دێری مار ئوراھا
دێری مار بەھنام (بە سورینی: ܕܲܝܪܵܐ ܕܡܵܪܝ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ، بە عەرەبی، دیر مار اوراھا)، (دێری مار ئەبراھام) دێرێکی کاسۆلیکی کلدانییە لە باشووری کوردستان لە عێراق لە نزیک گوندی باتنایا نزیک لە شارۆچکەی تلکێف.
دێری مار ئوراھا | |
|---|---|
شوێنی پیرۆز | |
| ܕܲܝܪܵܐ ܕܡܵܪܝ ܐܲܒ݂ܪܵܗܵܡ - Mar Oraha Monastery - دیر مار أوراھا | |
 دێرەکە لە ماوەی ساڵانی شەستەکاندا | |
 | |
| وڵات |  کوردستان عێراق |
| ھەرێم | ھەرێمی کوردستان |
| پارێزگا | نەینەوا |
| قەزا | تلکێف |
| شوێن | باتنایا |
| دامەزراندن | ٦٤٠ |
| باری ئێستا | ئاوەدان |
| دامەزرێنەر | مار ئوراھا |
| بەرزایی | ٣٠٨ مەتر (١٬٠١٠ پێ) |
| ئایین و ئایینزا | |
| • ئایین | مەسیحییەت |
| • ئایینزا | کڵێسای کاسۆلیکی کلدانی |
| • قەشە | قەشایەتی کلدانی ئەلقۆش |
دێرەکە بە شێوەیەکی نەریتی دەگەڕێتەوە بۆ مار ئۆراھا کە ھاوڕێی ڕەبان ھورموز بووە. لەو شوێنەی کە لە چیای مەقلوب نیشتەجێ بووە پێش ئەوەی بەھۆی وشکەساڵی لەو قۆناغەدا ناچار بێت بڕوات. ئەفسانە باس لەوە دەکات کە مار ئۆراھا گوێی لە دەنگێک بووە کە داوای لێدەکات دێرێکی دیکە لە نەینەوا دابمەزرێنێت. ئەو دێرەی بە ناوی خۆیەوە لە سەردەمی باوکسالاری ئیشو یاپ (٥٨١ - ٥٩٦) دروست کردووە.[١]
ئەم دێرە تا سەدەی حەڤدەھەم لە دەستنووسەکاندا باسی نەکراوە، کاتێک لە ڕاپۆرتێکدا کە لەلایەن مار ئیلیا، پاتریاکی کلدانییەکانەوە بۆ پاپای ڕۆما ناردبوو، باسی لێکرا. بە درێژایی ئەم قۆناغە دێرەکە سەر بە کڵێسای ئاشووری ڕۆژھەڵات بووە پێش ئەوەی لە ساڵی ١٧١٩دا بگوازرێتەوە بۆ کلدانییەکان.[٢]
نادر شا لە ساڵی ١٧٤٣ لە کاتی ئەو ھەڵمەتەی کە بۆ سەر شاری مووسڵ دەستی پێکرد، دێرەکەی وێران کرد و ھەموو دەروێشەکانی تێدا کوشت. لە ساڵی ١٩٢١ دووبارە دروست کراوەتەوە.[٣]
بینای ئێستای دێرەکە بەرزییەکەی ٣٣ مەتر و پانییەکەی ٢٦ مەترە. دڵسۆزەکان ساڵانە دوو جار سەردانی دەکەن: جەژنی مار ئۆراھا دوو جار لە دێرەکە بەڕێوەدەچێت، یەکەم یەکشەممەی جەژنی ڕەمەزان، و دووەم یەکشەممەی دوای جەژنی ئیستەر(جەژنی گاوران).[٤]
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ F. John Fiye, 'Assyrian Christianity', Chapter 2 , p.265.
- ^ F. John Fiye, 'Assyrian Christianity', Chapter 2 , p.533.
- ^ Sulaiman Al-Saigh, 'The Nineveh Villages', Al-Mashriq magazine, Issue 21, 1923 , p.422.
- ^ statement Wikimedia FoundationPowered by MediaWiki Sulaiman Al-Saigh, 'The Nineveh Villages', Al-Mashriq magazine, Issue 21, 1923 , p.422.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە دێری مار ئوراھا تێدایە. |