دووەمین شەڕی ناگۆرنۆ-قەرەباغ

(لە شەڕی ناگۆرنۆ-قەرەباغ (٢٠٢٠)ەوە ڕەوانە کراوە)

جەنگی ناگۆرنۆ-قەرەباغ (بە ئینگلیزی: Nagorno Karabakh War) لە ئەرمەنستان بە شەڕی ڕزگاری ئارتسەخ ناودەبرێت،[٦٨] ناکۆکییەکی نەژادی و خاک بوو کە لە کۆتایییەکانی ١٩٨٠، لە ناوچەی ناگۆرنۆ-قەرەباغ لە باشووری ڕۆژاوای ئازەربایجان، لە نێوان زۆرینەی ئەرمەنییە نەژادییەکانی ناگۆرنۆ-قەرەباغ کە ئەرمینیا پاڵپشتیان دەکات بەرامبەر ئازەرییە شیعەکان،[٦٩] ئەرمەنیا و ئازەربایجان ھەردووکیان لە یەکێتی سۆڤیەتی جاران بوون، دوای ئەوەی شەڕ و ئاڵۆزی زیاتر دەبوو ئاگر بەستێک بەنێوەندگیری ڕووسیا لە ١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ جێبەجێکرا.[٧٠][٧١]

شەڕی ناگۆرنۆ-قەرەباغ ٢٠٢٠
بەشێک لە پێکدادانەکانی ناگۆرنۆ-قەرەباغ
ڕێکەوت٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢٠ (2020-09-27) – ١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ (2020-11-10) [٢٤]
شوێن
ئەنجام

سەرکەوتنی ئازەربایجان[٢٥][٢٦]

  • ڕاگەیاندنی ئاگربەست ڕاگەیەندرا لە ١٠ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠.[٢٤]
  • Azerbaijan retains control over the territories that it recaptured during the war.
  • ھێزی پارێزەرانی ڕووسیا لەناوچەکە بڵاوەی پێدەکرێ.[٢٧]
  • ناڕەزاییەکانی ئەرمەنستان دەستیپێکرد.
  • یابووری لێکتێگەیشتن، ئیمزاکرا لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٠ بۆ پێکهێنانی ناوەندی هاوبەشی تورکیا-ڕوسیا .[٢٧]
گۆڕانکارییە
ناوچەیییەکان

لە کاتی شەڕدا:

  • ئازەربایجان کۆنترۆڵی ٥ شار، ٤ شارۆچکە، ٢٤٠ گوندی کرد،[٢٨]و تەواوی سنووری ئازەربایجان–ئێران
  • گەراندنەوەی ھەندێک بەش لە ناگۆرنۆ-قەرەباغ ھەروەھا تەواوی ئەو خاکانەی کە ئەرمینیا دەستیبەسەرداگرتن لەکاتی شەڕدا بۆ ئازەربایجان لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠
شەڕکەرەکان

 ئازەربایجان


دابینکەرانی چەک:

 ئەرمەنستان
 کۆماری ئارتساخ


فەرماندە و سەرکردەکان
[٣٣]
یەکە تێوەگڵاوەکان

ھێزە چەکدارەکانی ئازەربایجان

Syrian mercenaries[٣٨][١٠]

ھێزی بەرگری ئەرتساخ
پەڕگە:Emblem of the Armed Forces of Armenia.svg ھێزی چەکداری ئەرمەنی
ھێز
  • Unknown regular military
  • 2,580 Syrian fighters[٣٩]
Equipment:
  • Unknown regular military
Equipment:
زەرەر و زیانە گیانییەکان

Per Azerbaijan:

Per SOHR:

  • 293 Syrian mercenaries killed[٣٩]

See Casualties for details

Per Armenia:


See Casualties for details
██ ھەوادارانی ئاشتی██ ئەرمەنیا██ پشتیوانی ئەرمەنیا██ ئازەربایجان██ پشتیوانی ئازەربایجان██ ئارتساخ/قەرەباغ (جێگەی شەڕەکان)██ بێ دژکردنەوە

سەرەتای دەستپێکردنی شەڕ لە ٢٠٢٠

دەستکاری

ئەوکاتەی یەکێتیی سۆڤیەت ھەڵوەشایەوە لە ساڵی ١٩٩٠دا، ڕووسیا ھەرێمی ناگۆرنۆ-قەرەباغی وەک ئازەربایجان ناساند، بەڵام ھەر زوو دژایەتی کرا لەلایەن ئەرمەنیا، چونکە ئەو ھەرێمە زۆرینەی ئەرمەنییە.

