بەناز مەحموود

بەناز مەحموود (١٦ی کانوونی یەکەمی ١٩٨٥ – ٢٤ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٦) ئافرەتێکی کوردی عێراقی تەمەن ٢٠ ساڵ بوو، کە لە ناوچەی میچام لە باشووری لەندەن لە ئینگلتەرا دەژیا. ئەو بە فەرمانی خێزانەکەی کوژرا، چونکە کۆتایی بە ھاوسەرگیرییەکی زۆرەملێی توندوتیژ و سووکایەتی ھێنا و پەیوەندی لەگەڵ کەسێکدا کرد کە خۆی بە دڵی خۆی بوو. دواتر باوکی و مامی و سێ ئامۆزاکەی بە تاوانی کوشتنی تاوانبار کران.

روودەوەکان

بنەمامی مەحموود کە بنەماڵەیەکی کوردی باشووری کوردستان بوون. کە لە گوندنشینی قەڵادیزە لە کوردستانی عێراق دەژیان لە کاتی خووی. بنەمالەکی تەواو عەشیرەی توندوتیژی بوون. ئەو بنەماڵەیە لە ساڵی ١٩٩٥ کاتێک بەناز تەمەنی تەنیا ١٠ ساڵ بوو داوای پەنابەرییان لە شانشینی یەکگرتوو (وەلاتی بریتانیا) کرد. مەحموود گەورەترینیان بوو کە چوار برا بوون. کە لە ناوچەی باشووری لەندەن دەژیان؛ ھەرچەندە گەورەترین بوو، بەڵام ڕۆڵی سەرۆکی بنەماڵەکە لەلایەن برا بچووکەکەیەوە بە ناوی ئاری ئاغا مەحموود بوو.

بەناز لە تەمەنی ١٧ ساڵیدا لەگەڵ پیاوێکی بە زۆر بە شووی ئەدرێت لە قەڵادیزە . مێردەکەی بەناز ١٠ ساڵ لە بەناز گەورەتر بوو، کەسەک نەخوێندەوار و سەر بە ئەقلییەتەکی توندوتیژی بوو. بە درێژایی ژیانی ھاوسەرگیرییەکەی کەسەکی توند و تیژ بوویە لەگەل بەناز. بە پێ رەپورتی پۆلیسی هەمیشە کێشی هەبویە کە بەردەوام توندوتیژی بووە کە چەندین جار ھەر بەردوام دەستدرێژی کراوەتە سەری و لێی دراوە. خێزانەکەی ئاگاداری ئەو توندوتیژییانە بوون کە بەسەر کچەکیان دەکرییەوە، بێ ئەوەی هیچ بۆ کچەکەیان بەناخ بکەن.

بەڵام هەر خێزانی بەناز بە بەنازی وتووە کە جێھێشتنی مێردەکەی جۆرەکە لە شەرمەزاری بۆ مالەکایان دەھێنت. سەرەڕای ئەمەش دواجار دوای دوو ساڵ لە ھاوسەرگیری. بەناز بە ناچاری لە تەممووزی ٢٠٠٥دا گەڕایەوە بۆ ماڵی خێزانەکە. لەوێشی کەسەک دەناسێت بە ناوی ڕەحمەت سولێمان. بەم شێوەیە چیرۆکی خۆشەویستی بەناز و سولەیمان دروست دەبێت.

ھەردوو مامی بەناز، ئاری ئاغا مەحموود، و باوکی مەحموود بە پەیواندی نێوان بەناز و ڕەحمەت ڕازی نەبوون و ئەویان پەسەند نەکرد؛ و پێیان باش نەبوو کە بەناز و ڕەحمەت لەگەل یەک بمێنینەوە. لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٥ لە ماڵی ئاری ئاغا مەحموود کۆم بوونەوە. کە تێیدا ڕێککەوتن کرا کە ھەردووکیان بکوژرێن.

بەم هۆکارەشی دوای ئەوەی کە بانەز گوێی لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنی نێوان مامی و دایکی دەبێت، کە ئاگادار بابەتکی لەو جۆرە دەبێت.لە ترسی سەلامەتی خۆی، چووە لای پۆلیس بۆ ئەوەی ڕاپۆرت بدات کە مامی ھەڕەشەی کوشتنی ھەم خۆی و خۆشەویستەکەی رەحمەت سلێمانی کردووە، بۆیە لە ١٢ی کانوونی دووەمدا نامەیەکی گەیاندە بنکەی پۆلیسی ویمبڵدۆن کە ناوی ئەو کەسانەی تێدابوو کە ئیدیعای کرد ئامادەن بەناز بکوژن. بە بورینی کات زۆر جار بەناز لە ترسی مال دا هاواری خۆی بە پۆلسی دگەینێت بەلام زۆربەی جارەکان لەبەر نەبوونی بەرگەی پێویست گرنگی ئەوتوس پێی نەدرێی.

