لۆژیک

لۆژیک یان ژیربێژی (لە یۆنانییەوە λογική؛ دەخوێنرێتەوە "لۆگیکی")^[١] ھونەر و زانستی بەکارھێنانی ئاوەزە.^[٢] لۆژیک لە زۆربەی چالاکییە ژیرانەکاندا بەکار دەبردرێ، بەڵام لە پلەی یەکەمدا لە بوارەکانی فەلسەفە، بیرکاری، و زانستی کۆمپیوتەردا تۆژینەوەی لەسەر دەکرێ. لۆژیک ئەو شێوازانەی کە بیانووکان لەوانەیە وەربگرن تاوتوێ دەکا، و وەڵامی ئەوە دەداتەوە کە کام شێوازگەل دەگونجێن و کام شێوازگەل ھەڵەوێژین. دەکرێ بڵێین لۆژیک چەشنێک بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانەیە.

لۆژیک سەرەتاکانی لە چەندین ژیاری کەونارا وەکوو ھیندستان، چین، و یۆناندا دەبینێتەوە. بەڵام وەکوو گۆڕەپانێکی زانستی یەکەمجار ئەرەستوو لە فەلسەفەدا دایمەزراند.^[٣]

زیاتر لۆژیک دەکرێتە دوو بەشەوە، ئیستیقرا و قیاس. یەکەمیان لە نموونەگەلی تایبەتەوە دەگاتە ئەنجامگەلی گشتی (لە تایبەتەوە بۆ گشت دەچێ)، دووھەمیان لە پێناسەکان و بەڵگەنەویستەکانەوە ئەنجامەکان دەکێشێتە دەرەوە (لە گشتەوە بۆ تایبەت دەچێ).

بەستەرە دەرەکییەکاندەستکاری

لۆژیک و بیرکردنەوەی ڕەخنەیی، فارووق ڕەفیق^{[بەستەری مردوو]}^{[بەستەری مردوو]}^{[بەستەری مردوو]}^{[بەستەری مردوو]}
لۆژیکویکی، ویکییەکی دەرەکی (ئینگلیزی)
پێشەکییەک لەسەر لۆژیکی فەلسەفی (ئینگلیزی)
لۆژیکی بیرکارانە (ئینگلیزی)

سەرچاوەکاندەستکاری

^ فەرھەنگی ئێتیمۆلۆژیی سەرھێڵ (Online etymology dictionary)
^ وێڵتۆن، جەیمز (١٨٩٦). بەردەستنامەیەک بۆ لۆژیک (A manual of logic)
^ Antoniou, Grigoris, and Frank Van Harmelen. A semantic web primer. MIT press, 2004, p12.

[1] فەرھەنگی ئێتیمۆلۆژیی سەرھێڵ (Online etymology dictionary)

[2] وێڵتۆن، جەیمز (١٨٩٦). بەردەستنامەیەک بۆ لۆژیک (A manual of logic)

[3] Antoniou, Grigoris, and Frank Van Harmelen. A semantic web primer. MIT press, 2004, p12.

[١]

[٢]

[٣]