فرەگۆشەی ڕێک

کۆمەڵێک n-گۆشەی ڕێک
فرەگۆشەی ڕێک
لا و سەر	n
ھێما	{n}
ڕووبەر (a= بە درێژایی لای)	$A={\tfrac {1}{4}}na^{2}\cot {\frac {\pi }{n}}$
ناوەگۆشە	$(n-2)\times {\frac {180^{\circ }}{n}}$
کۆی پێوانەی ناوەگۆشەکان	$\left(n-2\right)\times 180^{\circ }$
تایبەتمەندییەکان	قۆقز، سیکلیک، ڕێک

لە ئەندازەی ئیقلیدسیدا بە فرەگۆشەیەک یان چەندلایەک دەوترێت ڕێک ئەگەر لایەکانی لە درێژیدا یەکسان بن و گۆشەکانی ناوەوەی لە پێوانەدا یەکسان بن. فرەگۆشەی ڕێکی سێلا بریتییە لە سێگۆشەیەکی ڕێک و فرەگۆشەیەکی ڕێکی چوارلا بریتییە لە چوارگۆشە. چەقی فرەگۆشەی ڕێک ئەو خاڵەیە کە بە یەکسانی دوورە لە ھەموو سەرەکانیەوە.

فرەگۆشە ڕێکە قۆقزەکان

ھەموو فرەگۆشە ڕێکەکان، فرەگۆشەی قۆقزن. n-گۆشەیەکی ڕێکی قۆقز بە شێوەی {n} دیاری دەکرێت.

سێگۆشەی ڕێک {٣}	چوارگۆشە {٤}	پێنجلا {٥}	شەشلا {٦}	حەوتلا {٧}	ھەشتلا {٨}	نۆلا {٩}	دەلا {١٠}
یازدەلا {١١}	دوازدەلا {١٢}	سێزدەلا {١٣}	چواردەلا {١٤}	پازدەلا {١٥}	شازدەلا {١٦}	حەڤدەلا {١٧}	ھەژدەلا {١٨}	نۆزدەلا {١٩}
بیستلا {٢٠}	سیلا {٣٠}	چللا {٤٠}	پەنجالا {٥٠}	شەستلا {٦٠}	حەفتالا {٧٠}	ھەشتالا {٨٠}	نەوەدلا {٩٠}	سەدلا {١٠٠}

گۆشەکان

بۆ دۆزینەوەی کۆی پێوانەی گۆشەکانی ناوەوەی فرەگۆشەیەکی قۆقز، فرەگۆشەکە دابەش بکە بە ژمارەیەک سێگۆشە، بە کێشانەوەی ھەموو تیرەکانی سەرێک لە سەرەکانیەوە. ژمارەی ئەو سێگۆشانەی بەدەست دێت لە ١٨٠ بدە، بە دەستەواژەیەکی تر $(n-2)\times 180$.

کۆی پێوانەی گۆشەکانی ناوەوە	ژمارەی لایەکان
١٨٠	٣
$2\times 180$	٤
$3\times 180$	٥
$4\times 180$	٦
$5\times 180$	٧
	...
$(n-2))\times 180$	n

پێوانەی ھەر یەک لە گۆشەکانی ناوەوە لە n-لایەکی ڕێکی قۆقزدا، یەکسانە بە:

$\left(1-{\frac {2}{n}}\right)\times 180$ یان $(n-2)\times {\frac {180}{n}}$ پلە

یان ${\frac {(n-2)\pi }{n}}$ ڕادیان و پێوانەی ھەر یەک لە گۆشەکانی دەرەوە یەکسانە بە ${\tfrac {360}{n}}$ پلە.

تیرەکان

بۆ n > 2، ژمارەی تیرەکانی n-گۆشەیەک، یەکسانە بە ${\tfrac {n(n-3)}{2}}$، بۆ نموونە لە سێگۆشە، چوارلا، پێنجلا و شەشلادا، ژمارەی تیرەکان بریتییە لە، ٠، ٢، ٥ و ٩.

ڕووبەر

پێنجلای ڕێک، درێژی لای s، نیوەتیرەی بازنەی دەوردەر R نیوەتیرەی بازنەی دەوردراو a

ڕووبەری n-لایەکی ڕێکی قۆقز کە درێژیی لایەکەی s، نیوەتیرەی دەرە بازنە R، نیوەتیرەی بازنەی دەوردراو r و چێوەکەی p بێت، لە ڕێگەی ئەم پەیوەندییانە دەدۆزرێتەوە:

$A={\tfrac {1}{2}}nar={\tfrac {1}{2}}pr={\tfrac {1}{4}}na^{2}\cot {\tfrac {\pi }{n}}=nr^{2}\tan {\tfrac {\pi }{n}}={\tfrac {1}{2}}nR^{2}\sin {\tfrac {2\pi }{n}}$

فرەگۆشەی ڕێکی ئەستێرەیی

ئەستێرەی پێنجپەڕ {٥/٢}

ناسراوترین نموونە لە فرەگۆشە ئەستێرەییەکان، بریتییە لە ئەستێرەی پێنجپەڕ، سەرەکانی ئەستێرەی پێنجپەڕ ڕێک وەکوو پێنجلایە، بەڵام شێوەی لکاندنی سەرەکان بەیەکەوە لە ئەستێرەی پێنجپەڕدا جیاوازە لە پێنجلا.

گالەری

• 
  (سێگۆشەی ڕێک) (٣)
• 
  (چوارگۆشە) (٤)
• 
  پێنجلای ڕێک (٥)
• 
  شەشلای ڕێک (٦)
• 
  حەوتلای ڕێک (٧)
• 
  ھەشتلای ڕێک (٨)
• 
  نۆلای ڕێک (٩)
• 
  دەلای ڕێک (١٠)
• 
  یازدەلای ڕێک (١١)
• 
  دوازدەلای ڕێک (١٢)
• 
  سێزدەلای ڕێک (١٣)
• 
  چواردەلای ڕێک (١٤)

سەرچاوەکان

• بەشداربووانی ویکیپیدیا، «چندضلعی منتظم»، ویکیپیدیای فارسی. سەردان لە ١٣ ئابی ٢٠١٨.

• بیرکاری بۆ ھەمووان، کتێبی خوێندکار، پۆلی دەیەمی زانستی- چاپی ھەشتەم