لیمبۆ (کایەی ڤیدیۆیی)
لیمبۆ (بە ئینگلیزی: Limbo) کایەیەکی ڤیدیۆییی سەکۆی مەتەڵە کە لەلایەن ستۆدیۆی سەربەخۆی پلەیدێد پەرەی پێدراوە و لە سەرەتادا لەلایەن ئێکس بۆکس گەیم ستۆدیۆز بۆ ئێکس بۆکس ٣٦٠ بڵاوکراوەتەوە. یارییەکە لە مانگی تەممووزی ٢٠١٠ لەسەر ئێکس بۆکس لایڤ ئەرکەید بڵاوکرایەوە، لەو کاتەوە لەلایەن پلەیدەیدەوە گواستراوەتەوە بۆ چەند سیستەمێکی دیکە، لەوانە پلەی ستەیشن ٣ و لینوکس و مایکرۆسۆفت ویندۆز. لیمبۆ شێوازی لایەنی دوو ڕەھەندییە، سیستەمێکی فیزیای تێدایە کە توخمە ژینگەیییەکان و کەسایەتیی یاریزانەکە کۆنتڕۆڵ دەکات. یارییەکە ڕێنمایی کوڕێک دەکات کە ناوی نەھێنراوە، بەناو ژینگە و تەڵە مەترسیدارەکاندا دەروات و بەدوای خوشکەکەیدا دەگەڕێت تا بیدۆزێتەوە. گەشەپێدەری یارییەکە ئەو مەتەڵانەی یارییەکەی دروست کردووە کە پێشبینی دەکات یاریزانەکە چارەسەری بکات پێش ئەوەی چارەسەرێکی دروست بدۆزێتەوە. پلەیدەید شێوازی یارییەکەی بە «تاقیکردنەوە و مردن» ناوبردووە، و دیمەنە ترسناکەکانی بەکارھێناوە بۆ مردنی کوڕەکە بۆ ئەوەی یاریزانەکە لە چارەسەرە تەواوەکان سەرقاڵ بکات.
| لیمیۆ | |
|---|---|
 پۆستەری فەرمی | |
| بڵاوکەرەوە | ئێکس بۆکس گەیم ستۆدیۆز پلەیدێد |
| دەرھێنەر | ئارنت جێنسن |
| بەرھەمھێنەر | دینۆ پاتی مادس ویبرۆ |
| شێوەساز | جێپی کاڕڵسن |
| بەرنامەساز | تۆماس کرۆگ |
| ھوونەرمەند | مۆرتن کریستیان برامسن ستین سۆرێنسن |
| ئاوازدانەر | مارتن ستیگ ئەندێرسن |
| سەکۆ | ئێکس بۆکس ٣٦٠ پلەی ستەیشن ٣ مایکرۆسۆفت ویندۆز مەک ئۆئێس لینوکس ئێکس بۆکس وەن پلەیستەیشن ٤ پلەیستەیشن ڤیتا نینتێندۆ سویچ ئای ئۆ ئێس ئەندرۆید |
| بڵاوبوونەوە | ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ |
| چەشن | کایەی سەکۆ |
| شێواز | تاک یاریزان |
| سیستمی ئەرکەید | ئێکس بۆکس ڵایڤ ئەرکەید |
یارییەکە بە تۆنی ڕەش و سپی پێشکەش دەکرێت، بە بەکارھێنانی ڕووناکی و کاریگەری فیلم و کەمترین دەنگی دەوروبەر بۆ دروستکردنی کەشێکی ترسناک کە زۆرجار پەیوەندی بە چەشنی ترسناکەوە ھەیە. ڕۆژنامەنووسان ستایشی پێشکەشکردنی تاریکیان کرد، و کارەکەیان بە ھاوشێوەی فیلمی نوار و ئێکسپرێشنیزمی ئەڵمانی وەسف کرد. بە پشتبەستن بە جوانیناسییەکەی، پێداچوونەوەکاران لیمبۆیان وەک نموونەی یارییە ڤیدیۆیییەکان وەک فۆرمێکی ھونەری پۆلێن کردووە.
لیمبۆ ستایشی ڕەخنەگرانی وەرگرت، بەڵام ھێڵی چیرۆکە تەنکەکەی ڕەخنەگرانی جەمسەردار کرد، ھەندێک لە ڕەخنەگران ھەستیان بەوە دەکرد کە کارە کراوەکان مانایەکی قووڵتری ھەیە کە بە باشی بەستراوەتەوە بە میکانیکی یارییەکەوە، ھەندێکی تر پێیانوابوو کە نەبوونی چیرۆکێکی بەرچاو و کۆتایییەکی کتوپڕ، لە یارییەکەدا کەم دەکاتەوە. خاڵێکی باوی ڕەخنەی ڕەخنەگران ئەوە بوو کە تێچووی زۆری یارییەکە بە بەراورد بە درێژییە کورتەکەی ڕەنگە یاریزانان لە کڕینی ناونیشانەکە ڕابگرێت، بەڵام ھەندێک پێداچوونەوە پێشنیاریان کردووە کە لیمبۆ درێژییەکی نموونەیی ھەیە. یارییەکە لە ڕیزبەندی گەورەترین یارییەکانی ھەموو سەردەمێکدا ناوی ھاتووە.