پاش شۆڕشی ١٩١٧ی ڕووسیا، قەرەباغ بووە بەشێک لە کۆماری فێدراتیڤی دیموکراتیکی ناوچەکانی قەوقازی باشوور، بەڵام ئەم کۆمارە دواتر بەسەر سێ کۆماری جیاوازدا دابەش بوو (ئەرمەنیا، ئازەربایجان و گورجستان)، لە ماوەی یەک ساڵ و نیوی دوای ئەم گۆڕانکارییە، جەنگ و پێکدادانی قورس لە نێوان ئەرمینیا و ئازەربایجاندا ڕووی دا، یەکێک لە ناوچە کێشە لەسەرەکانیش قەرەباغ بوو. لە تەممووزی ١٩١٨دا یەکەم ئەنجومەنی ناگۆرنۆ-قەرەباغ دەسەڵاتی خۆبەڕێوەبەری ڕاگەیاند و حکوومەت و ئەنجومەنێکی نیشتمانیی پێکھێنا. ھێندەی نەبرد سوپای عوسمانی دەستی بەسەر ئەم ناوچەیەدا گرت، دواتر ئەم سوپایە لە بەرامبەر سوپای بەریتانیادا شکستی خوارد، بەریتانییەکان کەسایەتییەکی ئازەرییان بەنێوی "خەسرۆ بەی سوڵتانۆڤ" وەکوو پارێزگاری قەرەباغ و زەنگەزوور دیاری کرد. ئەنجومەنی نیشتمانیی قەرەباغ بڕیارەکەی پەسەند کرد، بەڵام خەڵکی ناوچەکە بەم بڕیارە ڕازی نەبوون و لە دژی پارێزگارە ئازەربایجانییەکە دەستیان دایە چەک، شەڕ و پێکدادانی نێوان چەکدارە قەرەباغییەکان و ئازەرییەکان ھەتا نیسانی ١٩٢٠ بەردەوام بوو، لە ئابی ھەمان ساڵدا ئەرمینیا ڕێککەوتنێکی کاتی لەگەڵ بۆلشەڤیکەکان واژوو کرد بۆ ئەوەی قەرەباغ بەشێوەیەکی کاتی و ھەتا گەیشتن بە چارەسەرێکی یەکجاری لەژێر کۆنترۆڵی ڕووسەکاندا بێت. ساڵی ١٩٢١ ئەرمەنستان و جۆرجیاش کەوتنە ژێردەستی بۆلشەڤیکەکان. بۆ دەستخستنی پشتگیریی خەڵکی ناوچەکە، بەڵێنیان بە ئەرمەنەکان دا، قەرەباغ بە کۆماری ئەرمینیا بدەن، بەڵام بۆلشەڤیکەکان لە ھەمان کاتدا چاویان لەوە بوو سەرنجی تورکیا ڕابکێشن، بۆ ئەوەی ھیچ نەبێت ڕێگری بۆ پێشڕەوییەکانی ھێزە کۆمۆنیستەکان دروست نەکات. ھەر بۆیە بەمەبەستی ڕەواندنەوەی ترسی تورکیا، یەکێتی سۆڤیەت ڕازی بوو قەرەباغ و نەخچەڤان بخاتە سەر ئازەربایجان و تەنیا زەنگەزوور وەکوو بەشێک لە ئەرمینیا بمێنێتەوە. ھەر بۆیە ئەگەر بۆ ڕاگرتنی دڵی تورکیا نەبووایە، ڕەنگە ڕووسیا بە ئاسانی قەرەباغ و نەخچەوانی نەخستبایە سەر ئازەربایجان. ساڵی ١٩٢٣ یەکەی ئیداریی خودموختاری ناگۆرنۆ-قەرەباغ لە نێو خاکی کۆماری ئازەربایجان دامەزرا،

