پشکنەری مانگەکانی بارام

کەشتی ئاسمانی گەڕانی مانگەکانی ھەسارەی بارامی (بە ئینگلیزی: Martian Moons Exploration) کورتکراوەی (mmx) گووزارشت لە کەشتیەکی ئاسمانی دەکا لە گەردووندا کە لە ساڵی ٢٠١٥ لەلایەن ووڵاتی یابانەوە بڕیاری دروستکردنی درا.

دۆزینەوەکانی مانگەکانی بارامی

جۆری ئەرک	لێکۆڵینەوە لەسەر مانگەکانی بارام و ھەسارەی بارام
کارپێکەر	دەزگای بۆشایی یابان (jaxa)
ماوەی ئەرک	لە پرۆژەدایە (٥) ساڵ
تایبەتمەندییەکانی کەشتی ئاسمانی
دروستکەر	دەزگای بۆشاییی ژاپۆن، ھەروەھا یارمەتی دەدرێ لەلایەن ناسا و ئیسا
کێشی دەرچوون	یەکەی دەرچوون: ١٨٠٠ کیلۆگرام یەکەی گەڕان و دۆزینەوە: ١٥٠ کیلۆگرام یەکەی گەڕانەوە لۆ سەر زەوی: ١٠٥٠ کیلۆگرام
دەستپێکردنی ئەرک
ڕۆژی دەرچوون	کانوونی یەکەمی ٢٠٢٤

زانیاری گشتی لەسەر کەشتیەکە

ئەو کەشتیە ئاسمانیە لەلایەن دەزگای بۆشاییی ژاپۆنەوە دروست دەکرێ و سەرپەرشتی دەکرێ، ئەو دەزگایە لە حوزەیرانی ساڵی ٢٠١٥ رایگەیاند کە دەستدەکەن بە دروستکردنی ئامێرەکی تایبەت بە مانگەکانی بارام و ھەسارەی بارام وە پاشی لێکۆڵینەوە کەشتیە ئاسمانیەکە بگەرێتەوە سەر ھەسارەی زەوی، ھەروەھا بەرپرسەکانی دەزگاکە و بەرپرسانی یابانی لە ١٩ی شووباتی ٢٠٢٠ رەزامەندیان لەسەر جێبەجێکردنی ئەو کەشتیە ئاسمانیە دەربری.

ھەنگاوەکان

ئەو کەشتیە ئاسمانیە سەرەتا لە کانوونی دووەمی ٢٠٢٤ دەنێردرێتە دەرێی زەوی، یەکەمین گەڕانی زانستی ئەو کەشتیە چوونە ناو خوولگەی ھەسارەی بارامە پاشی لێکۆڵینەوە لەسەر ژینگە و کەش و ھەوای بارام. ھەسارەکە بەجێدەھێڵێت و بەرەو مانگی فۆبۆس بەرێدەکەوی، لەوێ جارەک یاخوود ٢ جار ھەوڵ دەدا پێکھاتەکەی ھەڵبگرێ وەک: لم بیخاتە ناو تاقیگە تایبەتەکی بە ھۆکاری دەمانچەیەکی ھەوایی سادە، دواتر کەشتیەکە دەنێردرێتە سەر مانگی دیمۆس پێش ئەوەی بگەرێندرێتەوە سەر ھەسارەی زەوی و لەوێش لێکۆڵینەوە دەربارەی مانگەکە دەکا و دواتر لە تەممووزی ٢٠٢٩ دەگەرێندرێتەوە لۆ سەر زەوی.

