پێدرۆی دووەمی بەڕازیل
دۆم پێدرۆی دووەم (٢ی کانوونی دووەمی ١٨٢٥ – ٥ی کانوونی دووەمی ١٨٩١)، نازناوی «ئەو مەزنانە» (بە پورتوگالی: O Magnânimo)[١] دووەم و دوا پاشای ئیمپراتۆریەتی بەڕازیل بوو، بۆ زیاتر لە ٥٨ ساڵ حوکمڕانی کرد ئەو لە شاری ڕیۆ دی جانیرۆ لەدایکبووە، حەوتەمین منداڵی ئیمپراتۆر دۆم پێدرۆی یەکەمی بەڕازیل و ئیمپراتۆر دۆنا ماریا لیۆپۆڵدینایە و بەم شێوەیە ئەندامی لقی بەڕازیل بووە لە ماڵی براگانزا.[٢][٣]
پێدرۆی دووەم ئیمپراتۆرییەتێکی لە لێواری ھەڵوەشانەوەدا بە میرات گرت، بەڵام بەرازیلی کردە زلھێزێکی سەرھەڵداو لە گۆڕەپانی نێودەوڵەتیدا. میللەتەکە گەشەی کرد و لە دراوسێ ئیسپانییەکانی جیاکرایەوە بەھۆی سەقامگیری سیاسییەوە، ئازادی قسەکردنی بە پەرۆشەوە، ڕێزگرتن لە مافە مەدەنییەکان، گەشەی ئابووریی زیندوو و فۆڕمی حکومەت- کە پاشایەتییەکی پەرلەمانی نوێنەرایەتی کارایی بوو. ھەروەھا بەرازیل لە جەنگی پلاتین و جەنگی ئۆرۆگوای و جەنگی پاراگوایدا سەرکەوتوو بوو، ھەروەھا لە چەندین ناکۆکی دیکەی نێودەوڵەتی و گرژی ناوخۆییدا زاڵ بوو. پێدرۆی دووەم سەرەڕای دژایەتی بەرژەوەندییە سیاسی و ئابوورییە بەھێزەکان، بە چەسپاوی پاڵ بە ھەڵوەشاندنەوەی کۆیلایەتییەوە نا. ئیمپراتۆر لە مافی خۆیدا زانا بوو، ناوبانگێکی وەک سپۆنسەرێکی بەھێزی فێربوون و کولتوور و زانستەکان دامەزراند و ڕێز و سەرسامی کەسانی وەک چارڵز داروین و ڤیکتۆر ھوگۆ و فریدریش نیچەی بەدەستھێنا و ھاوڕێیەکیش بوو بۆ ڕیچارد ڤاگنەر، لویس پاستور و ھێنری وادزوۆرس لانگفێلۆ و چەندانی تر.[٤][٥]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Barman 1999, p. ٨٥.
- ^ Vainfas 2002, p. 198.
- ^ Calmon 1975, p. ٥.
- ^ Olivieri 1999, p. 44.
- ^ Lira 1977, Vol 1, p. ١٦٦.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پێدرۆی دووەمی بەڕازیل تێدایە. |
