بێرنارد لیۆت
بێرنارد فێردیناند لیۆت (بە ئینگلیزی : Bernard Ferdinand Lyot ) (لە دایک بووی ٢٧ی شوباتی ١٨٩٧ لە پاریس – ٢ی نیسانی ١٩٥٢ لە قاهیرە کۆچیی دوایی) فەلەکناسی فەرەنسی بووە.
| بێرنارد لیۆت | |
|---|---|
| لەدایکبوون | ٢٧ی شوباتی ١٨٩٧ پاریس، فەڕەنسا |
| مردن | ٢ی نیسانی ١٩٥٢ (تەمەن ٥٥ ساڵ) قاهیرە، میسر |
ژیاننامە
دەستکاریخوێنەرێکی بەئەمەکی بەرهەمەکانی کامیلی فلاماریۆن بوو، لە ساڵی ١٩١٥ بووە ئەندامی کۆمەڵەی فەلەکناسی فەرەنسا و یەکەم تێبینییەکانی بە بەکارهێنانی تەلەسکۆپی کۆمەڵگاکە لە ڕوی سێرپێنت لە پاریس ئەنجامدا. [١] زۆری نەخایاند ئۆتۆمبێلێکی ٤ ئینچ (١٠٠ mm) بەدەستهێنا تەلەسکۆپ و زۆری نەخایاند بەرزکرایەوە بۆ ٦ ئینچ (١٥٠ mm) . لە دەرچوونی لە ساڵی ١٩١٨ تا ساڵی ١٩٢٩ وەک نمایشکار لە پۆلیتەکنیکی ئیکۆل کاری کردووە و لە زانکۆی پاریس ئەندازیاری و فیزیا و کیمیای خوێندووە.
لە ساڵی ١٩٢٠ تا مردنی لە ڕوانگەی میودۆن کاری کردووە و لە ساڵی ١٩٣٠ نازناوی فەلەکناسی هاوبەشی ڕوانگەی بەدەستهێناوە . دوای بەدەستهێنانی نازناوەکە ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێنا کە شارەزای ڕووناکی جەمسەری و تاکڕەنگە. بە درێژایی ساڵانی ١٩٣٠، کاری زۆری کرد بۆ تەواوکردنی تاجە گوڵینە, کە داهێنانی بۆ چاودێریکردنی تاجە گوڵینە بەبێ ئەوەی چاوەڕێی خۆرگیران بکات. زۆربەی ئەم کارە ئاماژەیە بۆ چاودێریکردنی درێژخایەنی بە ئازار لە ڕوانگەی پیک دو میدی . شوێنێکی ناوازە باش بوو، دوور بوو لە هەردوو پیسبوونی هەوا و پیسبوونی ڕووناکی بەڵام لەگەڵ زیانێکیدا هات: لە سەردەمی نێوان جەنگەکاندا دەستڕاگەیشتن بە لوتکە واتای لێهاتوویی شاخەوانی و لەشجوانی بوو، بە تایبەتی لە زستاندا کاتێک دەستگەیشتن تەنها بە درێژخایەن و ماندووکردن بەدەست دەهات گەشتێکی خلیسکێنە لەسەر خلیسکێنەی سەر بەفری پێستی مۆر، تەکنیکێک کە لیۆت شارەزا بووە، وەرزشوانێکی بەئەمەک و شاخەوان. [٢] شوێنی نیشتەجێبوون لە شوێنەکەدا تەنها دەتوانرێت بە سپارتایی وەسف بکرێت، پێش ئەوەی هێڵی کارەبا و پەناگەیەکی گەورەتر و تەلەفریک لە سەرەتای ساڵانی ١٩٥٠دا دروست بکرێت. لە ساڵی ١٩٣٨ فیلمێکی [٣] لە کۆرۆنا لە کرداردا پیشانی یەکێتی فەلەکناسی نێودەوڵەتی دا. لە ساڵی ١٩٣٩ بۆ ئەکادیمیای زانستی فەرەنسی هەڵبژێردرا. لە ساڵی ١٩٤٣ بووەتە سەرۆکی فەلەکناسی لە ڕوانگەی میودۆن و لە ساڵی ١٩٤٧ مەدالیای بروس وەرگرتووە.