پاش ڕوخانی سۆڤیەت

دەستکاری

لە قۆناغی دەسەڵاتی یەکێتیی سۆڤیەت، شەڕ و پێکدادان بۆ چەند دەیەیەک کپ بوو، بەڵام لەگەڵ ھەڵوەشانەوەی یەکێتیی سۆڤیەت، کێشەی ئەرمەنەکان و ئازەرییەکان لەسەر قەرەباغ جارێکی دیکە زیندوو بووەوە. ئەرمەنییەکانی قەرەباغ دەسەڵاتدارانی ئازەربایجانیان بەوە تۆمەتبار دەکرد کە خەریکی بە ئازەریکردنی ناوچەکەن. لە کۆتایی ھەشتاکاندا ئەرمەنەکانی قەرەباغ لە ھەڵمەتێکی واژووکۆکردنەوەدا داوایان لە مۆسکۆ کرد ئیدارەکەیان بخاتە سەر کۆماری ئەرمەنیا، تەنانەت ئەنجومەنی نوێنەرایەتی گەلی قەرەباغ بە ١١٠ ئەرێ لە بەرامبەر ١٧ نەخێر ھەمان داوایان ئاراستەی کرێملین کرد، بەڵام مۆسکۆ ڕەزامەندی لەسەر دەرنەبڕی. لە تشرینی دووەمی ١٩٩١دا ئازەربایجان خودموختاریی ئیداری لە قەرەباغ سەندەوە، لە کانوونی یەکەمی ھەمان ساڵدا گشتپرسی سەربەخۆیی لە قەرەباغ بەڕێوەچوو، لەدوای ڕوخانی یەکێتیی سۆڤیەت، لە ٢٥ی کانوونی یەکەمی ١٩٩١دا، بەھۆی دروستبوونی بۆشایی ھێز، جارێکی دیکە شەڕ و پێکدادانی قورس لە نێوان ئازەربایجان و ئەرمینیا لەسەر ناوچە کێشە لەسەرەکان، لەوانەش قەرەباغ، سەری ھەڵدایەوە کە تێیدا ڕووسەکان پشتگیرییان لە ئەرمەنەکان دەکرد و چەکدارە توندڕەوە ئەفغانی و چیچانییەکانیش لە بەرەکانی ئازەربایجاندا شەڕیان دەکرد. لە ئایاری ١٩٩٣دا ئەرمینیا زیاتر لە ١٤٪ی خاکی ئازەربایجانی گرتبوو، لەم قۆناغەدا باکۆ ڕازی بوو بەوەی قەرەباغییەکان وەکوو بەشێک لە کێشەکە ببینێت و بە ناوبژیوانیی ڕووسیا دانوستاندنیان لەگەڵ بکات. لە ئاکامیشدا ڕێککەوتنی ئاگربەستی نێوان ئازەرییەکان و قەرەباغ لە ١٢ی ئایاری ١٩٩٤ واژوو کرا،[٧٢]لەدوای شەڕ و ناکۆکی زیاتر، دووبارە شەڕ لەنێوان ئازەربایجان و ئەرمەنیادا سەریھەڵدایەوە، دوای نزیکەی مانگ و نیوێک لەشەڕ ئاگربەستێک جێبەجێکرا بەنێوەندگیری ڕووسیا.[٧٣]

تێبینییەکان

دەستکاری
  1. ^ Denied by Azerbaijan[٥][٦] and Turkey.[٧]
  2. ^ Turkey and Azerbaijan deny direct involvement of Turkey.[٩][١٠][١١]
  3. ^ Alleged by Azerbaijan,[١٨] and reports that Russia supplied arms to Armenia via Iran[١٩][٢٠][٢١] It has been denied by Iran.[٢٢][٢٣]

