عەباس مەحموود عەقاد

عەباس مەحموود عەقاد (ماوەی ژیان: ٢٨ی حوزەیرانی ١٨٨٩ تاکوو ١٢ ئازاری ١٩٦٤ لە قاھیرە) ئەدیب و بیردۆز و ڕۆژنامەنووس و شاعیرێکی میسری بووە، لە ٢٨ حوزەیرانی ساڵی ١٨٨٩ لە ئەسوانی میسر لەدایک بووە و دایکی بەڕەچەڵەک کورد بووە، تەنھا قۆناغی سەرەتایی خوێندووە چونکە لەئەسوان تەنھا قوتابخانەی سەرەتایی ھەبووە و خێزانەکەشی لەبەر دەست کورتی نەیانتوانیوە بینێرن بۆ قاھیرە تاکو وەکو ھاوڕێکانی درێژە بەخوێندن بدات. عباس محمود العقاد پشتی بەزیرەکی و لێھاتویی خۆیەوە بەستووە و بەبەردەوامی جۆرەھا کتێبلا خوێندۆتەوە و خۆی ڕۆشنبیر کردووە تاکو وەکو ئینسایکلۆپیدیایەکی ڕۆشبیری لێھاتووە نەوەک ھەر لە بواری عەرەبیدا بەڵکو لە بواری ڕۆشنبیری ڕۆژئاواشدا، لەڕێگای ئەو وەفدە بیانیانەی ڕویان لە ھەردوو پارێزگای الاقصر و ئەسوان کردووە خۆی فێری زمانی ئینگلیزی کردووە و گرنگی بە ڕۆشنبیری ڕۆژاوا داوە، کاتێک کە ھاتۆتە قاھیرەی پایتەختی میسر قوتابخانەی الدیوانی دامەزراندووە کە گرنگی بە نوێکردنەوەی شیعر و دەرکردنی لە ڕۆتین داوە. عباس محمود العقاد لەزۆربەی بەڕێوەبەرێتیەکان و بەرژەزەندی تەلەگراف و بەرژەوەندی ھێڵی ئاسن و دیوانی ئەوقاف وەکو فەرمانبەر کاری کردووە و یەک بەیەک وازی لێھێناون و لەئیش و کاری ڕۆتینی بێزار بووە و ڕوی کردۆتە ڕۆژنامەوانی و بەرگریەکی زۆری لە مافی نیشتیمان کردووە لە بەدیھێنانی ئازادی و سەربەستی و ناوبانگی بڵاوبۆتەوە و وەکو ئەندام پەرلەمانی ئەو کاتەی میسر ھەڵبژێردراوە، لەساڵی ١٩٣٠ دوای ئەوەی شا فوئاد ویستوێتی دوو دێڕ لەدەستووری میسر لابەرێت و العقاد پێی ووتوە ((میلەت ئامادەیە گەورەترین سەری ئەم وڵاتە بخاتە ژێر پێی ئەگەر دەستوور نەپارێزێت و خیانەتی لێبکات))، دوای ئەم ڕوداوە بۆ ماوەی ٩ مانگ زیندانی کراوە. عباس محمود العقاد شیعری نووسیوە و ڕەخنەگربووە و لەسەر فەلسەفە و ئایینیش شتی نووسیوە و داکۆکی لە ئیسلام و ئازادی کردووە و کتیبَێکی چڕوپڕیشی بەشێوەیەکی فەلسەفی لەسەر ئافرەت نووسیوە و ھەندێک لە کتێبەکانی بۆ زمانەکانی فارسی و ئەڵمانی و فەرەنسی و ڕوسی وەرگێڕدراون، بەشی کۆلێژی زمانی عەرەبی زانکۆی ئەزھەر ناوی یەکێک لەھۆڵەکانی ناوناوە العقاد، یەکێک لە شەقامەکانی قاھیرەش ناو نراوە عباس العقاد، جمال عبدالناصری سەرۆکی میسر خەڵاتی وڵاتی ڕێزلێنانی لەئادابدا پێبەخشیوە و رەتیکردۆتەوە، ھەروەھا زانکۆی قاھیرەش بڕوانامەی دکتۆرای فەخری پێبەخشیوە و ڕەتیکردۆتەوە. عەباس مەحموود عەقاد لە ١٢ ئازاری ١٩٦٤ لە تەمەنی ٧٤ ساڵیدا لەقاھیرەی پایتەختی میسر کۆچی دوایی کردووە.

عەباس مەحموود عەقاد
عبَّاس محمود العقَّاد لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
لەدایکبوون٢٨ی حوزەیرانی ١٨٨٩ لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
ئەسوان لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
مەرگ١٣ی ئازاری ١٩٦٤ لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە (٧٤ ساڵ ژیاوە)
قاھیرە لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
پیشەنووسەر، مێژووناس، ڕۆژنامەوان، شاعیر، literary critic، مامۆستا، فەیلەسووف لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
کارەکانAthar al-ʻArab fī al-ḥaḍārah al-Ūrūbbīyah، Rūḥ ʻaẓīm: al-Mahātmā Ghāndī،،، afīūn al-šʿūb لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە
خەڵاتەکان
  • State Appreciation Award (١٩٥٩) لەسەر ویکیدراوە دەستکاریی ئەمە بکە

سەرچاوە دەستکاری