لیۆت لە ساڵانی ١٩٤٥-١٩٤٧ سەرۆک و بەڕێوەبەری کۆمەڵەی فەلەکناسی فەرەنسا بووە، کۆمەڵەی فەلەکناسی فەرەنسی. [٤]
لە کاتی گەڕانەوەی لە گەشتێکی زانستی خۆرگیران لە وڵاتی سودان لە کیشوەری ئەفریقا تووشی جەڵتەی دڵ بوو و بەوهۆیەوە لە ٢ی نیسانی ١٩٥٢ لە تەمەنی ٥٥ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد. [٥]
تێبینی و دەستکەوتەکان لەسەر Pic du Midi
دەستکاری- خاکی مانگ وەک تۆزی گڕکان هەڵسوکەوت دەکات.
- مەریخ زریانی خۆڵی هەیە.
- تاجە گوڵینەی خۆی باشتر کردووە .
- وێنەی جوڵاوی دروستکراوی دیارەکانی خۆر و کۆرۆنا .
- هێڵی سپێکتراڵ لە کۆرۆنادا دۆزرایەوە.
داهێنانەکان
دەستکاری
- کۆرۆناگراف
- فلتەری لیۆت
- لیۆت بوەستە
- دیپۆلاریزەری لیۆت
خەڵات و ڕێزلێنان
دەستکاریخەڵاتەکان
- خەڵاتی لالاندێ لە ئەکادیمیای زانستی فەرەنسی [٦]
- مەدالیای یانسن لە ئەکادیمیای زانستی فەرەنسی (١٩٣٠)
- Prix Jules Janssen, بەرزترین خەڵاتی کۆمەڵەی فەلەکناسی فەرەنسا (١٩٣٢)
- مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی فەلەکناسی شاهانە (١٩٣٩) [٧]
- مەدالیای هاوارد ن.پۆتس (١٩٤٢) [٨]
- مەدالیای بروس (١٩٤٧) [٩]
- مەدالیای هێنری دراپەر لە ئەکادیمیای نیشتمانی زانستەکان (١٩٥١) [١٠]
ناوی لێنراوە
- لیۆت (کانیاوی مانگ) .
- لیۆت (کانیاوی مەریخ) .
- هەسارەی بچووک 2452 لیۆت .
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ D'Azambuja, L. "L'œuvre de BERNARD LYOT," L'Astronomie, Vol. 66, p.266.
- ^ «Comprendre - Histoire de l'observatoire du Pic du Midi». promenade.imcce.fr (بە فەرەنسی). لە ٥ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ «Flammes du soleil». images.cnrs.fr (بە فەرەنسی). CNRS Images. لە ٥ی ئەیلوولی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ List of presidents of the Société astronomique de France
- ^ «Bernard Lyot». physicstoday.scitation.org. لە ٨ی شوباتی ٢٠٢١ ھێنراوە.
- ^ «The Bruce Medalists». لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی نیسانی ٢٠٠١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Winners of the Gold Medal of the Royal Astronomical Society». Royal Astronomical Society. لە ڕەسەنەکە لە ٣ی حوزەیرانی ٢٠١٦ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی شوباتی ٢٠١١ ھێنراوە.
{{cite web}}:|archive-date=/|archive-url=timestamp mismatch; 2016-06-03 suggested (یارمەتی) - ^ «The Bruce Medalists». لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی نیسانی ٢٠٠١ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٨ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٤ ھێنراوە.
- ^ «Past Winners of the Catherine Wolfe Bruce Gold Medal». Astronomical Society of the Pacific. لە ڕەسەنەکە لە ٦ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی شوباتی ٢٠١١ ھێنراوە.
- ^ «Henry Draper Medal». National Academy of Sciences. لە ڕەسەنەکە لە ٢٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٣ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٤ی شوباتی ٢٠١١ ھێنراوە.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە بێرنارد لیۆت تێدایە. |