.

کوشتنی بەناز

سولەیمان لە ٢٥ی کانوونی دووەمی ٢٠٠٦دا، هەواڵی ونبوونی بەنازی دا. ئەمەش دوای ئەوەی کە رەحمەت سولێمان نەیتوانی پەیوەندی بە بەناز-ەوە بکات، و لە خەمی سەلامەتی دا بوو.

پۆلیس لە سەرەتادا ئەو ڕاپۆرتەی کە لەیان رەحمەت سلێمانەوە دابوو بە جددی وەرنەگرت. دایک و باوکی خۆیان وەک خێزانێکی ئاسان و لێبوردە نیشان دەدا. هەروەها پێداگرییان دەکرد کە کچەکایان ونبوو نییە. ئیدیعایان دەکرد کە زۆرجار بەناز لە دەرەوە دەمێنێتەوە، بەڵام ڕەحمەت بەردەوام بوو لەسەر "هەولدان" کە پێویستە پۆلیس بۆ گرتنەبەری بابەتەک ڕێوشوێن پێویست بگرنە دەست. رەحمەت سولێمانی ئاماژەیان بەوە کرد کە دایک و باوکی بەناز لسەر ئەوە کە ئەوان بانگەشەی دەکەن رەستگۆ نین. پۆلیسەکان لە گەران و بەدووچوون لسەر ئەو سکالایان و پەیواندی تەلفوونی بەنازیان کرد. پۆلیسەکان توانیان لیستێک لەو کەسانی کۆبکەنەوە کە بەناز باسیان دەکرد کە هەڕەشە لە ئەو دەکەن.

لێکۆڵینەوەکە لەلایەن فەرماندەیی کوشتن و تاوانە قورسەکانی پۆلیسی گەورە شارەوە دەستی پێکرد. سەرەتا کار لەسەر ئەو گریمانەیەیان دەکرد کە بەناز زیندووە تەنیا دەستبەسەر کراوە، ئۆپەراسیۆنی گەڕان و دەستگیرکردن ئەنجامدرا. بەلام بێ سوود بوو. بۆیە گەڕان لە سەرتاسەری وڵات ئەنجامدرا، بەڵام هیچ نیشانەیەکی دۆزینی بەناز نەبوو. هەتا لە درەنگانی ٢٣ی کانویە مۆبایلەکەی بەناز چالاک نەبووبوو. و ئەژمێری بانکیی بەنازیش لایان بەنازەوە بکارنەهاتبوو بەبێ دەست لێدان مابووەوە. ئەماشی وایکرد کە پۆلسی لێکورینەوە لەگەل باوک ومامی بەناز بکەن. و باوک و مامی بەناز لەگەڵ گومان لێکراوەکانی دیکەی دەستبەسەر کران.

لە ٤ی شوباتی ٢٠٠٦، محەمەد بە تاوانی کوشتن تۆمەتبار کرا.چونکە رەحمەت محمدی تۆماتبەری کردبوو کە محمد یەکێک بوو لەو کەسانەی کە پێشتر هەوڵی ڕفاندنی داوە. پاشان بە لێکورینی پۆلسی هەر یەک لە مامی بەناز بە ناوی ئاری ئاغا مەحمود و ئامۆزاکانیبە بە ناوەکانی محەمەد ساڵح عەلی و عومەر حوسێن و دانا ئەمین دەست سەرکران. تۆمارەکان لسەر زانیارییەکان شوێنپێ هەڵگرتنی تەلەفۆن و ئۆتۆمبێل ەوە، وایکرد کە پاشماوەی بەناز بدۆزرێتەوە. تەرمی بەناز لە ٢٨ی نیسانی ٢٠٠٦ دۆزرایەوە. لە ١ی ئایاری ٢٠٠٦دا، ئاری ئاغا مەحمود مامی بەناز بە تۆمەتی کوشتن تۆمەتبار کرا؛ چەند مانگێک دواتر، لە مانگی ئابدا، مەحمود بابەکر مەحمودی باوکی بەنازیش بە تاوانی کوشتنی بەناز تۆمەتبار کرا.

پرسە گێڕانەوەی مردنەکەی

دوای ئەوەی سەرەتا ئیدیعایان کرد کە خزمەتکردنی بەناز لە مزگەوتی ریجێنت پارک بەڕێوەدەچێت، خێزانەکە رێگەیان گرتە بەر بۆ مزگەوتێکی توتینگ. DCI کارۆلین گود ڕایگەیاند: "ئەوان بە ئەنقەست درۆی لەگەڵ کردین بۆ ئەوەی ڕێگریمان لێبکەن کە ئامادە بین [...] کاتێک گەیشتینە [لە تووتینگ] دیار بوو کە پلان بۆ پرسەیەک دانەنرابوو [...] کە خێزانەکە پێشکەشی کردبوو." ئەوان بۆ نوێژ چوونە ژوورەوە، تەرمی کچەکەیان [...] لە ڕێگایەکی لاوەکیدا بەجێهێشت پرسەیەک ئەنجام بدە".