لیمبۆ سێیەم یاری بوو کە زۆرترین فرۆشی ھەبوو لەسەر خزمەتگوزاری ئێکس بۆکس لایف ئەرکەید لە ساڵی ٢٠١٠ و داھاتەکەی نزیکەی ٧٫٥ ملیۆن دۆلار بوو. دوای بڵاوبوونەوەی چەندین خەڵاتی لەلایەن گرووپە پیشەسازییەکانەوە بەدەستھێنا، ھەروەھا لەلایەن چەند بڵاوکراوەیەکەوە وەک یەکێک لە یارییە سەرەکییەکان بۆ ساڵی ٢٠١٠ دەستنیشانکرا. ناونیشانی داھاتووی پلەیدێد بە ناوی «ئینساید» لە ساڵی ٢٠١٦ بڵاوکرایەوە، و سەردانی زۆرێک لە ھەمان بابەتەکانی کردەوە کە لە لیمیۆ پێشکەشکرابوون.
یاریکردن
دەستکاری
یاریزان بە درێژایی یارییەکە کۆنترۆڵی کوڕەکە دەکات. وەک چۆن لە زۆربەی یارییە دوو ڕەھەندییەکانی سەکۆکانی تر ئاسایییە، کوڕەکە دەتوانێت بە چەپ یان ڕاست ڕابکات، باز بدات، سەرکەوێت بەسەر پەنجەرە کورتەکاندا یان پلیکانە و پەتەکانی سەرەوە و خوارەوە و پاڵ بە شتەکانەوە بنێت یان ڕابکێشێت. لیمبۆ لە ڕێگەی گرافیکی تاریک و خۆڵەمێشی و بە دەنگی دەوروبەری مینیمالیستی پێشکەش دەکرێت، کە ژینگەیەکی ترسناک و وەسوەسەئامێز دروست دەکات. ھەروەھا دیمەنە تاریکەکان خزمەت بە شاردنەوەی چەندین سەرسووڕھێنەری کوشندە دەکەن، لەوانە مەترسییە ژینگەیی و فیزیایییەکانی وەک تەڵەی ورچی کوشندە لەسەر زەوی دارستانەکان، یان ئەھریمەنە کوشندەکان کە لە نێو سێبەرەکاندا خۆیان حەشارداوە.[١][٢] لەنێو مەترسییەکاندا چەند کرمێکی درەوشاوە ھەیە، کە خۆیان بە سەری کوڕەکەوە دەلکێنن و ناچاری دەکەن تەنھا بە یەک ئاراستەدا بڕوات تا کرمەکان خۆیان دەکوژرێن.
لە نیوەی دووەمی یارییەکەدا مەتەڵ و تەڵەی میکانیکی بە بەکارھێنانی ئامێر و موگناتیسی کارۆموگناتیسی و ھێزی کێشکردن نمایش دەکرێت. زۆرێک لەم تەڵانە تا دەستپێکردنیان دیار نییە، زۆرجار کوڕەکە دەکوژێت. یاریزانەکە دەتوانێت لە دوایین خاڵی پشکنیندا دەستپێبکاتەوە کە ڕووبەڕووی بووەتەوە، بەبێ ئەوەی ھیچ سنوورێک ھەبێت بۆ دووبارکردنەوەی ئەمە. ھەندێک تەڵە دەتوانرێت بخرێتە تێپەڕبدرێت و دواتر لە یارییەکەدا دووبارە بەکاربھێنرێت؛ تەڵەی ورچ یەکێکە لەو تەڵانەی کە زۆرجار ڕووبەرووی یاریزانەکە دەبێتەوە و ئاستەنگی دروست دەکات و دەبێتە ھۆی مردنی کوڕەکە و جگە لەمەش چەندین تەڵەی جۆراوجۆری تر ھەیە. لەبەر ئەوەی یاریزانەکان پێدەچێت ڕووبەڕووی چەندین مردن ببنەوە پێش ئەوەی ھەر مەتەڵێک چارەسەر بکەن و یارییەکە تەواو بکەن، گەشەپێدەران یارییەکە بە یاری «تاقیکردنەوە و مردن» ناودەبەن.[٣] ھەندێک لە مردنەکان بە وێنەی پارچەپارچەبوون یان سەربڕینی کوڕەکە پیشان دەدرێن، ھەرچەندە فلتەرێکی ھەڵبژێردراو لە ھەندێک پلاتفۆرمدا ھەیە، کە شاشەکە ڕەش دەکاتەوە لەبری ئەوەی ئەم مردنانە پیشان بدات دەستکەوتەکانی یارییەکە (ئامانجی ھەڵبژێراوی ناو یارییەکە) بریتین لە دۆزینەوەی ھێلکەی شاراوەی مێرووەکان و تەواوکردنی یارییەکە بە مردنی پێنججارە یان کەمتریش بۆ بردنەوە سەرکەوتن بەسەر ئاستەکاندا.
