ھەورامی

Gorani
Gorani
گۆرانی; Goranî
قسەی پێدەکرێ لە	باشوور و ڕۆژھەڵاتی کوردستان
ناوچە	بە پلەی یەکەم ھەورامان، ھەروەھا گەرمیان و مووسڵ
ژمارەی ئاخێوەران	٣٥٠،٠٠٠ (٢٠١٤)
بنەماڵەی زمان	ھیندوئەورووپایی ھیندووئێرانییەکان زمانە ئێرانییەکان زمانەکانی ئێرانی ڕۆژاوا Northwestern گۆرانی-زازایی Gorani; ; ; ; ; ;
شێوەزارەکان	Hawrami; شەبەکی; Sarli; باجەڵانی
سیستەمی نووسین	Kurdish alphabet (Perso-Arabic script)
کۆدەکانی زمان
ISO 639-3	Variously:; hac – Gorani (Gurani); sdb – Shabaki; sdf – Sarli
Linguasphere	58-AAA-b

ھەورامی یان ھۆرامی یەکێک لە بنشێوەزارەکانی سەر بە بنەماڵەی زمانی کوردییە، و خەڵکی دەڤەری ھەورامان قسەی پێ‌ دەکەن. ھەروەھا زاری (زەنگەنە)ی ناوچەی دیلان، (کاکەیی)ی ناوچەی کەرکووک و ھەڵەبجە و مووسڵ، ناوچەی (باجەڵان)ی ناوچەی خانەقین، (شەبەک)ی ناوچەی مووسڵ، ھەندێ لە گوندەکانی ناوچەی خەزەر و ھەندێ لە زازاکانی باکووری کوردستان، نزیکن لە زاری ھەورامییەوە و لە یەکتری تێدەگەن.^[٤]

پیتەکان

پیتەکانی زمانی ھەورامی ھەمان پیتی زمانی کوردین بەگشتی، تەنھا پێنج (٥) پیتێک نەبێت، کە لەنێو ھەورامیدا ھەن و لەنێو پیتەکانی شێوەزارەکانی دیکەی کوردی نین؛ ئەمە وای کردووە لە ھەندێ لە نووسەرە ھەورامییەکان کە ئەو پیتانەی تری بۆ دیاری بکەن. ئەو پیتانەش لەنێو ئەم وشانە دەردەکەون:^[٥]

پیتی یەکەم (ڎ)

ئەڎا = دایک
ئاڎ = ئەو (بۆ کوڕ)
ئاڎە = ئەو (بۆ کچ)
مڎۊ = دەدات
بەڎبەخت = بەدبەخت
سەڎ = سەد
ئاماڎە = ئامادە

پیتی دووەم (ۋ)

ۋاران = باران
ۋەر = پێش / بەڵام وەر = ڕۆشنایی تیشکی خۆر
وەرەتاۋ = خۆرەتاو
ۋەرگ = گورگ
ۋەز = بەز
ۋڵک = گورچیلە
ۋڕ = وڕ
ۋەنی = قەزوان

پیتی سێیەم (ڼ / نگ)

گەڼە = گەنیو
پەڼە = پەن / پەندەر
تڼ = توند
قڼگە = قڼگ
بەڼگا = تاۋگە

پیتی چوارەم (ۊ) (هەمان (ۆ) ـیە لە سۆرانی)

لۊ = (لۆ) گیایەکی کوێستانییە
چۊ = دار
خۊ = خۆ
تۊ = تۆ
سۊ = سۆ
کۊ = کۆ
شۊت = شیر
خۊل = خێل

پیتی پێنجەم (ېـ / ۍ) ھەر وەک (یـ/ێـ و ی / ێ)

ئۍگە = ئێرە
لۍقنە = ڕیقنە
گولانۍ = بچووکان (گولانە/گولانۍ/تاک - گولانۍ / کۆ)
باخۍ = باخان(باخ/تاک - باخۍ/کۆ))
کاۋڕۍ = بەرخان (کاۋڕ/تاک - کاۋڕۍ/ کۆ)
بزۍ = بزنان (بزە/تاک - بزۍ / کۆ)
مەلۍ = مەلان (مەل/ تاک- مەلۍ/ کۆ)
کناچۍ = کچان (کناچۍ/تاک- کناچۍ/ کۆ)
کوڕۍ = کوڕان (کوڕ/تاک - کوڕۍ/کۆ)
جلۍ = جلان (جل/تاک - جلۍ/ کۆ)
شېڵانۍ = قەیسی (شېڵانۍ/تاک - شېڵانۍ/ کۆ)
مریچڵۍ = چۆڵەکە
ھېزۍ = ھێزان (ھېز/ تاک - ھېزۍ/ کۆ) بەڵام ھیزی = دوێنێ
شېر = شێر (شېر/تاک - شېرۍ / کۊ)

نموونە: ھۆنراوەنووس سەیدی ھەورامی دەڵێ:

دیم شیرین نیشتەن، دانە مڎۆ پېش

ھارەش ھار کەردەن، دەور مڎۆنە وېش

جێناوەکان

جێناوەکان لە ھەورامیدا بەراورد بە سۆرانی:^[٦]

ھەورامی	سۆرانی
من	من
تۊ	تۆ
ئاڎ	ئەو (بۆ کوڕ)
ئاڎە	ئەو (بۆ کچ)
ئېمە	ئێمە
شمە	ئێوە
ئاڎۍ	ئەوان

پەراوێزەکان

^ A Working Classification
^ ^ئ ^ا «Gurani». Iranica Online. لە ٣٠ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.
^ «Bajalan». Iranica Online. لە ٣٠ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.
^ بیرشالیاری زەردەشتی
^ سەربوردێکی ھورامان و سەردانێکی تەوێڵە / لاپەڕە/١٨٤
^ سەربوردێکی ھەورامان و سەردانێکی تەوێلە/لاپەڕە/١٨٥

دەروازەی کوردستان

بەستەرە دەرەکییەکان

ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت.

[1] A Working Classification

[dialects-2] ئ ^ا «Gurani». Iranica Online. لە ٣٠ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.

[3] «Bajalan». Iranica Online. لە ٣٠ی ئایاری ٢٠١٩ ھێنراوە.

[4] بیرشالیاری زەردەشتی

[5] سەربوردێکی ھورامان و سەردانێکی تەوێڵە / لاپەڕە/١٨٤

[6] سەربوردێکی ھەورامان و سەردانێکی تەوێلە/لاپەڕە/١٨٥

[٤]

[١]

[٢]

[٣]

[٥]

[٦]

Gorani
گۆرانی Goranî

قسەی پێدەکرێ لە	باشوور و ڕۆژھەڵاتی کوردستان
ناوچە	بە پلەی یەکەم ھەورامان، ھەروەھا گەرمیان و مووسڵ
ژمارەی ئاخێوەران	٣٥٠،٠٠٠ (٢٠١٤)
بنەماڵەی زمان	ھیندوئەورووپایی ھیندووئێرانییەکان زمانە ئێرانییەکان زمانەکانی ئێرانی ڕۆژاوا Northwestern^[١] گۆرانی-زازایی Gorani
شێوەزارەکان	Hawrami شەبەکی^[٢] Sarli^[٢] باجەڵانی^[٣]
سیستەمی نووسین	Kurdish alphabet (Perso-Arabic script)
کۆدەکانی زمان
ISO 639-3	Variously: `hac` – Gorani (Gurani) `sdb` – Shabaki `sdf` – Sarli
Linguasphere	`58-AAA-b`