ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٨
ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٨ (بە کۆری: 1988 년 하계 올림픽، خوێندنەوە: 1988nyeon Hagye Ollimpig؛ بە فەرمی بە یارییەکانی ئۆڵۆمپیادی بیست و چوارەم و بە شێوەیەکی گشتی بە ئۆڵۆمپیادی سیئۆل ١٩٨٨ ناسراوە) پێشبڕکێیەکی جۆراوجۆری وەرزشی نێودەوڵەتی بوو کە لە ١٧ی ئەیلوول تا ٢ی تشرینی یەکەمی ١٩٨٨ لە سیئۆلی پایتەختی کۆریای باشوور بەڕێوەچوو.[١] لە ئۆڵۆمپیادەکەدا ٨٬٣٩١ وەرزشوان (٦٬١٩٧ پیاو و ٢٬١٩٤ ژن) و ١٥٩ وڵاتی جیاواز بەشدارییان کرد. ٢٣٧ چالاکیی وەرزشی بەڕێوەچوو و ٢٧ ھەزار و ٢٢١ کەس بە خۆبەخش ھاوکاربوون لە ئامادەکاری بۆ ئۆڵۆمپیاد. ئۆڵۆمپیادی سیئۆل لە ساڵی ١٩٨٨ دووەم ئۆڵۆمپیادی ھاوینە بوو کە لە ئاسیا بەڕێوەچوو، و یەکەم ئۆڵۆمپیادە لە کۆریای باشوور بەڕێوەچوو کە تازە گەشەی ئابووری بەخۆوە بینیبوو.[٢] وەک وڵاتی میوانداری، کۆریای باشوور بەگشتی پلەی چوارەمی بەدەستھێناوە و ١٢ مەدالیای زێڕی و ٣٣ مەدالیای لە بڕۆنز و زیو لەم خولەی ئۆڵۆمپیاد وەرگرت. ١١٫٣٣١ میدیا (٤٫٩٧٨ چاپەمەنی نووسراو و ٦٫٣٥٣ وەشاندن)یارییەکانیان لە سەرانسەری جیھان نمایش کرد. ئەم ئۆڵۆمپیادە دوایین ئۆڵۆمپیادی سەردەمی شەڕی سارد بوو، بەھەمان شێوەش دوایین ئۆڵۆمپیاد بوو بۆ یەکێتیی سۆڤیەت و ئەڵمانیای ڕۆژھەڵات، چونکە ھەردووکیان پێش یارییەکانی ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی داھاتوو لە ساڵی ١٩٩٢ نەمان، وەرزشوانانی یەکێتی سۆڤیەت زۆرترین مەدالیای زێڕیان بردەوە (٥٥ زێڕ و کۆی گشتی ١٣٢ مەدالیا).[٣] ئەو ئامارەی کە نزیکتر بوو لەم ئەنجامە ٤٨ مەدالیا زێڕەکانی چین بوو لە ساڵی ٢٠٠٨ و کۆی گشتی ١٢١ مەدالیاکەی ئەمریکایە لە ساڵی ٢٠١٦.
| ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٨ | |
|---|---|
| بە لوکسەمبورگی: Spiller vun der XXIV. Olympiad | |
 | |
| وەرزی وەرزشەکانی خول یان پێشبڕکێ | یارییەکانی ئۆڵۆمپیادی ھاوینە |
| وڵات | کۆریای باشوور |
| دابەشکاریی کارگێڕی | سێئول |
| جێ | Seoul Olympic Main Stadium |
| پاشکۆ | ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٤ |
| لەدوای ئەو | ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٩٢ |
| ژمارەی چاپ | 24 |
| کاتی ڕوودان | ١ی کانوونی دووەمی ١٩٨٨ |
| ڕێکەوتی دەستپێکردن | ١٧ی ئەیلوولی ١٩٨٨ |
| ڕێکەوتی کۆتاییھاتن | ٢ی تشرینی یەکەمی ١٩٨٨ |
| Officially opened by | Roh Tae-woo |
| Oath made by | Hur Jae، Son Mi-na، Lee Hak-rae |
| Torch lit by | Chung Sunman، Kim Won-tak، Sohn Kee-chung |
| بەختدار | Hodori |
| یاریی کۆتاییی | 1988 Summer Olympics closing ceremony |
| وێبگە | https://olympics.com/en/olympic-games/seoul-1988 |
| بەستەری وەسفکراو | https://www.sports-reference.com/olympics/summer/1988/ |
بە بەراورد لەگەڵ ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٠ (مۆسکۆ) و ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٤ (لۆس ئانجلەس) کە بەپێی ئایدیۆلۆجی بەسەر دووجەمسەر دابەشکرابوون، ئۆڵۆمپیادێک بوو کە تێیدا بایکۆتکردنی بەشێوەیەکی بەرچاو کەمی کرد، ھەرچەندە بە تەواوی کۆتایی نەھاتبوو. کۆریای باکوور بایکۆتی ئۆڵۆمپیادی سیئۆلی ١٩٨٨ی کرد، ھەروەھا ٥ وڵاتی سۆشیالیزم لەنێویاندا کووبا کە ھاوپەیمانی کۆریای باکوور بوو. ئالبانیا، ئیتیۆپیا و سیشێل وەڵامی ئەو بانگھێشتنامەیەی نەدایەوە کە لەلایەن IOC ەوە نێردرابوو.[٤]نیکاراگوا بەھۆی خراپی دارایییەوە بەشداری نەکرد، لەکاتێکدا بەشداری چاوەڕوانکراوی ماداگاسکار بە ھۆکاری خراپی دارایی ئەویش کشایەوە.[٥][٦]سەرەڕای ئەوەش بایکووەتە گەورەکان کۆتاییان ھات، کە لە ئەنجامدا زۆرترین ژمارەی گەلانی بەشداربوو لە سەردەمی جەنگی سارددا بەدەست ھات، و بەم شێوەیە وەک ئۆڵۆمپیادێک سەیرکرا کە ڕێگایی بۆ کۆتایی ھاتنی جەنگی سارد دانا.[٧]