بەناز لە گۆڕستانی هاوبەشی مێرتۆن و سوتۆن، مۆردێن بەخاک سپێردرا؛ خێزانەکەی گۆڕەکەیان بەبێ نیشانە بەجێهێشت.

لە ٢٦ی حوزەیرانی ٢٠٠٧دا، لە هۆڵی کۆبوونەوەی مۆردێن، ڕێوڕەسمێکی یادکردنەوە بۆ بەناز بەڕێوەچوو، دواتر بەردێکی سەری یادگاری گڕانایت لە شوێنی گۆڕەکەی دانرا. خێزانەکەی لە هیچ کام لە خزمەتەکاندا بەشدارییان نەکرد. کڕینی بەردی گۆڕەکە لەلایەن ڕێکخراوی مافی ژنانی ئێران و کوردەوە ڕێکخرابوو؛ ئەفسەرانی پۆلیس و سەرۆکی داواکاری گشتی، نەزیر ئەفزەل، لەنێو ئەو کەسانەدا بوون کە بەشدارییان کردبوو.

ڕادەستکردنەوە لە عێراق هەردوو محەمەد ساڵح عەلی و عومەر حوسێن دوای کوشتنەکە هەڵاتن بۆ کوردستانی عێراق.

لە ئۆکتۆبەری ٢٠٠٧دا، سکۆتلەند یارد ئاگادارکرایەوە کە عەلی لە سلێمانی دەستبەسەرە کە لە ڕووداوێکی لێدان و ڕاکردندا کوڕێکی هەرزەکاری کوشتبوو. لە مانگی حوزەیرانی ٢٠٠٩ ڕادەستکرایەوە، کە یەکەم ڕادەستکردنەوەی بوو لە عێراقەوە بۆ بەریتانیا، هەنگاوێک کە لەلایەن دی سی ئای گودەوە بە "مێژووی یاسایی" وەسف کرا.

حوسێن لە ناوچەیەکی دوور لە عێراقدا خۆی حەشاردابوو کە لەلایەن براکانییەوە قەڵغان کرابوو، یەکێکیان پێشمەرگە بوو و ئەوی دیکەیان ئەندامی دەزگای ئاسایشی عەسائیش بوو. لە کاتی ناکۆکی لەگەڵ یەکێک لە براکانی لە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٠٩دا، تەقەی لە قاچی لێکرا و بەپێی پێویست دەستگیرکرا کاتێک خۆی لە نەخۆشخانە پێشکەش کرد. حوسێن پێداگری کرد کە ئەو لە شانشینی یەکگرتوو نەبووە لەو کاتەی بەناز کوژرا و ئەوە حاڵەتێکی ناسنامەی هەڵەیە، بەڵام تۆمارەکانی یارمەتییەکانی ئاسوودەژیانی بەریتانیا و هەروەها بەڵگە وێنەییەکانی دەستگیرکردنی پێشوو پێچەوانەکەی سەلماند، و رادەستی ئینگلتەرا کرایەوە لە ئازاری ٢٠١٠.

ڕەحمەت سولەیمان

دوای کوشتنی بەناز، سولەمانی چووە ناو پاراستنی شایەتحاڵەکانەوە. سەرەڕای ئەوەی ئەندامانی خێزانەکەی لە ئێران هەڕەشەیان لێکرا، بەڵام لە هەردوو دادگای کوشتنەکەدا ئیفادەی دا.

پاش کوژرانی بەناز، رەحمەت سولێمان هەولی ئەوەی ئەدا بتوانێت خۆگونجاندن بکەت لەگەڵ ئەو ژیانەی نوێیە. بەلام کۆتا جار ڕەحمەتیش لە ساڵی ٢٠١٦دا خۆی دەکوژێت و کۆتای بە مۆمی ژیانی دەهێنێت. .

خوێندنەوەی یاسای

یەکەم لە سێ دادگاییکردن کە پەیوەندییان بە کوشتنی بەنازەوە هەبووە لە ٥ی ئازاری ٢٠٠٧ لە دادگای تاوانەکانی ناوەندی دەستیپێکرد و بۆ ماوەی ١٤ هەفتە بەردەوام بوو.

