەی ئەرکەکە زۆر گەورە بوو، ناچار بوو دەستبەرداری بێت. بەڵام سەرکەوتوو بوو لە زیانگەیاندن بە ھەرەمی مێنکاورێ.[٢] ھەروەھا عەزیز ڕۆڵێکی گرنگی ھەبووە لە مێژووی کارگەی بیناسازی لە بنیاس و سوبەیبە.[٣]لە کۆتایی ساڵی ١١٩٨ لە ڕووداوێکی ڕاوکردندا کۆچی دوایی کرد، لە گۆڕی برا گەورەکەی موعەزەم بەخاک سپێردرا.
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ عەزیز عوسمان. ISBN 978-0-521-31739-9.
- ^ لێهنەر، مارک هەرەمە تەواوەکان، لەندەن: تەیمز و هادسۆن (1997)ل.41. ISBN 0-500-05084-8.
- ^ Šārôn, Moše (1997). Corpus Inscriptionum Arabicarum Palaestinae (CIAP) Volume Two: B-C (بە ئینگلیزی). BRILL. ISBN 978-90-04-11083-0.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە عەزیز عوسمان تێدایە. |