سپین غار

سپین_غار
سپین_غار
بەشێکە لە	Alpide belt
وڵات	ئەفغانستان، پاکستان
دابەشکاریی کارگێڕی	پارێزگای نەنگەرھار، Khyber Pakhtunkhwa
پۆتانی شوێن	٣٣°٥٩′١٥″N ٧٠°٢٢′٢٣″E
بەرزترین خاڵ	Mount Sikaram
بەرزی لە ئاستی دەریا	٤٬٧٥٥ مەتر
ڕووداوە بەرچاوەکان	Koh-i-Safid TMA crash
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

زنجیرەچیاکانی سپین غار یان چیاکانی سپی (سپیلک) (بە پشتو:) زنجیرەیەکی چیایە لە باشووری ئاسیا تا باشووری چیاکانی ھیندۆکوش.^[١]^[٢] لە ڕۆژھەڵاتی ئەفغانستانەوە بەرەو خەیبەری پاکستان دەڕوا، بەرزترین لووتکەکەی چیای سیکارامە لەسەر سنووری ئەفغانستان و پاکستان کە لە سەرووی ھەموو ترۆپکەکانی دەوروبەرییەوە تا ٤٧٥٥ م بەرزە لە ئاستی ڕووی دەریاوە. چیا نزمەکانی خوارەوەی بە زۆری بێدار و وشکن، بەڵام چیای کەنج دارستانەکانی مۆنتانی ڕۆژھەڵاتی ئەفغانی پێکدێنێت.^[٣]

جوگرافیا دەستکاری

زنجیرەکە لە دۆڵی پێشەواوە لە ڕۆژھەڵاتەوە دەست پێدەکات بە نزیکەی ١٦٠ کیلۆمەتر تا دۆڵی لۆگر لە ئەفغانستان درێژ دەبێتەوە، ڕووباری کابول لە چیاکانی سپین غار ھەڵدەقولێت.^[٤]^{[ژێدەرێکی پشتڕاستکراو نییە]}

بەرزترین لووتکە چیای سیکارام (سیکارام سەر) لە نزیک شارۆچکەی پاراچینار-ی پاکستان لە دۆڵی کورەم لێرەوە تێدەپەڕێت بۆ تاری مەنگال و پاوەر و عەلیزەیی و خەواس و شیلەوزان و لوقمان خێل و میکای و چاپپری ڕیست ھاوس و زێران و ئاژانسی خبیری سەروو. سپیان غار ئاوەڕۆی نێوان سیستەمی ڕووباری کابۆل و کورەم پێکدێنێت نزیکترین شار بۆ سپیان غار، جەلال ئابادن بۆ باکوور. گردێز بۆ ڕۆژاوا و خۆست و پاراچینار لە پاکستان بۆ باشوور.^[٥]

سەرچاوەکان دەستکاری

^ Everett-Heath, John, "Safed Koh", The Concise Dictionary of World Place-Names (بە ئینگلیزی), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780199580897.001.0001/acref-9780199580897-e-9128, retrieved 2021-09-25
^ "Spīn Ghar Range | mountains, Pakistan-Afghanistan". Encyclopedia Britannica (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-09-25.
^ "Photos". U.S. Department of Defense (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-09-25.
^ https://www.unep.org/ ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
^ Shroder, John F. (2014-06-04). Natural Resources in Afghanistan: Geographic and Geologic Perspectives on Centuries of Conflict (بە ئینگلیزی). Elsevier. ISBN 978-0-12-800545-3.

[1] Everett-Heath, John, "Safed Koh", The Concise Dictionary of World Place-Names (بە ئینگلیزی), Oxford University Press, doi:10.1093/acref/9780199580897.001.0001/acref-9780199580897-e-9128, retrieved 2021-09-25

[2] "Spīn Ghar Range | mountains, Pakistan-Afghanistan". Encyclopedia Britannica (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-09-25.

[3] "Photos". U.S. Department of Defense (بە ئینگلیزی). Retrieved 2021-09-25.

[4] ttps://www.unep.org/ ٢٤ی ئەیلوولی ٢٠٢١ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.

[5] Shroder, John F. (2014-06-04). Natural Resources in Afghanistan: Geographic and Geologic Perspectives on Centuries of Conflict (بە ئینگلیزی). Elsevier. ISBN 978-0-12-800545-3.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]

[٥]