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Macron نەدراوە
  2. ^ «Turkey deploying Syrian fighters to help ally Azerbaijan, two fighters say». Reuters. لە 8 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |archive-date= (یارمەتی)
    «Armenia–Azerbaijan conflict: Azerbaijan president vows to fight on». bbc.com. 30 September 2020. لە 1 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  3. ^ «Turkey recruiting Syrians to guard troops and facilities in Azerbaijan». Middle East Eye. September 29, 2020. لە 2 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  4. ^ «Nagorno-Karabakh: at least three Syrian fighters killed». The Guardian. 30 September 2020. لە 8 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  5. ^ «Azerbaijan denies Turkey sent it fighters from Syria». 28 September 2020. لە 7 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  6. ^ «Nagorno-Karabakh: Azerbaijan accuses Armenia of rocket attack». The Guardian. 5 October 2020. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  7. ^ «Türkiye'nin Dağlık Karabağ'a paralı asker gönderdiği iddiası» (بە تورکی). Deutsche Welle. 29 September 2020. لە ٢ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی |بەستەری شکاو= چاوپۆشیی لێ کرا (یارمەتی)
  8. ^ «F-16s Reveal Turkey's Drive to Expand Its Role in the Southern Caucasus». Stratfor. 8 October 2020. لە 10 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. The presence of the Turkish fighter aircraft … demonstrate[s] direct military involvement by Turkey that goes far beyond already-established support, such as its provision of Syrian fighters and military equipment to Azerbaijani forces. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  9. ^ «Turkey Challenging Russia's Monopoly in the South Caucasus». Center for Global Policy. 7 October 2020. لە ڕەسەنەکە لە 7 October 2020 ئەرشیڤ کراوە. ... it has been reported (though denied by Turkish and Azerbaijani officials) that Turkish soldiers and aircraft have been directly involved in the fighting. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی) ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ لە Archive.is، ئەرشیڤ کراوە
  10. ^ ئ ا ب پ ت ج «Everything We Know About The Fighting That Has Erupted Between Armenia And Azerbaijan». The Drive. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 1 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  11. ^ «Turkey supplies T-300 Kasirga rocket system to Azerbaijan». AzerNews. 21 September 2016. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  12. ^ «As Nagorno-Karabakh Conflict Expands, Israel-Azerbaijan Arms Trade Thrives». Haaretz. 7 October 2020. لە 10 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  13. ^ «Israel sending weapons to Azerbaijan as fight with Armenia rages on sources». Al Arabiya. 30 September 2020. لە ڕەسەنەکە لە 3 October 2020 ئەرشیڤ کراوە. ... a US intelligence source told Al Arabiya English that Israel was sending planes full of weapons to Azerbaijan. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  14. ^ «Despite Lebanon's woes, Armenians spring to action for Nagorno-Karabakh». Reuters. 1 November 2020. لە 1 November 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  15. ^ «Ուղիղ չվերթով Երևան՝ առաջնագիծ գնալու պարտաստակամությամբ» [By direct flight to Yerevan, ready to go to the front line]. azatutyun.am (بە ئەرمەنی). RFE/RL. 3 October 2020. لە ڕەسەنەکە لە 6 October 2020 ئەرشیڤ کراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  16. ^ «Armenian volunteer returns from France to fight for Nagorno-Karabakh». France24. 7 October 2020. لە ڕەسەنەکە لە 7 October 2020 ئەرشیڤ کراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  17. ^ «De Marseille à Erevan, un militant marqué au front». Libération (بە فەرەنسی). 11 October 2020. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  18. ^ «Prezident: "Ermənistanın təhlükəsizliyi, pulsuz silahlanması Rusiya tərəfindən təmin edilir"». apa.az (بە ئازەربایجانی). 11 October 2020. لە 11 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  19. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری bneIranArmeniaarmsshipment نەدراوە
  20. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری AzerbaijanclaimsIRARMarmstrade1 نەدراوە
  21. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری AzerbaijanclaimsIRARMarmstrade2 نەدراوە
  22. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Irandeniesarmstrade1 نەدراوە
  23. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری Irandeniesarmstrade2 نەدراوە