یەکە تایبەتاکنی کەشتیەکە

ئەو کەشتیە ئاسمانیە دروستدەکرێ لە سێ یەکە:

• یەکەی دەرچوون: ئەو بەشەی کەشتیەکە پێکدێ لە دەرچوون لە زەوی و کێشی تەواوی ئامێرەکانی ئەو بەشە دەگاتە (١٠٨٠٠ کیلۆگرام)
• یەکەی گەڕان و دۆزینەوە: ئەو بەشەی کەشتیەکە ئاسمێرە تایبەتەکانی کەشتیەکەی لەسەرە و پێوسیتە ئەو ئامێرانە دواتر بگەرێنەوە سەر زەوی ئەوانیش کێشی تەواوی ئامێرەکان دەگات (١٥٠ کیلۆگرام)
• یەکەی گەڕانەوە: ئەوەش پێکدێ لەو ئامێر و مووشک و وزەی خۆری بۆشاییانەی کە ئامێرەکە دەگەرێنەوە سەر ھەسارەی زەوی ئەوەش کۆی کێشی ئامێرەکانی دەگاتە (١٠٥٠ کیلۆگرام)

ھاوکاریە نێودەوڵەتیەکان

ئەو کەشتیە ئاسمانیە لەلایەن وڵاتی یابان و دەزگای بۆشاییی ژاپۆنەوە دروستدەکرێ، بەڵام ھەر یەک لە ئاژانسی فرینناسی نیشتیمانی ئەمریکا ناسا و ناوەندی نیشتمانی بۆ لێکۆڵینەوەی بۆشایی وڵاتی فەرەنسا بەژدار لە یارەمتیدانی ئەو کەشتیە دەکەن.

• وڵاتی ئەمریکا :بە ئامێری شەبەنگی تیشکی گاما و تیشکی نیۆترۆن بەژداری دەکا
• وڵاتی فەرەنسا: بە ئامێری تیشکی ژیر سۆر بەژداری دەکا

ھەروەھا فەرەنسا بەژداری دەکا بە ھێلکاری فرین و دابەزنی کەشتیەکە وە خوولانەوە ونیشتنەوە.

ئامێرەکانی سەر کەشتیەکە

ھەڵگری ئامێرە زانستیەکان لە بەشی وڵاتی یابان و وڵاتانی نێودەوڵەتی، کاردەکەن بە ھۆکاری وزەی خۆری بۆشایی ئامێرەکان:

• شەبەنگی تیشکی گاما و نیترۆنات لەلایەن دەزگای بۆشایی ئەمریکا ناساەوە دروستدەکرێ
• کامێرای گۆشەی فراوان (WAM)
• شەبەنگی تیشکی ژێر سۆر (MacrOmega) لەلایەن وڵاتی فەرەنساەوە پەرەی پێدەدرێ
• پێوانی تیشکی بینین کە لە ئامێری ڤیدیۆگری رەنگی (OROCHI) وەردەگیرێ
• تەلیسکۆبەکی ناوازە لۆ جیۆمۆرفۆلۆجی
• دۆزینەوەی رووناکی و لێدان ئامێری وەک لێزەر (LIDAR)
• ئامێری چاودێریکردنی تۆزی بارام (مەریخ) (CMDM)
• شیکردنەوەی شەبەنگی بارستایی (MSA)

سەرچاوەکان

• ماڵپەری فەرمی ئامێری گەڕانی مانگەکانی بارامی ٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

بەستەرە دەرەکییەکان

• فووجیمەوتەو، مۆسۆکی (کانوونی دووەم ١١، ٢٠١٧) گەڕانی دوو مانگەکەی مارس، لەگەڵ نموونە لە فەوبەوس " دێتەوە (پ د ف) مانگ و پەیمانگای پەیوەندی ھەیە بە ھەسارەکان. گێڕایانەوە لە ٢٠١٧-٠٣-٢٣.
• ڕاکێشانی زەوی ھەردووک زۆر بەھێز و زۆر بێھێز: دەنیشنەوە لەسەر مانگی مەریخی. جاخا :ھەواڵی ٣١ی ئابی ٢٠١٧
• جاخا پلان دادەنێ لۆ ئەوەی نمونە بینتەوە لەسەر مانگەکانی ھەسارەی بارام ٢٤ی نیسانی ٢٠١٩ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە. ١٠ حوزەیران ٢٠١٥ – لەلایەن Japan Times Online.
• کاریگەریێکی زەبەلاح: نھێنیەکە ھی چۆن مانگی مارس چارەسەر دەکات " پێکیان ھێنا. زانست ڕۆژانە تەممووز ٤، ٢٠١٦. گێڕایانەوە ٢٠١٧-٠٣-٢٣.