چیرۆک
دەستکاریکەسایەتی یەکەمی چیرۆکەکە کوڕێکی بچووکی بێ ناوە کە لە خەوێکی قووڵەوە لە شوێنێک بە ناوی «لێواری دۆزەخ» لە ناوەڕاستی دارستانێکدا لە خەو ھەڵدەستێت. ئەم کوڕە بچووکە ئەوەندە لاوازە بەشێوەیەک کە نە دەتوانێت لە ئاودا مەلە بکات و نە شتە تاڕادەیەک قورسەکان بەرز بکاتەوە. لەکاتێکدا بەدوای خوشکە ونبووەکەیدا دەگەڕێت، تووشی چەند مرۆڤێک دەبێت کە یان دەیانەوێت بیکوژن یان لێی ڕابکەن. بێگومان ڕاکردن نەک لە ترس، بەڵکو بۆ دۆزینەوە یان ڕۆشتن بۆ شوێنێک کە بتوانن کوڕەکە بکوژن بە ھۆکارێکی نادیار. لە ناوەڕاستی یارییەکەدا کوڕە بچووکەکە لە چەند ھەنگاوێکدا لە خوشکەکەیەوە دەستی پێ دەگات، بەڵام شتێک ڕوودەدات کە جارێکی دیکە ناتوانن بگەنەوە یەکتر. لە کۆتاییدا کوڕەکە بەو ھەموو مەتەڵانەدا تێدەپەڕێت، کەسانێک دەیانەوێت کوڕەکە بە ھۆکارێکی نادیار بکوژن و لە ھەمووی گرنگتر جاڵجاڵۆکە زەبەلاحەکەیە، یارییەکەش بە شێوەیەکی تایبەت کۆتایی دێت.[٤][٥][٦]
سەرەتا و کۆتایی ناڕوونی یارییەکە ڕێگە بە یاریزان دەدات چیرۆکی یارییەکە بدۆزێتەوە و لێکدانەوە و شیکاری جیاوازی بۆ یارییەکە ھەبێت. بۆ نموونە دەکرێ چیرۆکی یارییەکە بەشێوەیەک شی بکرێتەوە کە کوڕەکە و خوشکەکەی لە ماڵێکی سەر سەرداردا بوون (بەپێی شوێنی کۆتایی یارییەکە) و کوڕەکە لەناکاو لە دارەکە کەوتە خوارەوە و چووە نێو شوێنێکی خەیاڵی و پێی وابوو خوشکەکەی لەدەستداوە، بۆیە دوای ھەوڵێکی زۆر، بە بەزاندنی سنووری جیھان، ھاتە ناو دونیا و گەیشتەوە لای خوشکەکەی، بەڵام بینی کە خوشکەکەی لەسەر جەستەکەی براگەی دەگریا.[٧] کاتێک کوڕەکە دەگاتە دەستی خوشکەکەی، بۆ ماوەیەک دەوستێت، ئەمەش دەکرێت نیشانەیەک بێت بۆ ئەوەی جەستەی خۆی بینیوە و درکی بەو ڕووداوە کردووە کە ڕوویداوە، پاشان بەرەو خوشکەکەی دەڕوات و کاتێک خوشکەکەی ھەست بە بوونی ڕۆحی کوڕەکە دەکات، لە ترسدا باز دەدات. لەکۆتایی بەشی پێڕستی دروستکەرانی یارییەکان وێنەی ھەمان شوێن نیشان دراوە کە لاشەی ئەو کوڕە و خوشکەکەی شیبوونەتەوە و ھەندێک مێش لەسەر جەستەیان ھەیە.[٨]
پەرەپێدان
دەستکاری
پەرەپێدانی کایەی ڤیدیۆیی لیمبۆ لە ساڵی ٢٠٠٦ دەستی پێکرد کاتێک پلەیدێد بەدوای پڕۆژەیەکی نوێی یاریدا دەگەڕا بۆ ئەوەی کاری لەسەر بکات. تیمەکە ویستیان یارییەک دروست بکەن کە جەختێکی بەھێز لەسەر کەشوھەوا بکاتەوە، دەستیان کرد بە کارکردن لەسەر نموونەیەکی یاری ڕەش و سپی بە تۆنەکانی تاکڕەنگ.[٩][٥] نموونەی سەرەتایی یارییەکە نزیکەی ٧ مانگی خایاند بۆ پەرەپێدانی یارییەکە، و بە بەکارھێنانی چوارچێوەی مایکرۆسۆفت XNA دروست کراوە. شێوازی ھونەری یارییەکە و بەکارھێنانی سێبەرەکان یارمەتیدەر بوون بۆ دانانی شوێنێکی خەیاڵی بۆ یارییەکە و دروستکردنی کەشێکی تاریک و ترسناک.[١٠]
لە ماوەی چوار ساڵی داھاتوودا تیمی پەرەپێدان کاریان لەسەر پاڵاوتنی یارییەکە کرد. ئەوان مەتەڵێکی نوێیان دروست کرد، میکانیکی نوێی یارییەکەیان زیادکرد و کاریان لەسەر شێوازی ھونەری یارییەکە کرد بۆ ئەوەی زیاتر چیرۆک و شێوازی یارییەکە قووڵتر بێت. دیزاینەری سەرەکی یارییەکە، ئارنت جێنسن، ویستویەتی یارییەک دروست بکات کە چیرۆکێک بگێڕێتەوە بەبێ بەکارھێنانی ھیچ دیالۆگ و دەقێک. ھێڵی چیرۆکی یارییەکە سادەیە و لە ھەمان کاتدا زۆر سەرنجڕاکێشە، و سەنتەری لە دەوری کوڕێکی گەنجە کە لە جیھانێکی مەترسیداردا لە خەو ھەڵدەستێت و ھەوڵدەدات خوشکەکەی بدۆزێتەوە؛ بۆیە پەرەپێدانی لیمبۆ نزیکەی چوار ساڵی خایاند و ئەوە کاری خۆشەویستی بوو بۆ تیمی پلەیدەید.[١١] یارییەکە ستایشی ڕەخنەگرانی بەرفراوانی بەدەستھێناوە و چەندین خەڵاتی بەدەستھێناوە بەھۆی شێوازی ھونەری ناوازەی و چیرۆکە سەرنجڕاکێشەکەی و مەتەڵە چالاکەکانی.