ھەڵبژاردنی شاری خانەخوێ دەستکاری
لە ڕێگەی دەنگدانێکەوە کە لە ٣٠ی ئەیلوولی ١٩٨١ بەڕێوەچوو، سێئول ھەڵبژێردرا بۆ میوانداریکردنی یارییەکانی ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٨ ئەمەش پاش ئەوەی توانی دەنگی زیاتر لە شاری کە پێش ناگۆیای ژاپۆن بەدەستبھێنێت. ھەڵبژاردنی شاری خانەخوێی ئۆلۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٨ لە ٨٤ەمین دانیشتنی لێژنەی ئۆڵۆمپیادی نێودەوڵەتی و ١١ەمین کۆنگرەی ئۆڵۆمپیاد لە ھەرێمی بادن لە ئەڵمانیای ڕۆژاوا ئەنجامدرا.
| شار | وڵات | خولی ١ |
|---|---|---|
| سێئول |  کۆریای باشوور
|
٥٢ |
| ناگۆیا |  ژاپۆن
|
٢٧ |
وڵاتە بەشداربووەکانی ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٨ دەستکاری
١٥١ وڵات لە یارییەکانی ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی سیئۆلدا بەشدارییان کرد. ئارووبا، سامورای ئەمریکی، برونێی، دوورگەکانی کۆکۆس، ماڵدیڤ، ڤانواتوو، سەینت ڤینسەنت و گرینادینز، و باشووری یەمەن بۆ یەکەمجار لە ئۆڵۆمپاد بەشدارییان کرد. گوام یەکەم بەشداری لە ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی خۆی لەم یارییانەدا ئەنجامدا دوای ئەوەی بەشداری لە ئۆڵۆمپیادی زستانەی ساڵی ١٩٨٨ لە کالگاری کرد.
لەم لیستەی خوارەوەدا ناوی وڵاتە بەشداربووەکان و ژمارەی وەرزشوانانی لە ھەر وڵاتێکدا ھاتووە:[٩]
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ "Seoul 1988 Olympic Games | Summary, Athletes, & Facts | Britannica". www.britannica.com (بە ئینگلیزی). Retrieved 2022-05-26.
- ^ "Seoul surprises Nagoya for Olympic bid". UPI (بە ئینگلیزی). Retrieved 2022-05-26.
- ^ "Seoul 1988 - Medal Table". ESPN.co.uk. Retrieved 2022-05-26.
- ^ Pelle, Kimberly D. (1996). Historical Dictionary of the Modern Olympic Movement (بە ئینگلیزی). Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-28477-9.
- ^ "How Drama Between North and South Korea Threatened the Olympics 30 Years Ago". Time (بە ئینگلیزی). Retrieved 2022-05-26.
- ^ Janofsky, Michael (1988-01-16). "CUBANS TURN THEIR BACK ON THE SEOUL OLYMPICS". The New York Times (بە ئینگلیزی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2022-05-26.
- ^ "Seoul 1988: South Korea opens up to the world".
{{cite web}}: CS1 maint: url-status (link) ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. - ^ "Past Olympic host city election results". GamesBids. Archived from the original on 24 January 2011. Retrieved 17 March 2011. ١٩ی ئازاری ٢٠١٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ "Olympic Games Participating Countries – 1988 Seoul". olympic-museum.de. Archived from the original on 12 October 2007. Retrieved 7 October 2007. ٢ی حوزەیرانی ٢٠١٥ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئۆڵۆمپیادی ھاوینەی ١٩٨٨ تێدایە. |