سولەمانی، و بێخاڵ خوشکی بەناز، بۆ داواکاری گشتی ئیفادەیان دا؛  لە پێش دادگاییکردنەکەدا هەردووکیان لە ناو کۆمەڵگەی کوردییەوە تووشی هەڕەشە و تۆقاندن بوون و خرانە ژێر پاراستنی پۆلیسەوە.

لە مانگی حوزەیرانی ٢٠٠٧دا، باوک و مامی بەناز بە کۆی دەنگ بە تاوانی کوشتن بە تاوانبار ناسێنران و سزای زیندانی هەتاهەتایییان بەسەردا سەپێندرا، کە کەمترین سزایان بە رێککەوت ٢٠ و ٢٣ ساڵ بوو؛  محەمەد حەمە دوای ماوەیەکی کەم لە دەستپێکردنی دادگاییکردنەکە دانی بە تاوانەکەیدا ناوە و سزای هەتاهەتایی بەسەردا سەپێندرا، کە لانیکەم ١٧ ساڵ سزای بەسەردا سەپێندرا.

لە تشرینی دووەمی ٢٠١٠، محەمەد ساڵح عەلی و عومەر حوسێن بە تاوانی کوشتن بە تاوانی کوشتن سزا دران و سزای زیندانیکردنی لانیکەم ٢٢ و ٢١ ساڵیان بەسەردا سەپێندرا.

دانا ئەمین لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ٢٠١٣ بە تاوانی یارمەتیدان لە فڕێدانی تەرمی بەناز بە تاوانبار ناسێندرا و بۆ ماوەی هەشت ساڵ زیندانی کرا. ئەمین هەم سزای خۆی و هەم سزاکەی تەحەدای کرد؛ تانەدانەکە لە ئەیلوولی ٢٠١٤ ڕەتکرایەوە.

Convictions and sentences

لیستی ناوەکان	جوری تاوانکردن	سوزەکان
مەحمود بابکر محمود ( باوکی)	بە تاوانی کوشتن	20 سال هەری کەم سوزای زیندانکردن
ئاری محمود ( مامی)	بە تاوانی کوشتن	23 سال هەری کەم سال سوزا
موحمد مرید حەمە	بە تاوانی کوشتن	17 سال سوزای زیندانکردن
پشتیوان حەمە	پیلانگێڕی بۆ شێواندنی ڕێڕەوی دادپەروەری	کاتی تەرخانکرد
موحمد سالح ( ئامووزە)	کوشتن، پیلانگێڕی بۆ ڕفاندن، هەڕەشەی کوشتن (تەهدید کوشتن).	22 سال سوزای زیندانکردن
ئۆمەر حوسین ( ئامووزە)	کوشتن، پیلانگێڕی بۆ ڕفاندن، هەڕەشەی کوشتن (تەهدید کوشتن).	21 سال سوزای زیندانکردن
دانا ئامین (ئامووزای)	بە تاوانی یارمەتیدان لە فڕێدانی تەرمی بەناز بە تاوانباربەر ناسێندرا	8 سال سوزای زیندانکردن

کەیسی بەناز لە فیلمی دیکۆمێنتارییدا

کەیسی بەناز لە فیلمی دیکۆمێنتاریی بەناز: چیرۆکێکی خۆشەویستی لە ساڵی ٢٠١٢دا نووسراوە، کە لەلایەن دییە خان دەرهێنراوە و بەرهەم هێنراوە.

لە ساڵی ٢٠١٥ ئەکتەر/ڕاپەر ڕیز ئێم سی گۆرانییەکی بە ناوی "بێناز" بڵاوکردەوە، کە لەسەر بنەمای چیرۆکی بەناز بوو، لە میکستەیپی ئینگلیزیدا کە لە ڕۆژی سانت جۆرجدا بڵاوکرایەوە.

بالەدێک لەلایەن کچێکی تەمەن ١٣ ساڵەوە دروستکراوە، چیرۆکی بەنازی گێڕاوەتەوە و لە گۆڤاری خوشکەکاندا بڵاوکراوەتەوە.

"خۆشەویستی وەک خوێن" (٢٠١٧)، لە زنجیرە تاوانەکانی تۆم تۆرن لەلایەن نووسەر مارک بیلینگهامەوە ئیلهام لە چیرۆکی بەناز وەرگیراوە و تایبەتە بە یادەوەری هەردوو ئەو و ڕەحمەت سولەمانی.

درامایەکی دوو بەش بە ناوی ڕێز، باس لە لێکۆڵینەوە لە کوشتنی بەناز دەکات. لە ڕۆڵی سەرەکیدا کیلی هاویس ڕۆڵی کارۆلین گود گێڕا، لە ٢٨ و ٢٩ی ئەیلوولی ٢٠٢٠ لە کەناڵی ئای تی ڤی نمایشکرا.