لیمبۆ، یارییەکە کە بەدوای کوڕێکی بێناودا دەگەڕێت کە لە ناوەڕاستی دارستانێکدا بەئاگا دێتەوە و دەبێت بەناو مەتەڵ و مەترسییە جۆراوجۆرەکاندا بڕوات بۆ دۆزینەوەی خوشکە ونبووەکەی. ئەوەی لیمبۆ لە پلاتفۆرمەکانی تر جیا دەکاتەوە، شێواز و کەشوھەوای ھونەرییەکەیەتی. جوانکارییە تاکڕەنگە ڕەش و سپییەکەی ھەستێکی نھێنی و نائارامی ورووژێنێت، لەکاتێکدا بەکارھێنانی ڕووناکی و سێبەر جیھانێکی یارییە جوان و وەسوەسەئامێزەکان دروست دەکات.[١٢] مەتەڵەکانی ناو لیمبۆ چالاکن بەڵام زۆر ئاڵۆز نین، و بە شێوەیەک دیزاین کراون کە کاتێک یاریزانەکان بزانن، ئەوا خەڵاتیان پێ بدرێت. لەگەڵ پێشکەوتنی یارییەکەدا، مەتەڵەکان قورستر دەبن و یاریزانەکان دەبێت پشت بە لێھاتوویی و بیری خۆیان ببەستن بۆ پێشکەوتن. سەرەڕای نەبوونی دیالۆگ یان ڕوونکردنەوە، لیمبۆ ھێشتا توانیویەتی لە ڕێگەی دیزاینی ئاست و دیمەنەکانییەوە چیرۆکێکی یەکگرتوو بگێڕێتەوە.[١٣] جیھان پڕە لە ھێمایەکی ورد و وردەکاری شاراوە کە ئاماژە بە چیرۆکی پشتەوە دەکەن و پاڵنەرێکە بۆ یاریزانەکان بۆ بەردەوامبوون لە گەشتەکەیان بۆ دۆزینەوەی خوشکە ونبووەکە. لیمبۆ یارییەکە کە یاریزانەکان لە جیھانێکی ترسناک و کەشوھەوادا نوقم دەکات، کە مەتەڵ و تەحەددیاتەکان بە شێوەیەکی بێ کێشە لە یارییەکەدا یەکدەخرێن. شێوازی ھونەری ناوازەی و چیرۆکگێڕانەکەی وا دەکات ئەزموونێکی لەبیرنەکراو و سەرنجڕاکێش بێت بۆ یاریزانانی ھەموو ئاستەکانی لێھاتوویی.
چیرۆک و ھونەر و دەرھێنانی مۆسیقا
دەستکاری
سەرەتا دەرھێنانی چیرۆک، لیمبۆ بەدوای کوڕێکی بێناودا دەگەڕێت کە لە جیھانێکی تاریک و پڕ لە نھێنیدا بەدوای خوشکەکەیدا دەگەڕێت. یارییەکە ھیچ دیالۆگێکی تێدا نییە، ھەروەھا ھیچ ڕوونکردنەوەیەکی نووسراو و قسەکردن لەسەر چیرۆکەکە نییە. بەڵکو یاریزانەکان دەبێت چیرۆکەکە لە ڕێگەی ژینگە و کەشوھەوا و کردارەوە لێکبدەنەوە. دواتر دەرھێنانی ھونەری ڕەنگە دەرھێنانی ھونەری کایەی لیمبۆ دیارترین لایەنی بێت.[١٤] یارییەکە جوانکارییەکی تاکڕەنگی ھەیە کە تەنھا سێبەری ڕەش و خۆڵەمێشی بەکاردەھێنێت، ھیچ ڕەنگێکی دیکە لەبەر چاودا نییە. دیمەنێکی توند و نائارام دروست دەکات کە ھەم جوانە و ھەم ترسناکە. ھەروەھا بەکارھێنانی ڕووناکی و سێبەر جێگەی سەرنجە، سێبەر ڕۆڵێکی بەرچاوی لە مەتەڵ و یاریکردنی یارییەکەدا ھەیە. پاشان دەرھێنانی مۆسیقا، مۆسیقای ناو لیمبۆ تەنک و مینیمالیستییە، بە پلەی یەکەم لە دەنگی دەوروبەر و تۆنی ورد پێکھاتووە.[١٥] کەشوھەوای لیمبۆ زیاد دەکات و یارمەتیدەرە بۆ دروستکردنی ھەستکردن بە گرژی و نائارامی بە درێژایی یارییەکە و ھەروەھا ھەستکردن بە ترسناکی نێو یارییەکە. ھەر سێ توخمەکە پێکەوە کاردەکەن بۆ دروستکردنی ئەزموونێکی یەکگرتوو و نوقمکەر بۆ یاریزانەکە.[١٦] نەبوونی دیالۆگ لە چیرۆکەکەدا ڕێگە بە یاریزان دەدات جیھان و چیرۆکەکەی بۆ خۆی لێکبداتەوە، ئەمەش ھێندەی تر ناچارکەر دەبێت.[١٧][١٨] دەرھێنانی ھونەری، بێ گومان، بۆ خۆی ئەزموونێکە، بە بەکارھێنانی کۆنتراست و سێبەر کە دەیکاتە یارییەکی سەرنجڕاکێشی بینراو؛ و مۆسیقاکە یارمەتیدەرە بۆ دروستکردنی کەشێکی ترسناک و نائارامکەر، دڵنیای دەدات لەوەی یاریزانەکان ھەست دەکەن کە بەشێکن لە جیھانی یارییەکان لە ھەموو کاتێکدا.[١٩]
