ویکیپیدیا

ئون سان سو چی

ئون سان سو چی (بە زمانی بۆرمایی: အောင်ဆန်းစုကြည်; لە دایکبووی ١٩ی حوزەیرانی ١٩٤٥ لە یانگۆن، میانمار) کەسایەتی سیاسی، دیپلۆمات، نووسەری بۆرمایییە. ئەو لە ساڵی ١٩٩١ خەڵاتی نۆبێلی لە ئاشتی پێدرا، ئەمەش لەپای خزمەتەکانی وەک ڕاوێژکاری میانمار (ھاوتایە لەگەڵ سەرۆک وەزیران) ھەروەھا وەزیری دەرەوەی میانمار لەماوەی ٢٠١٦ بۆ ٢٠٢١. ئەو لەوەتەی ساڵی ٢٠١١، سەرۆکی حیزبی یەکێتیی نیشتمانیی دێموکراسییە (NLD)یە، لە ماوەی ١٩٨٨ بۆ ٢٠١١، سکرترێری گشتی ئەو حیزبە بووە. ئەو لە دەیەی ٢٠١٠ەکان ڕۆڵی سەرەکی ھەبوو لە گواستنەوەی سیستمی بەڕێوەبردنی میانمار لە سەربازییەوە بۆ دێموکراسی.[١]

ئون سان سو چی
بە میانماری: အောင်ဆန်းစုကြည်
لەدایکبوون (١٩٤٥-٠٦-١٩) ١٩ی حوزەیرانی ١٩٤٥ (تەمەن ٧٩ ساڵ)
یانگۆن، میانمار
باوکAung San
دایکKhin Kyi
ھاوسەرMichael Aris
منداڵAlexander Aris، Dannian Kim Arundel Aris
پیشەسیاسەتوان، نووسەر، بەرگریکاری مافی مرۆڤ
شوێنی کارکردننەتەوە یەکگرتووەکان
پلەی ئەکادیمیدکتۆرا
ئەندامی حیزبیNational League for Democracy
نەژادBamar
ئایینتراڤادا
بەشداربووە لەFourth World Conference on Women
شاکارەکانFreedom from Fear
ناونراوە لەدوایAung San، Khin Kyi، Suu
ئەندامیInternational Institute for Democracy and Electoral Assistance، ARTICLE 19، The Elders، Club of Madrid، Fellow of the Royal College of Surgeons of Edinburgh
ئایدۆلۆژیای سیاسیnonviolence، civil resistance
خاوەنی54 University Avenue
ناونیشانی ئیمەیڵmailto:info.nldburma@gmail.com

ئون سان سو چی لە ٨ی ئابی ١٩٨٨ بووە سکترێری گشتی حیزبی یەکێتیی نیشتمانیی دێموکراسی، کە ئەوکاتە تازە حیزبەکە بەھاوکاری پۆلێ لە ژەنەڕاڵە خانەنشینبووەکان دروست ببوو، ئەوان لە چالاکییەکانیان ڕەخنەیان لە سیستمی سەربازیی وڵاتەکەیان دەگرت کە حوکمی وڵاتەکەیان دەکرد. لە ھەڵبژاردنەکانی ١٩٩٠، توانیان ڕێژەی ٨١٪ کورسییەکانی پەرلەمان بەدەست بھێنن، بەڵام لایەنی حوکمڕانی چەکدار ھەڵبژاردنەکەیان ڕەتکردەوە. لە ئەنجامدا، ئون سانن سو چی ماوەی ساڵانی ١٩٨٩ بۆ ٢٠١٠ لە ماڵەکەی خۆیدا دەستبەسەر کرا. ھەموو ئەم ڕووداوانە کاردانەوەی نێونەتەوەییان لێکەوتەوە. لە ساڵی ١٩٩، گۆڤاری تایم ئەوی وەک «یەکێک لە منداڵەکانی غاندی» چواند. لە ساڵی ٢٠٠٣، لە پلانگێڕییەک بۆ تیرۆرکردنی ڕزگاریی بوو، لەم ڕووداوەدا بەلانی کەم ٧٠ لە لە ئەندامانی حیزبەکەی کوژران.

لە ١ی شوباتی ٢٠٢١، کودەتای سەربازیی ٢٠٢١ی میانمار ئەنجامدرا و ئون سان سو چی لەلایەن ھێزی کودەتاچییەکان دەستگیر کرا، ئەنجامی ھەڵبژاردنەکانی ٢٠٢٠ی میانمار ڕەتکرایەوە.[٢] دوای ئەوە لایەنگرانی ناڕەزایی گەورەیان دەربڕی.[٣][٤]

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ «Aung San Suu Kyi | Biography, Nobel Prize, & Facts». Encyclopedia Britannica (بە ئینگلیزی). لە ٢٢ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
  2. ^ «Aung San Suu Kyi: Myanmar democracy icon who fell from grace». BBC News (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). 2021-02-03. لە 2021-02-22 ھێنراوە.
  3. ^ Board، The Editorial (2021-02-18). «Opinion | Support the Resistance in Myanmar». The New York Times (بە ئینگلیزیی ئەمەریکایی). ISSN 0362-4331. لە 2021-02-22 ھێنراوە.
  4. ^ Supplied، Source: (2021-02-08). «Protests sweep Myanmar to oppose coup and support Aung San Suu Kyi – video». The Guardian (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). ISSN 0261-3077. لە 2021-02-22 ھێنراوە.{{cite news}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: خاڵبەندیی زیادە (بەستەر)
وەرگیراو لە «https://ckb.wikipedia.org/w/index.php?title=ئون_سان_سو_چی&oldid=1346939»