ھێڵی شین (لوبنان)

ھێڵی شین ئەو ھێڵە دابەشکەرەیە کە نەتەوە یەکگرتووەکان لە نێوان لوبنان لە لایەک و ئیسرائیل و بەرزاییەکانی جۆلانی داگیرکراو لە لایەکی دیکە لە ٧ی حوزەیرانی ٢٠٠٠ کێشای. ھێڵی شین بە سنوورێکی نێونەتەوەییی نازانرێت، بەڵام تەنھا بە مەبەستی پشتڕاستکردنەوەی کشانەوەی ئیسرائیل لە لوبنان دامەزراوە.

ھێڵی شین
بەشێکە لە	Israel–Lebanon border
وڵات	ئیسرائیل، لوبنان
لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

ناساندن

هێڵی شین، یان ھێڵی کشانەوە، هێڵێکی ١٢٠ کیلۆمەترییە، کە لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکانەوە لە ساڵی ٢٠٠٠ داڕێژراوە، بۆ پشتڕاستکردنەوەی کشانەوەی هێزەکانی ئیسرائیل لە لوبنان. لە یەکێک لە کۆبوونەوە سێ قۆڵییەکان لە ساڵی ٢٠٠٧، لوبنان و ئیسرائیل ڕێککەوتن لەسەر دانانی نیشانە دیارەکان لەسەر هێڵی شین لەسەر زەوی.

لوبنان ئەو ناوچانە سنووردار دەکات کە لەگەڵ ئیسرائیلدا ناکۆکە لە سەرانسەری هێڵی شین بۆ ١٣ خاڵ کە لە کێڵگەکانی شەبعا (باشووری ڕۆژهەڵات)ەوە درێژدەبێتەوە، تا شارۆچکەی ناقورە (باشووری ڕۆژاوا)، لە ناوچەی سوور لە پارێزگای باشوور.

پێویستە ئاماژە بەوەش بکرێت کە هێڵی شین بە هیچ شێوەیەک نوێنەرایەتی سنوورێکی نێونەتەوەیی ناکات، هەروەها هیچ ڕێککەوتنێکی سنووریی داهاتووی نێوان لوبنان و ئیسرائیل پێشێل ناکات.

یوونیفێڵ

دوای شەڕی ساڵی ٢٠٠٦ و دەرکردنی بڕیارنامەی ١٧٠١ی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان، سوپای لوبنان شانبەشانی یوونیفێڵ لە ناوچەی باشووری ڕووباری لیتانی، تا هێڵی شین جێگیر بوو. بەو پێیەی بڕیارنامەی ١٧٠١ جەخت لەسەر ڕێزگرتن لەم هێڵە دەکاتەوە، پێویست بوو نیشانە بۆ ناسینەوەی دابنرێت بۆ ئەوەی چاودێریکردنی ئاسانتر بێت.

پێویستی دیاریکردنی زیاتر بوو دوای پێشێلکارییەکەی ئیسرائیل لە مارون ئەلراس، لە ٧ی شوباتی ٢٠٠٧، کە سوپای لوبنان تەقەی لە بولدۆزەرێکی سوپای ئیسرائیل کرد، لەکاتێکدا هەوڵی دەدا کار بکات لە نزیک هێڵی شین بە بیانووی ئەوەی کارەکە لە باشووری ئەم هێڵە ئەنجام دەدرێت.

سوپای لوبنان لەگەڵ هێزەکانی یوونیفێڵ بەشدارە لە چاودێریکردنی هێڵی شین، کە بڕیارنامەی ژمارە ١٧٠١ی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانی لە ساڵی ٢٠٠٦ پەسەند کرد و ژمارەیەکی زۆریان لە ١٥ هەزار سەرباز زیاتر نەبوو. ئەو هێزانە نزیکەی ٨٥٠ سەربازی تێدایە کە لە هێزی دەریایی خزمەت دەکەن، ئەمە جگە لەوەی نزیکەی هەزار هاوڵاتی مەدەنی لوبنانی و ئاشتیپارێزی بیانی کە لەگەڵ یوونیفێڵ کار دەکەن.

ئەرکی یوونیفێڵ هاوکاری و پاڵپشتیکردنی هێزە چەکدارەکانی لوبنانە، لەوانە هەوڵەکانی بۆ دڵنیابوون لەوەی کە ناوچەی نێوان ڕووباری لیتانی و هێڵی شین دوور بێت لە چەکی نایاسایی و لە هیچ چالاکییەکی دوژمنکارانەدا بەکارنەهێنرێت.

ناکۆکی هەیە سەبارەت بەو ناوچانەی کە بەم هێڵە تێدەپەڕێت، بەو پێیەی دەوڵەتی لوبنان بە ناو خاکی خۆی دەزانێت، لەکاتێکدا ئیسرائیل دەیگەڕێنێتەوە بۆ خۆی و قووڵایی هەر گیرفانێک لەنێوان ١٠ بۆ ١٠٠ مەترەوەیە.

سەرچاوەکان

بەشداربووانی ویکیپیدیا، «الخط الأزرق (لبنان)»، ویکیپیدیای عەرەبی. سەردان لە ٣٠ی ئەیلوولی ٢٠٢٤.