| ژمارە | ناو | ماوە |
|---|---|---|
| ١. | «پێڕست» | ٣:١٠ |
| ٢. | «قەڵای کوڕان» | ٢:١٧ |
| ٣. | «شار» | ٣:٣٨ |
| ٤. | «ژووری سووڕاو» | ٣:٠٢ |
| ٥. | «خوشک» | ٣:٢١ |
| ٦. | «بازی کێشکردن» | ٤:١٢ |
| ماوەی گشتی: | ١٩:٤٠ | |
دەرھێنانی شێوازی یاریکردن
دەستکاری
ئاراستەی یاریکردنی یارییەکەی لیمبۆ لەسەر گەڕان و چارەسەرکردنی مەتەڵەکانە لە جیھانێکی تاریک و نھێنیدا. یارییەکە یاریزانەکە دەخاتە ڕۆڵی کوڕێکی بێناوەوە کە لە دارستانێکی ترسناکدا لە خەو ھەڵدەستێت و دەبێت بەناو ژینگەکاندا بڕوات بۆ ئەوەی نھێنییەکانی جیھان ئاشکرا بکات و خوشکە ونبووەکەی بدۆزێتەوە.[٢٠] بە درێژایی یارییەکە، یاریزان دەبێت چەندین مەتەڵ چارەسەر بکات کە لەسەر بنەمای فیزیا دامەزراوە، لەوانە دەستکاریکردنی سویچەکان، بەکارھێنانی ھێزی کێشکردن و بازدانی کاتی بۆ پێشکەوتن لە ئاستەکاندا. گرافیکە تاکڕەنگەکانی یارییەکە و کەشێکی ترسناک ھەست بە جێگەی سەرنج و گرژی دروست دەکەن، ئەمەش تەحەدای مەتەڵەکان زیاتر دەکات.[٢١]
گەشەپێدەرانی لیمبۆ ڕایان گەیاندووە کە ئیلھامیان لە یارییەکانی وەک «شازادەی فارس» و جیھانێکی تر وەرگرتووە، کە ھەردووکیان گرافیکی مینیمالیستییان ھەبووە و سەرنجیان لەسەر نوقمبوون و کەشوھەوا بووە. لیمبۆ ئەم چەمکە دەباتە ئەوپەڕی، بە جوانکارییەکی تەواو ڕەش و سپی کە ھەستی گۆشەگیری و نائومێدی زیاد دەکات کە یارییەکە دەگرێتەوە.[٢٢][٢٣] لە کۆتاییدا، ئاراستەی یارییەکانی لیمبۆ جەخت لەسەر گەڕان و تاقیکردنەوە و چارەسەرکردنی کێشەکان دەکاتەوە، ھەروەھا تەحەدای یاریزانەکان دەکات کە ژیری و داھێنانەکانیان بەکاربھێنن بۆ پێشکەوتن لە ژینگەیەکی تاریک و جیھانێکی تردا.[٢٤]
ئازادی دەدات بە یاریزان بۆ گەڕان و تاقیکردنەوەی چارەسەری جیاواز بۆ ئەو مەتەڵانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە. شوێنی شاراوە و ڕێگای نھێنی ھەیە بۆ دۆزینەوە، کە پاداشتی یاریزانەکان دەدەنەوە بە دەستکەوت و پاداشت کاتێک دەدۆزرێتەوە. مەتەڵەکانی یارییەکە لەسەر بنەمای فیزیایە، واتە زۆرجار بە دەستکاریکردنی ژینگە چارەسەر دەکرێن، وەک ڕێکخستنی ئاراستەی کێشکردن یان شتە جووڵاوەکان. مەتەڵەکان داوا لە یاریزانەکان دەکەن کە بیرکردنەوەیەکی ڕەخنەگرانە و داھێنەرانە بکەنەوە، زۆرجاریش تاقیکردنەوە و ھەڵەکردن لەخۆدەگرێت لەکاتێکدا یاریزانەکان تاقیکردنەوەی چارەسەری جیاواز دەکەن. ھەروەھا گرافیکی مینیمالیستی یارییەکە و دیزاینی دەنگی دەوروبەر توخمە گرنگەکانی ئاراستەی یارییەکەن.