  24. ^ ئ ا «Deal Struck to End Nagorno-Karabakh War». The Moscow Times. 10 November 2020. لە 10 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  25. ^ «Azerbaijan and Armenia agree full ceasefire in Nagorno-Karabakh». Financial Times. 10 November 2020. Agreement is seen as victory for Baku and will be monitored by Russian forces {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  26. ^ «Armenia, Azerbaijan and Russia sign Nagorno-Karabakh peace deal». BBC. 10 November 2020. The BBC's Orla Guerin in Baku says that, overall, the deal should be read as a victory for Azerbaijan and a defeat for Armenia. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  27. ^ ئ ا «تورکیا بنکەیەکی سەنتەرێکی چاودێری دکاتەوە لە ڕووسیا peace». Hurriyet Daily News. 11 November 2020. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  28. ^ «Son dakika haberi: Azerbaycan Cumhurbaşkanı duyurdu: 49 yerleşim yeri daha kurtarıldı» (بە تورکی). CNN Türk. 9 November 2020. لە 9 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  29. ^ «Major General Mayis Barkhudarov: "We will fight to destroy the enemy completely». Azerbaijani Ministry of Defence. September 28, 2020. لە ڕەسەنەکە لە 8 October 2020 ئەرشیڤ کراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= و |archive-date= (یارمەتی)
  30. ^ «Release of the Press Service of the President». president.az. Official website of the President of Azerbaijan. 4 October 2020. لە 9 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 7 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  31. ^ «President Ilham Aliyev congratulates 1st Army Corps Commander Hikmet Hasanov on liberation of Madagiz from occupation». apa.az. 3 October 2020. لە 3 October 2020 ھێنراوە. President Ilham Aliyev has congratulated 1st Army Corps Commander Hikmet Hasanov on liberation of Madagiz, APA reports. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  32. ^ «Release of the Press Service of the President». Azerbaijan State News Agency. 19 October 2020. لە 20 October 2020 ھێنراوە. Commander-in-Chief of the Armed Forces of the Republic of Azerbaijan, President Ilham Aliyev congratulated Chief of the State Border Service (SBS), Colonel General Elchin Guliyev on raising the Azerbaijani flag over the Khudafarin bridge, liberating several residential settlements with the participation of the SBS, and instructed to convey his congratulations to all personnel. Colonel General Elchin Guliyev reported that the State Border Service personnel will continue to decently fulfill all the tasks set by the Commander-in-Chief. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  33. ^ ئ ا «Jalal Harutyunyan wounded, Mikael Arzumanyan appointed Artsakh Defense Minister». 27 October 2020. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  34. ^ «Artsakh Defense Army deputy commander killed». 2 November 2020. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  35. ^ «Tiran Khachatryan – National Hero of the Republic of Armenia». armradio.am. Public Radio of Armenia. 2020-10-22.
  36. ^ ئ ا «Эксперт оценил потери Армении и Азербайджана в Нагорном Карабахе» (بە ڕووسی). Moskovsky Komsomolets. 7 November 2020. لە 10 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  37. ^ «Qarabağın qəlbi necə azad olundu: 300 spartalının əfsanəsi gerçək oldu Şuşada». Bizim Yol (بە ئازەربایجانی). 9 November 2020. لە 10 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  38. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری SOHR1 نەدراوە
  39. ^ ئ ا «Turkish-backed mercenaries | Nearly 800 Syrian fighters killed in Libya and Nagorno-Karabakh». Syrian Observatory for Human Rights. 14 November 2020. لە 14 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  40. ^ ئ ا ب پ ت ج «What Open Source Evidence Tells Us About The Nagorno-Karabakh War». Forbes. لە 12 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  41. ^ Bensaid، Adam (29 September 2020). «A military breakdown of the Azerbaijan–Armenia conflict». TRTWorld. لە 7 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  42. ^ Frantzman، Seth J. (1 October 2020). «Israeli drones in Azerbaijan raise questions on use in the battlefield». Jerusalem Post. لە 9 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  43. ^ «Son dakika... Görüntü dünyayı çalkaladı! SİHA vurdu, bir başka drone...» (بە تورکی). Milliyet. 1 October 2020. لە 11 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  44. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری cnnturk نەدراوە
