کوردانی ئەفغانستان
کوردانی ئەفغانستان گرووپێکی نەتەوەیی بە ڕەچەڵەک کوردە لە ئەفغانستان، چەندین جار چوونەتە ئەفغانستان.
 ئاڵای کورد | |
| ژمارەی سەرجەمی دانیشتووان | |
|---|---|
| ٢٠٠٬٠٠٠[١] | |
| ناوچەکان بە ژمارەی دانیشتووانی بەرچاو | |
| ھەرات، کابول، مەزاری شەریف، غەزنی | |
| زمانەکان | |
| دەری، زمانی کوردی، زمانی پەشتۆ | |
| ئایین | |
| شافعی سوننە ئیسلام | |
| گرووپە ڕەگەزییە پێوەندیدارەکان | |
| پەشتوونەکان، بەلوچ |
مێژوو دەستکاری
کورد لە ئەفغانستان ھەر لە سەرەتای لەشکرکێشی مەغۆلەکانەوە ھات، کاتێک کورد لە باکووری خۆراوای ئێرانەوە بردرانە ئەفغانستانی ئێستا بۆ بەرەنگاربوونەوەی مەغۆلەکان، ھەمان ھۆکاری کوردی خوراسانی کە بۆ دروستکردنی ھێڵی بەرگری لە دژی ڕەوانەی خوراسان کران کۆچەری تورکمان و ئۆزبەکستان.[٢] کورد لە سەردەمی جیاوازدا ھاتووەتە ئەفغانستان و لەوێ ژیاوە. شەپۆلێکی تری گەورەی کۆچی کورد بۆ ئەفغانستان، درێژەی کۆچکردنیان بوو لە کوردستانی ئێرانەوە بۆ خوراسانی گەورە لە سەردەمی شانشینی ئەفشاریدا.[٣][٤][٥] دوو گرووپی سەرەکی سوپای نادر شایان پێکھێنا. یەکەمیان کۆمەڵێک تورکی شەھسێڤان بوون کە بەرپرسی شەڕ و شەڕ بوون و دووەمیان کۆمەڵێک کورد بوون کە وەک یەدەگێک بۆ سوپای نادر خزمەتیان دەکرد.[٤] ھەرچەندە زۆرینەی کوردانی ئەفغانستان لە نەوەی ئەو کوردانەن کە بۆ شەڕی مەغۆلەکان ھێنراون، یان نەوەی ئەو کوردانەی کۆچیان کردووە بۆ ئەفغانستان، یان نەوەی کوردانی دڵسۆز بۆ نادر شا، بەڵام بڕێکی بەرچاو لە کوردەکانی ئیسلامییەکان ساڵانی ھەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا ھات بۆ شەڕکردن لە سۆڤیەت –جەنگی ئەفغانستان بۆ شەڕکردن لەگەڵ سۆڤیەت.[٦] کوردانی ئەفغانستانی ئەمڕۆ زۆرتر ئاسمیلەکراون، لەگەڵ ئەوەشدا دان بەوەدا دەنێن کە کوردن، زۆربەیان بە زمانی داری وەک زمانی یەکەمی خۆیان قسە دەکەن و تەنیا چەند زمانێکی کورد لە نێویاندا بوونیان ھەیە. پەیوەندییەکی باشیان لەگەڵ پەشتوونەکانی ئەفغانستان هەیە. لەکاتێکدا بەشێکی زۆر لە کوردانی ئەفغانستان لە شارەکاندا نیشتەجێ بوون، بەڵام زۆرێکیان ھێشتا شێوازی ژیانی کۆچەری خۆیان پراکتیزە دەکەن، لە چیاکانی ئەفغانستان لەگەڵ بزن و مەڕدا دەژین.[٧] ئەوان پەیڕەوی لە ئیسلامی سوننە دەکەن و بە شێوەیەکی سەرەکی لە شارەکانی ھەرات و غەزنی و مەزار شەریف و کابول دەژین.[٥] ژمارەی دانیشتووانیان نزیکەی ٢٠٠ ھەزار کەسە.[٨][٩]
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ "The Kurdish Diaspora". Institutkurde.org.
- ^ Madih (2007), p. ١٣.
- ^ Tanner, Stephen (2002). Afghanistan: A Military History from Alexander The Great to the Fall of The Taliban. DA CAPO Press. ISBN 0-306-81233-9.
- ^ ئ ا "کُردھای افغانستان – کوردستان و کورد".
- ^ ئ ا smarttech, Mirwais Farahi. ""کُردھای افغانستان"". aiss.af. ٧ی شوباتی ٢٠٢٣ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ Martin, Gus (15 June 2011). The SAGE Encyclopedia of Terrorism, Second Edition. SAGE. p. 48. ISBN 978-1-4129-8016-6.
- ^ "Typology of Iran Nomads". Iran Nomad Tours (بە ئینگلیزی). 2019-09-28. Retrieved 2022-03-26.
- ^ Cigerxwin, Tarixa Kurdistan, I (Stockholm: Weşanên Roja Nû, 1985), p. 17.
- ^ "The Kurdish Diaspora". Institutkurde.org.