گرافیکەکان ڕەش و سپییەکی توند و تیژن، ھیچ ڕەنگ و سێبەرێکی تێدا نییە، ئەمەش ھەستکردن بە نائارامی و گۆشەگیری دروست دەکات. ھەروەھا دیزاینی دەنگ ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕێت لە دانانی خەیاڵ، دەنگە ترسناکەکانی دەوروبەر و مۆسیقای مینیمالیستی ھەستی گرژی و نادڵنیایی زیاد دەکەن. ئاراستەی یاریکردنی لیمبۆ لەسەر دروستکردنی ئەزموونێکی غوڵامکەر و چالاکە کە پشت بە لێھاتوویی و داھێنەری یاریزانەکە دەبەستێت بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان. یارییەکە گەڕان و مەتەڵەکانی بنەمای فیزیا و جوانکارییەکی مینیمالیستی تێکەڵ کردووە بۆ دروستکردنی ئەزموونێکی یاریکردنی ناوازە و لەبیرنەکراو کە بووەتە ھۆی ئەوەی ستایشی ڕەخنەگران و ھاندەرانی تایبەتمەند.[٢٣]
بڵاوکردنەوە
دەستکاریلیمبۆ بۆ یەکەمجار لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ بڵاوکرایەوە، وەک بەشێک لە پەرەپێدانی ھاوینەی ئەرکەیدی مایکرۆسۆفت بۆ ئێکس بۆکس ٣٦٠، دواتر تا کۆتایی ھەمان ساڵ بۆ پلەیستەیشن ٣ و کۆمپیوتەر و ماک و لینوکس بڵاوکرایەوە.[٢٥] لە ساڵی ٢٠١١ بۆ ئای ئۆ ئێسیش بڵاوکرایەوە، لە ساڵی ٢٠١٥ بۆ ئێکس بۆکس وەن و پلەیستەیشن ٤ بڵاوکرایەوە. پێش بڵاوبوونەوەی، لیمبۆ بەھۆی شێوازی ھونەری ناوازەی و میکانیکی یارییەکەیەوە، جەنجاڵی دروست کردبوو. ھەروەھا تەنانەت پێش بڵاوبوونەوەی بە فەرمی ستایشی ڕەخنەگرانی لێکرا.[٢٦] دوای بڵاوبوونەوەی، یارییەکە چەندین دەستخۆشی و خەڵاتی وەرگرت بەھۆی شێوازی داھێنەرانە و ھونەریانەی لە دیزاینی یارییەکاندا. ھەروەھا کایەی لیمبۆ سەرکەوتنێکی بازرگانی بەدەستھێنا و لە ماوەی دوو مانگدا لە دوای بڵاوبوونەوەی ئێکس بۆکس یەک ملیۆن فرۆشی تێپەڕاند.[٢٧] ئەم سەرکەوتنە لە پلاتفۆرمەکانی تردا بەردەوام بوو، چونکە یارییەکە بەردەوام لە پێشەنگی چارتەکانی فرۆشتن بوو و وەک ھەڵبژاردەیەکی بەناوبانگی یاریزانان و ڕەخنەگرانی یارییەکان بە ھەمان شێوە مابووەوە. ناوبانگی یارییەکە بە باشی یارمەتیدەر بوو بۆ دامەزراندنی وەک کلاسیکێکی ژانری مەتەڵ-پلاتفۆرمەر. جگە لە پێشوازی ئەرێنی لەلایەن یاریزانان و ڕەخنەگرانی یارییەکانەوە، لیمبۆ چاوی یاریزانانی پیشەسازی و دەزگاکانی دیکەی ڕاگەیاندنیشی بەخۆیەوە بینی. یارییەکە لە چەندین بابەتی میدیای سەرەکیدا باسکردنی بۆ کرا، سەرکەوتنەکانیش ئیلھامبەخش بوو بۆ گەشەپێدەرانی یارییە ئیندییەکانی دیکە کە سەرنجیان لەسەر جوانکاری ھونەری، یاریکردنی غوڵامکەر و ھێڵەکانی چیرۆک لەسەر بنەمای گێڕانەوە بێت. بڵاوکردنەوەی لیمبۆ بڕگەیەکی گرنگ بوو لە مێژووی یاریکردندا کە ستانداردێکی نوێی بۆ پەرەپێدانی یارییە ئیندییەکان دانا و پلەیدەیدی وەک گەشەپێدەرێکی کاریگەری یارییەکان دامەزراند.[٢٨] ھەروەھا سەرکەوتنەکانی دەری خست کە یاریزانان بەدوای زیاتردا دەگەڕێن لە تەنھا گرافیکی زەق و یاریکردنی پڕ لە کردار، ھەروەھا بازاڕێکی بەھێز ھەیە بۆ یارییە ھونەرییە بیرکردنەوە و ورووژێنەرەکان کە شتێکی جیاواز لە پێشکەشکردنی ئاسایی بلۆکباستەر پێشکەش دەکەن.[٢٩][٣٠]
پێشوازی
دەستکارییارییەکە سەرەتا بۆ ئێکس بۆکس بڵاوکرایەوە و دواتر درێژکرایەوە بۆ پلاتفۆرمەکانی دیکەی وەک پلەیستەیشن و کۆمپیوتەر و ئامێرە مۆبایلەکان. پێشوازی یارییەکە دیاردە بوو و چەندین خەڵاتی بەدەستھێنا لەوانە باشترین یاری سەربەخۆ و باشترین ھونەرە بینراوەکان لە خەڵاتی ھەڵبژاردەی گەشەپێدەرانی یارییەکانی ساڵی ٢٠١٠. یەکێک لە ھۆکارەکانی سەرکەوتنی یارییەکە شێوازی ھونەری ناوازەی ڕەش و سپی بوو کە سێبەر و دیدگای بەکارھێنا بۆ دروستکردنی کەشێکی نھێنی و ترسناک بۆ یاریزانان. ھەروەھا یاریکردنی لیمبۆ ستایشی کرا بەھۆی سادەیی و مەتەڵە داھێنەرەکانی کە چالاک بوون بەڵام زۆر بێزارکەر نەبوون.[٣١] ھەروەھا گێڕانەوەی یارییەکە جێگەی سەرنجی پێشوازییەکەی بوو، بەو پێیەی چیرۆکێکی خەمناک دەگێڕایەوە بەبێ ھیچ دیالۆگ و دەقێک. یاریزانان و ڕەخنەگران بە ھەمان شێوە ستایشی لیمبۆیان کرد بەھۆی جیھانسازییە نایابەکەی و چیرۆکگێڕانی سۆزداری. زۆرجار یارییەکە بەراورد دەکرا بە فیلمەکانی ماڵی ھونەری و وەک پارچە ھونەرییەکی کارلێککارانە وەسف دەکرا. لیمبۆ یارییەکی پێشکەوتوو بوو کە میکانیکی نوێی و ئاماژەی بینراو و تەکنیکەکانی چیرۆکگێڕانی بە پیشەسازی یارییە ڤیدیۆیییەکان ناساند و پێشوازییەکەی ڕەنگدانەوەی درەوشاوەیی یارییەکەیە.[٣٢][٣٣][٣٤]