  45. ^ «Azerbaijani Military Retools Old Crop Duster Planes as Attack Drones». Hetq Online. 14 October 2020. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  46. ^ «Missiles, rockets and drones define Azerbaijan-Armenia conflict». The Jerusalem Post. لە 18 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  47. ^ ئ ا «Azerbaijan shoots down Armenian Su-25 fighter jet». TRT World. لە 12 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  48. ^ ئ ا «Cities under fire as Armenia-Azerbaijan fighting intensifies». RTL Today. لە 12 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  49. ^ «Armenia, Azerbaijan announce new attempt at cease-fire». AP News. لە 19 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  50. ^ «Село Тапкаракоюнлу, примерно в 60 километрах от города Гянджа. Военный показывает журналистам ракету "Смерч" перед разминированием» (بە ڕووسی). BBC Russian Service. 24 October 2020. لە 24 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  51. ^ «Azerbaijani used TB2 drone to destroy second S-300 SAM of Armenia». Global Defense Corp. لە 1 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= (یارمەتی)
  52. ^ «Artsakh reports more KIAs». Armenpress. 13 November 2020. لە 10 November 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  53. ^ «Villagers burn houses ahead of Azerbaijan takeover». Al Jazeera. 14 November 2020. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  54. ^ «СК Армении: "В Азербайджане находится 21 военнопленный-армянин"» (بە ڕووسی). Armenian Report. 6 November 2020. لە 6 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  55. ^ «There are several hundred missing soldiers on Armenian side – PM Pashinyan». 16 November 2020. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  56. ^ «Russia says discussing U.N. presence in Nagorno-Karabakh as its troops deploy». لە 2020-11-13 ھێنراوە.
  57. ^ ئ ا Ayya Lmahamad (9 November 2020). «Civilian death toll in Armenian attacks reaches 93». azernews.az. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
  58. ^ ئ ا «50 Armenian civilians killed by Azerbaijani armed forces so far». 4 November 2020. لە 4 November 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: url-status (بەستەر)
    Azerbaijani targeting of civilians has claimed lives of 31 in Artsakh
  59. ^ Welle (dw.com)، Deutsche. «Nagorno-Karabakh: Russian helicopter shot down over Armenia». DW.
  60. ^ «Caucasus: 4 Journalists Injured in Nagorno-Karabakh Fighting». Voice of America. 1 October 2020. لە 21 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: url-status (بەستەر)
  61. ^ ھەڵەی ژێدەرەکان: تاگی نادروستی <ref>؛ ھیچ دەقێک بۆ ژێدەری anarshushali نەدراوە
  62. ^ «Two French journalists seriously wounded after shelling in Nagorno-Karabakh». Reuters. 1 October 2020. لە 1 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date=، |date=، و |archive-date= (یارمەتی)
  63. ^ «МИД РФ: Российские журналисты в Карабахе получили средние и тяжелые ранения» (بە ڕووسی). Rossiyskaya Gazeta. 2020-10-08. لە 11 October 2020 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 2020-10-08 ھێنراوە. {{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |archive-date= (یارمەتی)
  64. ^ «Iran comes under attack as fighting between Armenia–Azerbaijan spreads across border». Almasdar News. 3 October 2020. لە ڕەسەنەکە لە ٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 11 October 2020 ھێنراوە. {{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)
  65. ^ «Nagorno-Karabakh conflict: Bachelet warns of possible war crimes as attacks continue in populated areas». Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. 2 November 2020. لە 2 November 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: url-status (بەستەر)
  66. ^ «Глава МИД Армении назвал число беженцев из-за ситуации в Карабахе» (بە ڕووسی). RIA Novosti. 23 October 2020. لە 23 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: url-status (بەستەر)
  67. ^ «Nearly 90,000 people displaced, lost homes and property in Nagorno Karabakh». ArmenPress. 24 October 2020. لە 24 October 2020 ھێنراوە. {{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |access-date= و |date= (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: url-status (بەستەر)
  68. ^ «Armenia and Azerbaijan fight over disputed Nagorno-Karabakh». BBC News (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). 2020-09-27. لە 2020-11-17 ھێنراوە.
  69. ^ Staff، Reuters (2020-09-27). «Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization». Reuters (بە ئینگلیزی). لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠٢٠ ئەرشیڤ کراوە. لە 2020-11-17 ھێنراوە. {{cite news}}: |first= has generic name (یارمەتی); زیاتر لە یەک دانە لە |ناونیشانی ئەرشیڤ= و |archive-url= دیاری کراوە (یارمەتی)
  70. ^ https://www.radionawa.com/Ku/all-detail.aspx?jimare=40939
  71. ^ Gall، Carlotta (2020-10-01). «Turkey Jumps Into Another Foreign Conflict, This Time in the Caucasus». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ISSN 0362-4331. لە 2020-11-17 ھێنراوە.
  72. ^ www.rudaw.net https://www.rudaw.net/sorani/world/13042016-amp. لە 2020-11-17 ھێنراوە. {{cite web}}: پارامەتری |title= ونە یانیش واڵایە (یارمەتی)
  73. ^ «ئاگربەست لە قەرەباغ ڕاگەیەنرا». Esta Media Network. 2020-10-10. لە 2020-11-17 ھێنراوە.