یەکێک لە تایبەتمەندییە ناوازەکانی یارییەکە نەبوونی ڕەنگەکەیە، ئەمەش شێوازێکی جیاوازی تاکڕەنگ و مینیمالیستی پێدەبەخشێت. ئەم ھەڵبژاردنە لە دیزاینی دەنگی یارییەکەدا ڕەنگدەداتەوە، کە بەھۆی کوالیتییە بەرگەھەواکانییەوە ستایشی کرا، لەوانە نمرەی دەوروبەری وەسوەسەئامێز و کەمترین کاریگەری دەنگی. توخمێکی دیکەی سەرنجڕاکێشی لیمبۆ نزیکبوونەوەیە لە مردن.[٣٥] ھەر کاتێک یاریزان-کارەکتەرەکە بمرێت، دەستبەجێ لە دوا خاڵی پشکنیندا دووبارە دروست دەکرێنەوە بەبێ ھیچ وەستان یان شاشەیەکی بارکردن. ئەم ھەڵبژاردنە دیزاینە جەخت لەسەر گرنگیدانی یارییەکە دەکاتەوە لەسەر یاریکردنی تاقیکردنەوە و ھەڵە و ھانی یاریزانەکان دەدات بۆ تاقیکردنەوە و فێربوون لە ھەڵەکانیان.[٣٦][٣٧] لە دەرەوەی یاریکردن و سیفەتە ھونەرییەکانی، لیمبۆ بەھۆی کاریگەرییەکانی لەسەر پیشەسازی یارییەکانیش دیار بوو. ئاراستەی داھێنەرانە و میکانیکی یارییەکە ئیلھامبەخش بوو بۆ زۆرێک لە گەشەپێدەرانی یارییە ئیندییەکان، ئەمەش بووە ھۆی سەرھەڵدانی «بزووتنەوەی یارییە ئیندییەکان» لە کۆتایییەکانی ٢٠٠٠ و سەرەتای ٢٠١٠.[٣٨] ھەروەھا لیمبۆ یارمەتی ھێنانە ئارای شەپۆلێکی نوێی یارییەکانی کەشوھەوا و گێڕانەوەی دا، کە تا ئێستاش بەردەوامن لە بەناوبانگبوون. پێشوازییەکەی لیمبۆ بەڵگەی ڕێبازی داھێنەرانەی یارییەکە بوو بۆ دیزاینی یارییەکە و چیرۆکگێڕان و جوانکاری. تا ئەمڕۆش وەک یارییەکی خۆشەویست دەمێنێتەوە و بەردەوامە لە ئیلھامبەخشین بە ھەردوو یاریزان و گەشەپێدەرانی یارییەکان بە ھەمان شێوە.[٣٩]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Miller، Greg (١٢ی ئازاری ٢٠١٠). «GDC 10: Limbo Hands-on». IGN. لە ڕەسەنەکە لە ١٣ی تەممووزی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
{{cite web}}:|archive-date=/|archive-url=timestamp mismatch; 2011-07-13 suggested (یارمەتی) - ^ Noble، McKinley (19 July 2010). «Limbo». GamePro. لە ڕەسەنەکە لە 21 September 2010 ئەرشیڤ کراوە. لە 30 August 2010 ھێنراوە.
{{cite magazine}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ Hatfield، Daemon (١٩ی تەممووزی ٢٠١٠). «Limbo Review». IGN. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Hatfield، Daemon (٢ی ئازاری ٢٠١٠). «IGF-Nominated Limbo Headed to XBLA». IGN. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی نیسانی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
{{cite web}}:|archive-date=/|archive-url=timestamp mismatch; 2010-04-20 suggested (یارمەتی) - ^ ئ ا Gillon، Kieron (22 February 2010). «IGF Factor 2010: Limbo». Rock Paper Shotgun. لە 7 July 2012 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 22 July 2010 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ Teti، John (١٩ی تەممووزی ٢٠١٠). «Limbo». Eurogamer. لە ٧ی ئابی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Williams، Christian (26 July 2010). «Limbo». The A.V. Club. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی تەممووزی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە 29 July 2010 ھێنراوە.
{{cite news}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Cowan، Danny (٢٨ی تەممووزی ٢٠١٠). «Critical Reception: Playdead's Limbo». Gamasutra. لە ١١ی ئایاری ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٩ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Alexander، Leigh (١٨ی شوباتی ٢٠١٠). «Road To The IGF: Limbo's Dino Patti». Gamasutra. لە ١١ی ئایاری ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Thompsen، Michael (١٤ی ئەیلوولی ٢٠١٠). «How Limbo Came To Life». IGN. لە ڕەسەنەکە لە ١٩ی ئەیلوولی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٩ی ئەیلوولی ٢٠١٠ ھێنراوە.
{{cite web}}:|archive-date=/|archive-url=timestamp mismatch; 2010-09-19 suggested (یارمەتی) - ^ Nutt، Christian (٢٤ی شوباتی ٢٠١٢). «Hanging in Limbo». Gamasutra. لە ٢٣ی تەممووزی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی شوباتی ٢٠١٢ ھێنراوە.
- ^ Caoili، Eric (١٠ی ئازاری ٢٠١٠). «IGF Finalist Limbo To Release On XBLA This Summer». Game Set Watch. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی ئابی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Brown، Nathan (25 August 2011). «Playdead using Unity for next project». Edge. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی تەممووزی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە 26 August 2011 ھێنراوە.
{{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Ostroff، Joshua (September 2010). «Arty For the Ages». Exclaim!. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Sheffield، Brendon (١٦ی ئابی ٢٠١٠). «GDC Europe: Limbo's Carlsen On Making Players Your Worst Enemy And Your Best Friend». Gamasutra. لە ٢٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Edge Staff (26 September 2012). «The Making Of: Limbo». Edge. Future. لە ڕەسەنەکە لە ٢٩ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی حوزەیرانی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
{{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|date=(یارمەتی) - ^ Brophy-Warren، Jamin (٤ی ئابی ٢٠١٠). «Limbo: A Videogame that Blends Art, Puzzles, and Dreams». Wall Street Journal. لە ٥ی ئابی ٢٠١٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Dominguez، James (٣٠ی تەممووزی ٢٠١٠). «Split screen: Looking good». The Age. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٤ی ئابی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Bridge، Caleb (١٧ی تەممووزی ٢٠١٢). «Creating Audio That Matters». Gamasutra. لە ٢٠ی تەممووزی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٧ی تەممووزی ٢٠١٢ ھێنراوە.
- ^ Donovan، Tristan (٢٩ی ئایاری ٢٠١٢). «10 Tips: The Creation and Integration of Audio». Gamasutra. لە ١٥ی ئابی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ھێنراوە.
- ^ Agnello، Anthony John (٢٨ی شوباتی ٢٠١٣). «Aural Histories: Martin Stig Andersen, Limbo sound designer». Gameological Society. لە ڕەسەنەکە لە ٥ی ئازاری ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٣ی ئازاری ٢٠١٣ ھێنراوە.
- ^ Cocker، Guy (٣ی ئازاری ٢٠١١). «Playdead on Limbo's puzzles». GameSpot. لە ١٦ی ئەیلوولی ٢٠١٥ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ ئ ا Arendt، Susan (٣ی ئازاری ٢٠١١). «Limbo's Puzzle Creator Is Your Enemy». The Escapist. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٣ی ئازاری ٢٠١١ ھێنراوە.
- ^ Cullen، Johnny (٨ی تەممووزی ٢٠١١). «Limbo PS3 to release from 19 July, worldwide Steam launch on August 2». VG247. لە ١٠ی تەممووزی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی تەممووزی ٢٠١١ ھێنراوە.
- ^ Martin، Garrett (٢٦ی تەممووزی ٢٠١٠). «Summer games: Dark 'Limbo' provides cool action». Boston Herald. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی تەممووزی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٦ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Pigna، Kris (٢٩ی ئایاری ٢٠١٠). «Developer Playdead Says Limbo Not Coming to PS3, PC». 1UP.com. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٢ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Yin-Poole، Wesley (١٢ی تەممووزی ٢٠١١). «Limbo on PS3, Steam: why now?». Eurogamer. لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٢ی تەممووزی ٢٠١١ ھێنراوە.
- ^ Westbrook، Logan (26 March 2001). «PAX East 2010 Hands On: Limbo». The Escapist. لە ڕەسەنەکە لە ٤ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە 23 July 2010 ھێنراوە.
{{cite magazine}}: زیاتر لە یەک دانە لە|ناونیشانی ئەرشیڤ=و|archive-url=دیاری کراوە (یارمەتی); نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=و|date=(یارمەتی) - ^ Cullen، Johnny (١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠). «Limbo devs working on new IP». VG247. لە ٣ی نیسانی ٢٠١٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Schramm، Mike (١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠). «Limbo creators working on new IP». Joystiq. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی حوزەیرانی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Gillon، Kieron (18 August 2010). «"Size Doesn't Matter" Day». Rock Paper Shotgun. لە 19 August 2010 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 18 August 2010 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ Frushtick، Russ (١٩ی تەممووزی ٢٠١٠). «'Limbo' Review – Stuck In The Middle With You». MTV. لە ڕەسەنەکە لە ٣٠ی ئەیلوولی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Usher، William (١٠ی ئایاری ٢٠١٠). «Limbo Receives A Creepily Entertaining Teaser Trailer». Cinema Blend. لە ڕەسەنەکە لە ١٠ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Hall، Alexandra (٢١ی حوزەیرانی ٢٠١٠). «E3 2010 Preview». G4TV. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢١ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Orland، Kyle (٢٧ی تەممووزی ٢٠١٠). «Analysis: Limbo's Completion Time – What's in a Length?». Gamasutra. لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠١٤ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ «'Limbo' simply beautiful». Toronto Sun. 24 July 2010. لە 18 July 2012 لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە 25 July 2010 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی) - ^ Benedetti، Winda (٢٨ی تەممووزی ٢٠١٠). «'Limbo' is heaven to play». NBC News. لە ٢٨ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Gaskill، Jake (١٩ی تەممووزی ٢٠١٠). «Limbo». G4 TV. لە ڕەسەنەکە لە ٢٠ی کانوونی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی تەممووزی ٢٠١٠ ھێنراوە.
- ^ Miller، Matt (August 2010). «Limbo». Game Informer. p. 110.
دەروازەی کایەی ڤیدیۆیی
دەروازەی دانمارک
دەروازەی وڵاتەکان
دەروازەی ترسناک
دەروازەی خەیاڵی زانستی
دەروازەی دەیەی ٢٠١٠
دەروازەی مێژوو
دەروازەی کۆمەڵگا
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە لیمبۆ (کایەی ڤیدیۆیی) تێدایە. |